Morgunblaðið - 31.03.1976, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 31. MARZ 1976
21
DAVÍÐ Oddsson borgarfulltrúi ræddi
einkum, er fjárhagsáætlun borgarinnar
var til lokaafgreiðslu, þann vanda, sem
sveitarstjórnum er á höndum um gerð
fjárhagsáætlanda í ótryggu efnahags-
ástandi og örri verðbólguþróun, yfir-
borð og sýndarmennsku borgarfulltrúa
minnihlutaflokkanna, framkvæmda-
áætlun æskulýðsmála i borginni og
brúargerð yfir Elliðaár. Ræða hans fer
hér á eftir:
• ÓTRYGGT EFNAHAGSÁSTAND
OG FJÁRHAGSÁÆTLANIR
Nú þegar við göngum loks endan-
lega til afgreiðslu þessarar fjárhags-
áætlunar fer ekki hjá þvi, að eitt og
annað leiti á hugann Undanfarin ár
hafa verið einkar erfið i islenzku fjár-
mála- og efnahagslifi. Erfiðari en oftast
áður, meiri sviptingar og öryggisleysi
Það er mönnum kunnugt að
snemma á þessum áratug dundu yfir
okkur íslendinga ógæfa sem að nokkru
var sjálfskaparviti, en i öðru þannig
vaxin, að ekki varð við ráðið. Sjálfskap-
arvitið var tilkoma vinstristjórnarinnar
siðari, sem kom algjörri ringulreið á
efnahagslif þjóðarinnar, með ótima-
bærri eyðslu og fyrirhyggjuleysi fram-
an af stjórnarárum sinum. Þegar ekki
varð lengur um villzt, að allt efnahags-
lifið rambaði á gjaldþrotsbarmi, fóru
stjórnarflokkarnir þáverandi að hugsa
sér til hreyfings, til að stökkva burt frá
vandanum, þegar verst gegndi. í
kjölfar þess kom svo upp ósamstaða
um allar aðgerðir og úrræðaleysi og
innbyrðis togstreita sjálfum sér
sundurþykkra stjórnarflokka.
Það var auðvitað öllum mönnum
Ijóst, að fyrsta skrefið til bjargræðis
væri að losna við þessa ólukku stjórn,
en hins vegar væri batinn ekki þar með
kominn Skriðþungi verðbólguhjólsins
var orðinn slikur, að hann varð ekki
stöðvaður í einu vetfangi. Ekki sist áttu
duldar og geymdar en ekki gleymdar
hækkanir verðlags og þjónustu sinn
þátt i þvi, að hægar hefur gengið en
bjartsýnustu menn vonuðu að draga úr
hraða verðbólgunnar. En á slðustu
mánuðum liðins árs kom I Ijós, að
tekizt hafði að hægja á verðbólgunni
um helming og meira jafnvægi er að
færast i þjóðarbúskapinn, þótt hægt
gangi. Vissulega hefur þetta kostað
nokkra kjaraskerðingu, sem lands-
menn hafa hins vegar sýnt góðan skiln-
ing á að var óhjákvæmileg. Falskur
kaupmáttur sem haldið er uppi með
skammtimalánum hlýtur ætið að kalla
á bakslag, og það bakslag hefur svo
sannarlega komið í öllu þessu ölduróti
hefur Reykjavikurborg að sjálfsögðu
lent i margs konar erfiðleikum, ekki sizt
á tveimur siðustu árum. Fjárhagslegt
sjálfstæði sveitarfélaganna er æði fak-
markað, þar sem sveitarstjórnir eru
ekki sjálfstæður skattlagningaraðili
nema i mjög litlum mæli. Hins vegar
eru ýmis fjárútlát þeirra fjarstýrð af
löggjafanum og fær sveitarstjórn ekk-
ert við það ráðið, eins og nýleg dæmi
sanna. Þvi hlaut Reykjavikurborg ma.
af þessum ástæðum að dragast inn i
efnahagserfiðleikana og nokkur timi
hlaut að liða áður en borgin gat stung-
ið við fótum á eigin spýtur svo að
nokkru gagni kæmi
Hins vegar eru nú margs konar bata-
merki sjáanleg og likur til að fjárhags-
staða borgarinnar verði öruggari á
þessu ári en verið hefur, ef ekki ber
eitthvað óvænt til tíðinda. Og vissulega
er þetta EF stórt og mikilvægt Gamalt
orðtak segir, að enginn sé spámaður i
sinu föðurlandi. Undir slik orð geta
engir fremur tekið en okkar blessuðu
og velmeinandi hagfræðingar. Ekki er
langt síðan, að einn helzti spekingur-
inn i þessum efnum var spurður um
efnahagsástandið að undanförnu, og
þá svaraði hann þvi til, að mjög erfitt
væri að spá um framtiðina, en nú er
svo komið að hinir vitrustu menn
treysta sér ekki einu sinni til að spá um
fortiðina Svo það er ekki nema von, að
við réttir og sléttir borgarfulltrúar þess-
arar borgar getum átt von á þvi, að
einhverjar þær áætlanir, sem við ger-
um nú fari úr skorðum, þegar fram liða
stundir
• YFIRBOÐ OG
LOFTKASTALAR
Fjárhagsáætlun okkar er hvort
tveggja i senn, að nokkru spá um
verðlagsþróun í landinu og kortlagning
Framkvæmdaáætlun æskulýðsmála:
Félagsmiðstöðvar rísi 1 hin-
um ýmsu borgarhverfum
þeirra skrefa sem stiga skal í rekstri og
framkvæmdum á árinu. Á síðasta ári
fór svo, að við urðum að endurskoða
áætlun okkar í byrjun ársins vegna
breyttra aðstæðna í efnahagsmálum
Nú eru viðhorfin að ýmsu leyti önnur
og likindi fyrir því, að hér sé um
marktæka áætlun að ræða En það sér
hver maður, að á meðan verðbólgan
var um 50% þá var erfitt að gera
nokkrar áætlanir, sem með góðri sam-
vizku var hægt að ætlast til að stæðust
tímans tðnn nema í örfáa mánuði Við
skulum minnast þess, að færustu hag-
fræðingar og stjórnspekingar hafa
dregið í efa, að venjuleg lýðræðisriki
gætu staðist 25% verðbólgu nema i
mjög skamman tíma. Þótt við séum að
sjálfsögðu engin venjuleg lýðræðis-
þjóð, þá er samt sem áður ástæða til
að gefa slíkum orðum gaum.
Viðbrögð minnihlutans við síðari
umferð á afgreiðslu þessarar fjárhags-
áætlunar er kúnstug. Hann flytur að
vanda ýmsar tillögur, sem maður getur
sagt um einsog þeir í lögreglunni, að
séu gamlir kunningjar. Reyna á að
renna styrkum stoðum undir fjárhag
borgarinnar fneð því að hækka gjald
fyrir kvöldsöluleyfi. Segir minnihlutinn
í því sambandi, að engin rök séu
sjáanleg fyrir því, að hækka ekki þessi
gjöld. En þeir koma ekki fram með
nein skynsamleg rök fyrir hækkunartil-
lögum sínum Og þeir virðast ekki hafa
hugleitt, hvort ekki gæti hugsanlega
verið skynsamlegast, að fella þessi
gjöld niður með öllu í framtíðinni.
En þó er ein setning i tillögum þeirra
minnihlutamanna, sem er sérkennileg-
ust og athyglisverðust. Þeir segja svo á
einum stað, með leyfi forseta: ,,Á und-
anförnum árum og áratugum hafa
borgarfulltrúar minnihlutaflokkanna
flutt fjölmargar tillögur, er miða að
sparnaði í rekstri borgarinnar . . Það er
alveg makalaust að fulltrúar minni-
hlutaflokkanna hér í borgarstjórn hafi
geð í sér, að bera annað eins og þetta á
borð. Við borgarfulltrúar eigum öðru
að venjast hér en sparnaðartillögum frá
þessum borgarfulltrúum Pólitisk starf-
semi þeirra hér i borgarstjórn miðast
við yfirborð og loftkastala og draum-
óratillögur, sem engin kostnaðaráætl-
un fylgir. Þannig er pinulítið dæmi, að
aldrei er svo sett hér á laggirnar nefnd,
að Alþýðuflokkurinn i borgarstjórn,
Björgvin Guðmundsson, geri ekki til-
lögur um fjölgun i slikum nefndum
Allir þekkja reglubundna tilburði borg-
arfulltrúa Alfreðs Þorsteinssonar til að
vekja upp óánægju i hverfi sinu og
vera uppi með hvers konar yfirborðstil-
lögur í því sambandi. Og svo þykjast
þessir borgarfulltrúar hafa verið ein-
hverjir sérstakir talsmenn sparnaðar
hér i borgarstjórn. Þeir minna að þessu
leyta á frúna i megruninni, sem frétt
hafði að appelsínur væru megrandi og
greip til þess ráðs, að fá sér tvær, þrjár
appelsinur eftir hverja stórmáltið til að
megra sig. Þannig ætla borgarfulltrúar
minnihlutans að efna til kostnaðar-
samrar úttektar á borgarkerfinu, án
þess að benda á nokkurn skapaðan
hlut sjálfir, um hvað megi betur fara
• FRAMKVÆMDAÁÆTLUN
ÆSKULÝÐSMÁLA
Á siðustu árum hefur orðið veruleg-
ur vöxtur sjálfstæðra sveitarfélaga hér í
næsta nágrenni við okkur, sem að
verulegu leyti eru í raun ekki annað en
svefnherbergi Reykjavíkurborgar.
Hingað sækja flestir íbúar þessara
sveitarfélaga vinnu sína, og taka fyrir
hana laun, sem þeir greiða útsvar af í
svefnhverfunum. En hins vegar sækja
þessir íbúar fjölbreytilega þjónustu til
Reykjavíkur, eftir sem áður. Þeim
kostnaði standa reykvíkingar undir. Ég
tel orðið brýnt og nauðsynlegt, að
kannaðar verði leiðir til að bæta með
einhverjum hætti þann beina og
óbeina kostnað, sem borgin hefur að
þessu leyti og nágrannsveitarfélögun-
um verði gert skylt að taka þátt f
honum. Mér er fullkomlega Ijóst að slík
framkvæmd kann að reynast erfið, en
leita verður raunhæfra leiða
Þá langar mig, herra forseti, að fara
nokkrum orðum um þá liði sem helzt
eru á framkvæmdaáætlun æskulýðs-
mála. Undirbúningi undir félagsmið-
stöðina í Árbæ hefur miðað vel áfram
og nú liggja fyrir teikningar, sem sam-
Davíð Oddsson
borgarfulltrúi
þykktar hafa verið í borgarráði, skipu-
lagsnefnd og byggingarnefnd. Teikn-
ingarnar hafa verið kynntar ítarlega á
fundum I hverfinu sjálfu og ég má
fullyrða, að þær hafa fengið góðar
viðtökur. Félagsmiðstöðinni hefur ver-
ið valinn góður staður við Rofabæ,
vestan við Árbæjarskóla, sunnan við
verzlanir og norðan kirkjulóðar. Hún er
því i hjarta hverfisins og mjög mið-
svæðis, þótt hin óbyggðu Seláshverfi
komi þar inn í myndina. Útsýni frá
húsinu til suðurs og vesturs er fag-
urt og að því koma gangstígar
úr öllum áttum og stutt er í
fallegt útivistarsvæði Samgangur
innan þess húss fer fram á ská-
brautum með þrepum meðfram Er
þetta gert til að auðvelda umferð um
húsið, svo að þeir, sem við einhverja
fötlun búa eigi þar jafn greiðan aðgang
og aðrir. Eftir því sem ég bezt veit er
þetta fyrsta húsið í eigu hins opinbera,
sem þannig er úr garði gert hér á landi
og markar það að því leyti tímamót.
Ég geri ekki ráð fyrir, að þær 20
milljónir, sem til þessa eru ætlaðar á
þessu ári geri mikið meira en að koma
okkur dáldið upp úr jörðinni, en ég
vona fastlega, að efni standi til þess á
næsta ári, að setja verulegan kraft í
bygginguna og helzt Ijúka henni.
Til innréttinga í Bústaðakirkju er nú
veitt tæpum 1 2 milljónum, það er til
félagsmiðstöðvar í kjallara kirkjunnar,
gegnt útibúi borgarbókasafnsins. Þetta
fé er í raun og veru leigugreiðsla til
kirkjunnar fyrir húsnaeðið. Ég vona, að
hægt verði að taka þessa miðstöð í
notkun seinnipart sumars og hún verði
jafn farsællega og vel nýtt eins og
Fellahellir í Breiðholti 3.
Hvað framtíðina snertir þá eru til
leiðbeiningar samþykktir borgarstjórn-
ar að koma skuli upp félagsmiðstöðv-
um í sem flestum borgarhverfum. Auð-
vitað má ekki fara hér of geyst og
reyna verður að meta hvaða þörf sé
brýnust. Ég er sannfærður um, að
fljótlega þarf að huga að félagsmiðstöð
í Breiðholti 2. Þá kemur Langholts- og
Vogahverfi einnig inn i myndina, en
þar er geysistórt hverfi, sem þyrfti á
félagsaðstöðu að halda. Nú er unnið að
úttekst á einstökum borgarhverfum til
að fá sem bezta yfirsýn í þessum
efnum
Með þeim breytingum, sem gerðar
hafa verið á Samþykkt fyrir Æskulýðs-
ráð, finnst mér eðlilegt, að á þessu ári
verði reglur um styrkjakerfi til frjálsra
félaga teknar til endurskoðunar og fært
i likt horf og gert var ráð fyrir í tillögum
Æskulýðsráðs frá 1974 Ég held að
þær tillögur séu mjög til þess fallnar að
ýta undir og styrkja starf svo nefndra
frjálsra æskulýðsfélaga og áríðandi sé,
að endanlega megi ganga frá sam-
þykkt þeirra svo fljótt, að þær geti
komizt i gagnið frá og með næstu
fjárhagsáætlun.
• NÝ BRÚ YFIR
ELLIÐAÁR
Þá vil ég herra forseti, snúa mér að
tillögu frá borgarfulltrúum Framsókn-
arflokksins, sem er undir e. lið 10
liðar þessarar dagskrár og er svohljóð-
andi:
,,Borgarstjórn telur, að eitt allra
brýnasta verkefnið í samgöngumálum
innan borgarinnar sé að tengja saman
með nýrri brú yfir Elliðaár Árbæjar- og
Breiðholtshverfi. Því telur borgarstjórn-
in að sem allra fyrst þurfi að taka
endanlega ákvörðun um staðsetningu
slikrar brúar og hefja siðan undirbún-
ing og framkvæmdir við það mann-
virki'.
Með þessari tillógu er nokkur grein-
argerð þar sem getið er ýmiss konar
þjónustu, sem betur er talin fara ef
þegar yrði gripið til þeirrar umferðar-
tengingar, sem tillagan gerir ráð fyrir.
Er þar einkum fjallað um nýtingu
þeirra þjónustumiðstöðva, lögreglu,
slökkviliðs og heilsugæzlustöðva, sem
komnar eru eða væntanlegar eru í
umrædd hverfi.
Það er alveg rétt, sem fram kemur
og í greinargerðinni, að sú tenging á
Breiðholtshverfum og Árbæjarhverfi
um Höfðabakka, sem tillagan gerir ráð
fyrir hefur staðið til og öllum ber
saman um, að í nánustu framtíð verði
ekki hjá því komizt að ráðast í slíka
framkvæmd. Tillagan gerir hins vegar
ráð fyrir því, að þessi brúar- og gatna-
gerð sé tekin út úr, og því slegið föstu
hér og nú, að um sé að ræða þá
framkvæmd í samgöngumálum reik-
vikinga, sem brýnust sé og sízt megi
bíða. Því er ekki að neita, að vart er
hægt að sjá, að slik ákvörðun sé tima-
bær Að þvi skal vikið dálitið nánar.
Það er auðvitað Ijóst, að margt af því
sem í greinargerðinni segir má til
sanns vegar færa, þótt ekki sé það
einhlítt Þessi framkvæmd hlyti að auð-
velda og bæta nokkuð vissa þjónustu
einkum við Breiðholtshverfi og auknir
möguleikar til samgans milli hverfanna
eru liklegir til að vera þeim báðum til
góðs. Þetta hefur lengi verið vitað og
þvi var það ein af ástæðunum sem búa
að baki þessari fyrirhuguðu brúargerð
En tenging með brúnni um Höfða-
bakka mun frá upphafi einkum verið
ætlað að þjóna þremur megin mark-
miðum. Eitt af þeim markmiðum var að
tengja tvö fyrrgreind hverfi saman. En
þá voru einnig önnur atriði höfð í
huga. Framkvæmdin var þannig og
hugsuð til þess að létta á gatnamótum
Reykjanesbrautar og Vesturlandsveg-
ar. Þessi gatnamót eru ekki enn orðin
verulega erfið og ekki líkur til mikilló
umferðarörðugleika þar á allra næstu
árum. Þá var brúargerðinni einnig ætl-
að að taka á móti umferð á milli
Breiðholts og nýrra byggingarsvæða
SMk umferð verður ekki fyrir hendi
næstu árin og mun taka nokkurn tíma
að verða veruleg, eftir því sem þau
svæði byggjast upp. Þannig að það eru
ekki nema afmarkaðir hlutar þeirra for-
senda sem búa að baki þessari fram-
kvæmd, sem þegar eru farnir að knýja
á um framkvæmdir. Nú um nokkurt
skeið hefur verið unnið ötullega að
endurskoðun aðalskipulags, sem ætlað
er að gilda allar götur fram til 1995.
Liður í þessu aðalskipulagi verður
framkvæmdaáætlun um hraðbrautir,
þ.á.m. ákvörðun um legu slíkra brauta,
niðurröðun og tímasetningu verkefna i
þeim efnum. Þau vinnubrögð hljóta að
teljast vænlegri til markvissra fram-
kvæmda, að styðjast við þann saman-
burð, sem fæst út úr reiknislikani um-
ferðarkerfisins og með hliðsjón af um-
ferðarmynstri Reykjavíkurborgar í
heild
Hinn mikli brúarsmiður þeirra Fram-
sóknarmanna, samgöngumálaráðherr-
ann ástsæli Halldór E. Sigurðsson get-
ur sagt flokksbræðrum sínum tvennt
Hann getur sagt þeim að brúargerð
kostar fé og hann getur Mka sagt þeim,
að meðan að þeim framkvæmdum er
staðið geta önnur verkefni orðið að
sitja á hakanum Þvi er algjörlega ófull-
nægjandi að líta eingöngu til þess,
sem vinnst við brúargerðina. Þeir erfið-
leikar og gallar sem því fylgja, að láta
önnur verkefni bíða hljóta að koma inn
í myndina Öllum borgarfulltrúum er
Ijóst að verkefni i gatna- og hraðbrauta-
gerð i borginni eru næg Umferðar-
þunginn á mikilvægum umferðaræð-
um er orðinn mikill og úr þarf að bæta
með ýmsum aðgerðum. Þegar hug-
myndir um Höfðabakkabrúna eru skoð-
aðar verður að gera það í samhengi við
aðra þætti samgöngumála borgarinn-
ar, sem á úrlausn kalla Við megum
ekki í þvi sambandi líta einvörðungu til
stundarhagsmuna einstakra hverfa,
þótt slíkt kunni að virðast vænlegt til
atkvæðaveiða Það er alþekkt að eitt
mesta kokhraustmenni þessarar þjóð-
ar, maraþonþingmaðurinn Sverrir Her-
Styrkjakerfi til
frjálsra æsku-
lýðs- og íþrótta-
félaga
mannsson, brast að eigin sögn þrek til
að ræða brúarsmíð Halldórs E Sig-
urðssonar samgönguráðherra og fram-
sóknarmanns Auðvitað vilja flokks-
bræður hans ekki vera minni menn hér
í borgarstjórn og kannski hafa þeir
treyst þvi, að við borgarfulltrúar yrðum
jafn þreklitlir af því tilefni og alþingis-
menn. Með þessu er ég þó alls ekki að
líkja þessum brúargerðarhugmyndum
alfarið saman. Brúargerð Borgarnes-
fulltrúans er öll miklu stórfenglegri en
brúargerð borgarfulltrúa Framsóknar-
flokksins. Auk þess lýtur tillaga þeirra
ekki að öðru en að flýta mannvirkja-
gerð, sem staðið hefur til að inna af
hendi. Ég er sannfærður um, að að
þessari framkvæmd mun koma áður en
langir ttmar Mða Og hitt er jafn rétt, að
ef í hana yrði ráðist nú þegar gæti hún
orðið að góðu gagni fyrir Breiðholts-
búa og aðra reykvikinga. En það kann
hins vegar að vera aðeins hálfur sann-
leikurinn Hún gæti jafnframt orðið til
þess að fresta yrði brýnni verkefnum,
sem myndi gera meiri skaða en brúin
gagn Því er nauðsynlegt, eins og ég
áðan sagði, að þetta mál verði skoðað í
samhengi við það starf, sem nú fer
fram við endurskoðun aðalskipulags
Til þess að svo megi verða vil ég leyfa
mér að leggja fram eftirfarandi tillögu:
Skipulagsnefnd og Þróunarstofnun
vinna nú að endurskoðun aðalskipu-
lags Reykjavikur. Einn mikilvægur
þáttur i þeirri endurskoðun er umferð-
arkerfi borgarinnar, þ.á.m. ákvörðun
um niðurröðun og tímasetningu verk-
efna á þvi sviði. Þar sem endurskoðun
þessi er nú langt á veg komin og vitað
er, að verkefni það, sem tillagan fjallar
um, er eitt af því, sem er til athugunar
nú, telur borgarstjórn ekki ástæðu til
sérstakrar samþykktar um málið, en
visar tillögunni til skipulagsnefndar til
athugunar i sambandi við endurskoð-
un á umferðarkerfi aðalskipulags.
Skákþing Islands
hefst 8. apríl n.k
Gunnar Gunnarsson
hættir formennsku
í Skáksambandinu
SKÁKÞING Islands verður hald-
ið í Revk.javík dagana 8.—22.
apríl n.k. Keppt verður í Lands-
liðsflokki. áskorendaflokki.
meistaraflokki. opnum flokki og
kvennaflokki. Keppni í ungiinga-
flokknum fer fram næsta haust.
Meðal keppenda i landsliðs-
flokki verða ýmsir af sterkustu
skákmönnum landsins. Má þar
nefna íslandsmeistarann frá þvi í
fyrra, Björn Þorsteinsson. Inga R.
Jóhannsson, Helga Ólafsson. Mar-
geir Pétursson. Júlíus Friðjóns-
son. Hauk Angantýsson. Þóri 01-
afsson og Krist.ián Guðmundsson.
Nýmæli á Skákþinginu er
áskorendaflokkurinn og einnig
opni flokkurinn. I áskorenda-
flokki hefur landinu verið skipt í
sex svæði og hlýtur sigurvegari á
hverju svæði rétt til að tefla I
áskorendaflokknum á Skákþing-
inu. Hefur verið mikill áhugi á
keppninni úti á landsbyggðinni.
í opna flokknum hafa allir rétt
til keppni. 14 ára og eldri.
Aðalfundur Skáksambands ís-
lands verður haldinn laugardag-
inn 24. april, en Skákþinginu lýk-
ur með hraðskákmóti sunnudag-
inn 25. apríl. Núverandi formaður
Skáksambandsins, Gunnar Gunn-
arsson hefur ákveðið að gefa ekki
kost á sér til endurkjörs.
Skáksamband íslands hefur ný-
lega ráðið framkvæmdastjöra.
Högna Torfason. og verður skrif-
stofa þess að Grensásvegi 46 opin
kl. 17—19 á mánudögum og
fimmtudögum og geta skákfélög-
in haft samband við skrifstofuna
á þeim tíma. Sími er 81690.