Morgunblaðið - 12.06.1977, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDÁGUR 12. JUNÍ 1977
17
— Aðferðir SCn
Þeir ættu þvi að greiða 114.000
krónur fyrir hvert veiðileyfi.
Nú selur ríkið eða samtök sjáv-
arútvegsins þess vegna 70 veiði-
leyfi á 114.000 krónur hvert í
stað 100 leyfa á 60.000 krónur
hvert. Er því greitt 1.980.000
krónum meira fyrir veiðileyfin
en þegar markmiðið var að tak-
marka sóknina við hagstæðast-
an afla. 30 fiskimenn hverfa að
annarri vinnu og framleiða þar
fyrir 4.200.000 krónur. Hins
vegar minnkar aflinn um
2.220.00 krónur. Mismunurinn
er 1.980.000 krónur eða ná-
kvæmlega sú upphæð, sem
greidd hafði verið í viðbót fyrir
veiðileyfin. Kaupmáttur hefur
skapazt við sölu veiðileyfanna
til þess að kaupa þessa fram-
leiðsluaukningu.
1 ljós kemur, að heildaraukn-
ing þjóðarteknanna hefur num-
ið 7.980.000 krónum. Meðan
sókn á miðin var frjáls, veiddu
þar 121 fiskimaður og var afla-
verðmætið 16.9 milljónir króna.
Nú veiða þar aðeins 70 fiski-
menn, en aflaverðmætið hefur
vaxið í 17.8 milljónir eða um
tæpar 0.9 milljónir. 51 fiski-
maður starfar nú í landi og
framleiðir þar fyrir rúma 7.1
milljón. Aukning þjóðartekn-
anna er því tæpar 8 milljónir
eða nánar tiltekið 7.980.000
krónur eða nákvæmlega sama
upphæðin og greidd hefur ver-
ið fyrir veiðileyfin. Aukning
þjóðarteknanna er til ráðstöf-
unar fyrir rikisvaldið eða sam-
tök sjávarútvegsins ef löggjaf-
ar*aldið ákveður, að það skuli
fá tekjurnar af veiðileyfunum,
sem eru jafnar aukningu þjóð-
arteknanna. Hagur þjóðarheild-
arinnar verður hér enn betri en
þegar tala fiskimannanna var
takmörkuð við 100 á þessum
miðum, til þess að tryggja hag-
stæðastan afla. Hliðstæða út-
reikninga mætti að sjálfsögðu
framkvæma varðandi hin mið-
in.
Utgáfa veiðileyfa er ávallt
bundin miklum og margvisleg-
um framkvæmdaörðugleikum.
Einkum og sér í lagi yrði þó
eflaust miklum vandkvæðum
bundið að ákveða verð veiði-
leyfanna réttilega þannig, að
það markmið næðist, að sókn
yrði einmitt sú, sem skilar
mestum hreinum tekjum af
ákveðnum miðum eða við
ákveðnar veiðar. Auk þess
verður að hafa í huga, að for-
senda fyrir þeirri röksemda-
færslu, sem hér er um að ræða,
er sú, að þeir fiskimenn, sem
hætta veiðum til þess að sóknin
í fiskistofnana minnki, eigi kost
á öðrum störfum í landi.
Til skýringar á því, hvernig
beita má sölu veiðileyfa sem
stjórnunaraðferð í sjávarút-
vegi, má nefna, að Kanada-
menn tóku árið 1968 upp veiði-
leyfakerfi í sambandi við lax-
veiðar i Kyrrahafi. Þeim, sem
stundað höfðu veiðarnar, var
skipt i tvo hópa. í hinum fyrri
voru þeir, sem vildu halda veið-
unum áfram og greiða tilskilið
gjald fyrir veiðileyfin. En í hin-
um siðari voru þeir, sem
treystu sér ekki til þess að
halda veiðum áfram. Verðið,
sem greiða skyldi fyrir veiði-
leyfin, hefur farið stighækk-
andi ár frá ári, og á hækkunin
að halda áfram í vissan tima.
Tekjurnar af veiðileyfunum,
sem fyrri hópurinn kaupir og
greiðir fyrir, eru notaðar til
þess að bæta hinum hópnum
það tjón, sem hann verður fyrir
við það að hætta veiðum.
Það er tvímælalaust rétt, að
sé þeirri stjórnunaraðferð beitt
í sjávarútvegi, að fiskveiðar
verði háðar veiðileyfum og sé
innheimt fyrir þær gjald, er
nauðsynlegt að gera það smám
saman, þ.e. framkvæma slíka
stjórnunaraðferð í áföngum. Ef
t.d. skyndilega væri tekin
ákvörðun um að selja veiðileyfi
á öllum þeim sviðum fiskveiða,
þar sem talið er, að um ofveiði
sé að ræða innan íslenzkrar
fiskveiðilögsögu, — að ekki sé
talaö um, þegar líkur benda til,
að sókn sé meiri en tryggir há-
mark hreinna tekna í hiutaðeig-
andi grein fiskveiðanna, — þá
mundi það valda óeðlilegri og
eflaust skaölegri röskun. En
stjórnunarráðstafanir í sjávar-
útvegi eru orðnar brýn nauð-
syn. Framhjá þvi verður ekki
horft, að hér á landi — og víða
annars staðar — er sókn i fiski-
stofna orðin svo mikil, að tak-
mörkun hennar mundi auka
heildartekjur einstakra greina
fiskveiðanna og sjávarútvegs-
ins i heild og þó einkum hrein-
ar tekjur á hverja sóknarein-
ingu. Undir mörgum kringum-
stæðum gæti verið hagstætt fyr-
ir heildina að greiða mönnum
fyrir að hætta þátttöku i veið-
um, eins og sannazt hefur með
reynslu annarra þjóða.
Það væri að sjálfsögðu byggt
i misskilningi, ef einhver héldi
'VÍ fram, að sú stjórnunarað-
erð í sjávarútvegi, að selja
eiðileyfi væri skattur á sjávar-
tveginn í heild, því að hann
,æti fengið allar tekjurnar af
sölu leyfanna. Það, sem gerðist,
væri, að fluttar væru til tekjur
innan sjávarútvegsins. En
miklu mikilvægara — og raun-
ar aðalatriði — er hitt, að með
þessu móti tækist væntanlega
að draga úr sókninni, þar sem
hún er talin orðin óhagkvæm.
Það ylli aukningu þjóðartekna,
sem stjórnvöld yrðu að ákveða,
hvernig skyldi ráðstafa.
Sú grundvallarstaðreynd,
sem ætlunin var að vekja at-
hygli á hér, er að allt bendir til
þess, að sókn i fiskistofna í is-
lenzku fiskveiðilögsögunni sé
orðin svo mikil, að um ofveiði
sé að ræða á ýmsum sviðum, og
sömuleiðis, að hún sé mun
meiri en til þess svarar, að
hreinar tekjur af ýmsum grein-
um sjávarútvegs og jafnvel
honum í heild séu eins miklar
og þær gætu verið. Þó að útgáfa
veiðileyfa og sala þeirra sé ef-
laust mjög vandmeðfarið tæki
til stjórnunar i sjávarútvegs-
málum, er hér tvímælalaust um
hugmynd að ræða, sem á það
skilið, að henni sé miklu ríkari
gaumur gefinn en átt hefur sér
stað. Og sú meginniðurstaða
nútíma fiskihagfræðinga er tvi-
mælalaust rétt, að tengsl séu
milli ofveiðivandamálsins og
efnahagsskipulags sjávarút-
vegsins, þ.e. þeirrar staðreynd-
ar, að flskimiðin éru sameign
og aðgangur að þeim frjáls og
ótakmarkaður.
í tilefni 75 ára afmælis Sambands
ísl. samvinnuf élaga verður í Háskólabíói
mánudaginn 13. júní n.k. kl. 20.30.
DAGSKRÁ:
1. Fundarsetning: Eysteinn Jónsson stjórnarfor-
maður Sambandsins.
2. Ávarp: Ólafur Jóhannesson, viðskiptaráðherra.
3- Ávarp: Ebbe Groes, stjórnarformaður Norræna
samvinnusambandsins.
4. Kórsöngur: Kór Söngskólans í Reykjavík. Stjórn-
andi Garðar Cortes. Við hljóðfærið Krystyna
Cortes.
5. Ávarp: Ólafur Sverrisson, fulltrúi Sambands-
kaupfélaganna.
6. Ávarp: Magnús Friðgeirsson, formaður Starfs-
mannafélags Sambandsins i Reykjavík.
7. Söngur: Óperusöngvararnir Sieglinde Kahman
og Sigurður Björnsson. Við hljóðfærið Carl
Billich.
8. Ræða: Erlendur Einarsson forstjóri.
9. Fundarslit og hópsöngur.
Fundurinn hefst kl. 20.30 húsið opnað kl. 20.00. Frá kl. 20.00 til 20.30 leikur
Lúðrasveitin Svanur undir stjórn Sæbjarnar Jónssonar.
ALLIR VELKOMNIR Á HÁTÍÐARFUNDINN
SAMBAND ÍSLENZKRA SAMVINNUFÉLAGA
VÖRUBIFREIÐASTJÓRAR
BRIDGEST0NE
VÖRUBÍLADEKKIN
hafa lækkað í verði.
Það er margsannað að
BRIDGEST0NE
DEKKIN
hafa reynst jafnbest
áíslenskum vegum.
Þessvegnaerávallt
öryggiog þægindi
íakstrimeð
BRIDGESTONE
undirbílnum
BRIDGESTONE hjólbarðarfást um land allt.