Morgunblaðið - 26.04.1975, Qupperneq 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 26. APRlL 1975
— Portúgal
Framhald af bls. 1
kvæði f fyrsta skipti á ævinni.
Fregnir um kosningaþátttöku,
er kjörstöðum var lokað um kl.
18.00 í gærkvöldi, bentu til að
milli 90—95% þeirra, sem á
kjörskrá voru, hefðu neytt at-
kvæðaréttar sfns þrátt fyrir til-
raunir herforingjanna, sem
fara með völd f landinu, til að
gera lítið úr mikilvægi kosn-
inganna.
Othelo Saravia de Carvalho
hershöfðingi, sem stjórnaði
byltingunni gegn gömlu hægri
einræðisstjórninni á sl. ári og
er yfirmaður öryggissveita
hersins, sagði í útvarpsræðu í
dag, að stjórnmálaflokkarnir f
landinu hefðu lítið áhrifavald,
menn kysu aðailega eftir því
sem þorpspresturinn segði,
eða nánir vinir, bæjarstjórinn
eða ríkir landeigendur. Hann
sagði, að sú staðreynd, að
landsmenn væru lítt þroskaðir
stjórnmálalega, gæti þýtt að
úrslit kosninganna gæfu
falska mynd af ástandinu, allir
yrðu að viðurkenna, að þessar
kosningar gætu ekki gefið
rétta mynd af ástandinu.
Kosið var um 247 þingsæti
og eiga þeir fulltrúar, sem
kjörnir verða, að semja nýja
stjórnarskrá fyrir landið. Hins
vegar hafa herforingjarnir
knúið fram loforð stjórnmála-
flokkanna um að sú stjórnar-
skrá muní tryggja áframhald-
andi völd herforingjanna
næstu 3—5 árin. Sósíalista-
flokkurinn, miðdemókratar og
vinstri demókratar hafa lagt
alla áherzlu á það í kosninga-
baráttunni að tryggja sér sem
mest fylgi f þeirri von, að slíkt
muni hafa sálfræðileg áhrif f
þá átt að veita þeim atkvæðis-
rétt f mótun máia f landinu.
Dauðarefsing
endurvakin
Annapolis Maryland23. apríl Reuter.
MARVIN Mandel, fylkisstjóri f
Maryland, undirritaði í dag lög,
sem endurvekja dauðarefsingu í
fylkinu. Er Maryland 32. fylkið,
sem gerir þetta frá því að hæsti-
réttur Bandaríkjanna kvaó upp
úrskurð sinn 1972. Dauðarefsing
veróur nú skilyrðislaus fyrir 1.
gráðu morð af yfirlögðu ráði, en
fylkisstjórinn getur þó náðað
fanga eða breytt dauðarefsingu í
fangelsisdóm.
r * *
Aformað að
snúa Hvassa-
felli í kvöld
AFORMAÐ er að reyna að ná
Hvassafellinu af strandstað f
Flatey í tveimur áföngum.
Verður skipinu fyrst snúið f hálf-
hring og sfðan dregið yfir
grynningarnar en það er um
3—400 metra vegalengd. Er
stefnt að því að snúa skipinu á
flóðinu f kvöld, að sögn frétta-
ritara Mbl. á Húsavfk og síðan að
reyna að ná þvf yfir grynn-
ingarnar annað kvöld en þá er
stærstur straumur.
Að undanförnu hefur verið
unnið kappsamlega við að þétta
skipið, bæði lestar og vélarrúm.
Hefur það verk gengið vel þótt
það hafi verið unnið við erfiðar
aðstæður. Var búizt við því að
rafsuðu lyki í nótt og annar undir-
búningur björgunar er langt
kominn. Hefur verið reynt að
flýta honum eins og unnt er til að
ná stórstraumsflóðinu.
— Hryðju-
verkamenn
Framhald af bls. 1
óhugnanlegu hryðjuverkaöldu i
heiminum á alþjóðlegum vett-
vangi og i slíkri baráttu verða
þjóðir heims að teygja sig alveg
út í yztu mörk laganna."
Schmidt sagði, að hann viður-
kenndi, að ýmsir V-Þjóðverjar
kynnu að velta fyrir sér, hvort
stjórn V-Þýzkalands væri tvíbent
í meðferð mála sem þessara, þar*
sem látið hefði verið undan kröf-
um ræningja Peter Lorenz, borg-
arstjórnarefnis kristilegra demó-
krata, i V-Berlín, á dögunum, en
nú neitaðaðverðaviðkröfunum
nú neitað að verða við kröfunum,
er mun fleiri mannslíf hefðu ver-
ió i hættu. Hann sagði að svo væri
ekki, stjórnin hefði fallizt á að
láta 5 litt þekkta stjórnleysingja
lausa í skiptum fyrir Lorenz, auk
þess, sem ekki hefði verið vitað
hvar Lorenz var í haldi og þvi
enga tilraun hægt að gera til að
bjarga lífi hans. Kanslarinn sagði
aó ákvörðunin i gærkvöldi hefði
verið einróma samþykkt af leið-
togum allra flokkanna þriggja.
— Skutu
Framhald af bls. 19.
samtakanna Baader Meinhof, sem
lézt i fangelsi sl. ár eftir hungur-
verkfall. Kröfðust þeir þess, að
allir félagar Baader-
Meinhof-samtakanna, sem nú
sætu í v-þýzkum fangelsum, 26 að
tölu, yrðu látnir lausir. Skyldi
sjónvarpað frá því beint, er þeim
væri sleppt og síðan farið með þá
til Frankfurt-flugvallar fyrir kl. 8
GMT, 9 að sænskum tíma, en þar
skyldi til reiðu Boeing-þota 707,
tilbúin að hefja sig til flugs áleið-
is til ónafngreinds áfangastaðar á
miðnætti GMT eða kl. 1 eftir mið-
nætti að sænskum tíma.
Þá var þess krafizt, að v-þýzka
stjórnin afhenti hverjum fang-
anna 20.000 dollara og að sendi-
herra Svía í Bonn, Sven Becklung
færi með föngunum um borð í
þotuna svo og ónafngreindur lög-
fræðingur. Hryðjuverkamennirn-
ir tilkynntu, að yrði ekki gengið
að öllum þessum kröfum skyldu
gíslarnir drepnir, einn og einn
fyrir hverja klukkustund, er liði
fram yfir kl. 8, án þess að kröfur
þeirra hefðu verið uppfylltar.
Loks kváðust þeir sprengja sendi-
ráðsbygginguna í loft upp, ef
sænska lögreglan reyndi að ráðast
þar til inngöngu — en til þess
hefðu þeir um 15 kg af dynamiti.
Baader-Meinhof fangarnir 26
eru í átta fangelsum i Þýzkalandi
og hefði að sögn v-þýzkra stjórn-
valda verið útilokað að koma
þeim öllum til Frankfurt á til-
greindum tíma. Meðal þeirra, sem
sleppa átti, voru fjórir helztu for-
sprakkar samtakanna, Ulrike
Meinhof, Andreas Baader, Jan
Carl Raspe og Gudrun Ensslien.
Þau eru öll ákærð fyrir morð,
sprengingar og vopnuð rán og
stendur til að réttarhöld f máli
þeirra hefjist 21. maí nk. Öll eru
þau i fangelsi i Stuttgart og voru
þegar geróar auknar öryggisráð-
stafanir þar, þegar fréttist um
kröfur ræningjanna. Þegar hafði
verið gerð áætlun um, hvernig við
skyldi bregðast, ef reynt yrði að
koma þeim úr fangelsinu með ein-
hverjum ráðum.
Strax og fréttist af árásinni á
sendiráðið tilkynnti Helmut
Schmidt, kanziari V-Þýzkalands,
sem var í heimsókn í París, að
hann mundi þegar snúa heim, en
heimsókn hans átti að ljúka í
kvöld. Aflýst var kvöldverðarboði
Valerys Giscards d’Estaings, for-
seta, en þegar er Schmidt kom
heim, boðaði hann helztu forystu-
menn þriggja stóru stjórnmála-
flokkanna á sinn fund og urðu
þeir allir á eitt sáttir um að verða
ekki við kröfum ræningjanna.
Eftir tveggja klst. fund þeirra
var haldinn stjórnarfundur. Ekk
ert fréttist um afstöðu v-þýzku
stjórnarinnar fyrr en eftir að
sendiráðsbyggingin í Stokkhólmi
hafði verið spren^d upp og stóð í
ljósum logum. Þa var upplýst, að
v-þýzka stjórnin hefði vísaó kröf-
um hryðjuverkaniannanna á bug.
Það gerðist laust fyrir miðhætti
að sænskum tima. Rétt áður
höfðu hryðjuverkamenn sleppt
þremur konum úr sendiráðinu en
skotið einn af karlmönnunum að
talið var. Siðan kváðu sprenging-
ar við, hver af annarri og fyrr en
varði teygðu eldtungur sig upp
eftir húsinu.
Sænskir lögreglumenn, sem
höfðu búið um sig með alvæpni i
skjóli myrkus umhverfis bygging-
una, brugðu við skjótt og tókst að
ná gíslunum sem eftir lifðu út úr
húsinu. Þeirra á meðal var v-
þýzki sendiherrann Dietrieh
Stöcker, sem hefur margra ára
kynhi af Svíþjóð, var aðalræðis-
maður í Gautaborg á árunum
1961—68.
Akvörðun v-þýzku stjórnarinn-
ar um að hafna kröfum hryðju-
verkamannanna kom allmjög á
óvart, þvi að til þessa hefur hún
látið undan slikum kröfum frekar
en að stefna lífi gisla í voða. Hins-
vegar var fundur hennar í gær
ánnar neyðarfundurinn á tveimur
mánuðum út af hryðjuverkastarf-
semi, en sem kunnugt er var v-
þýzka stjórnmálamanninum
Peter Lorenz rænt 27. febrúar sl.
af stjórnleysingasveit, sem nefndi
sig „2. júni-hópinn“. Lorenz var
látinn laus viku síóar eftir að
fimm föngum hafði verið sleppt
að kröfu ræningjanna. Lorenz —
sem i dag var kjörinn forseti borg-
arþings V-Berlínar — kom fram í
sjónvarpi i gær og kvaðst þeirrar
skoðunar, að ganga ætti að ikröf-
um hryðjuverkamannanna i-
Stokkhólmi.
Þá tólf tíma sem hryðjuverka-
mennirnir höfðust við í sendiráðs-
byggingunni i Stokkhólmi var v-
þýzka utanrikisráðuneytið í
stöðugu sambandi við sænska ráð-
neytið og Schmidt í sambandi við
Palme. Tíu v-þýzkir lögreglu-
menn og sérfræðingar i starfsemi
stjórnleysingjasamtaka voru
sendir til Stokkhólms og fylgdust
þeir þar með þvi sem fram fór.
Um 150 sænskir lögregluþjónar
vopnaðir riflum, voru á verði um-
hverfis sendiráðsbygginguna
allan daginn i gær og aðrir unnu
að því að flytja fólk burt úr sendi-
ráðum Bandarikjanna, Bretlands,
Japans og Noregs, sem eru
skammt frá v-þýzku sendiráóinu.
Einnig var fólk flutt úr þeim
hluta stöðva sænska útvarpsins og
sjónvarpsins sem er gegnt v-þýzka
sendiráðinu. Samkvæmt
REUTERS-frétt fór v-þýzka
stjórnin þess á leit við sænsku
stjórnina í sl. mánuði að kannað
yrði hvort sannur væri orðrómur,
er henni hefði borizt um aó
ræningjar Lorenz hefðu farió til
Svíþjóðar. Um svipað leyti vísaði
sænska stjórnin úr landi fjórum
ungum Japönum, sem voru að
gera uppdrætti úti fyrir einni af
sendiráðsbyggingunum i Stokk-
hólmi — og var talið að þeir til-
heyrðu „Rauða hernum“
japanska. Talið er að samband sé
milli þeirra samtaka og Baader-
Meinhof hópsins.
— 5 milljónir
Framhald af bls. 5
fjölmiðlum öðru hverju eftir því,
sem fjáhagur leyfði, en eins og
fyrr sagði hefur nefndin sam-
kvæmt lögum til ráðstofunar 2
prómille af brúttósölu tóbaks i
landinu. Fyrstu tvö árin var í aug-
lýsingunum aimennt vakin at-
hylgi á hættunni, sem er samfara
tóbaksreykingum en þó einkum
sígarettureykingum. Fyrri hluta
ársins 1974 var efninu einkum
beint til ungs fólks með það fyrir
augum að minnka likurnar á því,
að það byrjaði að reykja.
Síðastliðið haust varð Sam-
starfsnefndin sammála um, að
gangast fyrir öflugri upplýsinga-
herferð skamman tíma vorið
1975, i stað þess að birta auglýs-
ingarnar jafnt og þétt allt árið.
Jafnframt var ákveðið, að láta
þessa upplýsingamiðlun nefndar-
innar liggja niðri síðari hluta árs-
ins 1974 til þess að fyrir hendi
yrði nægilegt ráðstöfunarfé i vor-
herferðina, sem nú er um það bil
að ljúka.
Samkvæmt þeim upplýsingum,
sem nefndin hefur aflað sér, virð-
ist varnarvikan gegn reykingum
hafa vakið feiknamikla athygli,
fjöldi reykingamanna alveg hætt
að reykja og margir dregið veru-
lega úr sigarettureykingum sin-
um. Bendir því allt til þess, að
þetta fyrirkomulag á birtingu
varnaðarorða frá nefndinni hafi
náð tilgangi sínum og vakið þjóð-
ina til umhugsunar um hve gifur-
legu fé er eytt í sígarettureyking-
ar hér á landi og hve alvarleg
heilsuspillandi áhrif þær hafa.
— Friðrik
Framhald af bls. 36
ur á þessu móti voru 8 vinningar
og er Friðrik vel yfir þvi marki.
Friórik kvaðst vonast til að
komast heim seinnipartinn í dag.
Hann sagóist ætla að hvíla sig á
skákmótum næstu tvo mánuði og
nota þann tíma til að grúska i
skákbækur. Um skák sína við
Mecking í gærkvöldi hefði Friðrik
þaó að segja, að Brasilíumaðurinn
hefði teflt mjög stíft til jafnteflis
og hefði hann enga möguleika séð
í stöðunni og því sætzt á jafntefli.
í síðustu umferð mótsins í gær-
kvöldi urðu úrslit þau, að
Ljubojevic og Tatai gerðu jafn-
tefli I 14 leikjum. Bellon vann
Visier i 45 leikjum, Tal vann
Fernandez i 43 leikjum, Anderson
vann Cardoso I 42 leikjum,
Petrosjan vann Rodriques í 34
leikjum og Pomar og Debarnot
gerðu jafntefli í 19 leikjum. Hort
sat hjá.
Lokaröðin í mótinu varð þá
þessi: Ljubojevic hlaut 11 vinn-
inga, Mecking, Tal og Andersson
hlutu 10 v, Friðrik og Hort 9V4,
Petrosjan 9, Tatai og Bellon 6'A,
Rodriques og Cardoso 5, Pomar
4‘A, Visier 4, Fernandez og
Debarnot 2'A vinning.
— Nýr flugvöllur
Framhald af bls. 2
kvæmd og er þar gert ráð fyrir
að gerð varnargarða ásamt upp-
fyllingu um 100 ha lands og
gerð vegar að miðri fyilingu
nemi nálægt 2 milljörðum
króna. Ennfremur er bent á, að
verði þessi hugmynd ofan á geti
Reykjavikurborg tekið núver-
andi flugvallastæði til bygginga
í framtíðinni. Ef áætlað sé að
flúgvallarsvæðið sé um 140 ha
og verð lands þarna áætlað um
kr. 100 á fermetrinn sé verð-
mæti þess landsvæðis er losni
allt að 1400 milljónir króna.
Síóan segir: Ef gert er ráð
fyrir, að rikissjóður eigi um 60
ha lands mætfi meta eignir
hans i landi um 600 millj.
króna.
Með tilliti til þeirra gífurlegu
hagsmuna sem ReyRjavíkur-
borg á i þessu máli, þarf öll
framkvæmd og athugun að fara
fram í náinni samvinnu við
hana.
Ekki væri, með tilliti til þess,
óeðlilegt að hugsa sér að borgin
tæki þátt í gerð flugvallar í
Skerjafirði, enda fengi hún' til
bygginga landsvæði aó verð-
mæti um 800 millj. kr„ þ.e. eitt-
hvert bezta byggingarsvæði
borgarlandsins, suðurströndina
í hjarta borgarinnar, jafnframt
þvi sem flugvöllur i Skerjafirði
þýddi framtíðaraðsetur flugfé-
laganna i borginni.
— Vietnam
Framhald af bls. 1
að þeir séu með þessu að leggja
áherzlu á mátt sinn og megin, en
þeir ráða nú þegar yfir 3A hlutum
landsins.
Miklar umræður urðu í Wash-
ington í dag, er William S. Broom-
field fulltrúadeildarþingmaður
frá Michigan sagði við frétta-
menn, að hann vissi til þess að
það væri þegjandi samkomulag
milli Bandaríkjamanna og N-
Vietnama og Viet Cong, að Banda-
ríkjamenn fengju að flytja sitt
fólk óhindrað á brott fram á
mánudag. Þá hafði hann einnig
eftir hernaðarsérfræðingum, að
kommúnistar gætu tekið Saigon
herskildi á 48 klst., ef þeir beittu
öllu sinu liði á hinum ýmsu vig-
stöðvum umhverfis Saigon.
Henry Kissinger utanríkisráð-
herra sagði um þetta: „Við tölum
ekki um það, sem við erum að
gera á diplómatiska sviðinu, en
þessi yfirlýsing þingmannsins er
ekki sannleikanum samkvæm."
Broomfield sagði fréttamönnum
þá, að hann hefði ekki fengið op-
inbera staðfestingu á þessu hjá
bandarískum embættismönnum,
en að hann vissi engu að siður, að
svo væri.