Morgunblaðið - 15.12.1973, Side 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 15. DESEMBER 1973.
Eru þingmennirnir aðeins
þæg verkfæri ráðherranna?
Frá umræðum um ferjuskip og sjálfsskuldarábyrgð
Talsvt-rrtar umræðurspunnust um
frumvarp tillagaumsjálfskuldar
ábvrgð á lánum til kaupa á fiski-
skipum og ferjuskipi, sem var til
umræðu í neðri deild Alþingis á
f immtudag. Frumvarpið gerði
upphaflega ráð f>TÍr að veita
ríkisstjórninni heimild til að
veita sjálfskuldarábyrgð á lán-
um til kaupa á 10 níjum
fiskiskipum yfir 300 lestir,
allt ið S0"„ af kaupverði.
El'tir afgreiðslu þess í efri
deild. var aukið viö það nýj-
skuldarábyrgð til kaupa á ferju-
skipi milli Akranessog Reykjavfk
ur. Gagnrýndu nokkrir þingmenn
þessi vinnubrögð, sem þeir
kváðust teija óhæf meðöllu.
Björn Pálsson, (E) tók fvrstur
til máls. og gagnrýndi harðlega
vinnubrögð ráðherra að
skjiila inn þessuin nýja lið
i frumvarpinu. sem teljast vrði
alls óskyldur upphaflega
frumvarpinu. Svo virtist. sem ráð-
herrar vieru farnir að Ifta á
Aiþingi sem eins konar af-
greiðslustofnun, og þingmennina
aðeins sem þæg verkfæri. sem
hægt væri aðleggja lún aðskiljan-
legustu mál fyrir. og panta sam-
þykki.
Varaði þingmaðurinn við þvf að
alþingismenn væru alltaf aðsam-
þykkja ..einhverja vitleysu", sem
seinna yrði svo til þess að hækka
fjárlögin og auka á Verðbóiguna.
bessi tillaga um ferju milli Akra-
ness og Reykjavíkur væri ein slík
vitleysan. Lfklega gerð til þess að
Akurnesingar ættu auðveldara
með það að skreppa á kappleiki
og aðrar skemmtanir í höfuðborg-
inni.
Matthfas Bjarnason (S) sagði
að þessir tveir liðir frumvarpsins
ættu aðeins eitt sameiginlegt, en
það væri lieimild tilsjálfskuldar
ábyrgðar á 80% kaupverðs. Þó
hefði málið átt að fara um-
ræðulaust í gegnum deildina.
enda hefði ráðherrum ekki
fundist ástæða lil að mæla
fyrir því f neðri deild. Það
væri þó yfirleitt vani að mæla
fvrir málunum, og gefa skýringar
á þeim fyrir báðum þingdeildum,
einkum ug sér í lagi þegar lætt
hefði verið ínn í þau ák%'æðum
um alls óskyld efni.
Maigl \æri óljiíst í máli þessu
svo sem um kostnað við
breytingar viðleguaðstöðu í höfn-
unum, sem óhjákvæmilegar væru,
þar sem gert væri ráð fvrir að
bílar gætu ekið inn í og út úr
skipinu Aðrir kostnaðarliðir
væin einnig margir hverjir
mjiig óljiisir.
Benedikt Gröndal (A) kvaðst
vera undrandi yfir afstöðu þess-
ara þingmanna. Björn Pálsson
væri augljóslega einn af hörðustu
ihaldsmönnum þingsins, ef marka
mætti mál hans, er hann væri
mótfallinn svo sjálfsagðri sam-
göngubót, sem ferjan væri fvrir
Vesturland. Gagnrýni Matthíasar
Bjarnasonar kæmi þó úr hörðustu
átt, þar sem í hans kjördæmi væri
samgöngur með flóabátum taldar
afar nauðsynlegar, og væri hann
þeim tæpast mótfallinn.
Taldi Benedikt ekkert vera því
til f.vrirstöðu, að þessum lið væri
bætt inn í frumvarpið eftir með-
ferð þess í efri deild enda væri
slíkl algengt, og gert ráð f.vrir
þeim möguleika í sjálfri stjórnar-
skránni
Tilkoma ferjunnar yrði án efa
míkil samgöngubót fyrir héraðið.
enda sýndi það sig að slíkir ferju-
flutningar ættu framtíð fyrir sér
ef tekið væri tillit til þeirrar
miklu aukningar. sem verið hefði
i fölksflutningum Akraborgarinn-
ar. Nú væri farþegafjöldi hennar
um 60 þúsund manns. og væru
þar vafalailst 60 þúsund alkvæði
lylgjandi kaupum nýs
skips. á móti þessuin tveimur at-
kvæðum þingmanna. Enda væri
það svo, að líkja mætti Akranesi
við eyju hvað samgöngumál
varðaði.
Halldór E. Sigurðsson, fjár-
málaráðherra, sagði, að auk þess
sem auknir fólksflutningar sjó-
leiðina til Akraness bæru þess
vitni, að þörf væri á nýju skipi, þá
væri annað atriði, sem einnig ýttu
undir kaupin. en það væru
sementsflutningar. Nú væri
svo komið. að skip það, sem
notað hefði verið til sements-
flutninganna. væri orðið því
sem næst ónothægt. Væri hug-
myndin þvf sú, að hægt væri að
nota þessa nýju ferju til þess að
anna bæðí fólks- og bílaflutning-
um og sementsflutningum aðauki
íbúar héraðsins hefðu fyrir
nokkru haldið fund um málið. og
hefði það verið samdöma álit
fundarmanna. að ráðast ætti í
kaup á norsku ferjuskipi. sem
myndi kosta um 120 milljönir.
Þá upplýsti ráðherra, að á mið-
vikudag hefði ríkisstjórninni bor
izt erindi frá Vestmannaeyjum.
þar sem farið væri fram á að taka
einnig inn i frumvarp þetta
samskonar heimild vegna kaupa á
ferjuskipi milli Vestmannaeyja
og Þorlákshafnar.
Friðjón Þórðarson (S), sagði
það vera augljóst mál, að endur-
nýja þyrfti skipakostinn á þessari
siglingaleið. Það væri nauðsynleg
samgöngubót fyrir héraðið.
Hvað fjárútlátin varðaði, sagði
Friðjón að ekki væri umþaðstóra
fjárupphæð að ræða. að miklu
skipti, enda væri ekki óeðlilegt að
hækka fjárframlag til flóabáta,
samfara því sem allur annar
kostnaður 1 þjóðfélaginu væri á
uppleið.
Björn Pálsson (F)lýsti þvívfir,
að hann myndi öllu fremur kjósa
að aka upp á Akranes í bflnum
sínum heldur en að göslast þetta
sjóleiðina.
Annars kvaðst þingmaðurinn
aldrei hafa vitað til þess að Akra-
nes væri eyja, — það hefði í það
minnsta aldrei flætt yfir veginn í
þau skipti, sem hann hefði áttleið
þar um. Það hlyti að vera fjar-
stæða.
Þá sagðist Björn telja það vera
óraunhæft að tala um að sameina
i eitt sementsflutningaskip og
skemmtiferðaskip. Sementsflutn-
ingar hefðuallatíð þótt sóðalegir,
og þar sem það væru nú engir
slorkarlar, sem ferðuðust milli
Akraness og Reykjavíkur, þá
þætti sér ólíklegt, að þeir kærðu
sig um að vera úðaðir i sements-
ryki á ferð sinni. Sjálfur myndi
hann ekki senda reiðhest sinn
með sementsflutningaskipi, hvað
þá fara sjálfur með þvf.
Þá kvaðst þingmaðurinn telja
það augljóst, að rekstur þessa
nýja skips yrði stórum dýrari,
heldur en rekstur Akraborgarinn-
ar, og hefði hún þó aldrei sýnt
neinn stórhagnað. Og til frekari
áréttingar um það, að um t\'ö
ósk.vld mál væri að ræða i frum-
varpinu, sagðist Björn vilja benda
á, að þótt bæði væru það skip, þá
væri sá eðlismunur á, að fiskiskip
öfluðu kannski fyrir 60 milljónir
króna hvert, á meðan þetta skip
eyddi 30 milljónum.
llannibal Valdimarsson (SFV)
sagðist vilja taka undir þá gagn-
rýni, sem komið hefði fram varð-
andi málatilbúninginn. Hér væri f
raun og veru verið að læða inn í
frumvarpið lið, sem engar for-
sendur væru fvrir.
Hann hefði frétt fyrir nokkru,
að búið væri að samþykkja að
ráðast í kaupin, og að ríkisstjórn-
in væri svo gott sem búin að lofa
sjálfsábyrgðinni. Nú væri þessu
máli sfðan lætt inn í Alþingi með
þessum hætti, og ætlast til þess að
það rynni umræðulaust í gegnum
þingdeildir. Slík vinnubrögð væri
ekki hægt að líða.
Varðandi þörfina fyrir þetta
nýja flutningaskip sagðist Hanni-
bal efast um aðhún væri slík, sem
af væri látið. T.a.m. væru flestar
vörur nú fluttar með bilum. Með
þessum miklu fólksflutningum,
60 þúsund manns, mætti gera ráð
fyrir, að fyrirtækið gæti verið
rekið með hagnaði. Rekstrar-
grundvöllur á þessari leið væri
hagstæðari en hjá flestum öðrum
flóabátum. Samt sem áður sýndi
taprekstur Akraborgarinnar fram
á, að grundvöllur undir rekstr-
inum væri ekki sá sem nú væri
af látið.
Það væri skýlaus krafa alþingis-
manna, að skoðaður yrði betur
allur grundvöllur þessara kaupa,
og sagðist þingmaðurinn vera
mótfallinn þessu máli, — a.m.k.
þar til betri og sannari upplýsing-
ar um það lægju fyrir.
Guðlaugur Gíslason (S) sagðist
vænta þess, að sú umleitan Vest-
mannaeyinga, sem fjármálaráð-
herra hefði getið um. hlyti góðar
undirtektir hjá alþingismönnum.
Það væri Vestmannaeyingum
mikið hagsmunaefni, að málið
fengist afgreitt nú. Ef svo yrði
ekki, þá myndi það tefja ferju-
kaup Evjamanna um eitt ár.
Síðar tóku til máls Benedikt
Gröndal, Hannibal Valdimarsson
og Ölafur Jóhannesson, forsætis-
ráðherra, sem upplýsti, að ríkis-
stjórnin hefði tekið málaleitan
Vestmannaeyinga jákvætt, en
ekki væri enn búið að ákveða,
hvort heimildinni um 80% sjálfs-
skuldarábyrgð yrði skotið inn í
þetta frumvarp við þriðju um-
ræðu, eða hún tekin inn í út-
gjaldalið fjárlaga.
Fjölbreytt starf Varðar
Ragnar Júlíusson formaður
Ragnar Júlfusson,
nýkjörinn formaður Varðar.
AÐALFUNDI Landsmálafélags-
ins Varðar lauk s.l. þriðjudags-
kvöld. Ragnar Júlíusson, sköla-
stjóri, var kjörinn formaður
Varðar í stað Valgarðs Briem,
sem mæltist eindregið undan
endurkjöri. Aðrir í stjórn Varðar
voru kjörnir Björgólfur Guð-
nuindsson. Björn Bjarnason,
llilmar Guðlaugsson, Guðniundur
Oskarsson og Ragnheiður Garð-
arsdóttir. f varastjörn voru kjörin
Helga Gröndal, Konráð Adólfsson
og Ottó Ottösson. Endurskoðend-
ur voru kjörnir Ottó .1. Olafsson
og Hannes Þ. Sigurðsson.
Fráfarandi formaður Varðar.
Valgarð Briem, flutti skýrslu um
störf félagsins á s.l. starfsári og
leiddi hún í Ijós mjög fjölbreytt
félagsstarf Varðar. Efnl var til
fjögurra almennra félagsfunda. í
janúarntánuði s,l„ 6 dögum fyrir
Vestmannaeyjagos. efndi Vörður
til fundar um viðfangsefnið: Er-
um við viðbúnir náttúruhamför-
unt? Frummælandi var Markús
Örn Antonsson, borgarfulltrúi, og
stjórnaði hann pallumræðum um
málið. en i þeim tóku þátt Rúnar
Bjarnason, slökkviliðsstjóri. Jón
Skúlason. pöst- og sTmatnálastjóri
Matthías Matthíasson. rafvirkja-
meistari, dr. Ottar P. Halldórsson,
verkfræðingur og Þorlákur Rögn-
valdsson. verkfræðingur.
Síðari hluta febrúarmánaðar
efndi Vörður til fundar um efn-
ið Island og Efnahagsbandalag
Evrópu og var frummælandi á
þeim fundi Davíð Olafsson, seðla-
bankastjóri. I septembermánuði
s.l. var haldinn almennur fundur
unt breytingar á lögum félagsins
vegna breyttra starfshátta Sjálf-
stæðisflokksins í Reykjavík, en á
þeim fundi flutti Barði Friðriks-
son einnig erindi um efnið: A að
svipta jarðeigendur eignarétti á
lax- og silungsveiði? Loks var svo
haldinn almennur félagsfundur í
byrjun október um landhelgis-
málið, og voru frummælendur al-
þingismennirnir dr. Gunnar
Thoroddsen og Matthías A.
Mathiesen.
Tvær ráðstefnur
í skýrslu Valgarðs Briem kom
fram, að Vörður efndi til tveggja
ráðstefna á s.l. starfsári. Hinn
fyrri var haldin í nóvembermán-
uði 1972, og nefndist „Tjáning
trúarinnar" og fjallaði urn trúmál
og kirkju. Var ráðstefna þessi
mjög vel sótt. Hin síðari var hald-
in í lok marzog fjallaði um sjávar-
útvegsmál og nefndist „Sjávarút-
vegurinn — gullkista þjöðarinn-
ar“. Voru þessar ráðstefnur báðar
mjög vel sóttar.
Sumarferðir
Varðar
Að venju efndi Vörður til sum-
arferða í hefðbundnum stíl í byrj-
un júlímánaðar. Sagði Valgarð
Briem í skýrslu sinni, að þátttaka
í ferðinni hefði verið óvenju lítil
og væri sennilegasta skýringin sú,
að leiðin, sem farin var, hefði
ekki þótt nægilega forvitnileg og
e.t.v. hefði þátttökugjald verið í
hærra lagi. En Vörður efndi einn-
ig til anrvarrar ferðastarfsemi á
árinu. Farið var í tvær Kaup-
mannahafnarferðir og var þátt-
taka í þeim góð og ferðirnar vel
heppnaðar.
Spilakvöldin
A starfsárinu stóð Vörður fyrir
fimm spilakvöldum á vegum sjálf-
stæðísfélaganna í Reykjavík og
voru þau að vanda mjög vel sött
og kvað Valgarð Brieni þau ákaf-
lega þýðingarmikinn þátt í starfi
félagsins, sem leggja þyrfti
áherzlu á, að vel væri að staðið.
í lok ræðu sinnar hvatti Val-
garð Briem Varðarfélaga til þess
að taka höndum sanian um bygg-
ingu nýja Sjálfstæðishússins í
Reykjavík. Hann kvaðst ekki
þurfa að vera fjölorður um verk-
efnin framundan. „Ljóst er, að
alla áherzlu verður að leggja á, að
halda meirihlutanum hér í
Reykjavík. Það verkefni krefst
þrotlausrar vinnu allra Varðarfé-
laga frá áramötum til kjördags,"
sagði fráfarandi formaður Varðar
í skýrslu sinni.
Ný bók
frá Guð-
* r •
jom
Sveins-
syni
BÓKAFORLAG Odds Björnsson
ar hefur sent frá sér nýja skáld-
sögu eftir hinn vinsæla barna-
bókahöfund, Guðjón Sveinsson.
Nefnist hún Hljóðin á heiðinni,
og á titilblaði stendur, að þetta sé
„skemmtisaga". I kápuauglýsingu
segir svo um efni bókarinnar:
„Þeir Bolli, Skúli óg Addi hafa
ákveðið að fara f útilegu og veiði-
ferð upp að Árnavatni á Snædals-
heiði, og vinkonurnar Dísa og
Kata eru með. Þau verða fljót-
lega vör við grunsamlegar
mannaferðir og dularfull
hljóð á heiðinni — og nú byrj-
ar hættulegur eltingarleikur
við ötínda þorpara, sem einskis
svífast. Þetta er hörku spennandi
njósna- og leynilögreglusaga."
Hljóðin á heiðinni er sjöunda
bók Guðjóns Sveinssonar, 189 bls.
að stærð, prentuð i Prentverki
Odds Björnssonar. Uppdrættir
fylgja af sögusviðinu.