Morgunblaðið - 12.03.1977, Síða 14

14
MORG UNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 12 MARZ 1977
Sýning
Hrings
---------->
Hringur Jóhannesson virðist
lengi hafa verið að leitast við að
þróa með sér myndstfl sem
rúmi marga þætti realisma
(hlutveruleika), nakinn
hrjúfan, blfðan, lýriskan,
rómantfskan og um leið ná-
lægan kviku nútímamannsins.
Hann er sér vel vitandi um vist-
fræðileg vandamál tfmanna en
dregur þau ekki fram nema
sem áherslu á myndrænu tákn-
máli er hann hefur tamið sér.
Slfkt táknmál mætti öðru
fremur skilgreina þannig að
það höfðaði til óvæntra sjónar-
horna og er því f eðli sínu ab-
strakt — realismi frekar en
bein og raunsönn lýsing á þvf
sem fyrir augu ber. Tæknisvið
Hrings er ekki heldur af sömu
gráðu og ýmissa nútímarealista
og kemur það helst fram í þvf,
að myndir hans margar þurfa
ákveðna fjarlægð til að njóta
sfn og rýrna að tæknilegum
gæðum með hverju skrefi sem
áhorfandinn nálgast þær. Væri
þetta sök sér ef ekki kæmi til að
þessu er þveröfugt farið með
marga realista óviðjafnlegs
handbragðs, — því nánar sem
rýnt er þvf meir undrast maður
t.d. hvað varðar myndir
amerfkumannsins Andrews
Wyeth sem Hringur hefur ber-
sýnilega lært allnokkuð af, en
það kemur vel fram f sveitalífs-
myndum hans svo og í mynd-
inni „Mjólkurkælirinn".
Margur hefur gengið í smiðju
Andrews Wyeth, einkum er
varðar óviðjafnanlega tækni
hans t.d. í málun stráa í for-
grunni mynda, heybólstra o.fl.
er tengist sveitalífi.
En það er hægara sagt en
gert að feta í fótspor þessa
meistara og fjölskyldu hans,
sem ræktar tæknina af sama
ákafa og trúboðinn köllun sfna
og eru fulltrúar margs hins
besta í amerískri menningu. Að
ég nefni hér ekki einnig þá
realista, sem hafa það að tak-
marki að gera myndir sínar
raunveruiegri sjálfum raun-
veruleikanum! — hina svo-
nefndu súperrealista nú-
tfmans.. Einn þeirra, amerfku-
maðurinp Philip Pearlstein er
þó með svipuðu marki brennd-
ur og Hringur hvað snertir til-
hneigingu til óvæntra sjónar-
horna, en myndefni hans er
annað og tækni i hærra veldi.
Sennilega er alsendis órétt-
látt að bera Hring saman við
þetta listafólk með þvf að
grundvöllur til samanburðar er
hér næsta óraunhæfur. Hring-
ur er öllu minna skólaður og
hefur auk þess ekki komið út
fyrir heimhaga og þvf aldrei
staðið augliti til auglits við
myndverk nútfmarealista
hvorki austan hafs né vestan.
Áhrif, sem fengin eru eftir
krókaleiðum eða frá bókum,
verða aldrei söm og bein miðl-
un, og lfkast hefur Hringur
staðið sig með sóma í sínum
bestu myndum, með viðmiðun
af þeirri staðreynd. Hér er tví-
mælalaust um eyðu að ræða á
listferli Hrings, sem hann ætti
að leitast við ráða bót á áður en
lengra er haldið.
Málverk og teikningar.
Myndir Hrings á þessari sýn-
ingu (51 olíumálverk og 43
teikningar) eru áberandi mis-
jafnar að gæðum. Hinar bestu
þeirra, svo sem nr. 18 — „Við
bakkann", 20 — „Þoka á heið-
inni“, 31 — „Hlöðugeisli" 34 —
„Hlöðuminning“, og 48 —
„Mjólkurkælirinn" virðast mér
einum flokki ofar flestum ann-
arra mynda hans á sýningunni.
Myndin „Þoka á heiðinni" er
mjög einföld og áhrifarík og
dregur fram bestur eigindi
Hrings sem málara, form eru
hér stór, einföld og hughrifa-
Mynflllsl
eftir BRAGA
ASGEIRSSON
rík. Annars virðist mér ljós-
myndin mikill áhrifavaldur í
list Hrings, sem er eðlilegt, og
kemur það einna greinilegast
fram í mynd þeirri er prýðir
forsíðu sýningarskrár, en ég sé
ekki betur en að hér sé komin
alþekkt mynd frá landhelgis-
pataldrinum við Breta. — En
ég á erfiðara með að skilja til-
gang þess að staðsetja um-
ferðarmerki (t.d. hætta—
beygja) inn í myndir með Ijóð-
rænu fvafi f málunarmáta, og
gera það á þann hátt að
umferðarmerkið er sem fram-
andi hlutur í myndheildinni og
tengist engum innri lifæðum
myndflatarins nema þá boga-
lfnu á hrfslu, sem hrekkur
skammt og áhrifn reynast því
„þunnur þrettandi“. Hér skort-
ir eitthvað á sem undirstrikar
andstæður en tengir þó ólfk
myndöfl, — svipað hefur verið
áður gert, og ólfkt betur f nú-
tfma-realisma, og hugmyndin
er ekki frumleg.
Teikningar Hrings setja hlý-
legan blæ á sýningu hans við
fyrstu yfirsýn, en svo þegar
nánar er rýnt kemur í ljós, að
þær veikja frekar áhrifamátt
hennar. Þær hefðu þurft að
njóta næmari hlýleika en Kjar-
valsstaðir hafa upp á að bjóða
til að vinna sitt hlutverk eða
a.m.k. mótaðri upphengingu,
sem þó var máske útilokuð
vegna annmarka lýsingarinnar.
Hrifning og gagnrýni.
Fram hefur komið að sýning
Hrings fellur mörgum vel í geð
og er því ástæða til að samgleðj-
ast honum með hið góða gengi
sýningarinnar. (í Danmörk eru
það tveir ungir realista, Kurt
Trampendack og Klaus Have-
menn, er njóta einna mestra
vinsælda um þessar mundir).
— Hitt er líka rétt að komi
fram, að mörgum starfsbræðra
hans þykir hér ekki blóðmikill
né úrskerandi realismi á ferð.
Rétt er að hér er um lipur hand-
tök og nostursamleg að ræða, og
þótt ég persónulega kunni mjög
vel að meta kyrrð á myndfleti
er mér einnig ljóst að sú kyrrð
þarf að vera í nánum tengslum
við upprunans æð, sjálf gró-
mögn nátturunnar — þá nátt-
úru sem er svo nákvæm og
ströng f smíð sinni. Þannig þarf
hver sá, er æskir að túlka hana
á raunsannan hátt, að setja sig
inn í hennar ströngu lögmál, —
hér á engin hálfvelgja heima.
Þessum línum vil ég ljúka
með þvf að óska listamanninum
góðs gengis í framtfðinni jafn-
framt því að hvetja hann til að
halda utan og kynna sér af sjón
og reynd verk helztu realista
samtfmans og þreifa á slag-
æðum þeirra.
Hringur Jóhannesson frá Haga !f Aðaldal.
Jean-Pierre Jacquillat
Pina Carmirelli
Sinfóníutónleikar
Iláskólabfó 10. mars 1977
Stjórnandi: Jean-Pierre
Jacquillat
Einleikari: Pina Carmirelli
Efnisskrá: W.A. Mozart: Sinfónfa
f g-moll nr. 40 K550
I. Stravinsky: Svfta úr „Eldfugl-
inum“
D. Shostakovitsj: Fiðlukonsert f
a-moll op. 99
G-MOLL sinfónfa Mozarts er ein
dýrasta perla hins klassiska tíma-
bils. I verkinu birtast allir helstu
og bestu kostir meistarans, glæsi-
leiki og léttleiki, en um leið ang-
urværð og djúp alvara, ásamt rök-
fastri úrvinnslu stefja, sem sum
hver eru svo falleg og áleitin að
þau gleymast ekki. Það veitist
áreiðanlega engum auðvelt að
túlka þetta vfðfræga og margspil-
aða verk svo öllum lfki, en Jean-
Pierre Jacquillat er góður stjórn-
andi. Hann er laginn við að fá
strengina til að syngja. Undir
hans stjórn leikur hljómsveitin
frfsklega án þess að vera hrana-
leg, og blfðlega án þess að vera
þunglamaleg. Að vísu var með-
ferð hans á Mozarts umdeilanleg í
sumum tilvikum t.d. hvað varðar
hraðaval, en jákvæðu hliðarnar
voru margfalt fleiri g-moll-perlan
glitraði og veitti birtu í hverja
músíkelska sál. „Eldfugl"
Stravinskys er sérlega aðlaðandi
verk. Stravinsky samdi þessa
svítu snemma á listferli sínum, en
á því finnst samt enginn viðvan-
ingsbragur. Sumir þykjast þekkja
handbragð kennara hans Rimsky-
Korsakoff, en þá hefur læri-
sveinninn f engu staðið fræðara
sínum að baki. og verkið er litríkt,
Tðnllsl
eftir EGIL
FRBÐLEIFSSON
hrynfjörugt og spennandi frá
byrjun til enda. Strax f upphafi,
þegar dularfullur ymur bassanna
læðist um salinn ásamt sprellfjör-
ugum dansi eldfuglsins sem á eft-
ir kemur, vekur eftirvæntingu.
Scherso-þátturinn reynir mjög á
þolrif hljómsveitarinnar, sem hér
sýndi hvers megnug hún er, þegar
stjórnandinn er vanda sinum vax-
inn. Leikur hljómsveitarinnar í
Eldfuglinum var í heild mjög góð-
ur, og undirstrikar þörfina á að fá
réttan leiðbeinanda í framtfðinni.
Vonandi fáum við oftar notið
ágætra hæfileika Jacquillat.
Italski fiðluleikarinn Pina
Carmirelli fór með einleikshlut-
verkið f fiðlukonserti Shostako-
vitsj, er var sfðastur á efnis-
skránni. I þessu tónverki hefur
höfundur margt að segja og er
mikið niðri fyrir. Verkið býður
upp á átök og Carmirelli vann
hverja lotuna af annarri. Túlkun
hennar bar öll merki hins reynda
og þroskaða listamanns og með-
ferð hennar öll örugg og yfirveg-
uð. Glæsilegur leikur Carmirellis
héít hugum áheyrenda föngnum
til síðasta tóns — enda var henni
ákaft fagnað í lokin. Þetta var
einn af góðu dögunum hjá Sin-
fóníuhljómsveitinni. Vonandi
fylgja fleiri á eftir.
Egill Friðleifsson.
Til staðfestingar
að ég hafi lesið
Mér fannst í fyrstu að ástæðu-
laust væri að eyða orðum að rit-
smíð Þorsteins Gylfasonar f
Morgunblaðinu 8. þ.m. Nú langar
mig þó til að það geymist í
Morgunblaðinu að ég hafi séð
hana og lesið. Vona ég að sem
flestir hafi gert það.
Gildi ritgerðarinnar er í mínum
augum einkum það að hún sýnir
hvað lærðum manni verður til-
tækt þegar hann langar til að
bæta hlut vina sinna sem dreymir
um bjór og bjórstofur. Það skal
tekið fram að ég kannaði strax
hvort þjóðskráin vissi um annan
mann en háskólakennarann með
þessu nafni. Svo var ekki. Rit-
gerðin er að mínu viti lfkust ölór-
um manns sem ekki virðist þó
afargáfaður.
I tilefni af hugmyndum há-
skólakennarans um fundi
bindindismanna vil ég ráóleggja
honum að kynna sér það sem afi
hans og nafni sagði um þá. Og þar
sem maðurinn átti tvo afa má vfsa
honum á ritgerð sem heitir: Að
kunna að drekka, og er eftir hinn
afann. Og fyrst við vorum að tala
um bjór má ekki gleyma hinni
frægu þingræðu afans um bjór-
málið 1932. Hún heitir: Áhrif öl-
drykkju á aðra áfengisnautn.
Annar höfundur í Morgunblað-
inu, Gunnar Jökull Hákonarson,
telur það óttamerki hjá mér að ég
merkti grein mína aðeins stöfum
mínum. Nú er það svo að orð
skulu metin eftir hver þau eru en
ekki hver segir. Samt merkti ég
grein mfna og Þorsteinn vissi
hver ég var. En Gunnari Jökli
skal ég segja það að ég heiti fullu
nafni Halldór Kristjánsson og er
oft kenndur við Kirkjuból.
Menn hafa verið að benda á það
að áfengur bjór væri leyfður hér
á landi. Þeir sem fara utan mega
flytja áfengi heim með sér. Þetta
væri slæmt misrétti. Það er satt
og ég er þeim sammála. En ég vil
laga þetta með því að taka fyrir
þessar undanþágur.
Dagvistunár
stofnanir
í Breiðholti
Á fundi félagsmálaráðs Reykja-
vfkurborgar var nýlega fjallað um
dagvistunarstofnanir i Breiðholti.
Var þar samþykkt að skóladag-
heimili í Breiðholti I yrði á horni
Blöndubakka og Arnarbakka, og
blönduð dagvistarstofnun, dag-
heimili og leikskóli, yrði austan
Arnarbakka.
Varðandi dagvistarstofnanir í
Breiðholti II var samþykkt að
leggja höfuðáhrerzlu á upp-
byggingu tveggja deilda dag-
heimilis og skóladagheimilis í ná-
grenni verkamannabústaóa.
Ennfremur var rætt um hvar til
greina kæmi að hafa dagvistar-
stofnun í Breiðholti III, en
ákvörðun ekki tekin.