Morgunblaðið - 24.11.1974, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 24. NÖVEMBER 1974
fólk— fólk —
í RÆKJUVINNSLUNNI á
Hólmavík er unnið stanzlaust frá
kl. 8 á sunnudagskvöldum til kl. 8
á föstudagskvöldum. Unnið er á
þremur 8 kl.st. vöktum og alls
vinna við þessa framleiðslu milli
50 og 60 manns. Kaupfélag Stein-
grímsfjarðar rekur vinnsluna og
er hún aðaldriffjöðrin i athafna-
lifi plássins ásamt bátaflotanum,
sem er I eigu einstaklinga.
Klukkan var að skreiðast yfir
miðnætti þegar ég kom í rækju-
vinnsluna. Það var úðaregn yfir
plássinu, ljósin týndu sér eitt og
eitt i húsagluggum, en allt var i
fullum gangi i rækjunni. SRipt-
ingin er einföld, rækja á haustin
og vetrum og fiskur er unninn
þar á sumrin. Auk rækju-
vinnslunnar er kaupfélagið með
verzlun, sláturhús og fiskimjöls-
verksmiðju á Hólmavik, en á
Drangsnesi er^ fyrirtækið með
frystihús og rækjuvinnslu þar
sem milli 20 og 30 manns vinna.
Segja má að mest allt viðskipta-
lif á þessu svæði fari í gegn um
kaupfélagið. „Fólk kemur úr
sveitinni einu sinni til tvisvar i
viku,“ sagði Jón Alfreðsson kaup-
félagsstjóri, „en það sem við þurf-
um að senda út fyrir Hólmavik er
aðallega snatt til Drangsness, þvi
verzlunarsviðið nær ekki nema
um 40 km.“
Um 330 ibúar eru I Hólmavlk,
en útflutningsverðmæti þaðan s.l.
ár og frá Drangsnesi sem hefur
um 100 ibúa, var um 90 millj. kr.
Þá eru ótalin þau verðmæti sem
landbúnaðurinn skapar á þessu
svæði, en slátrað var þar síðast
um 12000 fjár og er meðalþungi
dilka með þvi betra sem gerist á
landinu. I haust var meðalþung-
Rækjunni pakkað.
inn 16,4 kg, en það er þó tæplega
900 grömmum lægra en s.l. ár.
Verðmæti sláturafurða á svæði
Kaupfélags Steingrímsfjarðar s.l.
ár var 50 millj. kr. þannig að
þegar það kemur saman við verð-
mæti sjávarafurða þá er talan orð-
in býsna há og þá getur fólk von-
andi farið að skilja að hinir ýmsu
smærri staðir úti á landi skapa oft
miklu meiri verðmæti hlutfalls-
lega heldur en stærri staðirnir
sem státað er af.
I vetur er leyft að landa 750
tonnum af rækju á Hólmavik og
Drangsnesi, en alls róa 14 rækju-
bátar frá þessum stöðum og er
löndun skipt eftir þvi sem þurfa
þykir.
Liklega er engin sýslaeinsrík af
kaupfélögum og Strandasýsla, þvi
alls eru fjögur kaupfélög þar, en
ibúar eru milli 12 og 13 hundruð.
Jón Alfreðsson kaupfélagsstjóri
Kaupfélags Steingrímsfjarðar
sagði að framundan væru breyt-
ingar og stækkun á verslunarhús-
næðinu á Hólmavík. Sláturhúsið
var endurbyggt að verulegu leyti
á siðustu árum og er sú fram-
kvæmd komin upp i 16 millj. kr.
kostnað, en nokkuð er þó eftir.
„Þá eru eftir endurbætur á frysti-
húsinu á Hólmavik og algjörlega á
Drangsnesi," sagði Jón, „en það
er ekki hægt að fylgja áætlun á
þessu ári, það hefur verið slakt
fjárfestingarár.“
Það var unnið markvisst i
rækjuvinnslunni og ekkert álita-
mál að hendur stóðu fram úr erm-
um. Venjulega eru unnin 2,5—3
tonn af rækju á hverri vakt, en
vinnslan kemst þó upp i 4 tonn. I
hverju kg eru 220—300 rækjur,
svo vinnslan getur verið til jafn-
aðar um 780 þús. rækjur á einni 8
tima vakt. Of ef við til gamans
reiknum fjöldann i væntanlegum
750 tonnum í vetur þá er hann
miðað við meðalstóra rækju að-
eins 195 milljón stykki af þessu
eftirsótta hráefni.
I rækjuvinnslunni tókum við
fyrst tali þá Garðar Helgason, sem
er frá Hólmavik og Ulfar Pálsson
sem fluttist þangað úr Garða-
hreppi fyrir einu ári.
Garðar: Félagsandinn hér er
nokkuð góður. Af skemmtunum
er þó mest um bió og það vantar
böll hér yfir vetrarmánuðina. Þá
er lítið um iþróttir, en eflaust
myndi áhugi vakna með betri að-
stöðu til félags- og Iþróttastarfs.
Annars finnst mér það vanti ekki
mikið meira en böllin. Við
vinnum hér alla daga nema
laugardaga og fram til kl. 8 á
sunnudagskvöldum. Launin eru
50—60 þús. kr. á mánuði.
Blm: Vinnur þú alltaf i landi?
Garðar: Ég var á sjónum í
sumar og hef verið undanfarin ár,
mmmmm^m^^—^^m^mmmmm—mmmmm NÓg er af rækjunni Sem bfður f
. bökkum og svo sú óveidda.
Texti &
myndir:
ÁRNI JOHNSEN
fólk — fólk
þekkir meira til hér og er meira
inni I lifi fólksins. Það er þvi
líflegra að þvi leyti og fjölbreyti-
legra. Náttúrulega er meira
félagslíf fyrir sunnan, en það er
alveg nóg hér þvi maður er svo
mikið í vinnunni.
Fólk tekur þvi fremur rólega
hér i frístundum sinum, en fólk
vinnur lika langan vinnudag.
Við röbbuðum við þær Stefaniu
Andrésdóttur og Erlu Þorgeirs-
dóttur þar sem þær voru að
hreinsa það síðasta sem hreinsa
þurfti af rækjunni áður en henni
var pakkað.
Þær sögðu að það væru mest
húsmæður sem ynnu i rækju-
vinnslunni, en þó ynnu ekki allar
á heilum vöktum, þvi sumar
skipta innbyrðis á hálfum
vöktum. Flestar konurnar hafa
unnið þarna síðan færibanda-
vinnan hófst, en hráefnið hefur
stóraukizt þvi nú eru miklu fleiri
bátar en þegar handpillunin var.
Vikulega er skipt um vakta-
tima, en hver vakt vinnur 15
vaktir í viku. Við spurðum
nokkrar húsmæðranna hvernig
gengi að samræma vaktavinnuna
og heimilisstörfin?
Erla: Fólk slappar af og vinnur
heimilisverkin um helgar.
Valdis: Það er þó nóg að gera
heima þegar búið er að vinna úti
heila viku.
Blm: Hvert er helzta félags-
starfið hér?
Stefanía: Það er hér kvenfélag,
ungmennafélag, Lionsklúbbur og
fleira. Kvenfélagið er m.a. að
vinna að stofnun elliheimilis.
Blm: Er mikið um það að fólk
frá öðrum stöðum komi hingað til
vinnu?
Erla: Það hefur aðeins verið um
það að aðkomufólk komi hingað
þegar mikið er að gera.
A hverri vakt er gefið hlé
tvisvar sinnum i 15 minútur,
svona til þess að konurnar geti
fengið sér kaffibolla, en annars
gengur færibandið stanzlaust.
Þar sem ég sá þessar þúsundir af
rækjum r.^nna fram hjá konunum
datt mér í hug að spyrja Erlu
hvort hún borðaði rækju.
stranda-
menn
i
„Hér er mað-
ur meira inni
í lífi fólksins”
Konurnar á einni vaktinni í
rækjuvinnslunni á Hólmavfk.
Hægri röð: Stefánía Andrés-
dóttir fremst, Heiða Ragnars-
dóttir, en Valdís Ragnarsdóttir
leysti hana af, Dagný Júlíus-
dóttir, Gógó Stefánsdóttir og
Þorbjörg Magnúsdóttir. Frá
vinstri: Erla Þorgeirsdóttir
fremst, Ina Gestsdóttir, Fanney
Pálsdóttir, en Hildur Pálsdóttir
leysti hana af, Sigurlaug
Stefánsdóttir og Matthildur
Guðbrandsdóttir.
en ég er nú 19 ára gamall og likar
vel hér.
Blm: Hvað um þig Ulfar?
Ulfar: Ég bý hér hjá systur
minni og mági og likar vel á
staðnum. Ég fluttist hingað af þvi
að ég gat fengið góða vinnu og
ætla að búa hér áfram fyrst um
sinn. Helzti munurinn hér og i
Garðahreppi er sá að maður
Rabbað við
starfsfólk í
rækjuvinnslunni
á Hólmavík
„Já, með beztu lyst“, svaraði
hún.
Blm: Er alltaf nóg af rækju til
vinnslu?
Stefania: Já, yfirleitt alltaf, það
hefur sjaldan komið fyrir að orðið
hefur hráefnisskortur.
Mér þótti einkennilegt hve
Séð yfir hluta af Hólmavfk.