Morgunblaðið - 26.02.1975, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 26. FEBRUAR 1975
15
Bragi Asgeirsson:
Dagblöðin og
Kjarvalsstaðamálið
ÓSPART hefur verið
fjallað um deilur þær, sem
risið hafa upp á milli
borgarráðs annars vegar
og myndlistarmanna hins
vegar á síðum dagblað-
anna og einnig nokkuð í
útvarpi og sjónvarpi.
Myndlistargagnrýnendur
blaðanna eru allir ein-
dregið á máli listamanna,
en ekkert dagblað hefur
tekið eindregna afstöðu
með myndlistarmönnum
að Morgunblaðinu undan-
skildu. Því brá mér er
kollegi minn í Vísi,. Aðal-
steinn Ingólfsson, gerir
Morgunblaðið ábyrgt fyrir
ábyrgðarlausum árásum á
sýningarráð og listamenn.
Orðrétt skrifar hann:
..Meirihluti borgarráðs
ásamt stærsta dagblaði
landsins sáu strax póli-
tiska hlið á þessu máli, og
mikil skothríð var hafin að
sýningarráði og lista-
mönnum yfirleitt. Allir þeir
draugar, sem taldir eru
fylgja listamönnum, eru
vaktir upp, þ.á m. „letingj-
ar og kommúnistar", en
slíkar tuggur hafa gefizt
vel, þegar mikið hefur
legið við." Ennfremur
segir Aðalsteinn í lok ann-
ars málefnalegrar greinar
um sýningu Jakobs V.
Hafstein: . . ,,En á sýningu
Jakobs hefur almenningur
streymt og mun streyma,
allsendis óhræddur við
harðstjórn allra menn-
ingarvita. Engin skal ætla
sér að segja ÞEIM, hvað
sé list og ekki list. í þeirri
afstöðu sinni er fjöldi
manna studdur af borgar-
ráði og ofangreindu dag-
blaði, sem lagt hefur
áherzlu á furðulega
„filistinska" menningar-
pólitík að undanförnu.''
— Ég skal viðurkenna, að
ég stanzaði þarna við
lesturinn, og ég varð að
tvilesa setningarnar, áður
en ég trúði að ég hefði
lesið rétt, svo villandi sem
þessar dylgjur eru varð-
andi ofangreint mál.
Morgunblaðið hefur ein-
mitt eitt allra dagblaða
tekið skelegga afstöðu
með listamönnum í þessu
máli, svo sem hefur mátt
lesa bæði i Reykjavíkur-
bréfi og í leiðara blaðsins.
Þá hefur blaðiðeinnig haft
viðtal við einn þeirra, sem
hafnaði gefnum sýningar-
tíma á Kjarvalsstöðum, til
þess að hann fengi túlkað
afstöðu sina opinberlega,
Bragi Ásgeirsson.
einnig eitt dagblaða, enn-
fremur hefur blaðið birt
grein eftir Davíð Oddsson,
þar sem hann túlkar
afstöðu borgarráðs, en að
sjálfsögðu á hans ábyrgð.
Þannig hafa báðir deilu-
aðilar fengið inni í blaðinu
með málstað sinn og
blaðið sjálft tekið hreina
afstöðu frá upphafi og
ekki hvikað frá henni, og
þykir mér þó ekki ósenni-
legt, að nokkurs þrýstings
muni gæta á ritstjórnina,
þar sem um er að ræða
flokksmann þeirra. Slíkt
hefði einmg gerzt í því
tilviki, að sama staða hefði
komið upp hjá hinum
flokksblöðunum og skal
látið ógert að gizka á
hvernig þau hefðu brugð-
izt við. En mér er vel
kunnugt um það, að rit-
stjórar Morgunblaðsins
hafa frá upphafi skilið um-
fang málsins og kjarna
þess, auk þess að það
væri alls ekki einangrað
við viðkomandi persónu,
heldur varðaði virðingu og
þroska íslenzkrar mynd-
listar og menningar í
heild. En víkjum að dag-
blaðinu Vísi, sem Aðal-
steinn Ingólfsson skrifar i.
Á sama tíma og Aðal-
steinn skrifar rökvísa og
markvissa grein um Kjar-
valsstaðamálið, opnar
blaðið allar gáttir sínar í
lesendadálki, hvers konar
aðkasti og rógi í garð
myndlistarmanna auk
þess að viðhafa þá ó-
svinnu, er kona nokkur
tekur málstað myndlistar-
manna, að læða upphróp-
unarmerkjum í feitletraða
fyrirsögn til að ómerkja
innihald þess sem hún
ritar. Auk þess hefur
blaðið hampað verkum
Jakobs frekar öðrum blöð-
um og er það raunar í
samræmi við fyrri stefnu
blaðsins í fréttaflutningi
um listsýningar almennt.
Undirritaður neyddist t.d.
fyrir nokkrum árum að
kæra fréttamennsku
blaðsins fyrir siðanefnd
Blaðamannafélags íslands
vegna ómaklegra og
ósannra ummæla málara
nokkurs, sem blaðið hafði
þá í hámælum. Af framan-
skráðu má vera Ijóst, að
Aðalsteini Ingólfssyni
ættu að vera hæg heima-
tökin, vilji hann veitast
einarðlega að fréttaflutn-
ingi eins blaðs gagnvart
málefnum myndlistar-
manna, en treglega mun
honum takast að rökstyðja
fullyrðingar sínar gagnvart
Morgunblaðinu i þessu
máli, og ná því ekki marki.
Varðandi menningar-
pólitík fýsir mig að taka
fram, að i þau full átta ár,
sem ég hef skrifað listrýni
í þetta blað, hef ég ekki
orðið fyrir neinni tegund
af þrýstingi frá ritstjórum
þess varðandi skrif mín og
aldrei hefur efni verið
hafnað né þvi breytt. Veit
ég þó, að menn hafa ekki
jafnan verið sammála
skoðunum minum, t.d.
andmælti ég á sínum tíma
Kjarvalsstaðanafninu m.a.
hér i blaðinu fyrstur
manna, sem blaðið hélt
stift fram, þar eð ég taldi
sýningarskálann vettvang
allrar gildrar íslenzkrar
myndlistar og ætti nafnið
því ekki að einangrast við
einn listamann. Var þó
annar ritstjóra Mbl. hvað
harðastur andstæðingur
minn og margra annarra í
þessu máli.
Að lokum vil ég segja
það, að ég álit Morgun-
blaðið einna frjálslyndasta
blað okkar í dag að þvi
leyti, að það Ijær hinurh
ólíkustu skoðunum rúm,
og ritstjórar blaðsins eru
allrar virðingar verðir í
þessu leiðindamáli fyrir að
hafa ekki hvikað frá upp-
runalegri skoðun, á sama
tíma og allir flokkar hafa
kiknað af ótta við almenn-
ingsálitið og vegna þrýst-
ings frá pólitískum
óþurftarmönnum í menn-
ingarmálum.
Oapurlegt að vita til
þess, að menningarþroski
borgarfulltrúa okkar er
ekki meiri en svo, að eng-
inn skuli hafa haft mann-
dóm í sér, hvar [ flokki
sem er, að standa upp og
skipa sér drengilega við
hlið myndlistarmanna í
þessu mikilvæga hags-
munamáli þeirra, svo sem
ritstjórar Morjgunblaðsins
hafa gert. — Hefðu við-
brögðin orðið þau sömu ef
um árás á fótmenntir hefði
verið að ræða t.d. í þá
veru að gera hraðbraut
þvert í gegnum
Laugardagsvöllinn??
Skyldi það virkilega vera
orðin þjóðariþrótt bók-
menntaþjóðarinnar að
hafa orðið „menningu" í
flimtingum og gera gys að
orðinu viti, mættu menn
þá minnast orðskviðarins
að: „Andi mannsins er
lampi að ofan, sem rann-
sakar hvern afkima hjart-
ans". . .