Morgunblaðið - 31.03.1976, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 31. MARZ 1976
23
tók hann í lífsins skóla og lauk
báðum með mikilli sæmd.
Að ..ámi loknu lagði hann fljót-
lega hönd á plóginn i þessa orðs
fyllstu merkingu er hann gerðist
plægingamaður um margra árabil
á Norður- og Vesturlandi. Hann
réðst af bjartsýni á þúfnakargann
og óræktarmóana og breytti þeim
í græn tún. Þetta var göfugt starf
en erfitt. Eingöngu var unnið með
hestaverkfærum, en Kristinn var
mikill hestavinur og skildi þá og
þeir hann. Það var aðall góðs
plægingamanns. Eg mun ekki
rekja hér nánar þessi störf Krist-
ins þar sem svo vel viil til að hann
hefur sjálfur sagt frá þeim nýlega
í viðtali, sem birtist i einu dag-
blaðinu en um þá frásögn verður
ekki bætt hvorki af mér né öðr-
um.
Annað aðaláhugamál Kristins á
þessum árum var Ungmennafé-
lagsskapurinn. Hann tók strax
virkan þátt i fundum og fram-
kvæmdum félaganna og stóð þar i
fararbroddi meðan hann var i
Borgarfirði og var m.a. formaður
Ungmennasambands Borgarfjarð-
ar árið 1919.
Þar lærði hann ræðumennsku
sem siðan kom honum að góðum
notum í allri þeirri félagsmála-
starfsemi sem hann sinnti síðar á
ævi.
Eftir að jarðræktarlögin 1923
komu til framkvæmda hófst ný
vakning í ræktunarmálum hér á
landi. Þá komu fyrstu vélknúnu
jarðyrkjutækin til sögunnar og
jarðvinnsla með hestaverkfærum
hvarf meira og meira í skuggann.
Arið 1926 tekur Kristinn við
bústjórn á Lágafelli, á stórbúi
Thors Jensens, þess stórhuga
framkvæmdamanns. Þar starfaði
hann til ársins 1936 við ágætan
orðstír. Þar var margt fólk við
vinnu, ungir og aldnir, og bar
þeim öllum saman um hve gott
lag hann hafði á fólkinu ekki
minnst unglingunum, en þeim er
oft erfitt að stjórna.
Þegar Kristinn fór frá Lága-
felli, byggði hann sér nýbýli á
hluta úr prestsetrinu á Mosfelli í
Mosfellssveit og bjö þar til þess
hann andaðist 23. marz 1976.
Kristinn var fæddur 17. apríl
1893 að Skerðingsstöðum í
Hvammssveit í Dölum vestur, for-
eldrar hans voru Guðmundur
Guðmundsson Bóndi að Skerð-
ingsstöðum og kona hans Sigur-
laug Snorradóttir systir Hjartar
Snorrasonar skólastjóra á Hvann-
eyri. Hann ólst upp hjá foreldrum
sínum á Skerðingsstöðum og mun
snemma hafa tekið þátt í allri
sveitavinnu eins og þá tíðkaðist.
Það var hans grunnskóli.
Kristinn lauk búfræðiprófi frá
Hvanneyrarskóla 1913 og starfaði
síðan við jarðyrkjustörf til þess er
hann gerðist bústjóri á Lágafelli
eins og fyrr getur.
Eftir að hann settist að í Mos-
fellssveitinni, hlóðust fljótt á
hann allskonar félagsmálastörf.
Hann var i hreppsnefnd i 20 ár.
Formaður Búnaðarfélags Mos-
fellshrepps frá 1933 — 1964 og
heiðursfélagi þess frá þeim tima.
Sat á Búnaðarþingi frá 1947 —
1966 sem fulltrúi Kjalarnesþings.
Hann var formaður Búnaðarsam-
bands Kjalarnesþings frá 1933 —
1960.
Kynni min af Kristni hófust
veturinn 1940, er ég kom heim frá
námi i Noregi, en ég hafði þá
verið ráðinn sem ráðunautur hjá
Búnaðarsambandi Kjalarnes-
þings árið áður, en Kristinn hafði
haldið starfinu opnu fyrir mig og
sinnt mælingastörfum sumarið
1939.
Eg minnist þess er ég ungur og
óreyndur kom á fyrsta fund bún-
aðarsambandsstjórnarinnar, en í
henni voru auk Kristins þeir Ölaf-
ur Bjarnason bóndi Brautarholti
og Jóhannes Reykdal á Þórsbergi,
að mér féll allur ketill i eld, er ég
sá þessa virðulegu eldri menn,
þrautþjálfaða í lífsins skóla. Hvað
má ég vesalingur minn, sagði
Guðmundur biskup góði. En þeir
tóku mér sem jafningja og gáfu
mér góð ráð og hollar leiðbeining-
ar, sem ég naut .æ síðan. Ég starf-
aði síðan hjá Búnaðarsambandinu
undir handleiðslu Kristins til
vorsins 1946. Samstarfið var allan
tímann mjög ánægjulegt og hann
reyndist mér sem bezti faðir. Milli
okkar batzt sú vinátta, sem enzt
hefur æ síðan*
Kristinn var maður vörpulegur
og mikill að vallarsýn eins og ætt-
ingjar hans fleiri. Hann var skap-
stór og þoldi illa starfsmenn, sem
að hans dómi unnu ekki af trú-
mennsku og fórnfýsi og gat orðið
þeim óþægur ljár i þúfu. Hinsveg-
ar var hann trölltryggur þeim
sem náðu vináttu hans og brást
aldrei vinum sínum.
Hann kvæntist 19. september
1936 Halldóru Jóhannesdóttur
ættaðri úr Lundarreykjadal í
Borgarfirði. Þau voru bæði nokk-
uð fullorðin og höfðu þekkzt um
nokkurt árabil, er hann var ráðs-
maður en hún bústýra á Lágafelli,
enda hefur hjónaband þeirra ver-
ið með ágætum. Þeim var ekki
barna auðið, en þau eignuðust
kjörson, Sverri, sem gekk þeim í
sonarstað. Auk þess ólu þau upp
Helgu Þórðardóttur, systurdóttur
Halldóru, og auk þess son hennar
Magnús Benediktsson, enda voru
þau hjón bæði barngóð og höfðu
yndi af að starfa með ungu fólki.
Á efri árum missti Kristinn
heilsuna. Fætur hans biluðu og
varð hann í mörg ár að nota hjálp-
artæki sér til bjargar. Þetta kom
harðast niður á hans ágætu konu,
sem varð að vera honum til að-
stoðar í einu og öllu eftir að hann
varð svo fatlaður.
En þegar neyðin er stærst er
hjálpin næst. Halldóra reyndist
honum sá bjargvættur að hann
gat dvalið lengst af heima og hélt
gleði sinni og reisn til hinztu
stundar.
Um leið og ég votta Halldóru og
öðrum aðstendendum Kristins
mína dýpstu samúð, vil ég þakka
þeim hjónum órofa tryggð við mig
og konu mina og óska henni og
börnunum alls hins bezta um
ókomna framtíð.
Jóhann Jónasson
„IVIoldin er þfn
moldin er góð við börnin sín.
Sólin og hún eru systur tvœr,
en sumum er moldin eins hjartakær,
þvf andinn skynjar hið innra hál.
sem eilffðin kveikti f hennar sái,
og veit, að hún hefur alltaf átt
hinn örláta, skapandi gróðurmátt
og gleður þá, sem gleðina þrá
gefur þeim öll sfn hlóm og strá
allt —sem hún á.“
Þannig hefst ljóð Davíðs Stef-
ánssonar, sem hann kallar Mold.
Mér kemur þetta ljóð í huga, þeg-
ar ég nú minnist vinar míns,
bóndans á Mosfelli, Kristins Guð-
mundssonar, sem i dag verður
kvaddurfrá Lágafellskirkju.
Ég hefi þekkt Kristinn frá því
ég fyrst man eftir mér. Hann var
vinur foreldra minna í áratugi og
þau mátu hann mjög mikils, fyrir
þá áberandi kosti sem prýddu
hann.
I þessum fáu línum rek ég ekki
ættir Kristins, en hann var Dala-
maður. Heldur ætla ég ekki að
segja stórmerkan ævikafla hans,
þegar hann að loknu búfræðinámi
á Hvanneyri gerðist mikill rækt-
unarmaður, ferðaðist um meó
hesta sina og plóg og braut land
fyrir bændur.
Heldur ekki ágæt afrek hans,
þegar hann var ráðsmaður, fyrst á
Hólum í Hjaltadal og' svo stórbýl-
inu Lágafelli í Mosfellssveit hjá
Thor Jensen. Þaðan af siður ætla
ég að reyna að draga upp mynd af
félagsmálastörfum Kristins, en
hann var formaður Ungmenna-
sambands Borgarf jarðar um tima
og formaður Búnaðarsambands
Kjalarnessþings í tæp 30 ár, og
lengi átti hann sæti á Búnaðar-
þingi. Ég þykist þess fullviss að
margir þeirra sem með honum
störfuðu, munu að leiðarlokum
minnast þessara lífsþátta hans.
Þess vegna verða þessi fáu og
fátæklegu orð því ekki annað en
kveðjur frá vikapilti, sem þakk-
látur var forsjóninni fyrir það, að
hann fékk að vera í sveit hjá
Kristni, þessum sterka persónu-
leika.
Ég hafði gott og gaman af að
vera á mannmörgu heimili hans,
vinna að algengum sveitastörfum,
undir stjórn jafn skörulegs
manns og Kristinn var. Já, hann
var skörungur og kunni að
stjórna stóru heimili af myndar-
skap og festu.
Hann kunni líka að taka þátt í
gleði okkar ungu piltanna, bæði í
leik og starfi og við dáðum hann
fyrir þá persónu, sem hann bar og
fyrir þá reisn og þann þrótt, sem
fylgdi honum.
Þær eru ólíkar gjafirnar semvið
hljótum og við hagnýtum þær lík-
lega á mismunandi hátt. Efalítið
hugsa allir um það stundum,
hvernig þessum eða honum hafi
farnazt og við dæmum oft, ef ekki
upphátt, þá i hljóði. Dömarnir
verða venjulega mismunandi og
það er eðlilegt svo ólík sem við
erum. En ég hef þá trú að dóm-
arnir, sem Kristinn á Mosfelli
fær, verði ekki mjög ólíkir.
Drengskapur, dugnaður, kapp og
fyrirhyggja hafa verið sterkir
þættir í lífi hans, hann var heil-
steyptur og sjálfum sér sam-
kvæmur. Hann sagði ekki eitt í
dag og annað á morgun. Hann
hafði ákveðnar fastmótaðar skoð-
anir, sem alla ævina gáfust hon-
um vel, allt frá því hann var
hnokki vestur í Búðardal, þar til
hann sat aldraður höfðingi að
Mosfelli.
Sumarið, sem ég var hjá Kristni
á Mosfelli, fékk síra Hálfdán
Helgason mig stundum lánaðan
sem hestasvein, þegar hann reið á
annexiur. Hafði ég gaman af þess-
um ferðum, bæði vegna þess hve
allstaðar var vel á móti presti
tekið og ekki síður fyrir það að
Kristinn hestaði mig alltaf ágæt-
lega í þessar ferðir. Hann vissi aó
ég hafði á þeim árum ánægju og
áhuga á því að komast áfram og
valdi mér hesta sem hæfðu til
þess. Kristinn hafði mjög gaman
af hestum og marga fola tamdi
hann. Þau sumur sem ég var hjá
honum átti hann fríðan hest, vel
viljugan, gráan, sem hann nefndi
Smára. Haraldur Húnfjörð, sem
lengi var á Lágafelli, útvegaði
honum Smára norðan úr Húna-
vatnssýslu.
Þegar ég áðan skrapp á hestbak
og klárinn minn fangreistur sveif
á hröðu tölti, þá minntist ég Krist-
ins og þess gráa. Það rifjaðist upp
fyrir mér sú mikla reisn, sem af
þeim Ijömaði, þegar Kristinn lét
hvíta gæðinginn sinn fara á kost-
um. Sú mynd er gömul en fersk í
huga mér eftir marga áratugi.
Og þannig stendur hann mér
fyrir hugskotssjónum i dag, kraft-
mikill og heilsteyptur höfðingi,
sem hafði lag á að bæta allt sem
hann kom nærri, mætti þjóð vor
eiga marga siíka.
Kristinn var bóndi, hann var
ræktunarmaður og hann unni
hinni gróandi mold. Síðasta erind-
ið í kvæði Davíðs, Mold, hljóðar
svo:
„IVloldin er þín.
Moldin er Irygg við hömin sín,
sefar allan söknuð og harm
og svæfir þig við sinn móðurharm.
Grasið hvfslarsitt Ijúfastaljóð
á leiðinu þínu. IVIoldin er hljóð
og hvíldin góð.“
Ekkju Kristins, Halldóru Jó-
hannsdóttur, vinkonu minni og
uppeldisdóttur þeirra, Helgu
Þórðardóttur, sendi ég innilegar
samúðarkveðjur.
Hjalti Pálsson
— Aðalfundur
Framhald af bls. 5
kr. í varasjóð Þá samþykkti fundurinn
að færa Starfsmannafélagi Iðnaðar-
bankans að gjöf 2 millj kr til að reisa
orlofsheimili.
EIGIÐ FÉ IÐNLÁNA
YFIR „ MILLJARÐUR
Bragi Hannesson, bankastjóri, gerði
þvi næst grein fyrir starfsemi Iðnlána-
sjóðs árið 1975 Samtals voru veitt á
árinu 322 ný lán að fjárhæð alls
530,9 millj kr Útistandandi lán í
árslok voru samtals 1.402,5 millj kr.
Eigið fé sjóðsins var i árslok 1 062,7
millj kr og jókst á árinu um nær 230
millj. kr.
í bankaráð voru kjörnir Gunnar J.
Friðriksson, Sigurður Kristmsson og
Haukur Eggertsson Varamenn voru
kjörnir Kristinn Guðjónsson, Þórður
Gröndal og Sveinn S. Valfells
Iðnaðarráðherra skipaði þá Magnús
Helgason og Pál Sigurðsson sem aðal-
menn i bankaráðið og Guðmund Guð-
mundsson og Runólf Pétursson sem
varamenn
Endurskoðendur voru kjörnir þeir
Haukur Björnsson og Þörleifur Jóns-
son.
Sadat í
vopnaleit
Bonn, 29. marz. Reuter.
ANWAR Sadat Egyptalandsfor-
seti kom f dag til Bonn, fyrsta
viðkomustaðarins á ferðalagi til
fimm Evrópulanda. Þá ferð fer
hann I þeim tilgangi að fá vopn og
fjárhagsaðstoð f kjölfar uppsagn-
ar vináttusamningsins við Rússa
fyrr f mánuðinum.
Vestur-Þjóðverjar hafa bannað
vopnasölu til Miðausturlanda en
heitið Egyptum mikilli fjárhags-
aðstoð. Vestur-þýzkir iðnrek-
endur og verkalýðsleiðtogar hafa
mótmælt stefnu stjórnarinnar
vegna vaxandi atvinnuleysis, en
stjórnin vill ekki létta banninu af
ótta við afstöðu Rússa og tsraels-
manna.
Frakkar hafa tjáð sig fúsa til að
útvega Egyptum vopn til langs
tíma. Til mála kemur að Frakkar
útvegi Egyptum 120 Alpha-þotur,
sem Frakkar og Þjóðverjar smíða
i sameiningu, og að Þjóðverjar
veiti Egyptum lán til kaupanna.
Sadat fer siðar til Frakklands,
Italiu, Júgóslaviu og Austurrikis.
— Franskir
fiskimenn
Framhald af bls. 13
Hann er lfka með tillögu um
annan valkost: betri nýtingu á
þessu geysimikla hafssvæði,
sem Dom-Tom færir Frökkum.
1 raun koma þaðan aðeins 10
þúsund tonn af fiski á ári. Samt
eru við Polynesiu einhver feng-
sælustu fiskimið í heimi.
— Heita vatnið
Framhald af bls. 3
holur í ár og hver hola kostar 25
milljónir króna. Hver hola
gefur um 40—50 sekúndulítra
og upp í 70 sekúndulitra, en
það þýðir um 12—13 MW afl i
hverri holu. Frá árinu 1970
hafa bætzt við 150 MW við afl
Hitaveitu Reykjavíkur þar af
90 MW til Reykjavíkur en 60
MW til nágrannabæja og það
sýnir hve mikilvægar þessar
virkjunarframkvæmdir eru
fyrir Reykvíkinga. Þess má
geta, að heildarafl Hitaveitu
Reykjavíkur er nú 375 MW, en
til samanburðar má nefna,
að heildarafl vatnsaflstöðva
Landsvirkjunar eru 340 MW.
Heildartekjur Hitaveitu
Reykjavíkur eru áætlaðar um
1610 milljónir króna á þessu
ári.
— Við í borgarstjórn Reykja-
víkur gerum okkur fulla grein
fyrir þvi, að hækkanir eins og
þessar eru aldrei vinsælar og
koma illa niður á almenningi á
þrengingatímum, sagði Birgir
Isleifur Gunnarsson borgar-
stjóri, en við teljum það skyldu
okkar að halda þannig á
þessum málum, aö þessi fyrir-
tæki geti staðið undir eðlilegri
aukningu og uppbyggingu með
því að skila hæfilegum arði.
Dæmi um það, að ekki sé nægi-
leg hugað að þvi, eru alltaf
mörg í opinberum rekstri hér á
landi, ekki sizt á sviði orku-
mála.
AUGLÝSINGASÍMINN ER:
^22480
J JR#r0unl>Iabíb
Ibúð til sölu
Fimm herbergja falleg íbúð í Æsufelli.
Verð: 9 milljónir. Útborgun: 5,5—6
milljónir. Nánari upplýsingar í sima
71678.
^mm^mmmmmmmmmmmmmimammammmmmm^
Stjórnunarfélag íslands
Um þjóðarbúskapinn
5. — 9. apríl
BStjórnunarfélagið hefur ákveðið
að gangast fyrir nýju námskeiði.
sem hlotið hefur nafnið
„UM ÞJÓÐAR BÚSKAPINN".
Námskeiðið stendur yfir mánudaginn 5. april
til föstudagsins 9. apríl kl. 15.00—18.30
dag hvern.
Tilgangur námskeiðsins er að kynna ýmis
þjóðhagfræðihugtök sem oft er getið i opin-
berri umræðu. Ætlast er til, að þátttakendur
geti, að námskeiðinu loknu, hagnýtt sér
betur en áður ýmsar upplýsingar, sem eru
birtar um þjóðarbúskapinn. Þá er vænst, að
námskeiðið auðveldi þátttakendum að meta
omræður um efnahagsmál.
Fjallað verður um helstu hugtök og stærðir
þjóðhagsreikninga og -áætlana svo sem
þjóðarframleiðslu, þjóðarútgjöld og
utanríkisviðskipti. Dæmi verða tekin úr hag-
tölum liðandi stundar og siðustu ára.
Ennfremur verður drepið á skýrslur um
afkomu atvinnuvega og rikisbúskapar. Þá
verður gripið á áhrifum efnahagsaðgerða,
svo sem i fjármálum, peningamálum, gengis-
málum og launa- og verðlagsmálum
Námskeiðið sem er opið öllum, er tilvalið fyrir
forráðamenn hagsmunasamtaka og aðila vinnu-
markaðarins.
Leiðbeinendur eru: Jón Sigurðsson, hagrannsóknar-
stjóri, Ólafur Davíðsson, hagfræðingur og Hallgrímur
Snorrason, hagfræðingur.