Morgunblaðið - 02.04.1976, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 2. APRlL 1976
Stjórnarfrumvarp:
Veiðar íslenzkra skipa
utan fískveiðilandhelgi
MATTHlAS Bjarnason, sjávarútvegsráðherra,
hefur mælt fyrir stjórnarfrumvarpi „um veiðar
íslenzkra skipa utan fiskveiðilandhelgi tslands“.
Fiskveiðimál og fiskveiðihagsmunir eru ofarlega á
baugi með þjóðinni, en veiðar íslenzkra skipa á
fjarlægari miðum hafa horfið í skugga annarra
þátta málsins. Hér fer á eftir framsaga ráðherrans
með frumvarpinu:
Það ætti ekki að þurfa að eyða
mörgum orðum að því að það er í
samræmi við skoðanir okkar Is-
lendinga og aðgerðir í hafréttar-
málum að einstök ríki verði að
geta haft hemil á eða stjórnað
véiðum þegna sinna á fjarlægum
miðum fram yfir það sem byggt er
á viðurkenndum og samþykktum
alþjóðasamþykktum. Islensk
stjórnvöid hafa í dag ekki vald til
stjórnunar veiða íslenskra skipa
utan fiskveiðilandhelginnar
nema til grundvallar liggi gild
alþjóðasamþykkt, sem island er
aðili að. Ber orðið brýna nauðsyn
til þess að rýmka heimildir til
stjórnunar veiða íslenskra skipa
utan landhelgi og kemur þar
tvennt til.
Annars vegar getur verið að Ís-
lendingar vilji eða þurfi að ganga
lengra í takmörkun veiða en
alþjóðasamþykktir gera ráð fyrir
og hins vegar getur og hefur
komið upp sú staða, að Íslend-
ingar geta ekki samþykkt til-
teknar reglur, sem alþjóða-
nefndirnar setja, en vilja samt
haida uppi veiðum og takmarka
þær þá sjálfir.
Sem dæmi um hið fyrrnefnda
má nefna síldveiðarnar í Norður-
sjó. Islendingar hafa að ýmsu
leyti viljað ganga lengra til tak-
mörkunar þessara veiða en Norð-
austuratlantsfiskveiðinefndin
hefur viijað samþykkja og eins
hafa Danir sett ýmis skilyrði fyrir
löndunarréttindum í Danmörku,
MATTHlAS BJARNASON
sem horfa til takmörkunar veið-
anna umfram það, sem Norðaust-
ur-Atlantshafsnefndin hefur sam-
þykkt. Eins og fyrr segir er ekki
lagaheimild fyrir hendi til þess að
takmarka eða stjórna veiðum
islenskra síldarbáta í Norðursjó í
samræmi við þetta, en vegna
góðrar samvinnu við útgerðar-
menn og skipstjóra íslensku bát-
anna og við L.I.Ú. hefur þetta
blessast til þessa. Þó hafa komið
upp tilvik þar sem tilfinnanlega
hefur komið i ljós skorturinn á
lagaheimild til þess að setja bát-
unum veiðireglur.
Sem dæmi um alþjóða-
samþykkt, sem Islendingar hafa
ekki talið sig geta samþykkt má
nefna samþykkt Norðvestur-
Atlantshafsnefndarinnar um
loðnukvóta við Nýfundnaland og
skiptingu hans milli þjóða. Islend-
ingar hafa getað fallist á ákvæði
um heildarkvóta á þessu svæði,
en hins vegar hefur engan veginn
verið hægt að samþykkja skipt-
ingu hans milli aðildarríkja.
Skiptingu þessari var þannig
háttað að nánast öllum kvótanum
var skipt á milli Norðmanna og
Rússa einungis vegna þess að
þessar tvær þjóðir urðu fyrstar til
þess að fara að veiða loðnu á
þessu svæði fyrir 3—4 árum. Is-
lendingar byrjuðu veiðar þarna í
fyrra og hefðu, ef þeir hefðu
verið bundnir af samþykktinni
aðeins mátt veiða þarna 5000 tonn
af loðnu. Nótaskipið Sigurður Re
veiddi þarna rúmlega 15.000 tonn
af loðnu í fyrra og er líklegt að
fleiri íslensk nótaskip vilji reyna
þessar veiðar á sumri komanda.
Eru líklega allir sammála um hve
brýnt það er að finna skipum
þessum verkefni og við Islend-
ingar teljum að við eigum að hafa
fullan rétt á því að keppa við
Rússa og Norðmenn í þessum
veiðum, úti fyrir strönd Kanada,
þótt þessar tvær þjóðir hafi
byrjað veiðarnar tveimur árum á
undan okkur.
Við verðum þó að geta haft
stjórn á okkar veiðum þarna,
bæði vegna þess, að við viljum
auðvitað ekki að farið verði yfir
þann heildarkvóta, sem vísinda-
menn mæla með, og eins erum við
að sjálfsögðu reiðubúnir tii þess
að taka tillit til óska strandrikis-
ins, Kanada, ef það skyldi síðar
meir vilja auka hlutdeild sína í
þessum veiðum á kostnað annarra
þ.á m. okkar Islendinga.
á íslandi
Utanríkisráðherra:
Engin kjarnorkuvopn
Tillagan stuðningur við stefnu ríkis-
stjórnarinnar, sagði Svava Jakobsdóttir
ÞINGSALYKTUNARTILLAGA
UM KJARONORKUVOPN
Svava Jakobsdóttir (K) mælti í
gær í sameinuðu þingi fyrir til-
lögu til þingsályktunar, sem hún
flytur ásamt Magnúsi Torfa Ólafs-
syni (SFV), þess efnis, að ríkis-
stjórninni verði falið að undirbúa
lög, er banni geymslu hvers konar
kjarnorkuvopna á Islandi og lend-
ingu flugvéla hérlendis sem slík
vopn hafi innanborðs.
Svava sagði hv.ata þessa tillögu-
flutnings vera þann, að erlend
blöð og tímarit hefðu leitt líkur á
því á sl. ári, að kjarnorkuvopn
kynnu að vera geymd á Kefla-
víkurflugvelli og ekki þyrfti að
færa fram rök fyrir því, hver
hætta væri hér á ferðum, ef frétt-
ir um þetta efni reyndust sannar,
og slys bæri að höndum í meðferð
slíkra voðavopna.
ENGIN KJARNORKUVOPN
A tSLANDI
Einar Agústsson, utanrfkisráð-
herra, taldi erlend blaðaskrif um
geymslu kjarnorkuvopna hér
óáreiðanleg, enda hvergi í þeim
að finna neinar röksemdir, heldur
getgáturnar einar. Hann vitnaði
til 3. gr. varnarsamnings milli Is-
lands og Bandaríkjanna, sem
túlkuð væri af núverandi ríkis-
stjórn sem og fyrri ríkisstjórnum
á þá lund, að hér mætti engin slik
vopn geyma, né millilenda með
þau innanborðs. Bandaríkin
hefðu aldrei dregið í efa þessa
túikun á samningsgreininni. Ráð-
herrann sagðist fullviss um að hér
hefðu aldrei verið geymd slík
vopn, vaeru ekki geymd og yrðu
ekki geymd, nema til staðar væru
vilyrði íslenzkra stjórnvalda.
Hann rakti þá viðleitni, sem af
háifu varnarmáladeildar utan-
rikisráðuneytis hefði verið sýnd
til að kanna þetta mál. Það væri
ýmsum vandkvæðum háð að sann-
prófa slíkar fullyrðingar, en það
væri álit sérfræðinga i kjarnavís-
indum, sem leitað hefðí verið til,
m.a. í Danmörku, að ekki væri
unnt að fela þann varnar- og
öryggisbúnað, sem viðhafður
væri þar sem slík vopn væru
geymd.
Engu að siður væri rétt að fram-
komin tillaga fengi eðlilega þing-
lega meðferð.
EKKI OF MIKIL SAM-
STAÐA 1 ÖRYGGISMALUM
Magnús Torfi Olafsson (SFV)
sagði m.a. að ekki væri ástæða til
að draga í efa yfirlýsingar utan-
ríkisráðherra í þessu máli. Hins
vegar hnigju öll almenn rök að
því, að stefna og vilji íslenzkra
stjórnvalda í þessu efni væri
bundinn og áréttaður í lögum.
Stefna Bandaríkjastjórnar í
þessum málum kynni að vera
breytingum undirorpin og það
kynni að fyrirbyggja, að fram á
EINAR AGÚSTSSON
slíka geymslu yrði farið, ef ís-
lenzk lög tækju þar af öll tvímæli.
Magnús sagði að samstaða hér á
landi væri því miður ónóg í
öryggismálum þjóðarinnar. Hér
væri öryggisatriði, sem samstaða
ætti að geta skapazt um.
EFA EKKI UMMÆLI
UTANRlKISRAÐHERRA
Benedikt Gröndal (A) sagðist
ekki draga yfirlýsingar utanrikis-
ráðherra í efa. Alþýðuflokkurinn
hefði sjálfur átt utanríkisráð-
herra sem túlkað hefðu varnar-
samninginn á sömu lund og nú
væri gert og komizt að sömu
niðurstöðu og núverandi utan-
ríkisráðherra að þessu leyti. Það
væri stefna flokks síns aó kjarn-
Þingfréttir í stuttu máli:
11 umframmilljarðar
NORRÆNN
FJARFESTINGARBANKI
Lagt hefur verið fram stjórnar-
frumvarp til fullgildingar á samn-
ingi Danmerkur, Finnlands, Ís-
lands Noregs og Svíþjóðar um
stofnun norræns fjárfestingar-
banka. Almennt er bankanum
ætlað að styrkja efnahagsþróun á
Norðurlöndum. Hann mun þó sér-
staklega hafa það markmið að
stuðla að samvinnu milli tveggja
eða fleiri Norðurlanda um mikil-
vægar framkvæmdir á sviði sam-
gangna, orkuframleiðslu og á öðr-
um sviðum, þar sem hagsmunir
landanna fara saman.
GEGN NÝJA
NÚMERAKERFINU
Allsherjarnefnd neðri deildar
Alþingis hefur samdóma lagzt
gegn ákvæðum I nýju frumvarpi
til breytinga á umferðarlögum,
sem fjallar um nýtt fyrirkomulag
á skráningu bifreiða, þ.e. að um-
dæmaskráning verði niður felld
og númer fylgi bifreið en ekki
eiganda hennar. Telur nefndin að
þessi breyting valdi því, að eig-
endaskipti komi ekki eins ljóslega
fram og nú er í veðmálabókum, og
orkuvopn skyldu ekki geymd á
Islandi. Hann sagðist sakna þess í
tillögu flutningsmanna, að ein-
ungis væri talað um Keflavíkur-
flugvöll og flugvélar, en skip með
kjarnorkuvopn, sem kæmu til ís-
lenzkra hafna, svo að segja inn í
þéttbýli, væru engu að síður
hættuleg. Hingað kæmu oft her-
skip í heimsókn frá ýmsum lönd-
um. Kafbátar, bæði bandarískir
og ekki síður rússneskir, sigldu
hér upp að ströndum allan ársins
hring. Og samkvæmt alþjóðalög-
um mættu þeir sigla upp að 4ra
mílna landhelgismörkum án þess
að biðja um sérstök leyfi, með
hvaða vopn sem væri.
STUÐNINGUR VIÐ STEFNU
RlKISSTJORNARINNAR
Ragnar Arnalds (K) tók mjög í
sama streng og Svava Jakobsdótt-
ir, sem tók aftur til máls og sagði
stefnu íslenzkra stjórnvalda koma
heim og saman við tillöguflutning
sinn og MTÓ. Líta mætti því á
tillöguna sem stuðning við stefnu
ríkisstjórnarinnar og afstöðu til
kjarnorkuvopna.
AIÞinGI
skapi ovissu um, hvort verðskuld-
ir, fjárnám o.sv.fv. hvíli á viðkom-
andi ökutæki. Ennfremur að
ákvörðun vátryggingagjalda með
hliðsjón af mismunandi áhættu-
svæðum muni torveldast — og að
sparnaður, sem hafi átt aó fylgja
breytingunni, sé ekki nægilega
sannaður.
SKYLDUSPARNAÐUR
OG VlSITÖLU- OG
VAXTAREIKNINGUR
Páll Pétursson (F) hefur lagt
fram fyrirspurn til félagsmálaráð-
herra, þess efnis, hvað ríkis-
stjórnin hyggist gera til þess að
leiðrétta vísitölu- og vaxtareikn-
ing á inneign skyldusparnaðar-
innleggjenda hjá Byggingarsjóði
ríkisins og hvenær megi vænta
þess að leiðréttingin verði gerð.
GRASKÖGGLAVERKSMIÐJUR
Vigfús Jónsson (S) mælti i gær
fyrir tillögu til þingsályktunar, er
hann flytur ásamt Pálma Jóns-
syni (S) þess efnis, að grasköggla-
verksmiðjur þær, sem landbúnað-
arráðherra samþykkti að byggðar
yróu þegar árið 1972, yrðu full-
gerðar og teknar í notkun árið
1979. Var þar um að ræða þrjár
verksmiójur: að Flatey í Austur-
Skaftafellssýslu, Hólminum í
Skagafirði og Saltvik i Suður-
Þingeyjarsýslu. Aóeins ein þess-
ara verksmiðja, I Flatey hefur
þegar tekið til starfa. Miklar um-
ræður urðu í þinginu um málið.
Ræðu Vigfúsar Jónssonar (S)
bónda á Laxamýri, sem var hans
fyrsta þingræða, verða gerð betri
skil á þingsíðu síðar.
ELLEFU UMFRAM
MILLJARÐAR
Matthías Á. Mathiesen, fjár-
málaráðherra, mælti fyrir frum-
varpi til fjáraukalaga fyrir árið
1974, en á þvi ári fóru allir
íslenzku stjórnmálaflokkarnir
nema Alþýðuflokkurinn með
völd, vinstri stjórnin fram i ágúst-
lok og núverandi stjórn frá 28.
ágúst nánar til tekið.
Þetta margra flokka fjárlagaár
(reyndar vóru fjárlög þess verk
vinstri stjórnar að fjárhæð kr.
29.223.365.00) fóru útgjöld hvorki
meira né minna en kr.
11.509.227.006,- fram úr fjárlög-
um, og rikisreikningur ársins
sýndi niðurstöðutölu gjaldamegin
upp á kr. 40.732.892.000.-. Sam-
kvæmt upplýsingum ráðherra
vóru þessir gjaldaliðir helztir
umfram fjárlög ársins: Niður-
greiðslur á vöruverði kr. 2.242.377
þús., uppbætur á útfl. land-
búnaðarafurðir kr. 535.657 þús.,
elli, örorku og lífeyristr. 2.076.421
þús., vegagerð ríkisins 960.173
þús., rafmagnsveitur ríkisins
931.121 þús., áburðarverksmiðja
ríkissins 244.113 þús., vextir og
verðbætur 365.411 þús., hús-
næðismálastofnunin og bygg-
ingarsjóður verkamanna 568.082
þús., dómgæzla og lögreglumál
677.193 þús. og skóla og fræðslu-
mál 927.537 þús. — Með frum-
varpi að fjáraukalögum ársins er
leitað heimildar fyrir öllum
framangreindum umframgjöld-
um þess.