Tíminn - 24.12.1949, Blaðsíða 17

17
JÓLABLAÐ TÍMANS 1949
Páfuglsfjöður í hattinura
Smásaga eftir Dilling
Hildur var með kryppu á bakinu og skálda-
grillur í höfðinu. Hvort tveggja getur verið
nógu óþægilegt. Kryppan af þvi að svo fáir
hafa hana. Skáldagrillurnar af því að svo
margir eru með þær.
Hildur var einstæðingur. Hún var sauma-
kona og bjó á kvisti, eins og flestar sauma-
konur, átti heklaðan dúk og saumavél, eins og
allar saumakonur eiga, — en hún átti engan
kanarífugl, engin gluggablóm og engan ná-
búa, til þess að dást að, bak við mjallhvít
gluggatjöldin — en þetta hafa flestar sauma-
konur. Þó er ekki þar með sagt að Iiildur væri
ekki móttækileg fyrir hlýjar tilfinningar. Nei,
það var eitthvað annað. Hún var búin að
elska heilan hóp ungra nlanna — í fjarlægð.
Búin að heita þeim eilífum tryggðum í draum-
um sínum og búa með þeim í skýjaborgum. —
Nú átti hún eftir að elska nær sér — aðeins
hinu megin við ganginn. Það voru sem sé tveir
kvistir á húsinu og annar hafði lengi verið
óleigður.
Hildur sat og saumaði. Það var drepið á dyr.
maddama Sólveig, húsmóðirin, kom inn. Hún
átti þvottahús og eina dóttur, sem hét Emilía,
gekk í stífuðum pilsum, át línsterkju og var
hjartveik.
— Gott kvöld, Hildur mín, sagði maddam-
an. Alltaf eruð þér .að. Ég bara skil ekki
hvernig þér getið alltaf keppst svona við, eins
og þér eruð veikbyggðar. Það er eitthvað ann-
að með hana Emilíu. Hún á fullerfitt með að
klæða sig og halda sér til. í gær strauaði hún
eina milliskyrtu og varð svo mikiö um það að
hún var veik allan seinnipartinn.
— Já, Emilía er ósköp heilsutæp, sagði
Hildur.
— Já, hún hefir bióðsvepp við hjartað og
lækninum lízt ekkert á það.
— En haldið þér hann hjálpi henni nokk-
uð?
-— Nei, ó-nei! Hann getur ekkert og henni
batnar ekkert. Hún er nú búin að fá járn-
dropa fyrir 5 krónur. Vitið þér hvað ég gerði?
Ég fór og spurði grasakonu og hún var fljót
að sjá hvað til stæði. Hún sagði að Emilía
væri að tærast upp af ofáti og gæti bara allt
í einu dáið af því. Þetta er alveg rétt, þér vitið
ekki hvaða feikn hún borðar af línsterkju.
— Það styrkir hana þá vonandi, sagði Hild-
ur, heldur æn að þegja.
— Það getur vel verið, sagði maddaman. En
ég ætlaði nú að tala um annað. Ég hefi fréttir
að færa yður. Ég er búin að leigja kvistinn.
— Það er ómögulegt, sagði Hildur hissa.
— Ég var dauðhrædd við hann, leigjand-
ann, en hann er ágætur.
— Urðuð þér hræddar við hann?
— Já, hann er svo illa til fara, með kolsvart
skegg og kolsvört augu, en náfölur og horað-
ur. Hann var í sumarfrakka — hugsið þér yð-
ur — í sumarfrakka núna um þetta leyti árs —
og með gamlan hatt með stórri páfuglsfjöður.
— En haldið þér að hann sé áreiðanlegur
og borgi húsaleiguna?
-* Hann! Nei, ég held nú ekki! Það megið
þér vera vissar um. Hann borgar ekki grænan
eyri. Hefði hann haft ráð á að borga húsa-
leigu, hefði hann ekki tekið kvistinn. Þegar
rignir hriplekur þakið og það trekkir alls
staðar í gegn um veggina.
— Hvers vegna leigið þér honum, þegar þér
vitið að hann getur ekki borgað?
— Ég held það sé eins gott að hann hírist
á kvistinum, eins og hann standi alltaf auður.
Ég hefi alltaf sagt og segi enn, að á meðan
ég hefi nóg fyrir mig og get lifað, þá er ég
ánægð og vil að aðrir geti lifað líka.
— Það er fallegt af yður, maddama Sólveig.
— Æi-jæjá! Við erum ekki eins og við ætt-
um að vera, mennirnir. Hver og einn ætti að
hjálpa náunganum eftir mætti. Æ, já. En ekki
dugir þetta. Góða nótt Hildur mín.
— Góða nótt maddama Sólveig.
Maddaman fór. Hirdur sat ein eftir. Saum-
arnir láu óhreyfðir í kjöltu hennar. Hún var
að byggja skýjaborgir. Nýi leigjandinn var
auðvitað aðaldraumahetjan hennar, að þessu
sinni. — Hann var ungúr og fallegur, en fá-
tækur og drykkfelldur. — Áreiðanlega farið
að drekka út af ásta-sorg. — Hann yrði veik-
ur. Hún hjúkraði honum. Þau yrðu ástfangin
hvort af öðru. Hann mundi sjá að sér, hætta
að drekka og fara að starfa við — jú — við
prentlist. — Já — prentari hlaut hann að
vera, það var dálítið skylt því að vera lista-
maður og listamenn eru alltaf'langbeztir, ef
þeir eru svona hálfgerðir ræflar, í aðra rönd-
ina. — Svo myndu þau giftast og búa í fallegu
húsi og hafa blóm í gluggunum. — Lengra
komst hún ekki að sinni. — Hún hrökk upp
úr draumleiðslunni, við einhvern hávaða á
ganginum. Hún opnaði herbergið og leit fram
á ganginn. Ljósið varpaði daufri birtu á háan
mann, sem stóð þarna og var að reyna að
opna herbergið andspænis. Það glóði eitthvað
í hálfrökkrinu. — Það var stór páfuglsfjöður í
hattinum hans. Hann sneri sér við. Aftur var
það eitthvað sem glóði. Nú voru það tvö dökk
augu.
— Gott kvöld, þér eruð víst nýi leigjand-
inn?
— Gott kvöld! Já, það er ekki gott að rata
hér fyrir ókunnuga.
— Á ég ekki að lána yður eldsspýtur, svo
þér getið kveikt?
— Ég hefi því miður ekkert til þess að
kveikja á.
— Nei, þér eruð auðvitað ekki búinn að
koma yður fyrir. Ég skal með ánægju lána
yður ljós.
— Þakka yður fyrir, en ég gæti aldrei borg-
að það aftur, aðrir eins vesalingar og ég hafa
ekki ráð á því eftirlæti að nota ljós og eldivið.
— Það er hart, þegar svona er kalt.
— Ó, já, það er margt hart í þessum heimi.
Kuldinn er nú, þegar öllu er á botninn hvolft,
einna skárstur, þó slæmur sé.
— Það skíðlogar í ofninum inni hjá mér.
Viljið þér ekki koma inn og láta yður hlýna?
— Ég er of illa til fara, til þess að vera méð
alminlegu fólki.
— Þér þurfið ekki.að fyrirverða yður fyrir
mér, við erum nábúar.
— Þakka yður fyrír.
Hún opnaði hurðina alveg og hann gekk
inn í herbergið. Hann sneri bakinu að ofnin-
um og litaðist um í herberginu, sem angaði
af reykelsi og teketillinn suðaði fjörlega á te-
vélinni.
— En hvað hér er viðkunnanlegt og hlýtt.
Svona hafði ég það einu sinni — en nú er
langt síðan.
— Langt siðan?
— Já, þá vann ég í nýlenduvörubúð, i ein-
um smábænum. Það var áður en ég varð
„geni.“
— „Geni?“
— Já, ég var svo skemmtilegur og vel gef-
inn. Hafið þér nokkurn tíma verið það ungfrú?
— Nei, ekki held ég það.
— Þér eigið gott. Það er ekkert sorglegra
til, en að vera vel gefinn og skemmtilegur,
Hann stóð upp við þilið með hendurnar í
vösunum og teiknaði myndir á gólfið, með
tánni. Hildur fór að leggja á borðið.
— Teið er tilbúið. Viljið þér ekki borða
kvöldverð með mér?
— Þakka yður fyrir! Þér eruð allt of góðar.
Hann settist. Hún hellti í bollana. Hann
borðaði þegjandi. Hún reyndi að fitja upp á
umræðunum aftur.
— Hvað gerið þér núna?
— Ég held áfram að vera skemmtilegur og
vel gefinn.
— Þér gerið að gamni yðar.
— Nei, því miður er mér alvara. Það hefir
ailtaf verið mín óhamingja að vera skemmti-
legur og vei gefinn. Þegar ég var í búðinni
var ég svo skemmtilegur að ég var ómissandi
í öllum fínum boðum og svo vel gefinrj að það
var skotið saman handa mér, svo ég gæti
komizt til höfuðborgarinnar.
— Og hvað áttuð þér að gera hér?
— Það vissi víst enginn. Hugmyndin var
sjálfsagt sú, að ég ætti að læra eitt eða annað.
— En hvað gerðuð þér þá?
— Ég skemmti mér meðan peningarnir ent-
ust og svo hélt ég um tíma áfram að vera
skemmtilegur, var boðinn í fín samkvæmi og
lifði á því. Svo varð félagsskapurinn sífelt
verri og verri og allt endaði með því, að ég
varð það, sem ég er nú, ofdrykkju ræfill.
— En á hverju lifiö þér?
— O — o —það getur nú varia heitið að ég
lifi. Nú sem stendur gef ég mig helzt að trú-
málum, sel smápésa — og drekk upp pening-
ana, sem inn koma.
— Ja — svei!
— Það er von þér segið það.
— En ég trúi því ekki, að þér séuð svona
vondur. Þér segðuð ekki frá því sjálfur, ef það
væri satt.
-• — Sú kemur tíðin, að þér trúið því. En þér
hafið sýnt mér góðvild og í staðinn aðvara ég
yður. Þér eruð of heiðarlegar til þess, að um-
gangast annan eins óþokka og ég er. Þakka
yður fyrir matinn. Hann stóð upp.
— Góða nótt, ungfrú og þakka yður fyrir
kvöldið. Hann fór.
Hann var aðeins kominn inn til sín, þegar
Emilía rak höfuðið inn til Hildar. Það var lítið
rjóðleitt brúðuhöfuð, með ljósa lokka.
— Hafið þér séð hann, Hildur?
— Já, hann var hér inni, til þess að hlýja
sér. Svo drakk hann með mér tesopa.
— Ó, er hann ekki sætur?
— Hann er mjög viðfeldinn.
— Ó! Hann er svo voðalega hrífandi. Ég er
alveg viss um, að ég verð ástfanginn af hon-
um.
Hildur andvarpaði.
— Já, yður finnst það sjálfsagt barnalegt,
en ég get ekki gert að því, hvað ég er fljót að
verða ástfangin. Það er eflaust vegna hjart-
veikinnar.
— Eflaust.
— Ó, ég hefi svo oft orðið ástfanginn. —
Emilía varð mjög hugsandi — og tuggði lín-
sterkju af mesta móði.
— Þér hafið vist líka oft verið trúlofaðar,
sagði Hildur.
— Nei — ekki eiginlega — nema þrisvar
sinnum.
— Það er nú allt nokkuð.
— Seinasti kærastinn minn var ágætur ná-
ungi. Hann var i herrabúð og á sunnudögum
var hann með ljósgráa hanzka og breiðar
mansettur. En mér var ómögulegt að halda
áfram með hann. Hann var svo hræðilega
fyndinn. Ég hló allt of mikið, meðan ég var
trúlofuð honum, en það þoli ég ekki, vegna
hjartveikinnar. Hefðum við gift okkur, hefði
ég áreiðanlega dáið úr hlátri.
Þér ætlið yður þó ekki að trúlofast nýja
leigjandanum, sem þér þekkið ekki hið
minnsta?
— Nei, góða Hildur. Svo léttúðug er ég ekki.
En við ætlum að bjóða honum að borða með
okkur á sunnudaginn og yður líka, ef þér
viljið gera svo vej.
— Þakka yður fyrir, en það er nú allt of
mikið.
— Nú er ég farin að tefja yður. Góða nótt
og sofið þér vel.
En Hildur svaf ekki vel um nóttina. Hún lá
andvaka og hugsaði um söguna af rika mann-
inum, sem tók lamb hins fátæka. Hvers vegna
gat Emilía, sem átti svo marga kærasta, ekki
látið þennan eina í friði. Hildur vissi vel um
líkamslýti sín og hún vissi að Emilía gat orðið
hættulegur keppinautur.