Tíminn - 24.12.1949, Blaðsíða 19

— Ó, ég varð svo — mér brá svo. — Ég
þekkti yður ekki.
— Gættu þín, barnið mitt, mundu eftir
hjartveikinni.
Hansen tautaði eitthvað um krampa.
— En hvað þér eruð breyttur, sagði Emilía
vandræðalega.
— Svo dæmalaust flott, sagði maddaman. —
Hefir stúdentinum hlotnast arfur?
— Það væri ekki óhugsandi. En nú skuluð
þér hætta að kalla mig stúdent. Ég er búinn að
leggja bækurnar á hilluna. Það er seintekinn
gróði í bóknáminu. Ég er farinn að verzla. Það
er að segja: ég er orðinn meðeigandi í verzl-
unarfyrirtæki. — Tómas og Hrafn h/f. heitir
það.
— Óska til hamingju, þetta er verulega
skemmtilegt.
Það var ákveðio, að Hrafn skyldi búa áfram
hjá maddömu Sólveigu, — vera þar að öllu
leyti. Kvisturinn var endurbættur, að miklum
mun og prýddur nýjum húsgögnum. Svo sótti
maddaman portvín til þess að skála við nýja
kaupmanninn — og það var drukkið og hlegið
og daðrað, en enginn mundi eftir Hildi, sem
sat uppi á kvistinum sínum og saumaði — al-
ein.
Saumavélarhjólið snerist með venjulegum
hraða — en hugur Hildar var ekki við saum-
ana. Hana dreymdi fagra drauma.
Mánuður leið, fullur gleði og gamans. Það
leit út fyrir að verzlun Hrafns gengi prýði-
lega. Hann lifði í vellystingum, borgaði húsa-
leiguna og allt annað skilvislega, gaf dýrar
gjafir, hélt smáveizlur, bauð í sleðaferðir,
leikhús o. s. frv. En hann gleymdi ekki vinum *
maddömu Sólveigar. Maddama Þóra, Anna,
Hansen og Hildur voru alltaf boðin með, og
allir voru í sjöunda himni.
Og maddama Þóra sagði: — Já, þessi
Hrafn! Hann er mesti indælis maður, svo al-
úðlegur og hugulsamur, meira að segja við
Hildi, sem þó er bara bláfátæk saumastúlka,
sem aldrei getur endurgoldið honum í neinu.
Það sýnir bezt, hvað hann hefir göfugan
hugsunarhátt.
Tórnas, félagi Hrafns, sást hins vegar
aldrei. Hann var svo sérvitur og ómann-
blendinn, sagði Hrafn.
Dag nokkurn kom Emilia á harðaspretti
upp til Hildar. Hún hélt stífuðum pilsunum
upp með báðum höndum og gægðist inn.
— Má ég koma inn?
— Gjörið þér svo vel.
Hún hneig niður á stól. — Ó, góða Hildur!
Ég er svo hamingjusöm. Hjartað í mér ætlar
alveg að springa.
— Það væri hræðilegt.
— Ég er trúlofuð. r.
v í fjórða sinn?
— Já, og það er áreiðanlega í síðasta sinn.
Ég hefi verið í svo mikilli geðshræringu i
dag. Ég hefi ekki bragðað línsterkju.
— Hver er sá hamingjusami?
— Hvernig spyrjið þér? Auðvitað er það.
Hrafn! Ó, hann er svo sætur. Ég sagði yður
það, að ég yrði áreiðanlega ástfangin af hon-
um. ,
— Ó, þessi hjartveiki! Hildur færði líka
hendi til hjartans ósjálfrátt. — Ég óska til
hamingju!
— Hjartans þökk! Við ætlum að opinbera
í kvöld. Þér gjörið svo vel að koma niður og
drekka með okkur kaffi.
— Þakka yður fyrir, en ég er ekki vel frísk
og — —
— Ó, það verður batnað þá. Verið þér sæl-
ar! Velkomnar í kvöld.
Það dimmdi óðum. Saumavélin stóð ó-
hreyfð. Iðna höndin hennar Hildar iá mátt-
vana í kjöltu hennar. Hún sat þarna þögul
og niðurlút. Hún gat ekki grátið nú. Það
heyrðist fótatak í stíganum. Hún þekkti það
vel, þó það væri óvenju þungt og reikult.
Það var drepið á dyr, hikandi, næstum biðj-
andi „kom“. Hrafn kom inn. Það var óvið-
feldinn glampi í augunum og hann reikaði.
— Þér hafið sjálfsagt fengið fréttina. Ég
er búinn að veiða gullfiskinn. Ætlið þér ekki
að óska mér til hamingju.
— Þér eruð kátur í kvöld?
JÓLABLAÐ TÍMANS 1949
— „Já alveg hryllilega kátur. Mér liggur
við að segja: drukkinn. Ekki mikið. Má ég
hvíla mig hér örlitla stuna.
— Þér þurfið þess víst með.
— Já, ég þarf að hvíla — á mínum rósum.
— Þetta eru ágætar tengdir. — Vitið þér til
hvers ég kom til yðar í kvöld?
— Nei.
— Viljið þér lána mér 20 krónur?
— Ég á þær ekki til.
— Þér megið til að útvega mér þær.
— Þurfið þér að taka lán, þér sem eigið
þessa ágætu verzlun?
— Hafið þér nokkurn tíma verið á grímu-
balli, Hildur?
— Nei, aldrei.
— Þá vitið þér ekki hvað það er kæfandi
að hafa hlýja flauelsgrimu fyrir andlitinu, og
hvað það er mikill léttir, að laumast út í horn
og taka af sér grímuna, eitt augnablik, og ná
andanum.
— Ég skil ekki.
— Gríman ætiar að kæfa mig. Ég verð að
losa mig við hana eitt augnablik. Ég er eng-
inn kaupmaður. Ég er uppskafningur, lygari,
óþokki. Svona er ég grímulaus.
— Guð hjálpi mér!
— Já, það er von þér segið það. Hann færði
sig nær henni. — Nú skal ég segja yður eins
og er. Ég ákvað strax að giftast Emilíu, eða
réttara sagt heimilinu, en til þess að fá hana,
varð ég að koma dálítið ríklátlega fram. Svo
þegar ég komst að því hjá maddömu Sólveigu,
að þér ættuð peninga, gerði ég svohljóðandi
áætlun: Ég fæ peningana hjá Hildi, svo ég
geti litið út og komið fram eins og snyrti-
menni. Svo giftist ég litlu gæsinni þarna
niðri og get þá bráðlega borgað ungfrúnni
peningana aftur. Var þetta ekki skrambi
smellin hugmynd?
Hildur svaraði engu, en sneri sér frá hon-
um með viðbjóði.
— Nú er ég búinn að eýða öllum pening-
unum, hefi ekki grænan eyri til þess að borga
trúlofunarhringinn handa Emiliu. Þér megið
til með að lána mér 20 krónur.
Hildur svaraði ekki.
Hann stökk á fætur. — Heyrið þér ekki
hvað ég segi. Ég verð að fá þessa peninga —
strax. Komi ég ekki með hringinn í kvöld,
verður allt vitlaust. Giftingin fer út um þúf-
ur og þér fáið aldrei peningana yðar aftur.
Þér megið til að lána mér þessar 20 krónur,
þá skuluð þér fá alla peningana yðar með
vöxtum.
— Þér fáið ekki einn eyri.
— Ég skil! Þú vilt ekki að ég trúlofist Emi-
líu. Þú vilt eiga mig sjálf, dúfan min. Ég er
fyrir löngu búinn að sjá, að þú ert bálskotin
I mér. Það eru allar stelpur vitlausar í mér.
Hann laut ofan að henni, svo hún fann áfeng-
isþefinn fram úr honum. — Geturðu imyndað
þér að ég elski þennan línsterkjuböggul,
þarna niðri? Nei, því fer fjarri. En sjáðu nú
til. Við erum bæði allt of fátæk til þess að
giftast. En þegar ég er giftur Emilíu — þá —
Hann vafði handleggjunum utan um hana
og þrýsti henni að sér.
Hún sleit sig af honum i ofboði. — Var-
menni! — Hún þreif sjal, sveipaði því um sig,
þaut ofan stigann og út á götuna.
Hann stóð kyr, utan við sig og starði á
saumavélina. Eldurinn í ofninum varpaði
flögrandi bjarma um herbergið og það glamp-
aði á maskínuhjólið í skímunni.
Þá heyrðist rödd Emilíu neðan við stigann.
— Hrafn! Ertu þarna uppi?
Hann opnaði dyrnar.
— Ertu búinn að sækja hringinn?
— Nei, ekki ennþá.
— Það er skammarlegt af þér að vera svona
kærulaus. Gestirnir geta komið á hverri
stundu, og ég hefi engan hring og verð svo
að athlægi. Hún fór inn í stofuna og skellti
hurðinni.
Litlu siðar fór Hrafn út og hélt þá á ein-
hverju þungu undir hendinni.
Hildur rölti fram og aftur um göturnar.
Hún vissi varla hvert hún fór. Hugsaði aðeins
um að komast sem lengst burtu frá Hrafni.
Titrandi af kulda laumaðist hún loksins
heim. Inni hjá maddömunni var allt upp-
19
Ijómað og þaðan barst söngur, hlátur og
glasaglam. Hildur læddist hægt upp stigann.
Það var dimmt og kalt í herberginu. Eldur-
inn í ofninum var kulnaður. Hún kveikti á
lampanum. Svo litaðist hún um. Henni fannst
svo undarlega tómlegt í herberginu. Eitthvað
vantaði. Henni varð litið á borðið. Það var
autt. Saumavélin var horfin. Hildur rak upp
lágt hljóð, svo hneig hún niður yfirkomin af
geðshræringu, þreytu og kulda.
Hjá maddömunni var gleðskapurinn á hæsta
stigi. Þau nýtrúlofuðu sátu í sóffanum og sver
gullhringur glóði á hönd Emilíu og augu henn-
ar ljómuðu þegar hún leit á Hrafn. Hans augu
voru áftur á móti óvenjulega sljó, glaðværð
hans var óeðlileg og ástaratlotin frekjuleg.
Hansen mæiti fyrir minni þeirra og allir
sungu hástöfum: „Nú drekkum við ungra
elskenda skál.“
Lampinn á kvistinum hennar Hildar reykti
og varpaði daufri glætu á hana, þar sem hún
lá á gólfinu, meðvitunarlaus. Blóð rann úr
skurði á hnakkanum, dökka hárið féll laust
niður um axlirnar og andlitið var náfölt, eins
og dauðinn væri þegar búinn að setja merki
sitt á það. Þarna var kalt, dimmt og ömur-
legt.
Hrafni var órótt. Hildur var ekki enn þá
komin. Hún var auðvitað bálreið og svo kæmi
hún á morgun og segði frá öllu. Hann varð
að tala við hana og grátbæna hana um að
þegja. Hann fór upp. Honum dvaldist undar-
lega lengi. Emilía varð óróleg og bað Hansen
að fara og sækja hann. Hansen fór upp. Hann
staðnæmdist í ganginum, óttasleginn og
undrandi. Herbergi Hildar stóð opið. Hrafn lá
á hnjánum á gólfinu, með Hildi meðvitundar-
lausa i fanginu.
— Hún er dáin, dáin, kyeinaði hann. Ég
hefi drepið hana.
Hansen heyrði ekki meira Hann þaut niður
stigann og stamaði eitthvað um morð og hljóp
svo upp aftur, með alla gestina í halarófu á
eftir sér. Emilía þaut til Hrafns:
— Ó, hefir Hildur verið myrt? Hver getur
hafa gert þetta? æpti hún.
— Ég! hrópaði Hrafn. Ég drap hana, beztu
og göfugustu stúlkuna, sem ég nokkurn tíma
hefi þekkt.
Emilía greip um handlegg hans.
— Þú ert ekki með sjálfum þér.
— Snertu mig ekki, hrópaði hann. Forðastu
mig eins og næmustu drepsótt. Ég er auðvirði-
legasta kvikindið á guðsgrænni jörðu. Til þess
að geta leikið snyrtimenni, gagnvart ykkur,
eyddi ég sparipeningunum hennar, sem hún
var búin að þræla fyrir, og til þess að kaupa
hringinn handa þér, stal ég saumavélinni
hennar. Með þessari djöfullegu framkomu,
hefi ég drepið hana. Nú vitið þið hvernig ég
er. Sláið mig, hendið mér út — út um glugg-
ann svo ég drepist; það væri bezt fyrir mig
og aðra.
Hann stóð þarna náfölur, beit tönnunum
fast saman og tárin hrundu niður andlitið. —
Emilíu lá við yfirliðl. Móðir hennar leiddi
hana burtu og gestirnir fylgdust með þeim.
Maddama Þóra, Anna og Hansen urðu eftir
ásamt Hrafni. Maddaman tók Hildi í fangið
og lagði hana 1 rúmið.
— Hún er ekki dáin. Það hefir liðið yfir
hana. Hansen, náðu i lækni meðan við kom-
um henni í rúmið. Farið þér líka Hrafn, þér
hafið hér ekkert að gera, við Anna sjáum um
Hildi.
— Ég fer inn í herbergið mitt. Látið mig
vita ef nokkur lífsvon er.
— Já, það skal ég gera.
Hildur fékk meðvitundina aftur, en var fár-
veik og talaði óráð. Læknirinn kom og rann-
sakaði hana. Þegar hann fór sat Hrafn í stig-
anum.
— Er hún lifandi?
— Já.
— Haldið þér að hún lifi?
— Það er ekki gott að segja. Hér getur hún
ekki legið. Hún verður að fá góða hjúkrun.
Hrafn vakti yfir Hildi um nóttina. Hann sat
þarna yfirkominn af iðrun og sjálfsásökun.
Hann vætti varir Hildar með vatni og reyndi
á allan hátt að hjálpa henni og róa hana,
en hún hafði afarmikið óráð og háan hita.