Morgunblaðið - 12.06.1977, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 12. JUNÍ 1977
15
BLðM
UMSJÓN: ÁB. 0®
Murur í steinhæð
(Potentilla)
Fimm murutegundir eru nefndar í Flóru Islands en aðeins tvær
þeirra eru algengar. Það eru TÁGAMURA með löng og fjaður-
skipt, silkihærð blöð og ofanjarðarrenglur sem hún skríður með
og GULLMURA með lítil fimmfingruð blöð og gul blóm með
rauðgulum blettum neðst á krónublöðunum.
Þær eru báðar fallegar 1 steinhæð. Tágamuran þarf þó aðgæslu
við og kannske hentar hún best í sendna óræktarjörð þar sem fátt
annað getur þrifist. Af erlendum tegundum langar mig til að
nefna fyrst GRÆNLANDSMURU (P. tridentata). Hún er runna-
kennd og ósköp smávaxin og flngerð. Blöðin eru lítil þrífingruð
og þrítennt 1 endann og blómin eru hvít. Hún stendur 1 blóma
mikinn hluta sumarsins. Það er gaman að henni bæði vegna
litarins sem er sjaldgæfur hjá murunum og einnig vegna upprun-
ans.
GARÐAGULLMURA (P. aurea) er ættuð úr Alpafjöllum og
Pyreneaf jöllum. Hún er ekki nema 10—15 sm. og minnir talsvert
á íslensku gullmuruna. Hún er þó öll heldur smágerðari. Hún er
mjög greinótt og getur myndað fallega breiðu. Blómin eru dökk-
gul.
VORMURA (P. tabernaemontani) er önnur lítil mura sem
myndar breiður. Stönglarnir eru jarðlægir og skjóta rótum.
Blöðin eru dökkgræn og gljáandi að ofan. Þá má og nefna LITLA
VORMURU (P. verna nana) sem er ákaflega blómsæl og harð-
gerð. Báðar þessar murur blómstra á vorin eins og nafnið bendir
til. Vormuran vex villt víða um Vestur-Evrópu og er nokkuð
breytileg I útliti.
Að slðustu ætla ég að nefna tegund sem ég hef þó ekki séð en
mun vera til á stöku stað I Reykjavík og e.t.v. víðar. Það er engin
önnur er GLITMURA (P. nitida) sem þykir lang fallegust af
öllum murutegundum I Evrópu. Hún er með fremur stór rósbleik
blóm og er eina villta murutegundin á vesturlöndum með þennan
blómalit. Þar að auki eru til afbrigði með dekkri eða rauð blóm og
annað næstum hvítt. Hún er hálfrunni með jarðlægar greinar og
lítil þrífingruð þétt silkihærð laufblöð. Ekki verður hún nema
fáir sm. á hæð en blómin eru stór einstök eða tvö saman og ná rétt
upp úr blaðhvirfingunni. Hún vex sunnantil I Alpafjöllum og
víðar í fjöllum I Suðaustur-Evrópu. H. Sig.
Lftil vormura
— Potentilla verna nana.
(Ljósm. Mbl. Kr.Ol.)
— Sauðnaut
Framhald af bls. 19
hinum tömdu dýrum okkar, þar
sem hvert þeirra þekkir sitt eigið
nafn og kemur á stökki, um leið
og það heyrir það. Eini maðurinn,
sem sauðnautin koma alls ekki til,
þó að hann kalli á þau með nafni,
er dýralæknirinn. Þau þekkja bíl
hans i mikilli fjarlægð og þar sem
þeim er meinilla við sprautur, þá
flýja þau sem óðast i fjarlægasta
hluta girðingarinnar.
Með kynbótum vonumst við til
að geta aukið qiviut-afrakstur
dýranna verulega. Þegar eru
beztu fullorðnu sauðnautin farin
að gefa af sér sex og hálft pund á
ári. Það er hagstæður saman-
burður við innan við pund af
aik;lýsin(;asíminn kr:
^22480
J 3W#r0unblat>U»
pashm, sem kasmir-geitur gefa af
sér árlega. Við reiknum með þvl,
að sauðnaut gefi af sér qiviut i 20
ár. Eftir hreinsun er hægt að
spinna 10 mllna þráð úr einu
pundi af ullinni — qiviut.
Fatnaður úr qiviut er dásam-
lega hlýr og svo mjúkur og léttur,
að sá sem er I honum, finnur
varla fyrir þvl. Ullin hleypur
ekki, þó að hún sé soðin eða
skrúbbuð, tekur við öllum þeim
yfir 50 náttúrulegu litum, sem
Eskimóarnir hafa reynt fram að
þessu, og hægt er að prjóna úr
henni samkvæmt hefðbundnum
mynztrum Eskimóa.
En mestu hrifningana sýndu þó
fuglarnir umhverfis stöðina I
Vermont, rauðbrystingarnir og
spörfuglarnir, sem heilluðust svo
af qiviut, að þeir bættu þvi við
hin venjulegu efni sin I hreiðrin
og fóðruðu þau með þvi.
Þannig stefnir allt. I þá átt að
þúsundir fátækra fjölskyldna fái
tækifæri til að afla sér reglubund-
inna og góðra tekna fyrir tilstilli
dýrs, sem forfeður þeirra höfðu
einu sinni nær útrýmt.
(Sveinn Ásgeirsson þýddi)
MosfeUssveit
Opið til kl. 22 alla daga.
Ath. einniglaugard. ogsunnud.
sími:66656.
tt§i»mw>n6'
skakkur stafur
ííerir ekki svo mikid til, ef þú notar
kúluritvél med leidréttingarbúnadi

iifyitiiii'i'
'...! 1 in .
|
v r*1
1L
Lei rétt N Leiðrétt
Sé ritadur skakkur stafur-----
er sleginn þ.t.g. leidréttingar-
lykill. Ritkúlan færist yfir
skakka stafinn
sem er sleginn ó ný, og
sogast þö of blaðinu svo
leidréttingin sést ekki
Réttur stafur er sleginn..
og haldið öfram þar sem
frö var horfid
aukin afköst — minna erfidi
SKRIFSTOFUVELAR H.F.
tA

Hverfisgötu 33 Sími 20560