Morgunblaðið - 07.06.1975, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 7. JÚNl 1975
þeirri staðreynd, að kaup-
taxtar hafa hækkað mikl-
um mun meir en þjóðar-
tekjur á undanförnum
árum. Þannig hækkuðu
kauptaxtar um 285% frá
1968 til 1974 meðan þjóðar-
tekjur hækkuðu aðeins um
50%. Hér er einnig á það
að líta, að þjóðartekjur eru
miðaðar við meðaltal hvers
árs, en á hinn bóginn er
gjarnan tekið mið af kaup-
mættinum eins og hann
Kaupmáttur og þjóðartekjm*
Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson
Ritstjórnarfulltrúi Porbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Árni Garðar Kristinsson
Ritstjórn og afgreiðsla Aðalstræti 6, sími 10 100.
Auglýsingar Aðalstræti 6, sími 22 4 80
Áskriftargjald 700,00 kr. á mánuði innanlands.
í lausasölu 40,00 kr. eintakið
Iyfirstandandi kjara-
deilu hefur Alþýðu-
sambandið farið fram á
kauphækkanir, er nema
33% fyrir láglaunafólk, og
allt upp í 80% fyrir hátt-
launaða iðnaðarmenn.
Þjóðarbúið á að rísa undir
þessum kauphækkunum
með þeirri 30% rýrnun á
kaupmætti útflutnings-
tekna, sem við höfum orðið
að þola á siðasta ári. Öllum
mönnum, sem leiða hug-
ann að þeim staðreyndum,
er fyrir liggja, er ljóst, að
þessari glæfralegu kröfu-
gerð er hvergi unnt að
finna stoð í raunveru-
leikanum.
Mönnum ætti að vera
orðið það ljóst, að kaup-
hækkanir í krónum hafa
ekkert gildi, ef þær eru
greiddar með innstæðu-
lausum ávísunum eins og
nú er verið að fara fram á.
Bætt lífskjör hljóta alltaf
að haldast í hendur við
aukna verðmætasköpun í
þjóðfélaginu. Á árunum
1968 til 1974 hækkaði kaup-
gjald að meðaltali um
285%, en kaupmáttur ráð-
stöfunartekna hækkaði á
sama tíma um 63% og þjóð-
artekjur um 50%. Kaup-
mátturinn hlýtur ávallt að
haldast í hendur við
þjóðartekjur. Hér hefur
því ríkt algjört ginnunga-
gap á milli launahækkana
og aukningar þjóðartekna.
Það er ein af orsökum
veróbólgunnar og þeirra
erfiðleika, sem við eigum
við að etja.
Því er haldið fram nú, að
kaupmáttur hafi rýrnað
mun meir en nemur
minnkun þjóðartekna og af
þeim sökum hafi kjara-
skerðingin verið óeðlileg.
Þær ályktanir, sem dregn-
ar eru af þessum saman-
burði, eru villandi fyrir
margra hluta sakir. í fyrsta
lagi er horft fram hjá
var reikningslega í hátindi
daginn eftir febrúarsamn-
ingana 1974.
Það sem mestu máli
skiptir í þessu sambandi er
hins vegar, aó við eðlilegar
aðstæður eiga þjóðartekj-
ui og kaupmáttur að
fylgjast að. Á síðasta ári
geróist það hins vegar, að
kaupmáttur hækkaði mun
meir en þjóðartekjur
sögðu til um. Þjóðartekj-
urnar minnkuðu þá um
1%, en kaupmáttur ráð-
stöfunartekna jókst hins
vegar að meðaltali um rúm
8%. Á þessu ári er gert ráð
fyrir að þjóðartekjurnar
lækki um tæp 7%, en kaup-
máttur ráðstöfunartekna
rýrni um 15%. Ástæðan
fyrir þessum mismun er
sú, að kaupmátturinn er á
nýjan leik að leita jafn-
vægis við þjóðartekjurnar.
Þegar á þessar stað-
reyndir er litið kemur vita-
skuld í ljós, að það er rétt,
að kaupmáttur lækkar nú
hlutfallslega meir en
þjóðartekjur miðað við síð-
asta ár. En menn mega
ekki loka augunum fyrir
ástæðunni, sem er sú, að á
árinu 1974 var kaupmáttur
ráðstöfunartekna þaninn
langt umfram það, sem
þjóðartekjur leyfðu. Ef á
hinn bóginn er litið á þró-
un kaupmáttar og þjóðar-
tekna frá meðaltali ársins
1973, kemur í ljós, að rýrn-
unin hefur orðið svotil
nákvæmlega sú hin sama.
Þjóðartekjur hafa á þessu
timabili rýrnað um 7%, en
kaupmáttur ráðstöfunar-
tekna um 8%. Sú röksemd
fær því ekki staðizt, að
kaupmáttur hafi lækkað
langt umfram það sem
þjóðartekjur segja til um.
Hér hefur það eitt gerzt, að
kaupmáttur ráðstöfunar-
tekna og þjóðartekjur hafa
leitað jafnvægis á ný.
Kjarni málsins er vita-
skuld sá, að miklar og al-
mennar kauphækkanir
hafa enga kjarabót í för
með sér, ef ekki er til inn-
stæða fyrir þeim. Kröfur
Alþýðusambandsins nú
þýða því aðeins nýja koll-
steypu, sem kemur þyngst
niður á láglaunamönnum.
Kauphækkunarkröfum
Alþýðusambandsins er
þannig beinlínis stefnt
gegn þeim, sem við lökust
kjör búa í þjóðfélaginu.
Bráðabirgðalögin hafa
náð tilgangi sínum
Samningar hafa nú tek-
izt í kjaradeilu starfs-
manna í ríkisverksmiðjun-
um. Þetta samkomulag er
gert innan þess ramma,
sem bráðabirgðalög ríkis-
stjórnarinnar frá því í
fyrri viku, mörkuðu. Þar
var kveðið svo á, að gerðar-
dómur skyldi skera úr
ágreiningi, nema samning-
ar tækjust á frjálsum
grundvelli, þá skyldu þeir
ráða. Það er sérstakt fagn-
aðarefni, að unnt skuli
hafa verið, að leysa deiluna
með þessum hætti.
Megintilgangur bráða-
birgðalaganna var sá að
koma af stað afgreiðslu á
áburði og sementi og dæl-
ingu hráefnis fyrir Kísiliðj-
una. Þessi starfsemi hófst
sl. mánudag, þrátt fyrir
tilraunir nokkurra forystu-
manna í verkalýðshreyf-
ingunni til þess að hafa
þessi lög að engu eins og
þeir lýstu yfir að gert yrði.
Nú hefur tvennt gerzt síð-
an lögin voru sett. 1 fyrsta
lagi hófst þegar sl. sunnu-
dag sú starfsemi, sem brýn-
ast var að koma af stað og í
öðru lagi hafa deiluaðilar
náð samkomulagi í sam-
ræmi við ákvæði bráða-
birgðalaganna. Þessi laga-
setning náði því tilgangi
sínum.
ííeUrJ3ork©hne$ jNeitrJIorkðhnesí ííeitrJJorkShheo ^íeitrJJorkShneo jNeUrJJork&tnte* iNeiirJIorkShtteo
SA^VTOK
\ V*£R*A

,. ... /Vv<Vaj<_
„Það mun kosta þig stórfé að ávinna þér traust okkar á ný.“
ÁRUM sanian hafa bandarísk
utanríkismál aö ntiklu leyti
snúizt um hershöföingja, sem-
leggja þaö í vana sinn aö bíða
lægri hlut. Sá, sem fyrstur var
og nafntogaöastur þessara
hrakfallabálka, var Chiang Kai-
shek yfirhershöfðingi, sem tap-
aöi svo stórköstlega, aö Banda-
ríkjamenn héldu hann eins og
konung á Taiwan í 25 ár, eftir
að hann var hrakinn frá Kína.
Enginn þeirra hershöföingja,
sem við höfum siðan veðjaö á,
hefur haft roö viö Chiang. Ekki
er þaö vegna þess, að þeir hafi
verið ófaerir um aö bíða sóma-
samlegan ósigur, heldur er
ástæöan sú, aö þeir höföu ekki
eins miklu að tapa.
Ösigur Chiangs var svo
einstæður, aö 20 árum síðar
áttu bandariskii’ stjórnmála-
menn á hættu að glata náö sinni
fyrir augum kjósenda, ef þeir
geröust svo djarfir að kasta
rýrö á hann.
Og ekki verður annað sagt en
aö Bandaríkjamenn hafi auö-
sýnt honum veröskuldaðan
heiður. Aðrir sigraðir hershöfö-
ingjar hafa orðið að gera sér að
góðu bankareikning í Sviss og
hús á Rivíerunni, en Chiang var
ekki til eins fárra fiska metinn
og fékk til umráða heila eyju á
stærð við einsræðisríki í Mið-
Ameríku.
Allar götur síðan höfum við
verið veikir fyrir völtum hers-
höfðingjum, og hefur sú árátta
eftir RUSSEL
BAKER
sett mark sitt á utanríkismála-
stefnu landsins. Einn af fáum
bandarískum stjórnmálamönn-
um, sem þorði að láta í ljós álit
sitt á Chiang, var Tom Connally
öldungadeildarþingmaður, og
lét hann þessi orð um hann
falla fyrir mörgum árum:
„Gallinn við Chiang Kai-shek
yfirhershöfðingja er sá, að
hann herjar illa, en höfðingjast
þeint mun meira."
Mér komu þessi orð í hug
nokkrum vikum eftir lát þessa
fræga yfirhershöföingja, þegar
andlegur erfingi hans, Nguyen
Van Thieu, var að missa Suður-
Víetnam úr hendi sér án þess
að til nokkurrar orrustu kæmi.
JíeitrJJnrkShneu jNeitr JJorkcíítmeo jNeUrJJorkíftt