Morgunblaðið - 23.06.1977, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 23. JÚNÍ 1977
3
FIDE er á pólitískum villigötum
og hefur vanrækt skákina sjálfa
Þegar hefur verið tilkynnt um tvo
aðra frambjóðendur; júgóslavneska
stórmeistarann Svetozar Gligoric og
Rafael Mendez frá Puerto Rico Talið
er að við forsetakjörið speglist ann-
ars vegar vilji þriðja heimsins til að
fá höfuðstöðvar skákarinnar til sln
og hins vegar vilji þeirra, sem vilja
höfuðstöðvarnar áfram I Evrópu, en
þær eru nú I Hollandi. Að Alþjóða-
skáksambandinu standa nú 97 þjóð-
ir. Friðrik Ólafsson sagði að af þeim
lausafregnum, sem hann hefði feng-
ið af stöðunni, væri talið llklegt að
Rafael Mendez myndi hljóta flest
atkvæði I fyrstu umferð forsetakjörs-
ins, en þó ekki tilskilin 50% at-
kvæða. Myndi þá fyrsta atkvæða-
greiðslan skera úr um, hvort Friðrik
eða Gligoric kæmust áfram I aðra
atkvæðagreiðslu og slðan væri
spurningin, hvernig þau atkvæði,
sem sá fengi er félli út, skiptust i
annarri atkvæðagreiðslunni. Að
sögn Einars S. Einarssonar, forseta
Sí, er skiptingin I grófum dráttum
sú, að vesturevrópuþjóðir ráða um
30 atkvæðum við forsetakjörið,
austurevrópuþjóðirnar 15 og þriðji
heimurinn, sem svo væri nefndur;
austurlönd, suðurameríkulönd og
afrtkuþjóðir, réði yfir 40 atkvæðum
Frá norðuramerlku eru svo Banda-
rikin og Kanada með sitt atkvæðið
hvort. Þegar spurt var um, hvort
vitað væri um afstöðu Sovétríkjanna
til framboðs Friðriks svaraði Einar
neitandi og Friðrik kvaðst állta, að
austurevrópuþjóðirnar myndu styðja
framboð Gligoric; hann væri að
minnsta kosti tæknilega séð heppi-
legasti frambjóðandi frá þeirra sjón-
arhóli og einnig hefði verið talað um
stuðning einhverra arabalanda við
hann Virðast möguleikar Friðriks
þvi liggja I þvi að vesturevrópuþjóð-
irnar fylki sér um hann I fyrstu
atkvæðagreiðslunni og að honum
takist að bera sigurorð af Gligoric
þar og síðan vinna Mendez með
þremur varaforsetum FIDE Ihugaði
að sögn framboð og væri þá með
öllu óljóst, hvað slikt hefði að segja
fyrir framboð Rafael Mendez.
Þegar Friðrik var spurður að þvi,
hvort dr Euwe, forseti FIDE, hefði
ekki fullyrt, er hann bað Friðrik að
gefa kost á sér, að hann gæti tryggt
honum kjörið, svaraði hann að það
væri að visu rétt. Hins vegar hefði
dr Euwe fyrst snúið sér til Gligoric,
sem þá hefði neitað, þannig að ef til
vill hefðu mál eitthvað snúist eftirað
Gligoric ákvað að fara fram..
Ýmsir
vartkantar
Friðrik Ólafsson sagði, að sér
hefði ekki unnizt timi til að leggja
nákvæmlega niður fyrir sér, hvaða
breytingar hann vildi framkvæma á
starfsemi Alþjóðaskáksambandsins.
Hins vegar hefði hann sem virkur
skákmaður undanfarin ár kynnzt
ýmsum vanköntum. sem brýnt væri
að bæta úr Nefndi hann sem dæmi.
að fyrirkomulag heimsmeistara-
keppninnar i skák væri nú almennt
meðal skákmanna talið of þung-
lamalegt og taldi hann æskilegt að á
þvi yrði gerðar breytingar i þá átt að
keppnin yrði liprari Þá sagði Friðrik
að sú afstaða skákmanna að vilja
helzt fá að tefla sínar skákir i friði frá
öðru stússi, hefði leitt til þess, að
ýmis hagsmunamál skákmanna
sjálfra hefðu orðið útundan og
sagði, að starfsemi FIDE hefði að
sumu leyti beinzt frá hagsmunum
skákmanna. Nefndi hann, að meðal
stórmeistara hefði óánægjan með
Alþjóðaskáksambandið orðið svo
megn að þeir hefðu rætt um stofnun
sérsambands, þar sem stórmeistarar
sjálfir hefðu töglin og hagldirnar.
Hins vegar mætti lita á framboð sitt
og Gligoric sem merki um það, að
stórmeistarar hefðu nú hug á að
freista þess að ná áhrifum í Alþjóða-
skáksambandinu sjálfu i stað þess
að stofna til enn eins klofnings i
röðum skákmanna
Friðrik sagði, að meðal skák-
manna væri mikil óánægja með
það, að Alþjóðaskáksambandið væri
koroið á villigötur i pólitiskum skiln-
ingi með of miklum afskiptum í
stjórnmálalegum hráskinnaleik, sem
ekki kæmi skákmálum beint við
Nefndi hann sem dæmi, að nú væri
ákveðið að auka-aðalþing FIDE i
Sviss í júli, þar sem bitast ætti um
aðild skáksambands Suður-Afriku
að FIDE. Enda þótt mannréttindamál
væru i sjálfu sér hin markverðustu,
væri ómögulegt að sjá, að með
ærnum tilkostnaði þyrfti að halda
fyrrgreint auka-aðalþing af tilefni
sem væri meira stjórnmálalegs eðlis
en skáklegs, þar sem aðalþing FIDE
væri lögboðið einu sinni á ári Með-
an slíkt vafstur tæki tíma og fjár-
muni frá sambandinu væri sjálfsagt
málefni eins og reglur um skákmót
og framkvæmd þeirra látið sitja á
hakanum Þetta veldur skákmönn-
um gremju og sagði Friðrik, að hann
teldi eitt brýnasta verkefni næsta
forseta FIDE að bæta úr þessari
yfirsjón
Þá sagði Friðrik, að hann teldi það
hreint ófremdarástand að Alþjóða-
skáksambandið skyldi ekki vinna
ötullegar að þvi að koma á einvigi
milli tveggja sterkustu skákmanna
heims; þeirra Karpovs og Fischers
„Ég hefði að vlsu ekki gefið Karpov
mikla möguleika fyrir tveimurárum.
En hann hefur siðan unnið hvern
sigurinn öðrum betri og mér sýnist
hann vera að nálgast þann styrk-
leika, sem Fischer hafði að minnsta
kosti fyrir tveimur árum '
Stuðningur
ríkisins
Skáksamband íslands hefur nú
tilkynnt FIDE, að Friðrik Ólafsson
hafi formlega verið tilnefndur af
hálfu SÍ sem forsetaefni. í lögum
FIDE er talið fara bezt á því að
aðalstöðvar FIDE séu í heimalandi
forsetans og að framkvæmdastjóri
sambandsins og gjaldkeri, sem
einnig eru kosnir, en að loknu for-
setakjöri, séu sömu þjóðar og forset-
inn. Friðrik sagði þetta þó ekki af-
dráttarlaust samkvæmt lögunum, en
að sjálfsögðu réði það nokkru um
framboð sitt að hann teldi það nokk-
urs virði að fá höfuðstöðvar FIDE til
íslands. Um hugsanlega fram-
kvæmdastjóra og gjaldkera. ef hann
næði kjöri, sagðist Friðrik ekkert
geta sgat um á þessu stigi, en sér
léki hugur á að gera skrifstofu FIDE
mun öflugri og virkari en hún er nú
j sambandi við framboð Friðriks
hefur Skáksamband íslands átt við-
ræður við ríkisstjórnina og hafa ráð-
herrar allir lýst áhuga sínum og
stuðningi við framboðið Sagði Ein-
ar S. Einarsson að við ráðherra hefði
verið ræddur stuðningur ríkisins við
kynningu á framboði Friðriks í sam-
bandi við ferðalög og útgáfustarf-
semi og hefði ríkisstjórnin heitið
fjárstuðningi f því sambandi. auk
þess sem lauslega hefði verið rætt
um stuðning ríkisins, til dæmis í
sambandi við húsnæði og fjarskipta-
kost, ef af kjöri Friðriks yrði Sagði
Einar undirtektir þar um hafa verið
jákvæðar Starf forseta FIDE hefur
verið ólaunað heiðursstarf, en Ijóst
er, að ef Friðrik á að gefast kostur á
að rækja starfið sem hann vill, er
nauðsynlegt að koma því á fjárhags-
legan grundvöll. Friðrik nýtur nú
nokkurra opinberra launa sem skák-
maður og sagði Einar, að það hefði
komið fram, að þau yrðu ekki af
honum tekin, þótt hann yrði forseti
FIDE.
Með forsetastöðu FIDE mun Frið-
rik verða að draga mjög úr skák-
keppni sinni, til dæmis taldi hann
útilokað að hann gæti tekið þátt í
•svæðamótum eða öðrum mótum,
sem beint eru haldin að tilstuðlan
FIDE. Hins vegar væru ýms skák-
mót, sem hann ætti eftir sem áður
að geta teflt á og nefndi hann IBM-
mótið í Hollandi og Reykjavikur-
skákmótið sem dæmi þar um. Þess
má geta, að næst á dagskrá hjá
Friðrik er skákmót í Hollandi í sept-
ember.
Kosningaslag-
urinn hafinn
Stjórn Skáksambands íslands hef-
ur ákveðið að bjóða Ineke Bakker,
aðalritara FIDE, hingað til lands og
er hún væntanleg 29. júní. Mun
hún veita Friðrik og Skáksambands-
mönnum itarlegar upplýsingar um
alla starfsemi FIDE og ástand og
horfur ? málefnum þess, jafnframt
því sem henni verður gefinn kostur
á að kynnast íslandi og aðstæðum
hér.
Einar S. Einarsson sagði, að nú
yrði strax hafizt handa við að kynna
framboð Friðriks og i næsta mánuði
verður aðalfundur norræna skák-
sambandsins haldinn i Finnlandi
Þangað verður sendur fulltrúi og á
auka-aðalþing FIDE. sem haldið
verður 23. og 24 júli í Luzera ?
Sviss sagði Einar að senda yrði
myndarlega sendinefnd Enda þótt
þetta þing bæri meiri keim af stjórn-
málum en skák, þá gæfist þar kostur
á að hitta fulltrúa fjölmargra skák-
sambanda og yrði þingið þv? góður
vettvangur til að kynna framboð
Friðriks Ólafssonar til forsetakjörs ié
FIDE
Dr. Max Euwe, sem nú gegnir
starfi forseta FIDE, er þriðji maður-
inn í því embbætti Fyrsti forsetinn
var hollendingurinn Alexander
Rúbe, sem gegndi starfinu
1924—49, en þá tók við svíinn
Folke Rogaerd og gegndi hann þvi
til 1 970, er dr Euwe tók við.
Friðrik Olafsson, sem keppir að
kjöri sem forseti FIDE
„ÉG TEL aS AlþjóSaskáksamband-
ið sé komiS á villigötur meS af-
skiptum af pólitlskum hlutum,
sem ekki koma skákinni beint vi8.
Einnig hefur sambandiS illa van-
rækt ýmis málefni skákmanna
sjálfra og þessum hlutum hef8i ég
hug a8 a8 reyna a8 kippa I lag og
um Iei8 a8 gera útbreiSslustarf-
semi sambandsins sem og alla
starfsemi þess sem öflugasta. Ein-
vlgi milli tveggja sterkustu skák-
manna heims. þeirra Fischers og
Karpovs, er lika hlutur, sem ég
hef8i áhuga á a8 koma I fram-
kvæmd, ef ég næ kjöri," sagSi
FriSrik Ólafsson stórmeistari, er
Skáksamband íslands kynnti
formlega I gær, a8 hann hefSi
ákveSiS a8 verSa a8 óskum um a8
vera I kjöri sem næsti forseti Al-
þjóSaskáksambandsins. en kosn-
ingin verSur I Hollandi haustiS
1978.
viðbótaratkvæðum frá stuðnings-
þjóðum Gligoric, þegar til annarrar
atkvæðagreiðslu kemur. Hins vegar
sagði Einar S. Einarsson, að heyrzt
hefði um fleiri frambjóðendur úr
röðum þeirra, sem vilja höfuðstöðv-
ar skákarinnar frá Evrópu og nefndi
hann að Campomanes. forseti skák-
sambands Filipseyja, og einn af
FRAMBOÐ Friðriks
Ólafssonar kynnt á fundi
með blaðamönnum f gær.
Friðrik Ólafsson stórmeist-
ari er lengst til hægri á
myndinni, og Högni Torfa-
son, varaforseti Sí, situr til
vinstri. 1 miðju er Einar S.
Einarsson, forseti Skáksam-
bands tslands, að lesa til-
kynninguna um framboð
Friðriks.
Ljósm. Mbl. Emilía.
Ljósm. Mbl.: RAX.
Séra Garðar Þorsteinsson og Sveinbjörg Helgadóttir fyrir framan myndirnar sem safnaðarstjórnirnar í
Kjalarnesprófastdæmi létu mála og gáfu þeim hjónum.
Létu mála málverk
af prófastshjónunum
SÉRA Garðari Þorsteins-
syni, fyrrverandi prðfasti í
Hafnarfirði, og konu hans,
Sveinbjörgu Helgadóttur,
var í fyrradag afhent mál-
verk af þeim hjðnum, sem
Eiríkur Smith listmálari
hefur málað af þeim, en
gefendur eru safnaðar-
stjórnir prðfastdæmis
Garðars.
Séra Garðar sagði i samtali við
Morgunblaðið i gær, að hann
hefði flutt sína kveðjuræðu í
Hafnarfirði hinn 27. marz s.l. Þá
hefði þeim hjónum verið haldið
samsæti af safnaðarstjórninni og
verið tilkynnt að ætlunin væri að
láta gera málverk af honum og
mætti hann velja listamanninn.
Síðan hefði það gerzt á héraðs-
fundi safnaðanna að samþykkt
hefði verið að láta gera málverk
af honum, en þegar frést hefði
urn ákvörðun safnaðarstjórnar-
innar í Hafnarfirói hefði ákvörð-
uninni verið breytt á þann veg að
láta mála málverk af konu hans
Sveinbjörgu Helgadóttur. Eirfkur
Smith hefði siðan verið fenginn
til að mála myndirnar. Kvað hann
safnaðrarstjórnirnar hafa boðað
þau hjón til kaffidrykkju i Géð-
templarahúsinu i fyrradag og þar
hefðu þeim verið afhentar mynd-
irnar.