Morgunblaðið - 20.08.1976, Side 7

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 20. ÁGUST 1976
7
Ríkisútgjöld
og þjóðar-
framleiðslan
1 Morgunblaðinu (
gær birtist athyglisverð
frétt um þrðun rfkisút-
gjalda, sem hlutfall af
vergri þjððarfram-
leiðslu og skattheimtu
hins opinbera á sama
grundvelli. Á tfmabil-
inu 1968 til 1976 jðkst
hlutfall rfkisútgjalda af
vergri þjððarfram-
leiðslu úr 25,1% 1968 f
28,5—29% á þessu ári
en sú tala er spá Þjðð-
hagsstofnunar. Lægst
varð þetta hlutfall 1970
eða 21,7% en hæst 1975
og fðr þá í 30,1%. Þegar
litið er yfir þetta tfma-
bil sem heild kemur f
Ijós, að hlutur rfkisins f
þjððarbúskap okkar Is-
lendinga hefur farið
vaxandi á þessu tfma-
bili. Þá vaknar sú
spurning hvaða þættir f
umsvifum rfkisins hafi
aukizt mest. Svarið
kemur fram, þegarl
framlög til almanna-
trygginga og niður-
greiðslna eru dregin frá
ríkisútgjöldum á þessu
tfmabili og dæmið
reiknað á þeim grund-
velli. Þá kemur f Ijðs,
að litlar breytingar
hafa orðið á hlutfalli
annarra rfkisútgjalda
af vergri þjððarfram-
leiðslu. Að frátöldum
þessum tveimur liðum
nam hlutfall rfkisút-
gjalda af vergri þjóðar-
framleiðslu 17,5% 1968
en er áætlað f ár
16—16,5%. Hins vegar
námu framlög til al-
mannatrygginga og
niðurgreiðslna 7,6%
1968 en 12,3% sl. ár og
eru áætluð 12,5% f ár.
Þetta þýðir að raun-
veruleg aukning rfkis-
útgjalda hefur fyrst og
fremst gengið til þess-
ara tveggja málaflokka
en aðrir þættir haldið
nokkuð svipuðu hlut-
falli, þðtt þar kunni
einnig að hafa orðið
einhverjar breytingar á
innbyrðis.
Skattheimtan
En hvernig hefur þá
skattheimta hins opin-
bera þrðazt á þessu
tfmabili? Skattheimta
rfkisins sem hlutfall af
vergri þjððarfram-
leiðslu nam á árinu
1968 24,1% en er
áætluð 28—29% á þessu
ári. Skattheimta
sveitarfélaga nam 7,7%
1968 en er áætluð
7—7,4% á þessu ári.
Heildarskattheimta
þessara aðila nam 1968
31,8% en mun nema um
36—37,4% á þessu ári.
Af þessum tölum er
Ijðst, að hér á tslandi
hefur orðið sama þrðun
og f svonefndum vel-
ferðarþjððfélögum f
vesturálfu. Hið opin-
bera tekur til sfn sffellt
meira af sameiginlegri
framleiðslu lands-
manna og deilir þvf síð-
an út með ýmsum hætti
að frádregnum kostnaði
við skattheimtuna og
endurdreifingu. 1 ná-
lægum löndum er
mönnum orðið ljðst að
þessa þrðun þarf að
stöðva. Það er óviðun-
andi, að stöðugt stærra
hlutfall af afrakstri
þjððfélagsþegnanna
gangi til hins opinbera,
sem ráðstafar því, f stað
þess að æskilegast er, að
þegninn hafi ráðstöfun-
arrétt yfir sem mestum
hluta tekna sinna.
Sjálfsagt geta flestir
orðið sammála um það,
að nauðsynlegt sé að
stöðva þessa þrðun. En
það er ekki hægt að
gera hvort tveggja f
senn að stöðva hana og
koma í veg fyrir sífellt
meiri skattheimtu hins
opinbera og um leið að
verða við sífellt meiri
kröfum þegnanna um
opinbera þjðnustu og
sameiginlegar fram-
kvæmdir. Hér verða að
haldast f hendur vilji
þegnanna til að ráðstafa
sem mestum hluta eigin
tekna sjálfir og hðfsemi
þeirra f .kröfugerð á
hendur hinu opinbera.
Jafnframt verða menn
að gera upp við sig, f
hvaða þáttum rfkisum-
svifa hægt er að spara.
Eins og að framan
greinir hefur raunveru-
leg aukning rfkisút-
gjalda undanfarin ár
gengið til almanna-
trygginga og niður-
greiðslna. Ekki er frá-
leitt að ætla, að innan
almannatryggingakerf-
isins sé verulegt svig-
rúm til sparnaðar án
þess að dregið verði úr
þjðnustu þess við þá,
sem á þvf þurfa að
halda eða að hvikað
verði frá markmiðum
þess. Almannatrygg-
ingakerfið er orðið
geysilega umsvifamjkið
og hefur þanizt út á
undanförnum árum.
Það er áreiðanlega orð-
ið tfmabært að kanna,
hvort ekki hafi hlaupið
ofvöxtur í einhverja
hluta þess. Hið sama má
segja um niðurgreiðsl-
ur. Þeim hefur verið
beitt sem tæki í sam-
bandi við launasamn-
inga og baráttuna gegn
verðbðlgunni. En of
miklar niðurgreiðslur
geta haft og hafa haft
neikvæð áhrif á ýmsa
þætti framleiðslunnar.
Það er orðið tímabært
að staldra við og athuga
okkar gang.
EHefta u m-
ferðin í Biel
Eitt af því þýðingarmesta í
skák er leikurinn, „tempóið".
Tapi maður leik gegn sterkum
skákmanni getur það oft haft
örlagaríkar afleiðingar. Þetta
fékk ungverski stórmeistarinn
Lajos Portisch að reyna í 11.
umferð millisvæðamótsins í Bi-
el. Hann hafði mjög þokkalega
stöðu og frumkvæðið í skák
sinni gegn Argentínumannin-
um Sanguinetti. t 18. leik urðu
honum hins vegar á slæm mis-
tök, sem kostuðu leiktap.
Sanguinetti náði þá öruggu-e
frumkvæði og vann.
Hvítt: Portisch
Svart: Sanguinetti
Nimzoindversk vörn
1. d4 — Rf6, 2. c4 — e6, 3. Rc3
— Bb4, 4. e3 — c5, 5. Bd3 —
0-0, 6. Rf3 — d5, 7. 0-0 — b6, 8.
cxd5 — esd5, 9. Re5 — Bb7, 10.
Re2 — c4, 11. Bc2 — Rbd7, 12.
Skák
eftir JÓN Þ. ÞÓR
f4 — b5, 13. Bd2 — Bxd2, 14.
Dxd2 — Rb6, 15. Rg3 — a5, 16.
a3 — Rc8, 17. Rf5 — Re7, 18.
Hf3?— Re4!, 19. Bxe4 — dxe4,
20. Rxe7 — Dxe7, 21. Hffl —
f6, 22. Rg4 — Bd5, 23. f5 — b4,
24. Rf2 — Hfc8. 25. axb4 —
Framhald á bls. 22
Nýkomin glæsileg sófasett í barrok-stíl.
Hagstætt verð
VALHÚSGÖGN HF.
A.rmúla 4.

Við afgreiðum
litmyndir
yðar á 3 dögum
Þér notið Kodak filmu, við
gerum myndir yðar á Kodak
Ektacolor-pappír og myndgæðin
verða frábær
Umboðsmenn um land allt
— ávallt feti framar
HANS PETERSEN HF

Bankastræti - S: 20313 Glæsibæ - S: 82590

Tilboð
Við bjóðum næstu daga takmarkað magn af eftirtöldum
heimilistaekjum á sérlega hagstæðu verði og/eða
. hagstæðum greiðslukjörum:
ðSrtifAaiBAiaivaiaHMfliaiManiftiillSS
Ljósgræn heimilistæki
Eldavél SG 160 (70 cm breið)
Eldavél S g 131 (60 cm breið)
Kæhskápa KS 362 (360 Itr 150cmhár)
Frystiskápa FG 31 5 (310 Itr 150 cm hár)
Kælir/Frystir FK 380 (380 Itr 170cm)
Uppþvottavél DA-60
Gul heimilistæki
Kæliskápur AKS 156(410 Itr hæð 1 70 cm)
Frystiskáplir AFK 135(350ltr hæð 1 70 cm)
( Báðir skáparnir eru með 2 hurðum)
Frystiskápur brúnn
Frystiskápur TF 1 1 0 3 1 0 Itr
(150x60x60)
Frystiskápur rauður
Frystiskápur TF 1 10 3 1 0 Itr
(1 50x60x60)
Sambyggður kæli- og
frystiskápur rauður
Módel TR 70/ 55 380 Itr alls
(1 70x60x60)
Eldavél Cf 750 bmn
Eldavél CF 750 70 cm breið
( Er með 2 ofna. grill og klukku)
Vifta hvít 70 cm breið
Vifta CK 70fyrir útblástur
Rétt Tlboðs-
verð verð Magn
143 200 117 000 20
105 400 93 400 6
166 600 138 400 1 2
1 7 7 300 167 300 1 1
209 800 184 400 1 3
193 000 181 100 21
168 000 144 000 3
187 500 161 500 1 1
f 7 7 300 156 600 19
\
1 77 300 156 600 4
209 800 184 400 15
143 200 133 200 14
50 500 42.400 , 50
Veitum staögreiösluafslátt frá þessu tilboösverði
Einnig bjóöum við hagstæð greiðslukjör
Tilboöið stendur takmarkaðan tíma
© Vöruntarkaðurinn h í.
Ármúla 1 A. Húsgagna og heimilisd. S-86-1 1 2 | Matvorudeild S-86 111. Vefnaðarv.d S 86 11 3