Tíminn - 24.12.1949, Blaðsíða 18

18
JÓLABLAÐ TÍMANS 1949
Sunnudagurinn kom, bjartur og fagur. —
Maddama Sólveig var búin að ræsta a!lt hús-
ið, hátt og lágt. Stofan var uppdubbuð og allt
var strokið og stífað, sem apðið var — jafnvel
Emilía — og maddaman sjálf. Á borðið var
breiddur mjallhvitur dúkur, þakinn skinandi
postulíni og utan úr eldhúsinu streymdi ilm-
andi steikarlykt. Emilía sat í ruggustólnum,
með krosslagða fætur. Hún var í dökkum,
nærskornum kjól, svo netti vöxturinn hennar
naut sín vel. Hún bar ljósrauða slaufu í hár-
inu og aðra á brjóstinu og fór það vel í ljósu
hárinu og við mjúka fíngerða hörundið og
andlitið. Hildur sat við gluggann. Litla greind-
arlega andlitið hennar var með fölara móti
og í hvert skipti er hún heyrði fótatak í stig-
anum, titraði hún. — Loksins kom hann, —
hetjan í draumheimi Hildar, hann, sem haíði
einn fyllt huga hennar síðustu sólarhringana.
Nú leit hann mjög vel út. Framkoman var
frjálsleg og bar þess vott, að hann var vanur
að umgangast fínt fólk. Hárið fór vel og svarta
hrokkna siceggið féll niður á mjallhvitt skyrtu-
brjóstið. Svörtu slitnu fötin fóru vel og voru
vel burstuð. Emilía kynnti þau.
— Hrafn stúdent — ungfrú Hildur. Reynd-
ar þekkist þið víst, bætti hún við.
— Já, ég hafði þá ánægju, að kynnast ung-
frúnni, daginn sem ég kom hingað.
Hann tók í hönd hennar og settist svo hjá
Emilíu og fór að spjalla við hana. — Borð-
haldið fór vel fram. Emilía var eldfjörug. hló
og skrafaði — og kóketteraði við Hrafn. Um
kvöldið kom bezta vinkona maddömu Sólveig-
ar, maddama Þóra, ásamt dóttur sinni og
unnusta hennar, Hansen skrifstofumanni. —
Maddömurnar voru gamlar vinkonur og keppi-
nautar, eins og flestar vinkonur eru. Þær gift-
ust um líkt leyti. Þegar maddama Þóra eignað-
ist dóttur, eignaðist maddama Sólveig Emilíu.
Menn sina misstu þær um líkt leyti. Maddama
Þóra varð þá matselja, en maddama Sólveig
þvottahúseigandi. Báðar voru vel efnaðar og
nú kepptust þær um að ala dæturnar sem
bezt upp. Þegar Anna, dóttir Þóru, fór að læra
hljóðfæraslátt, keypti maddama Sólveig pianó
handa Emilíu. Þegar Anna eignaðist sinn kær-
asta, eignaðist Emilía þrjá. En enginn þeirra
var sá rétti, að henni fannst. Hún mátaði þá
eins og flik eða skartgrip, en kastaði þeim svo
frá sér, þegar henni líkaði ekki við þá. Svo
varð Emilía hjartveik og þá var alveg sjálf-
sagt að Anna yrði krampaveik. Hún var fyrst
að hugsa um að fá hálskirtlabólgu, en þá frétti
hún að krampi væri fínni, svo hún valdi hann.
Maddama Þóra var stór kona og sver í víð-
um kjól með gilda gullfesti um hálsinn og
stórar, sterkar hendur. Dóttirin var lítið eitt
endurbætt útgáfa af móðurinni, í örlítið
minna broti. Kærastinn var ungur maður, til-
komulitill, talaði óskýrt, hafði litlaust hár og
óásjálegan skegghýung á efri vörinni.
Maddama Sólveig var upp með sér þegar
hún kynnti Hrafn. Hann hafði ekki verið eins
hreinskilinn niðri í stofunni, eins og uppi á
kvistinum, hjá Híldi. Maddömunni hafði hann
gefið í skyn, að hann læsi. Þess vegna var hann
líka boðinn. Maddömu Sólveigu fannst það ó-
sköp eðlilegt, að hann væri fátækur. Það voru
llestir stiídentar, og af eigin reynslu vissi hún
að þeim hætti við að gleyma að borga, svo oft
hafði hú*:þvegið föt fyrir þá.
Þegar búið var að drekka kaffið, lagði hver
og einn sitt til gleðskaparins. Maddama Sól-
veig bað Emilíu að spila á píanóið. Emilía fór
hjá sér, tuggði línsterkju og sendi Hrafni ást-
leitið tillit.
— Ó, ég þori það ekki.
— Ég er enginn listdómari, sagði Hrafn.
Hansen tautaði eitthvað, sem ekki skildist.
Emilía settist við píanóið og spilaði f jörugan
polka. Móðirin var hrifin og upp með sér, en
sigurgleðin varð skammvinn. Maddama Þóra
vildi ekki vera minni. Hún átti líka dóttur.
— Nú verður þú að spila Anna mín, sagði
hún.
Og Anna spilaði tvö lög, af dæmalausu fjöri.
Fingurnir dönsuðu á nótunum, eftir öllum
kunstarinnar reglum. Því næst las Hansen
ógreinilega kvæði, um elskendur i grænum
skógi og bláan himinn. Hrafn hrópaði hvað
eftir annað „hærra,“ og Emilía sagði, að Hans-
en læsi allt of ógreinilega og það ergði Önnu
greinilega.
— Syngur ekki stúdentinn?
— Lítið eitt — og hann settist við píanóið,
spilaði og söng.
Hann hafði fallega rödd og spilaði vel. Hild-
ur hlustaði hrifin og horfði aðdáunaraugum á
Hrafn. Aldrei hafði henni fundist hún jafn
lítil né kryppan eins stór og nú. — Eins og
hann var uppi hjá henni um kvöldið — kald-
ur, svangur og sorgbitinn gat hún gert sér
von um að vinna ást hans. En nú! Nú var
hann miðdepillinn, sem allt snerist um. Fram-
koma hans var því líkust, sem hann væri hátt
yfir þau öll hafinn. Eins og hann væri kóngur,
sem af náð sinni veitti þegnum sínum þann
heiðub að samneyta þéim um stund. Nú sá
Hildur enga von til þess, að sér tækist að
vinna hann.
— Þetta er ágætt píanó, sagði hann og stóð
upp. — Hér er yfirleitt mjög ánægjulegt og
viðfeldið hjá ykkur.
— Já, sagði maddama Þóra, þeir sem eru
eins efnaðir og Sólveig eiga hægt með að veita
sér öll hugsanleg þægindi.
— Já, Guði sé lof! Ég þarf ekki að kvarta.
Ég á þetta hús með öllu tilheyrandi og þar
að auki eitthvað af peningum. En ég hefi
mikið amstur og áhyggjur í sambandi við
þvottahúsið og fleira. Það væri mikill muhur,
ef Emilía giftist duglegum manni, sem gæti
svo tekið við stjórninni á öllu saman.
— Ég ætla aldrei að giftast, sagði Emilía og
leit kankvís á Hrafn.
— Býst ég við — áttirðu að segja, sagði
Anna og hló dálítið ónotalega. Hansen tautaði
eitthvað ógreinilega.
Hildi fannst sjálfsagt að leggja sinn skerf
til gleðskaparins og flutti eitt af kvæðum sín-
um, en það virtist ekki vekja neina hrifningu.
Hrafn sagði reyndar þurrlega:
— Það er fallegt.
Emilía tuggði línsterkju, Anna og kærastinn
geispuðu og maddama Þóra sagði að það væri
allt of „melankoliskt.“ Litlu siðar fóru gest-
irnir. Hildur og Hrafn urðu samferða upp stig-
ann.
— Góða nótt og þökk fyrir kvöldið, sagði
hann, þegar þau komu að dyrum hennar. Þetta
hefir verið mjög skemmtilegur dagur.
— Mjög skemmtilegur, sagði hún.
— Maddama Sólveig er víst mjög vel efnuð
kona, sagði hann.
— Já, mjög vel efnuð.
— Og dóttirin er fremur falleg.
— Já, mjög falleg.
Hildur stóð þarna vandræðaleg og studdi sig
við hurðarhúninn.
— Það er orðið framorðið.
— Já, það er satt. Góða nótt ungfrú, sagði
hann, viðutan.
Þegar Hildur kom inn í herbergið sitt, hneig
hún niður á stól, studdist fram á saumavélina
sína og grét. —
— Alein! alltaf alein.
Hildur sat og saumaði. Það var barið.
— Kom.
Hrafn kom inn.
— Fyrirgefið! Ég geri víst ónæði.
— Mikil ósköp. neí.
— Þér eruð sívtnnandi. Það hlýtur að vera
ánasj^JTiTégt að vinrta
— Hvers vegna vinnið þér þá ekki?
Dettur yður í hug, að nokkur þori að trúa
mér Jyrir vinnu?
— Hvers vegna gerið þér svona lítið úr yð-
ur, þegar þér talið við mig. Niðri hjá mad-
dömunni voruð þér finn stúdent?
— Það er af því að ég virði yður of mikils,
til þess að vilja hræsna fyrir yður.
— Eða Virðið mig of lítils til þess að geta
verið að hafa fyrir því að hræsna gagnvar*'
mér.
— Þér getið þá líka verið beiskyrtar, ungfrú.
— Það lærist manni í skólá lífsins.
Hann sat um stund og fitlaði við skærirt;
hennar. Æ;
— Haldið þér að nokkur von sé um það, m
ég verði að manni? ;
— Hvers vegna spyrjið þér?
— Ég hefi hugsað svo mikið um það upp á
síðkastið. Það vöknuðu minningar hjá mér,
þarna niðri á sunnudaginn. Þar var svo rólegt
og viðfeldið. Ég fór að hugsa um þá tíð, þegar
ég var meðal heiðursmanna.
— Er þá svo langt síðan?
— Æ, já. Og nú í seinni tíð hefi ég lifað
hundalífi. Það hefir lítið vantað á, að ég færi
að stela til þess að halda í mér lífinu. Svona
er ég mikill ræfill.
— Enn þá er ekki ómögulegt, að þér gætuð
rétt við aftur.
- — Ég veit um eina leið tii þess nú — en —
— En?
— Það er óframkvæmanlegt.
— Hvers vegna?
— Til þess þarf peninga.
— Mikla peninga?
— Eitthvað í kringum 500 krónur.
— Hvernig yrði þeim varið?
— Góður kunníngi minn, frá betri dögum,
á hér stóra verzlun. Hann vantar, nú sem
stendur, dálitla fjárhæð. Geti ég lagt hana
fram, verð ég meðeigandi í verzluninni.
— Þar fengjuð þér þá fasta stöðu?
— Já, efalaust. En hvar ætti ég að taka
peningana?
— Heima, í fæðingarbæ yðar, gætuð þér
reynt.
— Nei, ég er nú orðinn of vel þekktur þar,
til þess.
— En hér í borginni?
— Nei, hér er ég of ókunnugur.
Hildur sat þögul um stund. Svo sagði hún
ákveðin:
— Þér skuluð fá peningana.
— Hvar í veröldinni?
— Hjá mér. Ég hefi smánurlað saman dá-
lítilli upphæð, sem ég gæti gripið til, ef ég
yrði veik og^æti ekki unnið.
— Og þessa peninga, sem þér hafið unnið
inn með súrum sveita, ætlið þér að gefa mér?
— Ekki gefa, en lána.
"rj^- Hvernig hefi ég unnið til slíkrar góð-
sémi? Gott og vel. Þá sjaldan að englarnir
stíga niður til vor vesælla manna, er það ekki
af því, að vér verðskuldum það, segir kverið.
— Ég er, því miður, enginn engill, bara
verijuleg, vesöl manneskja. En hverjum og
einum ber skylda til að rétta nauðstöddum
meðbróður hjálparhönd.
Hún gekk að kommóðunni og sótti spari-
sjóðsbókina.
— Hérna! Takið þér við. Hún rétti honum
bókina.
Hann tók um hönd hennar.
— En hvað þér eruð góðar. Hefði ég átt syst-
ur, eins og yður, hefði ég orðið betri maður.
— Þér getið orðið það ennþá.
— Ég vona að svo verði. Verið þér systir mín,
ráðleggið mér og leiðbeinið, ég er svo ístöðu-
lítill og veikur fyrir.
— Ég skal reyna að vera það.
— Þakka yður fyrir. Hann laut niður að
henni og kyssti hana á ennið.
Hún fölnaði og studdi sig við borðið.
— Svona, farið þér nú, flýtið yður, annars
verður bankanum lokað. Því fyr, sem þér komiö
'þéssu í lag, því betra.
— Það er satt. Nú fer ég. Guðs friði. Hann
þrýsti hönd hennar og flýtti sér út.
Hún horfði á eftir honum.
— Systir! Aðeins systir. Hún beygði höfuð,
en lyfti því strax aftur. Andlitið ljómaði og
bros lék um varirnar. — Hann er mér þakklát-
ur og stundum getur þakklæti orðið að ást, með
tímanum.
Daginn eftir kom Hrafn í heimsókn. Hann
var flunkurnýr frá toppi til táar. í hárffnum
fötum og frakka, með hvíta hanzka og rósótt
slifsi. í staðinn fyrir gamla hattinn með pá-
fuglsfjöðrinni, var hann með nýmóðins silki-
hatt. Hildur virti hann fyrir sér með aðdáun.
— Hvað þér eruð fallegir.
— Það er yður að þakka, sagði hann f jörlega
og hló. Hann stóð stutt við, hjá Hildi. Hann fór
niður til md. Sólveigar. Emilía, Anna og kær-
astinn sátu í stofunni. í stóru herbergi þar inn
af sást hópur af straukonum — og maddaman
sjálf. — Ný aðdáun! Maddaman kom þjótandi
fram í stofuna og skellti aftur hurðinni, rétt
við nefið á forvitnum straukonunum. Emilíu
svelgdist á linsterkjunni og fékk ákafan hósta.