Morgunblaðið - 28.11.1976, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 28. NÓVEMBER 1976
— Rætt við
Vilhjálm
Einarsson
Framhald af bls. 33
skrifar: „Hugsanirnar ásóttu mig.
Ef ég gæti skrifað öll þau ósköp
niður, væri það efni í heila bók.
Ég reyndi allar mínar afslöppun-
araðferðir og sagði við sjálfan
mig: „K/ þú hcldur þér ekki í
skefjum i nótt og sefur ekki eins
og maður, ertu að eyðileggja
margra vikna erfiði, sem tekið
hefur að undirbúa þig undir þetta
átak“. Ég fór með bænirnar
minar oftar en eínu sinni, því
miður held ég að lítill hugur hafi
fylgt máli, þvi erfitt var að henda
reiður á heilastarfseminni."
Morguninn eftir var matarlyst-
in lítii sem engin og það sem
Vilhjálmur píndi ofan í sig vildí
sömu leið upp aftur. Tveimur
tímum áður en keppnin átti að
hefjast var Vilhjálmur mættur á
Ólympíuleikvanginn og skoðaði
þrístökksbrautina, sem honum
leizt vel á. í fyrsta stökki undan-
keppninnar stökk Vilhjálmur
15.16 metra og var því tryggð þátt-
taka í úrslitakeppninni. Eftir for-
keppnina fór í hönd 3 tíma bið
eftir aðalkeppninni og lýsir
Vilhjálmur þeirri bið sem einum
erfiðasta hluta keppninnar.
„Þegar ég fór svo í keppnina
sjálfa, var hugarástand mitt
heppilegt til afreka, held ég. Ég
bjóst ekki við sigri, en hafði ekki
viðurkennt tap fyrirfram, hafði
allt að vinna, engu að tapa, hafði
enga afsökun fyrir að standa mig
illa, nema ef örlögin snerust á
móti og ef heppnin yrði með,
þá.
Hepþnin lét samt bíða eftir sér
og fyrsta stökkið var ógilt, annars
yfir 15.80. Sa'gur af stökkvurum
fór yfir 15.50, Da Silva einn yfir
16, 16.04.
Eins og oft þegar mannssálin
ráfar í myrkum örvæntingarinn-
ar. er ba-nin eina leiðin, og þar
sem ég sat þarna í íþróttagallan-
um, þá baðst ég innilega fyrir. Eg
bað samt ekki um gull eða silfur,
heldur það að mér mætti heppn-
ast að sýna ávöxt þess erfiðis, sem
undirbúningurinn hafði haft í för
með sér, að mér mætti heppnast
vel. Einnig bað ég þess að ef mér
heppnaðist vel, þá mætti mér
auðnast að nota áhrif mín, ef ein-
hver yrðu, til góðs fyrir ísland og
íslenzka æsku.
Næsta stökk heppnaðist vel,
miklu betur en ég eða nokkur
annar, held ég, hafði þorað að
vona. Það var svo hárfínt á
plankanum, að það leið löng
stund þar til það var úrskurðað
gilt.
Ég var eitthvað svo dofinn eftir
einbeitinguna að mér fannst
ekkert til koma. Þótt ég brosti og
veifaði til fólksins, var eins og ég
væri varla viðstaddur. Þegar Da
Silva bætti metið með því að
stökkva 16.35 metra varð ég
ekkert hissa, ég bjóst eiginlega
við fleirum fram fyrir mig.
Það var ólýsanleg tilfinning að
standa á verðlaunapallinum og
sjá íslenzka fánann dreginn að
húni, með þeim brasilíska, sem
var í miðjunni, og þeim rússneska
til vinstri.“
ÞETTA VAR
SVO LÉTT
Þannig lýsir Vilhjálmur Einars-
son því afreki sínu er hann stökk
inn í metabækur Ólympíuleik-
anna. Er hann vann afrek, sem
íslenzka þjóðin er enn þann dag í
dag stolt af. Er hann stökk 16.26
metra í þrístökki og setti
Ólympíumet, sem hann átti þó
aðeins í rúman klukkutíma. Er
hann vann til silfurverðlauna á
Ólympíuleikunum í Melbourne
1956, verðlauna, sem enginn Is-
lendingur annar fyrr eða síðar
hefur unnið til.
En gefum skólastjóranum í
Reykholti, Vilhjálmi Einarssyni,
orðið, 20 árum eftir að hann vann
þetta afrek:
— Það var dásamleg tilfinning
að sjá að stökkið var gilt og ég
hafði r.áð 16.26 m, segir Vil-
hjálmur. Mér hafði fundizt þetta
svo létt og fannst ég geta enn
meira, en ég hugsaði sem svo að
fleiri en ég gætu stokkið þessa
lengd. Ég kunni illa við það þegar
menn byrjuðu strax að óska mér
til hamingju og það kom mér ekki
á óvart þegar Da Silva stökk 16.36
metra. Mér fannst verst að ökkl-
arnir skyldu svíkja svo ég gat
ekki tekið á það sem eftir var
keppninnar.
HEIMSMET
í HÁSTÖKKI
ÁN ATRENNU
Að loknum Ölympíuleikunum í
Melbourne átti Vilhjálmur eftir
að gera garðinn frægan í íþróttum
í nokkur ár enn. Verður aðeins
drepið á það helzta í þeirri sögu.
Ólympíumeistarinn Da Silva kom
hingað til lands 1958 og háðu
hann og Vilhjálmur tvö einvígi.
Lauk þeim svo að kapparnir unnu
hvor sína keppnina. Evrópumót
var haldið þetta ár og varð Vil-
hjálmur fyrir því óhappi að togna
í læri nokkru fyrir keppnina og
tóku þau meiðsli sig upp á móti í
Karlstad. Var Vilhjálmur að ei'gin
sögn að komast í mjög góða æf-
ingu þegar þetta gerðist, en varð
að hvíla nær alveg fram að
Evrópumeistaramótinu. Þar varð
hann þó í þriðja sæti og hefði það
einhvern tímann þótt góður
árangur.
Ólympíuleikar voru aftur
haldnir í Róm árið 1960 og Vil-
hjálmur var að sjálfsögðu meðal
keppenda. Hann hafði nokkru
fyfir Leikana stokkið 16.70 m á
móti á Laugardalsvellinum og var
því fullur bjartsýni er haldið var
til Rómar, en segir þó að það hafi
farið í taugarnar á sér hve miklar
kröfur hafi verið gerðar til sín.
Mikil hitabylgja gekk yfif ítalíu
meðan Ólympíuleikarnir stóðu
yfif og var mjög erfitt með allar
æfingar. Fann Vilhjálmur út að
bezt væri að æfa í Ijósaskipt-
unum, en þá var svalast.
Viku fyri k'eppnina var Vil-
hjálmur alveg á toppi og á æfingu
eins og hann gerði í Melbourne,
viku áður en kom að „stóra slagn-
um“ stökk hann 16.10 í Róm og
var atrennan þó aðeins á hálfum
krafti. Til að komast áfram úr
undankeppninni þurfti að
stökkva 15.50 m og tókst ekki
betur til en svo hjá Vilhjálmi að
fyrsta stökk hans þar mældist
einum sm of stutt, 15.49. Þurfti
hann nú að bíða i erfiðan klukku-
tíma í hitasvækjunni áður en
hann fékk að reyna aftur, en þá
náði hann örugglega lágmarkinu.
1 aðalkeppninni stökk Vil-
hjálmur 16.36 metra og var það
annað bezta stökk hans á ferl-
inum. Dugði það þó ekki „nema“
til fimmta sætis, en stutt var á
milli kappanna, sem vorn í 2.—5.
sæti. Um þátttöku sína á
Leikunum í Róm, segir Vilhjálm-
ur, að þar hafi ekki ein báran
verið stök, óheppnin hafi elt hann
allan tímann.
Á Evrópumeistaramótinu í
Belgrad 1962 varð Vilhjálmur í
fimmta sæti og þannig mætti
halda áfram að telja. Það verður
þó ekki gert hér, aðeins litillega
minnst á hæfileika Vilhjálms í
hástökki án atrennu. Á jólamóti
ÍR 1962 stökk Vilhjálmur 1.75
metra í hástökki án atrennu og
var það þá heimsmet i greininni,
en Norðmaðurinn Evans bætti
metið skömmu síðar i 1.76 metra.
Það er merkilegt við þennan
árangur Vilhjálms að hann stökk
aldrei nema 1.78 metra í hástökki
með atrennu. Litið var keppt í
hástökki án atrennu og mun vera
alveg hætt núna, en eigi að síður
er árangur Vilhjálms í greininni
frábær og hann um tíma fremstur
allra í heiminum í þessari grein
íþrótta.
SÁ SEM LIFIR
I FORTÍÐINNI
FER Á MIS VIÐ
VMISLEGT
En við erum í Reykholti og
spyrjum Vilhjálm tveggja spurn-
inga í lokin, fyrst hvað íþróttirnar
hafi gefið honum og síðan hvort
það sé stærsta stund í lífi hans
þegar hann stóð á verðlaunapall-
inum í Melbourne 26. nóvember
1956.
— íþróttirnar hafa fært mér
ferðalög um allan heim, ég hefi
kynnzt fólki, löndum og álfum. Ég
held að þeim tíma, sem ég varði í
íþróttir, hafi ekki verið illa varið,
þó svo að mikil ástundun þeirra
hafi verið erfið eftir að ég var
kominn með fjölskyldu. Það má
segja að það sé sín ögnin af
hverju, hvað iþróttirnar hafa
gefið og hvað tekið. Það er erfitt
að segja hvað hefði orðið ef ég
hefði ekki verið í iþróttunum, ég
væri þá ef til vill arkitekt, eins og
ég ætlaði mér, en hætti við vegna
íþróttanna.
— Þróunin almennt séð í
íþróttunum virðist mér nú vera sú
að fólk, sem ætlar sér að ná langt,
geti lítið sinnt öðru mikinn hluta
unglings- og manndómsára sinna
en æft íþróttir. Við það vaknar sú
spurning; Hvað tekur svo við?
Við íslendingar stöndum verr að
vígi en áður, bilið fer breikkandi
hvað aðstöðu og aðbúnað snertir.
Tökum sem dæmi að nú þykir
ófært alls staðar i heiminum að
hafa ekki brautir úr tartan eða
öðrum gerviefnum. Þegar ég var
að æfa þá voru brautirnar á Mela-
vellinum jafn góðar og á völlum
annars staðar í heiminum.
— Það er að sjálfsögðu ákaf-
lega skemmtileg minning að hafa
staðið á verðlaunapalli á Ólympíu-
leikum, en maður var hálf dofinn
eða sljór eftir að hafa náð þessu
og eftir alla spennuna á undan.
Verðlaunaafhendingin var
kannski ekki annað en forms-
atriði. Ég held að stundin, sem er
að líða hverju sinni, sé stærsta
stundin og það er hún sem ávallt
skiptir mestu máli.. Sá sem lifir í
fortíðinni hlýtur að fara á mis við
ýmislegt, sem nútíðin býður upp
á.
leikið vió
danðanit
LJÓÐ JÓNS
FRA LJÁRSKOGUM
Skáldið sem bæði orti sig og söng sig inn í hjörtu
íslendinga, þó að æviár hans yrðu ekki mörg. Steinþór
Gestsson, einn af félögum Jóns í MA-kvertettinum,
hefur gert þetta úrval.
LEIKIÐ VIÐ DAUÐANN
eftir James Dickey. Æsispennandi bók, seiðmögnuð og
raunsæ. Hefst eins og skátaleiðangur, endar eftir
magnaða baráttu um líf og dauða bæði við menn og
máttarvöld.
PLUPP
fer til íslands
Insa
ISLANDS
EK.KI
FflEDDU
í CÆK
eftir sænska barnabókahöfundinn Ingu Borg. Bráð-
skemmtilegt ævintýri í máli og myndum um sænska
huidusveininn PIúpp og það sem hann kynnist á
Islandi.
EKKI FÆDDUR í GÆR
sjálfsævisaga Guðmundar G. Hagalíns. Gerist á Seyðis-
firði og í Reykjavík á árunum 1920—25. Saga verðandi
skálds sem er að gefa út sínar fyrstu bækur. Sjóður
frábærra mannlýsinga — frægra manna og ekki
frægra.
fir
eruyður
gemar
Gieínasafh
jótiíinnesir
ildga
GJAFIR
ERU YÐUR
eftir Jóhannes Helga. Greinasafn skapríks höfundar
sem aldrei hefur skirrzt við að láta skoðanir sínar í Ijós
tæpitungulaust. Greinar hispursleysis og rökfimi.
(É
Almenna Bókafélagið,
Austurstræti 18, Bolholti 6,
sími 19707 sími 32620