Morgunblaðið - 10.09.1976, Blaðsíða 1

40 SIÐUR
209. tbl. 63. árg.
FÖSTUDAGUR 10. SEPTEMBER 1976
Prentsmiðja Morgunblaðsins.
Mikil stjórnmálaleg óvissa
í Kína eftir fráfall Maos
Einn mesti þjóðarleiðtogi
þessarar aldar fallinn frá
Hvatt til stiliingar og einingar
Sjá forystugrein blaðsins, og greinar á bls 16—17 og bls 19—22
Peking, Tókfó, llong Kong, Moskvu, Washington, London og vfðar 9. september AP-
NTB-Reuter.
KYRRÐ færðist yfir Peking er leið að miðnætti sl. og
milljónir Kínverja syrgðu hinn látna og ástsæia þjóðar-
ieiðtoga sinn, Mao Tse-tung, formann kfnverska komm-
únistaflokksins, sem lézt f Peking kl. 16.10 að fsl. tfma á
miðvikudag, 82 ára að aldri. Með Mao er genginn einn af
mestu þjóðarleiðtogum þessarar aldar. Lát hans skilur
eftir sig gífurlegt skarð í röðum vaidamanna í Peking og
óvissu um stjórnmálaiega framtfð fjölmennustu þjóðar
heims, Kínverska aiþýðulýðveldisins.
Q! Leiðtogar nær allra þjóða
heims hafa sent Kfnverjum sam-
úðarkveðjur og minnzt hans sem
afburðamanns og eins mesta leið-
toga vorra tíma.
sagði við fréttamenn Reuters:
„Þið útlendingarnir hafið ekki
hugmynd um hvað þetta þýðir".
1 tilkynningu miðstjórnar
Framhald á bls. 24
Syrgjandi Kfnverjar á Torgi hins himneska friðar f Peking.
[] Miðstjórn Kfnverska kommún-
istaflokksins birti f dag áskorun
til kfnversku þjóðarinnar um að
sýna stillingu og einingu og sam-
einast um að framfylgja af hik-
lausri festu stefnu hans. Segja
stjórnmálafréttaritarar að þessi
áskorun bendi til að miðstjórnin
óttist valdabaráttu um sæti Maos,
en Ifklegast er talið að Hua Kua-
feng, forsætisráðherra og varafor-
maður fiokksins, verði kjörinn
formaður.
□ Stjórn Sovétrfkjanna sendi f
dag samúðarkveðjur vegna láts
Maos, en hefur að öðru leyti ekk-
ert tjáð sig um hann.
□ Ford Bandaríkjaforseti sagði
að hann harmaði fráfall Maos,
hann hefði verið einstakur maður
og mikilmenni.
Pekingútvarpið skýrði frá láti
Maos snemma í morgun og söfn-
uðust þegar tugþúsundir manna
saman á Torgi hins himneska frið-
ar og á götum borga landsins og
grétu margir. Erlendir frétta-
menn segja að svo virðist sem lát
Maos hafi verið feiknalegt áfall
fyrir kinversku þjóðina þrátt fyr-
ir að Mao væri orðinn gamall mað-
ur og hefói ekki sézt opinberlega í
marga mánuði. Segja þeir að fólk-
ið á götum Pekingborgar hafi ver-
ið hálflamað, niðurlútt og sumir
með ótta i augum. Kinversk kona
Hua Kuo-feng forsætisráðherra
og Ifklegur eftirmaður Maos.
Sfðasta mynd, sem tekin var af Mao Tse-tung 15. júnf sl.
Portúgal:
Umfangsmiklar
efnahagsráðstafanir
Lissabon 9. september Reuter — AP.
MARIO Soares, forsætisráðherra
Portúgals, tilkynnti f kvöld f
klukkustundarlangri útvarps- og
sjónvarpsræðu, að stjórn sfn
hefði ákveðið umfangsmiklar að-
gerðir til þess að rétta við efna-
hag þjóðarinnar. Hann lofaði þeg-
ar f stað aðgerðum til þess að
minnka viðskiptahalla landsins,
auka atvinnu og berjast gegn
verðbólgu.
Meðal annars verða innflutn-
ingstollar hækkaðir um allt að
30%, bann lagt við innflutningi á
vörum, sem ekki teljast nauð-
synjavörur, sérstök lán til að örva
framleiðslu til útflutnings og nið-
'urskurður á opinberum útgjöld-
um. Soares sagði óhjákvæmilegt
að til skömmtunar yrði að koma á
ýmsum vörutegundum en sagði
ekki hvaða tegundum. Hann sagði
að ríkisstjórnin hefði viljað kom-
ast hjá skömmtun á bensíni, en
Framhald á bls. 24
Mario Soares
Callaghan frestar heimsókn
vegna sjómannaverkfallsins
London 9. september — Reuter.
JAMES Callaghan, forsætisráð-
herra Bretlands, tilkynnti f kvöld
að hann ætlaði að fresta opinberri
heimsókn sinni til Kanada vegna
hins alvarlega ástands heima fyr-
ir vegna boðaðs verkfalls sjó-
manna. Hann átti að leggja af
stað f nfu daga ferðalag um Kan-
ada á föstudagsmorgun.
Hann hefur tilkynnt Pierre
Trudeau að hann muni fresta
brottför sinni, en hvort hann
kemst af stað næstu daga veltur á
þvf hvort tekst að afstýra verk-
fallinu. Er ákaft unnið að þvf að
koma f veg fyrir að af verkfallinu
verði, en það hefur verið boðað
frá og með miðnætti á laugardag.
Óvissa um áhrif verkfallsins,
sem stöðvar allan verzlunarflot-
ann, á efnahag landsins olli því að
verðgildi pundsins féll á gjald-
eyrismörkuðum í dag. Féll það
um 3 sent gagnvart Bandaríkja-
dollar, þegar Englandsbanki
hætti stuðningskaupum á gjald-
miðlinum. Pundið hækkaði svo
um hálft sent þegar leið á daginn
en heldur þó sínu lægsta verðgildi
síðan f júní. Nokkuð verðfall varð
einnig í kauphöllinni.
Verkalýðsfélög hafa lýst
óánægju sinni með verkfallsboð-
un sjómanna og þeir hafa verið
gagnrýndir I blöðum fyrir það að
þeir vilja ekki fella sig við tak-
markaðar launahækkanir eins og
gert er ráð fyrir í heildarsam-
komulagi aðila vinnumarkaðar-
ins. Ríkisstjórnin ræddi verkfall-
ið á tveggja klukkustunda löngum
fundi í morgun og Callaghan lýsti
þvi yfir að hann stæði harður á
stefnu sinni i kaupgjaldsmálum,
en kvað sig þó reiðubúinn til að
grípa inn i á síðustu stundu ef
með þyrfti. En áður ætlar hann að
leyfa leiðtogum alþýðu.sambands-
ins að reyna að hafa áhrif á leið-
toga sjómanna i þá átt að þeir
hætti við verkfallið.