Tíminn - 24.12.1949, Blaðsíða 24

24
JÓLÁBLAÐ TÍMÁNS 1949
Tryggvason:
Framsóknar-
maður
Kári Tryggvason
„Hvert ert þú að fara Siggi?“ hrcpaði Gunna
í Felli og stöðvaði bullsveittan klárinn.
Hún var átján ára — og glæsilegasta stúlk-
an i sveitinni.
„En hve þú ert falleg,“ sagði hann og greip
um beizlistaumana, svo að hnúarnir hvítnuðu.
„Slepptu," sagði hún. „Ég var að spyrja
hvert þú værir að fara.“
„Sérðu ekki að ég er á biðilsbuxunum."
Hún leit á hann og hló. Hann var í snjáðum
vinnufötum og göt á báðum hnjánum.
„Og hvar ætlar þú að reyna fyrir þér?“
sagði hún ísmeygilega.
„Hjá þér,“ sagði hann brosandi. „Þú ert sú
eina, sem vilt mig."
„Svei“ sagði hún reiðilega. „Ég mundi á-
reiðanlega segja nei. En i alvöru. Hvert ert
þú annars að fara?“
„Á veiðar,“ sagði hann. „Ég ætla að taka
upp netin mín.“
„Má ég vera með?“ sagði hún spyrjandi.
„Auðvitað máttu það,“ sagði hann, og það
var ekki laust við fögnuð í röddinni.
„En hvert ert þú annars að fara,“ bætti
hann við.
„Ég kem austan frá Háteigi. Björg var að
sauma þingfararskrúðann á frænda, og ég var
að hjálpa til.“
„Hver skollinn," sagði hann. „Svo þið voruð
að skreyta ihaldskrumma.“
„Að heyra til þín,“ sagði hún og veifaði
svipunni.
„Frændi er ágætur, þrátt fyrir háð ykkar
Vallamanna.“
að standa í Ijósum loga og það áttu að sjást
rákir og skuggar á rósunum. Þetta var lista-
verk. Hann þurfti alltaf öðru hvoru að sjá
hvernig það væri álengdar. Þá fékk hann líka
tækifæri til að líta út undan sér á Mettu.
Hún sat álút yfir saumunum. Hann sá ekki,
að hún gaf honum hornauga þegar hann
kraup og sat á hækjum við kistuna og málaði
rósir. Einu sinni voru þau ein í stofunni og
þá horfðust þau í augu.
— Fyrir utan hliðið? spurði hann.
— Klukkan tíu, sagði hún.
Jens í Suðurbæ kom inn og sýndi Mettu í-
þrótt sína, að dansa ræl með allskonar list-
brögðum. Það var eins og hann léki á hjólum
og rykið þyrlaðist um hann.
— Getur þú leikið þetta eftir, málari?
— Nei, sagði Flautu-Jens. Ég játa, að ég er
sigraður.
— Það hugsaði ég, sagði Jens í Suðurbæ
og fékk lánaðan krítarmola hjá Mettú.
— Nú skal ég sýna þér nokkuð-, sagði hann
og klæddi sig úr hægri sokknum. Fóturinn
var ekki eins hvítur og hendin á henni
Mettu. Jens hoppaði upp á borðið, tók krít-
ina milli tánna, stóð á höndunum án þess að
riða og skrifaði stórt M á loftbitann i heið-
ursskyni við Mettu. Þetta var táleikni.
— Hvað segir þú um þetta?
— Nei! sagði Metta.
Nú var kistan búin og Flautu-Jens spurði,
hvort hann ætti að mála nöfn eð’a upphafs-
stafi á reitina innan við rósasveigana.
— Það liggur ekki á því. Við skulum nú
fyrst jafna þessi viðskipti og hugsa svo um
nöfnín.
Flautu-Jens fékk sína borgun og fór svo
ánægður út. Það var kominn skriöur á atvinn-
„Við erum Framsóknarmenn,“ sagði hann
með þunga.
„Kjörorð okkar eru: Burt með íhaldið úr
sveitunum."
„Vitleysa!“ sagði hún æst. „Frændi styður
málefni sveitanna, því getur þú ekki neitað.
Annars stendur mér á sama um alla flokka-
pólitík."
„Þú talar eins og barn“, sagði hann alvar-
lega. „Flokkapólitíkin er nauðsynleg til að
fyrirbyggja einræðisbrölt og lognmollu í þing-
inu. Hún er líka fulikomlega eðlileg, þar sem
margskonar sjónarmið rikja. Frændi þinn er
bóndi. En hann hefir stolizt úr leik og sezt á
bekk með heildsölum og bröskurum. Þess
skal hann líka fá að gjalda við næstu kosn-
ingar.“
„Þú ert óhræsi“, var það eina, sem hún
svaraði, og það var gráthljóð í röddinni.
„Þú ert íhaldskerling“, sagði hann mildari.
„En komdu nú, ef þú ætlar með á veiðarnar".
Henni var skapi næst að snúa við, en kom
þó, leið og fálát. Þau stefndu ofan að ánni.
Það voru haustlitir á jörðinni. En yfir fjöll-
unum hvíldi bláleit góðviðrismóða, sem
minnti á vorið.
Þau komu að ofurlitlu nesi við ána. Þar var
báturinn á floti hjá bakkanum.
Pilturinn tók austurtrogið og tæmdi fleyt-
una.
„Komdu“„ sagði hann og stökk út í.
„Þetta er ljóta skriflið", varð henni að
orði. En þó kom hún og tyllti sér á þóftuna
andspænis honum.
una hjá honum. Ýmsir höfðu gert honum
orð að koma til sín, Jensarnir höfðu vakið
eftirtekt á honum og það var hækkandi verð-
lag á smjöri og fleski, svo að fólk hafði pep-
inga í höndum.
Þegar Metta var búin með silkikjólinn vildi
Jens í Suöurbæ sjá hvernig hann færi henni,
því að þá vissi hann, hvernig hann færi
systur sinni. Það var útlátalítið að’láta þetta
eftir honúm. Metta fór inn í svefnherbergið,
klæddi sig í kjólinn og sýndi Jens sig svo.
Kjóllinn og stúlkan voru lýtalaus. Annað eins
hafði Jens i Suðurbæ aldrei séð.
— Þetta er þinn kjóll, ef þú felst á að láta
mála nöfnin okkar á brúðarkistuna.
— Nei, þakka þér fyrir. Það felst ég ekki
á, sagði Metta.
Neitarðu mér og jörðinni og kjóhvum?
— Ég er kurteis og segi: Nei, þökk. En ef
kjóllinn verður systur þinni of nærskorinn,
skal ég víkka hann ókeypis.
— Við fáum nú betri saumakonu til þess,
sagði Jens önugur. Skyndiárásin misheppnað-
ist, en honum tókst ekki að gera Mettu at-
vinnulausa. Það voru nógir, sem buðu í vinnu
hennar. Jensarnir fjórir höfðu komið frægð-
arorði á hana. Nú sleiktu þeir sár sín í leyni
og sóru hver öðrum eilífar tryggðir að nýju.
Kona skóarans og hestur járnsmiðsins
verða lengst að bíða eftir nýjum skóm.
Flautu-Jens bjó í gömlu húsi niður við
Þorpsvatnið. Það varð að bíða eftir betra
útliti meðan hann var að mála bæina heima
1 Þorpi. Metta varð að sauma brúðarkjóla
ýmsra stúlkna í sveitinni áður en hún mátti
vera að sauma sinn eigin. Metta og Jens
voru að reita saman í hreiðrið sitt. Þannig
verða fuglar og kotungar að bjarga sér.
Hann réri út á hylinn, þar sem netin lágu.
Áin var djúp en tær. Það glóði á eitthvað í
botninum. Það voru fyrstu bleikjurnar, sem
ánetjast höfðu.
Hún var full af áhuga. Ólundin var rokin
út í veður og vind.
Eihn, tveir, þrír ..... Ó, hve þeir voru
stórir og faúegir!
Hann seildist í netið og kastaði veiðinni
upp í bátinn. Svo réri hann lengra og tók
upp annað og þriðja netið.
„Má ég hjálpa til“, sagði hún og þaut út
að borðstokknum, í sama bili og hann laut
eftir fjórða netinu.
„Farðu varlega", kallaði hann. En það var
um seinan. Báturinn snarhallaðist og piltur-
inn steyptist í hylinn.
Hún rak upp hljóð, um leið og hann hvarf
í djúpið. Það var eins og áin hefði gleypt
hann. Eftir augnablik kom hann þó í ljós og
synti í átt til hennar. En nú var það of seint.
Bátinn hrakti fyrir þungum straumnum og
árarnar voru á bak og burt. Það var næstum
óskiljanlegt, að fleytunni skyldi ekki hvolfa.
„Syntu í land!“ hrópaði hún í örvæntingu.
Hann sá hana fjarlægjast með auknum
hraða. Fyrst hikaði hann andartak. Svo
stefndi hann til lands og synti eins og kraft-
arnir leyfðu.
Báturinn var nú kominn á fleygiferð. Hann
skoppaði á hvítfyssandi strengnum, og innan
skamms mundi hann steyta á flúðunum eða
kastast fram af berginu, sem óðúm nálgaðist.
Pilturinn buslaði i land og hljóp niður með
ánni. Hér var um lífið að tefla. Ekkert gat
bjargað nema þrek hans og snarræði. Eftir
örlitla stund komst hann á undan bátnum.
Svo geystist hann áfram, þangað, sem ár-
farvegurinn þrengdist, nokkru ofan við
fossinn. Þar var ofurlítill tangi fram í ána.
Hann hljóp fram á tangann og óð út í. Hugs-
anlegt var, að þarna væri aðstaða til bjargar.
Straumurinn var þungur og vatnið tók
honum i mitti. Til allrar hamingju virtist
meginþunga árinnar leggja að tanganum.
Það var þvi örlítil von til, að bátinn ræki i
átt til lands.
Piltinn svimaði, en þó stóð hann föstum
fótum. Straumurinn byltist móti honum og
svall um grannan líkama hans. En hann
skeytti þvi engu. Örvæntingin jók honum
þrek.
Allt í einu þaut skelin framhjá. Stúlkan
breiddi út faðminn og kastaðist í fang honum,
svo nærri lá, að hann missti jafnvægið.
Báturinn flaug á straumnum og eftir augna-
blik hvarf hann fram af brúninni.
Það fór hrollur um stúlkuna og hún þrýsti
sér fast að piltinum. Hún undraðist karl-
mennsku hans. Og henni fannst það óskiljan-
legt kraftaverk, að þeim skyldi auðnast að
ná landi.
„Þetta var dásamleg yeiði“, mælti hann og
sleppti henni ekki úr fangi sér. Hann var
rennvotur, frá hvirfli til ilja, og svitinn draup
af enni hans.
Hún starði á hann með tárin í augunum,
og undraðist hvernig hann tók þessu.
„Ertu þá ekkert reiður við mig?“ sagði hún
feginsamlega.
„Reiður", sagði hann og brosti. „Nei, sann-
arlega er ég glaður. Betri veiði gat ég ekki
hugsað mér að fá“.
„Ætlarðu nú ekki að sleppa mér?“ sagði
hún með einkennilegri rödd, en gerði þó enga
tilraun ti' að losa sig úr fangi hans.
„Þú ert eins og fis“, sagði hann. „En nú
skulum við líta eftir bátnum. Hann er víst
farinn veg allrar veraldar".
Hann sleppti henni snögglega og þau þutu
niður með ánni.
Fossinn var ekki hár, en árfarvegurinn
þrengdist við hamrabrúnina. Þar fyrir neðan
var áin grynnri og breiðari.
Þau sáu fljótlega, að báturinn hafði stað-
næmst á kletti í miðri ánni. Þar var hann á
hvolfi og maraði í hálfu kafi.
„Ég ætla að ná honum“, sagði pilturinn.
„Ég er hvort sem er farinn að venjast busl-
inu“.
Hún andmælti snögglega.