Vísir - 23.12.1945, Blaðsíða 19
JÓLABLAÐ VÍSIS
ia
MAKLEG MALAGJÖLD
Scu^a ejtir í^ajaeí S)alatini
Fouché, með refslega and-
litið undir þunna, rauða
hárinu, lygndi aftur augun-
um og hneigði sig ísrneyg-
inn fyrir reiðikasti fyrsta
konsúlsins. Næpugult andlit
hans sýndi engih sviphrigði,
þunnar bló'ðlausar varirn-
ar bærðust aðeins í daufu,
órannsakanlegu hrosi.
Bonaparte, teinréttur og
unglegur, í gullhrydduð-
um, róslituðum konsúls-
frakka, sem David hafði
teiknað, stikaði eirðarlaúl
fram og aftur um háloftað
lierhergi Tulierieshallarinn-
ar og hreytti út úr sér i reiði
sinni:
„Eg á að láfa berja mig
til dauða á götunni eins og
liundur, meðan heimskuleg
lögregla yðar cr að eltast
við drauga.“
Þelta var viku eftir að
honum var sýnt tilræðið í
Iiue St. Nicaise. En fyrsta
konsúl var lengra líf liugað
bg liann Ók framlijá hættu-
staðnum örfáum mínútum of
snemma. Og þótt sprenging-
in orsakaði stórskemmdir á
götunni, hélt væntanlegt
fórnarlamhið áfram för
sinni til sönghallarinnar, til
þess að vera viðstatt frum-
sýningu á „Sköpun“ Haydns.
Ilurð liafði samt skollið
svo nærri hælum, að fyrsti
konsúll var talsvert hrelld-
ur á sálinni, þótt liann væri
heill á líkama óg Fouché,
lögregfustjóri lians, komst ó-
þægilega í kynni við hlóð-
hita Korsíkumannsins.
Fouché tapaði samt ekki
jafnvæginu. „St.
jCarbon eru engir
peir eru imdir minni umsjá
tnúna og óg er húinn að snúa
út úr þeim játningu, sem
gerir mér kleift að fullyrða,
að Bourbonarnir standa að
haki þessu samsæri.“
Bonaparte Iivæsti út úr sér
á ítölsku:
„Coglione. Þér finnið allt-
af það, sem þér leilið að.
Ekki vofur? Nei, fórnar-
lömh. Selctarlömh, skilin eft-
ir til þess að gabba mig. Yð-
ur verður ekki kápan úr þvi
klæðinu.“ Dökkhrún augun
skulu gneistum af fyrirlitn-
ingu. „Þetta er verk bölv-
aðra Jacobína vina yðar, sem
vilja aðra byltingu.“
Fouclié vppti grönnum
öxlunum. „Þeim gæli tekizt
það, fyrsti konsúll, ef þér
viljið ómögulega sjá, hvar
hæltan er. Við eigum að liafa
gát á konungssinnum, sér-
| staklega Delavigne. Það skal
verða gerð hjá honum liús-
rannsókn, og þá verður far-
ið í gegnum skjöl hans. Það
gæti verið gaman að því.“
Regent og
draugar.
Bonaparte leit á liann
þvkkjulaust. „Ætlið þér
aldrei að komast í skilning
um, að ógnardagarnir eru
liðnir og lögunum verður að
hlýða? Hvaða sannanir eru
fvrir liendi, er gælu réttlætt
þetta skref?“
Fourhé glotli. „Húsrann-
sóknin ælti að leiða það i
ljós“
Ef þelta átti að vera gam-
ansemi, hafði liún ekki á-
hrif á Bonaparte. „Þér eruð
gagnslaus': Vilið þér ekki eða
eruð þér húnir að gleyma
fjárhagslegum stuðningi De-
lavignes mér til handa?“
„Vissulega- cr mér ekki ó-
kunnugt um þetta, og eg er
heldur eklci búinn að gleyma
ýmsum smáatriðum, sem
þér, fyrsti konsúll, virðist
aldrei liafa tékið eftir. Þér
liafið ekki gert yður grein
fyrir þvi, að þegar liann
lagði fram fé til þess að
hjálpa yður í nauðum, var
það til þess að fá opinber
völd. Þegar Iiann svo sér, að
þessi stjórn hefir ekki í
hyggju að láta valdadrauma
hans rælast, snýr hann sér
lil manna, sem ’væru reiðu-
húnir til þess.“
Bonaparte slarði á liann.
„Svei! Tilgátá. Ifrein og bein
tilgáta.“
„Tilgáta að vísu, cn ekki
samt fjarri lagi. Hún liefir
við þau rök að styðjast, sem
ekki verður í móti mælt, rök
hyggð á þeirri forsendu, að
menn gera ekki greiða greið-
ans vegna. Fyrsti konsúll,
þessi hálfa milljón, sem þér
skuldið Delavigne, villir yð-
ur sýn.“
Þetta espaði einungis
Bonaparte.
„Þér sannfærið mig ekki.
Skuldin er sönnun þess, að
hann cr fylgismaður minn.
Á eg að leyfa yður að of-
sækja vini mína, til þess að
þér getið heint grúnsemd-
unum frá vinum yðar? Með-
an þér hafið ekkert nema
ágizkanir máli yðar til
sönnunar,, leyfi eg ekki að
Delavigne sé áreittur.“ Sið-
an bætti lianií við stuttara-
lega í kveðjuskyni: „Málið
er útrætt.“
Foitclié skildi hendinguna.
„Gott og vel. En ef þér hind-
ið hendur mínar, getið þér
ckki ásakað mig, er næsta
sprengja springur við fætur
yðar.“
„Það skeður ekki, ef þér
gætið að Jacöbinavinum yð-
ar. Þér æltuð að beina rann-
sóknum vðar gegn því liyski.
Svo er það ekki meira....“
Ráðherrann smellti sam-
an liælunum og hneigði sig
og fór.
Þótt Fouclié léti sér nægja
að sýnast vera þjónn, var
þáð samt eðíi hans að vera
sá er r.éði, og liann lét aldrei
stjórnast af dómgreind ann-
arra.
Þegar liann var kominn i
skrifstofu sína, Quai Volt-
aire, sendi liann eftir Des-
marets, duglegasta þefara
sinum, dökkum, þrekvöxn-
um manni úm þritugt, sem
hafði höfuðlag eins og róm-
verskur keisari.
„Hvað er að frétta af De-
lavigne?“ spurði Fouché.
„Hefir þú komizt á snoðir
um nokkuð frekara?“
„Sáralítið, horgari. Hann
liefir hréfaviðskipti við ein-
hvern hinum megin við Rín,
í Ettenlieim, liefir mér skil-
izt. Sendiboðar hans koma
og fara reglulegá liéðan ogi
lil Strassbourg.“
Fouclié hallaði sér aftur
á bak og lét gómana á grönn-
um fingrum sér nema sam-
an. IJann lygndi augunum,
svo að varla sást í þau, eins
og liann mókti. „Sáralítið,
segir þú? Hvað er að lieyra
þelta, Desmarets. Þetta eru
engin vinnubrögð. Veiztu
ekki, að hertoginn af Eng-
hien leynist í Ettenheim?“
Desmarets lirökk við.
„Hvað eruð þér að géfa í
skyn, borgari, ráðherra.“
„Það, að einhver þessara
sendiboða þyrfti að verða
fju’ir óliappi. Þá myndum
við vita, við hvern ríkisbubbi
þessi skrifast á og livers
vegna.“
„Það væri liægt að koma
vera stuttorðan, því hann
væri störfum hlaðinn.
því svo fvrir. En væri ekki þá skyldi ■ hann lála hamt
einfaldara og hagkvæmara ^ vitá, en liann bað Iiann að
að fara i gégnum skjöl hans.
Það er ekki , erfiðara að
fremja innbrot en gera árás
á þjóðvegunum.“
Augnalok Fouché, sem Lessart, lítill, horaður og
líktust svo mjög augnhimnu sóðalegur, tvísté i götóttum
fugls, lyftust frá fölum aug-! skónum, glott lék um lævíst,
um hans. „Ágæt hugmvnd, þjáð andlitið, sem virli fyrir
Desmarets. Komdu því í sc-r auðmanninn, snyrtileg-
kring, en farðu varlega. j an og pattaralegan, sem eng-
Mundu, að fyrsti konsúll er in merki har af aðstoðar-
mótfallinn þessu.“ | manni grænmetissalans, er
Nú vildi það svo lil, að Lessa’rt hafði þekkt fyrir
Desmarels var ekki sá eini, nokkrum árum. Hann minnti
sem fékk þá lmgmynd, Delavigne á, hváð þeir hefðu
að brjótast inn hjá fjármála-
manninum í Fauborg St.
verið samrimdir á liðnum
árum, og hann bað til Guðs
Germain. Gamall félagi De- um, að eitthvað af fornri
lavigne frá fyrri árum, sann-1 vináttu leyndist ennþá í
kallaður þorpari, Lessart að brjósti hins volduga manns,
nafni, hafði fengið sömu
hugmvnd, en af allt öðrum
livötum.
Lessart hafði nefnilega
dottið það til hugar, að mað-
svo að hann aumkvaðist yf-
ir gamlan vin í neyð.
Delavigne lét það eftir sér,
að hrærast svo til meðaumk-
unar, að liann bauð hein-
ur sem væri svo ævintýra- ingamanninum 10 punda úr-
lega rikiir, myndi aldrei sjá lausn og hann hauð það í
eftir gjöf, sem gerði gamlan( þeírri vitund, að hann væri
vin óháðan um aldur og ævi. að sýna eðallyndi. Það hug-
Hann hafði svo skakkar liug- arfar gat Lessart samt ekki
myndir uín mannlegt eðli,
að liann varð steinundrandi,
er Delavigne leit allt öðr-
um áugum á málið. Þegar
honum hafði loksins tekizt
að ryðja sér braut inn í
teppalagðar stofur þessa
fallizt á.
„Þetta;“ sagði hann ólund-
arlega, „nægir mér að lík-
indum fyrir miðdagsmat.“
Það sem liann álti við, vax\
að það væri heldur ekki
meira en svo. En það komu
slægi
mikla manns, í hinum ríku- fyrir
lega einkabústað lians í Fau-
boui’g Sl. Germain, kenndi
hann skorts á hlýju í mót-
töku fjánnálamannsins.
Væi’i það nokkuð, sem Dela-
augnablik, er hinn
Delavigne var skiln-
ingssljór.
„Borðaðu Iiann með beztu
Iyst, vinur minn,“ sagði
hann, og lét svo litið að slá
vigne gæti gert fyrir Lessart, feiti’i, livítri licndinni á öxl
Delavigne stóð í dyrunum með kertastjaka í hendinni.