Morgunblaðið - 01.05.1966, Blaðsíða 3

^ Sunnudagur T. waf 1966
MORCU N BLAÐIÐ
3
Sr. Jón Auðuns, dómprófastur:
STÉH VIÐ STÉH
í ÖLLUM höfuðtrúarbrögðum
mannkyns er bræðralagshugsjón
í einhverjum mæli boðuð. En
hvergi eins og í kenningu Jesú
frá Nasaret. Þar er bræðralags-
hugsjónin grundvöllur alls, sem
um mannleg samskipti og sam-
félag manna er kennt.
Og þessa meginhugsjón um
mannlegt samfélag orðar einn
hinna helgu höfunda svo:
„Vér erum hver annars limir".
1 Mannkynsfjölskyldan er einn
líkami. Limir hans eru mennirn-
ir. Ef einn limur þjáist, þjáist
annar með honum. Því getur
enginn maður skoðað sig sem ein
angraðan einstakling, óháðan öll
um hinum. Við erum bundin
margvíslegum böndum í eina fjöl
skyldu. Við hljótum því að eiga
samflot um vellíðan og vansæld.
Breyttar aðstæður knýja til
skilnings á samábyrgð borgar-
anna. Áður fyrr var með nokkr-
um sanni hægt að segja, að hver
einstakur gæti búið að sínu. En
þeir tímar eru liðnir. Menn geta
ekki leyft sér lengur, að tala um
bræðralagið sem fjarlæga hug-
sjón og gera við hana viðkvæmis
gælur sem fagran en óframkvæm
anlegan draum.
Eins og nú er komið nútíma-
þjóðfélagi, er líf borgaranna við
sjó og í sveit og í öllum stéttum
samtvinnað í miklu ríkara mæli
en áður var. Þá gátu hin einstöku
heimili að mestu leyti verið sjálf
um sér nóg. En nú er svo komið,
að bræðralag í framkvæmd og
lifandi ábyrgðarkennd einstakl-
inganna gagnvart þjóðarheild er
beinlínis skilyrði þess, að við fá
um lifað í landinu. Hið litla ís-
lenzka þjóðfélag fær ekki staðizt,
ef skefjalaus einstaklingshyggja,
sérdrægni og tillitsleysi við þjóð
arhag og afkomu annarra stétta
ræður athöfnum borgaranna.
Við verðum að læra að dýpka
samfélagskenndina, ef við ætlum
okkur að varðveita lýðræðið. Og
hér það, að hið mikla hlutverk
bíður kistindómsins.
Það er ekki líklegt að það hlut
verk verði rækt með þeirri sí-
vaxandi áherzlu, sem nú er verið
að leggja á kirkjulegheitin, til-
gerð og lítúrgískt tildur. Allt
slíkt var svo víðsfjarri Kristi,
þegar hann flutti Fjallræðuna.
En hún er það lifandi orð, sem
á að kenna samtíð okkar þá lexíu
sem henni er nauðsynlegust að
læra: Lexíu samfélagsins, flutta
á lifandi máli, sem samtíðin skil
ur og er tunga hennar.
Þá lexíu hefir naumast nokk
ur orðað einfaldar og betur en
hinn helgi höfundur, sem sagði:
„Vér erum hver annars limir“.
í dag er haldinn hátíðlegur
dagur þeirrar stéttar, sem minnst
ber úr býtum af borði þjóðfélags
ins. Og á hennar degi er ástæða
til að minna á þær skyldur, er
þeim ber að rækja, sem miklu
stærri skerf skammta sér úr þjoð
arbúinu.
Mönnum er að skiljast það bet
ur en fyrr ,bæði þeim sem vinnu
selja og þeim sem vinnu kaupa,
að hófsamlegt jafnvægi þarf að
ríkja milli stétta þjóðfélagsins.
Þessvegna má engin stétt, og
sízt þær, sem mest úr býtum
bera, ganga svo freklega fram í
hagsmunakröfum sínum, að þær
sprengi þá umgjörð, sem litlu og
fámennu þjóðfélagi er óhjá-
kvæmilega sett.
Hið gengdarlausa kapphlaup
milli kaupgjalds og verðlags er
öllum hugsandi mönnum í þjóð-
félaginu áhyggjuefni, og kapp*
hlaupið milli stéttanna um kaup-<
gjaldið, kapphlaupið, sem jafnaai
kemur harðast niður á þeim, sena
lægst hafa laun.
Hvar má drepa við fæti og
finna grundvöll til að byggja á
skynsamlegra og heilbrigðara
þjóðlíf?
Grundvöllurinn er sú samfé-
lagshyggja, sem Fjallræðan boð-
ar og er kjarni kristilegrar sið-
fræði.
Án þess að virða það lögmál
í valdstjórn sinni njóta valdhaf-
arnir ekki trausts borgaranna.
Og er nokkur önnur leið hugs
anleg til að vekja í borgurunum
þá samfélagskennd, sem við verð
um að eignast, ef við viljum varð
veita lýðræðið og tryggja þjóðar-
hag?
„Vér erum hver annars limlr**.
Bræðralagið er ekki fjarlæg
hugsjón til að gera gælur við Og
punta sig með á tyllidögum.
Bræðralagið er lögmál, sem eng-
inn getur brotið án þess að bíða
böl og tjón.
IJR
• •
hTiUdLTITH
BO R GIIM M I
BORGIMMI
GIMMI
Or þróun í leikvallamálum borgarinnar
Takmarkið að leikvellir og húsa-
byggingar í nýju hverfunum fylgist
að — Tveir nýir vellir á þessu ári
MJÖG ör þróun hefur orð-
ið í leikvallamálum borg-
arinnar síðustu árin og eru
leikvellir, sparkvellir og
leiksvæði ýmisskonar á
hennar vegum nú samtals
66 og ráðgert að bæta við
tveimur nýjum leikvöllum
með mjög fullkomnum
leiksvæðum nú í ár. Fyrir
fjórum árum voru hér 50
slík leiksvæði handa börn-
um, en svo ört hefur þeim
fjölgað þessi fjögur ár að
bætzt hafa við á hverju
ári fjögur leiksvæði ein-
hvers konar og þar af að
minnsta kosti einn leik-
völlur árlega.
Af þessum leikvöllum
og leiksvæðum eru 22
gæzluvellir, 18 þeirra svo-
kallaðir „lokaðir smábarna
gæzluvellir" en fjórir „opn
ir“. Aðsókn að völlunum.
er mjög mikil og eykst
jafnt og þétt en er misskipt
milli einstakra valla. Heild
araðsókn að leikvöllum í
fyrra var 506.510 börn og
1964 var hún 470.081 barn.
Áformaðar eru nú í ár fram
kvæmdir við tvo nýja ieik-
velli, annan við Rofabæ og
hinn við Sæviðarsund, sem
báðir verða mjög glæsilegir og
fullkomnir í alla staði. Þar
verða auk lokaðra smábarna-
gæzluvalla einnig opnir leik-
vellir, rúmgóð körfubolta-

svæði og knattspyrnuvellir.
Allt verður þetta á einum og
sama stað og reynt verður að
fylgja eftir framkvæmdum í
húsbyggingum á þessum stöð-
um eftir því sem föng eru á.
Síðar verður reynt að láta
jafnan haldast í hendur bygg-
ingaframkvæmdir í nýjum
hverfum og skipulag og bygg-
ingu leikvalla og leiksvæða
fyrir börn hverfisbúa.
Nú í vor eiga leikvellir
borgarinnar annars hálfrar
aldar afmæli, því það var ein-
mitt á sumardaginn fyrsta ár-
ið 1915 sem hinn fyrsti þeirra
tók til starfa. Það var leik-
völlurinn við Grettisgötu, er
Kvenréttindafélag íslands
beitti sér fyrir að gerður yrði.
Ekki var þó mikið að gert í
leikvallamálum næstu árin og
áratugina og leið svo fram á
sjötta tug aldarinnar. Árið
1951 voru aðeins fjórir leik-
vellir í Reykjavík auk Grettis
götuvallarins, vellirnir á
Njálsgötu og Freyjugötu, við
Hringbraut og Vesturvalla-
götu. Skúlagötuvöllurinn,
hinn sjötti í röðinni, var tek-
inn í notkun 1953 og síðan
hefur þróunin verið æ örari.
1957 voru leikvellirnir orðnir
14 og í árslok 1965 voru þeir
22, eins og áður segir.
Blaðamaður Mbl. skrapp
einn morguninn að skoða
snöggvast og bera saman
nokkra hina nýrri leikvalla í
fylgd með Jens Guðbjörns-
syni, yfirumsjónarmanni leik-
valla og leiksvæða í borginni.
Fyrst var haldið til leikvall
arins við Dunhrga, sem tek-
inn var í notkun 1957. Sá völl-
ur er einkar vel staðsettur,
kyrrlátur og friðsæll reitur að
baki húsagarða og liggur ekki
að neinum umferðargötum.
„Það er nú einmitt það sem
við keppum að“, segir Jens,
„að börnin þurfi aldrei að
fara yfir neinar umferðargöt-
ur fyrr en þau hafa vit og
þroska til slíks. Annars eiga
foreldrar að láta fylgja börn-
um til leikvallarins og frá“.
Á leikvellinum er rúmt
hundrað barna að leik og
gæzlukonurnar þrjár hafa í
nógu að snúast.
Flest eru börnin tilsýndar
undir fjögurra ára aldri. „Það
er svona núna“, segir ein
þeirra, „en það eru daga- og
jafnvel stundaskipti að þessu.
Sex ára börn þykjast flest
orðin of stór til að vera hér,
og eru líka oftast ódælust
þegar þau koma“.
í snotru skýli í öðrum enda
vallarins rétt við hliðið er af-
drep fyrir gæzlukonurnar og
þangað er líka hægt að
skreppa með barn sem þarfn-
ast sérstakrar aðhlynningar,
þarf að hugga eða binda um
sár á.
Þar inni geyma líka gæzlu-
konurnar skýrslur sínar, þar
sem skráður er fjöldi þarna
sem völlinn sækir dag hv.ern
— það er talið tvisvar á dag,
kvölds og morgna — athuga-
semdir um veðrið, sem hefur
einna mest áhrif á aðsóknina
— „fyrir utan flensuna núna“,
segir gæzlukonan. Þar er líka
ætlað rúm til að skrá aðrar
athugasemdir, slys og óhöpp,
sem fyrir kunna að koma o.
þ. h. Við gluggum í nokkrar
skýrslur, barnafjöldinn er upp
og ofan, enda gera bæði páska
vikan með öll sín frí og svo
flensan fyrrgreind strik i þá
reikninga, veðurfar er breyti-
legt eins og oftast nær á þessu
landi, og slys eru engin —
„og hafa ekki orðið svo mig
reki minni til“, segir Jens,
„engin alvarleg að minnsta
kosti — þótt plástrar og sára-
bindi gangi stundum skjótt
til þurrðar".
Þegar við förum, ámálga
gæzlukonurnar hvort ekki
muni hægt að fá einhvern til
þess að hreinsa tröðina sem
liggur að leikvellinum og Jens
lofar að sjá til þess að það
verði gert. „Við höfum nefni-
lega flokk manna sem fer um
bæinn og annast viðhald og
snyrtingu þessara tæplega
sjötíu leikvalla og leiksvæða
okkar“, segir hann þegar við
ökum brott, ,.auk hinna, sem
við nýbyggingarnar vinna“.
Inni í Bólstaðahlíð er nýj-
asti leikvöllur borgarinnar,
settur niður í þéttbýlu hverfi,
sem enn er ekki fullbyggt.
„Hér erum við sem næst jafn-
fljótir húsbyggjendum", segir
Jens. „Þarna er verið að vinna
að smíði nýs fjölbýlishúss, og
þegar íbúarnir flytja inn geta
þeir strax fyrsta daginn kom-
Framhald á bls. 31.
BORGIMMI IIR BORGIMMI