Morgunblaðið - 26.02.1975, Blaðsíða 10

10
MOHGUNBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 26. FEBRÚAR 1975
Frá æskulýðsstarfi þjóðkirkjunnar:
Fjölskyldan
Eftir sr. Guðmund Þorsteinsson — síðari hluti
Niðurrifs- og eyðingaröfl, er á
f jölskyldusamfélagið herja.
En þrátt fyrir óumdeildan-
lega kosti hjúskapar- og fjöl-
skyldulífs, er hinu ekki að
leyna, að þessi aldna samfélags-
stofnun mannanna á nú i vök
að verjast og ber margt til. Það
þýðir þó engan veginn, að þessu
félagsformi skuli varpað fyrir
borð, heldur skyldi vitundin
um þetta fremur verða eggjun
og hvöt að verja hið helga vé
heimilislífsins, standa vörð um
það gegn þeim niðurrifs- og
eyðingaröflum, er að því sækja
rnnan frá og utan.
Hið fyrsta, er gjalda ber
. fýllsta varhug við og ráða bót á,
ii er sú einangrun og sambands-
leysi, sem hrjáir fjölskylduna á
okkar dögum. Samfélag fjöl-
skyldufélaganna er í verulegri
hættu, þar sem hver lifir sinu
lífi. Þessu valda m.a. breyttir
þjóðfélagshættir. Fjölskyldu-
samfélög bændaþjóðféagsins
þekktu þessa einangrunar-
hættu. Þá var heimilið sam-
eiginlegur vinnustaður fólks-
ins, er gekk að sama atvinnu-
rekstri og átti sömu hugðarefni.
Fjölskylduhópur borgarsam-
félagsins býr við allt önnur og
verri skilyrði í þessum efnum
og hefur raunar keyrt um þver-
bak, eftir að báðir foreldrar
hófu almenna þátttöku í at-
vinnulífinu utan heimilis.
Heimilið varð þá einungis mat-
og svefnstaður fjölskyldufélag-
anna. Samfélag um vinnu var
ekki lengur fyrir hendi. Börnin
stunduðu námið i skólanum,
foreldrarnír sitt á hvorum
vinnustaónum, eóa húsmóóirin
ein heima og í einangrunar-
hættu starfaði hún einvörð-
ungu fyrir heimili sitt. Hver
fjölskyldufélagi hafði sín sér-
stöku hugðarefni svo að fjöl-
skyldan dreifðist einnig í tóm-
stundum. Allt hefur þetta
óheillavænleg áhrif á einingu
og samkomulag fjölskyldu-
félaganna og leiðir til tilfinn-
ingalegra árekstra, spennu
milii kynslóða og misheppnaðs
uppeldis.
Hið annað, er leggst á sömu
sveif við að veikja hjúskapar-
og fjölskyldulíf er
vinnuþrælkunin og lífsgæð-
arstreitan. Það er í raun
og veru ægileg staðreynd, hví-
líkt vinnuálag manna er.
Margír vinna tvöfaldan starfs-
dag, jafnt húsbændur og hús-
mæður. Slíkt vinnuálag veldur
þöndum taugum og kallar á af-
slöppun um helgar, þar sem
börn veróa á stundum þreyt-
andi og falla ekki inn i mynd-
ina. og vafalaust drekkur engin
þjóð í heimi meir og verr um
helgar en við Islendingar
miöað við mannfjölda.
Sú afslöppun er þó dýr-
keypt í margvislegum skilh-
ingi og kallar aftur á aukin
afköst og meiri fjáröflun, meijt'i
streitu, svo að úr verður óbæri:>
legur vítahringur. Öhófleg
neysla örvunar- og fíknilyfja á
heimilum og á skemmtistöðum
er einnnig hraðvaxandi vanda-
mál, er veldur gjaldþroti og
upplausn heimila- og fjöl-
skyldulífs. I kjölfar þessa sigli
óhoilt og sjúkt skemmtanalíf,
þar sem trúnaðarheitin reynast
léttvæg, þar sem víxlsporin eru
stigin og lausaskaupin stunduð
í skálkaskjóli þess, að nýjasta
tækni komi í veg fyrir óheppi-
legar afleióingar.
Vert er að benda á, að eigin-
girni og tillitsleysi eru ekki
heppilegir förunautar i
heimilis- og fjölskyldulífi
manna. Það er óheillavænleg
þróun. Færist þetta tillitsleysi i
vöxt, og menn hætta að taka
tillit til tilfinninga og þarfa
annarra. Þolleysi og uppgjafar
gagnvart uppkomnum vanda-
málum eða misklíóarefnum í
hjúskapar- og f jölsky ldulífi
verður oft vart. Vakin skal at-
hygli á, aó viljaskortur til þess
að sigrast á erfiðleikum felur í
sér hættu fyrir fjölskyldusam-
félagið. Það verður aldrei
hlaupist frá neinum vanda,
fremur en menn hlaupast frá
lífinu sjálfu. Lífið færir öllum
einhvern vanda að höndum. I
augu við þá staðreynd veróur
að horfast, annað er að stinga
höfðinu í sandinn. Þá stafar
fjölskyldusamfélaginu hætta af
þeirri tilhneigingu í pólitískum
hugsunarhætti og löggjöf að
draga úr áhrifum og forréttind-
um fjölskyldusamfélagsins og
slá i því skyni gjarnan á strengi
jafnréttis og sjálfákvörðunar-
réttar manna. Sá hugsunarhátt-
ur ryður sér æ meira til rúms
að meta allt út frá lögmálum
hagvaxtar og framleiðni, svo að
önnur eftirsóknarverð mark-
mið hverfa í skuggann. Vissu-
lega eykst framleiðnin gangi
hjón almennt bæði að störfum í
atvinnulífinu. Það gvarar ekki
þeirri spurningu, leýSír ekki
þann vanda, hvernig hin mann-
legu vermæti verði tryggð,
hvernig efla megi andlegan
þroska og heilbrigði manna í
skoóunum og háttum, ala upp
góða, löghlýðna og skyldu-
rækna þjóðfélagsþegna. Engin
hagvöxtur fær bætt úr því
tjóni, er hlýst af vanræktu eða
misheppnuðu uppeidi hinna
ungu. Stjórnmálamenn mega
gá vel að sér, áður en þeir gefa
út lög eða reglugerðir, er draga
kunna úr áhrifavaldi heimila
og fjölskyldulífs og tefla því í
tvísýnu, andlega eða efnalega.
Og stefnur í félags- eða sálvis-
indum, er hugsanlega láta sér
fátt um hið forna fjölskyldulíf
finnast, ætti fólk á.m.k. ekki að
meta hráar eða ótuggnar. Engin
haldbær ástæða er til þess að
draga allt út af heimilunum,
skoða öll verðmæti liggjandi
utan dyra þeirra. Þær raddir
heyrast, að hin stóra, ópersónu-
lega rikis- eða samfélagsheild
skuli njóta forgangs umfram
hið hefðbundna fjölskyldu-
form, en það er eins og að láta
sér annt um skóginn, en sinna
ekki hinum einstöku trjám
hans. Sé að rótum þeirra höggv-
ið, verður brátt enginn skógur
eftir. Hér er um giftu heilla
þjóðfélaga að tefla, að mynduð
veroi sKjaidborg um heimilin
og fjölskyldulífið og yfirvof-
andi hættu á eyðileggingu
þessa samfélagsforms bægt frá.
III
Leiðir til aðstoðar og úrbóta
Af framansögðu má ijóst
vera, að vegið er úr ýmsum
áttum að hjúskapar- og fjöl-
skylduforminu og veilur, sem
þar koma fram óspart notaðar
sem átylla til þess að veitast að
þessari samfélagsgerð manna.
En þar heggur sá, er hlífa
skyldi, og stendur mönnum nær
að finna leiðir og ráð til vernd-
ar hinu helga véi fjöiskyldulífs-
ins. Menn verða að gjöra sér
ljóst, að heimilis- og fjölskyldu-
líf þeirra er fjöregg, sem standa
ber vöró um og vernda og til
þess þarf skyldurækni og
ábyrgðartilfinningu i ríkari
mæli en verið hefur.
Efla þarf einingu og sam-
félagsvitund fjölskyldufélag-
anna, hægja þarf á lifsþæginda-
kapphlaupinu, draga úr lifs-
gæðakröfunum, auðvelda
verður fólki að vinna styttri
vinnudag, svo að einhver tími
sé aflögu fyrir heimili og fjöl-
skyldu. Ráðstafanir þarf að
gera af hálfu stjórnvalda, er
styrkja stöðu og áhrifavald fjöl-
skyldnanna innan samfélags-
ins, veita barnmörgum fjöl-
skyldum fjárhagslegar ivilnan-
ir, styrkja með starfslaunum
þær mæður, sem kjósa fremur
að dveljast heima og sinna upp-
eldi barna sinna, vera kjölfest-
an staðfasta heima fyrir sem
veitir öðrum fleiri eða færri
ómælda blessun, öryggi og
styrk. Komi upp misklíðarefni
eða vandi í heimilislífi skal
þetta rætt að yfirvegaðri ró-
semi og umfram allt leitað að-
stoðar utanaðkomandi aðila í
tíma, áður en allt er komið i
óleysanlegan hnút. Fjölskyldu-
félagar leiti þess, er sameinar,
en setji ekki hitt ævinlega á
oddinn, er ágreiningi veldur.
Þeir reyni jafnframt að finna
sameiginleg hugðarefni í tóm-
stundum og leitist þannig við
aó brúa kynslóðabilið. Tími
verður að vinnast til samræðna
og skoðanaskipta, dægradvalar
og upplyftingar, en varðandi
skemmtanalífið skyldu menn
hætta að leika sér af léttúð og
gáleysi að syndinni. Sá leikur
endar ævinlega á þann veg, að
þeir verða leiksoppar hennar.
Betra er í heimilislífi að búa við
reglur og aga og skyldur en
óbeislað frjálsræðið, er veldur i
senn lausung og öryggisleysi.
Börn þola vel boð og bönn, en
ekki kulda og afskiptaleysi. Sé
vel að gáð, kjósa þau forsjá og
styrka leiðsögn og þarfnast
hennar. Þá má ekki þegar hopa
af hólmi, skjóti erfiðleikar upp
kolli. Með því er tækifæri hafn-
að til andlegs vaxtar og þroska.
Allar tiitæka leiðir þarf að
finna til aukinnar einingar fjöl-
skyldufélaganna, þar sem regl-
an ein fyrir alla og allir fyrir
einn á að gilda.
Niðurlagsorð
Á auglýsingarspjaldi því, er
gert var fyrir æskulýðsdaginn
er sýnt, hvernig krossinn og
Kristur geta tengt fjölskyldu-
félagana saman, sameinað þá,
sem aðskildir hafa verið, og
undir standa orð Drottins: allir
eiga þeir að vera eitt. Trúarlíf
skapar samfélag, útrýmir ein-
manakennd, tómleika og lifs-
leiða, en veitir lífsfyllingu og
unað. Kristur sýndi það marg-
sinnis, að hann vill helga
heimilishamingju manna,
blessa fjölskyldulifið, að það
megi færa sanna farsæld. Hann
er bestur leiðsögumaður
fjölskyldunnar, svo að hún
megi ganga sameinuð inn á
braut lifshamingjunnar. Mættu
heimili og fjölskyldur Islands,
foreldrar og börn njóta fýlgdar
hans, blessunar og styrks. Þá
mun þessi aldna samfélagsgerð
aldrei bregðast, þetta vigi
menningar og heilbrigðs mann-
lifs aldrei bila og þá á Island og
æska þess bjartan ókominn
dag.
Mikil stækkun hjá Nes-
prenti í Neskaupstað
Mikil stækkun varð á prent-
smiðjunni í Neskaupstað á síðast-
Hljómtækj-
um stolið
HLJÓMTÆKJUM var stolið úr fé-
lagsheimili starfsmanna Flugfé-
lagsins að Sfðumúla 11 um helg-
ina. Stolið var Philips-
kassettutæki og 40 kassettum,
magnara af sömu gerð, haus af
plötuspilara og hljóðnema. Er
verðmæti þýfisins minnst 60—70
þúsund krónur.
Þrátt fyrir ítarlega rannsókn er
ekki hægt að sjá að þjófurinn hafi
brotið sér leið inn í húsið, og
kemur þá til greina að hann hafi
leynst þar inni þegar húsinu var
lokað um ki. hálftvö aðfararnótt
sunnudagsins. Bridgekeppni fór
fram í húsinu kvöldið áður.
Þá hvarf kápa frá konu sem
heimsótti Naustið siðdegis á
sunnudag. Hengdi hún kápuna
upp í anddyri hússins, en þegar
hún ætlaði út aftur var kápan
horfin. Þetta er brún Mokkakápa,
hin glæsilegasta flík. Þeir sem
einhverjar upplýsingar geta gefið
um þessa þjófnaði eru beðnir að
hafa samband við rannsóknarlög-
regluna sem fyrst.
liðnu hausti. Byggt var nýtt prent-
smiðjuhús norðan við það gamla.
1 nýbyggingunni er rúmgott
andyri og afgreiðsla, skrifstofa
prentsmiðjustjóra, hreinlætisher-
bergi, rúmgott sturtuherbergi,
blýbræðsluherbergi, setjarasalur
og umbrot blaða bóka og timarita,
2 setjaravélar eru í setjarasal og
er önnur vélin sú stærsta á land-
inu með 8 stærðum af letri frá
Linotype, þá er pressusalur, 2
stórar bókapressur og 2 nýjar
eyðublaðaprentvélar (letter-
press). Þá er nýr og fullkominn
skurðarhnifur í pappírsskurðar-
sal. Kaffistofa er mjög vistleg.
með eldhúsinnréttingu. I bók-
bandsstofu: brotvél og saumavél,
góð aðstaða fyrir 2—4 starfsmenn
vió heftingu og frágang eyðu-
blaða og bóka. Ötaldar eru alls
konar minni vélar og tæki, svo
sem borgötunarvél, fyrir ornara-
götun o.fl. handþrykkivél fyrir
servíettuprentun og gyllingu á
seðlaveskjum og kjöl á bókum.
Við stækkunina eykst afkasta-
getan til muna og um leið þjónust-
an við hina dreifðu viðskiptavini
frá Höfn í Hornafirði austur og
norður um til Húsavíkur. Nes-
prent er eina stóra prentspiðjan á
Austurlandi, frá Selfossi til Akur-
eyrar.
Nesprent prentar allt fyrir
hvers konar framleiðslu- og
þjónustufyrirtæki, svo sem
banka, verslanir, verksmiðjur,
Úr prentsal Nesprents
frystihús, útgerð og iðnfyrirtæki,
svo eitthvað sé nefnt. Tvö viku-
blöð eru prentuð í Nesprenti,
tímarit og bækur. Starfsfólk er
5—7 manns að staðaldri. Eigandi
og prentsmiðjustjóri er Guð-
mundur Haraldsson.