Morgunblaðið - 22.04.1978, Qupperneq 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 22. APRIL 1978
— Hver var...
Framhald af bls. 15 .
maður að stofnun Kennarafélags
Eyjafjarðar og fyrsti formaður
þess. Óhætt er að segja, að
Kennarafélagið hafi verið einn
áhrifamesti vettvangur nýjunga í
skólamálum Norðurlands og
reyndar um allt land.
Tímaritið Heimili og Skóli var
stofnað í tengslum við Kennarafé-
lagið og var Snorri einn af
stofnendum þess. í inngangsorðum
fyrsta blaðsins segir Snorri á
þessá leið: „Það er mála sannast,
að oft er þörf, en nú er nauðsyn
á því, að glæða og dýpka skilning
manna á vandamálum uppeldisins,
að efla þjóðræktar- og þegnskap-
arhugann og auka og treysta
samstarf heimila og skóla til þess
að ala upp drengskaparmenn og
batnandi.„ 17) Blaðið var gefið út
af Kennarafélagi Eyjafjarðar í 32
ár, eða þar til 1974 að Kennara-
samband Norðurlands Eystra tók
við útgáfunni. Heimili og Skóli
hefur allt frá stofnun verið eitt af
öndvegistímaritum þjóðarinnar og
geymir mikinn fróðleik um upp-
eldis- og skólasögu þjóðarinnar.
Er enginn vafi á því, að áhrifa
Snorra hefur þar mikið gætt.
Skólablaðið
Snorri gerði sér snemma grein
fyrir því að kennarastéttinni var
nauðsynlegt að eiga öflugt tímarit
um uppeldis- og skólamál. Arið
1913 ritaði Snorri grein í
Skólablaðið þar sem hann segir:
„Það þykist ég vita, að öllum
kennurum muni þykja vænt um
Skólablaðið. Ég tel það víst vegna
þess, hve þess konar blöð eru afar
nauðsynleg kennarastétt
inni.“18) Síðan segir Snorri hver
vettvangur Skólablaðsins eigi að
vera: „Skólablaðið á að ræða
skólamál eða uppeldismál, gefa
leiðbeiningar, fylgjast með fram-
förum í uppeldismálum, vekja
athygli kennara á góðum kennslu-
bókum o.fl. o.fl., með öðrum orðum
Skólablaðið á að vera örvandi og
leiðbeinandi hollvinir kennarans.
Svona á Skólablaðið að vera og sé
það svo, er það enginn smáliður í
uppeldisstarfinu." 18) Síðan kem-
ur áhuginn og athafnaþráin upp í
Snorra og hann heldur áfram: „En
ég held að við útbreiðum
Skólablaðið of lítið. Það er ekki
nóg að hver einasti kennari haldi
það, við þurfum líka að koma því
inn á heimilin, sem við störfum
fyrir." Og hvers vegna segir Snorri
þetta? „Með því munum við fá
aukinn skilning heimilanna á
uppeldisstörfum og uppeldisstofn- •
unum (skólum), en af því mundi
leiða að heimilin og skólarnir ynnu
meir og betur saman en nú á sér
víða stað.“l8) Skólablaðið átti
lengst af nókkuð erfitt uppdráttar
og árið 1918 lætur Snorri í Ijós
áhyggjur við Jón Þórarinsson,
fræðslumálastjóra, um framtíð
blaðsins. Snorri skildi vel hlutverk
góðs skólamálablaðs, enda veitti
hann Skólablaðinu og síðar
Menntamálum öflugan stuðning,
svo ekki sé minnst á aðild hans að
Heimili og Skóla, sem áður er
getið.
Hann hafði forystu
um gerð fræðslu-
laganna 1936
Árið 1934 var Snorri skipaður í
nefnd til þess að endurskoða
fræðslulögin frá 1926, og var
Snorri formaður nefndarinnar.
Auk hans störfuðu í nefndinni þeir
Pálmi Jósefsson og Sigurður Thor-
laeius. Störf þessarar nefndar voru
með eindæmum um allt skipulag
og vinnubrögð. Nefndin hóf störf
í júní og skilaði tillögum í 30
greinum ásamt greinargerð í
október sama ár. Frumvarpið var
strax tekið fyrir á Alþingi og vorið
eftr var frumvarpið kynnt skóla-
nefndum og kennurum víðs vegar
um land. Gert var ráð fyrir að
skólanefndir létu í ljós skoðun á
frumvarpinu með því, að svara
ákveðnum spurningum. Svör bár-
ust frá 148 skólanefndum. Auk
þess bárust svör og umsagnir frá
30—40 einstaklingum, nefndum og
félögum. Auk þess var frumvarpið
rætt á fjölmörgum kennarafund-
um og hjá hreppsnefndum.
Efni frumvarpsins verður ekki
- rætt hér, en benda má á, að
nefndin lagði til, að það nýmæli
yrði tekið upp að sérstaklega
skyldi búið að afbrigðilegum
börnum. Sú grein frumvarpsins
náði þá reyndar ekki fram að
ganga á Alþingi, en viðleitni
nefndarinnar í þessa átt talar eigi
að síður sínu máli.
I frumvarpinu var kafli um
námsstjórn. Skyldu 6 kennarar
vera settir til þess starfs og til 5
ára í senn. En að lögum varð, að
þeir skyldu aðeins vera 4. Liðu svo
nokkur ár, að ekki var fé til þess
veitt. En 1941 fékk þáverandi
fræðslumálastjóri, Jakob Kristins-
son, því framgengt, að nokkru fé
var veitt til þessa máls. Voru þá
fjórir kennarar valdir til þess að
hefja starfið.
Eftirlits- og leiðbeiningarstarfi
hafði reyndar verið komið á fót
með fræðslulögunum 1926. Einn
kennari átti að sinna þessu starfi
fyrir hverja sýslu, ferðast um og
fylgjast með starfi skólanna.
Þessir námsstjórar fengu kostnað
greiddan, en engin önnur laun,
enda voru þeir allir starfandi
skólastjórar eða kennarar.
Snorri var skipaður námsstjóri
í V-ísafjarðarsýslu 1929, en þar
sem hann hafði þá þegar hafið
störf á Akureyri var hann aldrei
námsstjóri þar. Árið eftir var
hann svo skipaður námsstjóri
fyrir Eyjafjörð og vann ötullega að
því. Um það starf segir Snorri:
„Þótt ég væri önnum kafinn á
Akureyri hin fyrstu ár þótti mér
bæði gaman og fróðlegt að fara um
sýsluna þessara erinda, því að það
hafði ég að nokkru gert tuttugu
árum áður og var nú forvitinn að
kynnast þeim framförum, sem ég
hugði að orðið hefðu." 14)
„Stálhraustur, aðeins
57 ára gamall og
ýmsu volki vanur“
Eins og áður er getið voru síðan
fjórir námsstjórar skipaðir árið
1941 og varð Snorri þá fyrir valinu
fyrir Norðurland og kom það
engum á óvart. Um það segir
Snorri í Ferðinni frá Brekku.
„Það kom sér vel, að ég var
stálhraustur, aðeins 57 ára gamall
og ýmsu volki vanur.“14) Starfinu
lýsir Snorri með þessum orðum:
„Þetta var erfitt starf, en þó
ánægjulegt og átti vel við mig á
ýmsan hátt og stælti
umbótaviljann.“14) Snorri var síðan
námsstjóri til sjötugs og mestan
þann tíma var hann einnig skóla-
stjóri Barnaskólans á Akureyri.
í bréfi, sem Snorri skrifaði
fræðslumálastjóra, Helga Elías-
syni, í nóvember 1951 segir hann
á þessa leið: „Kæri vinur. Örfá orð.
Ég kom í nótt að austan. Fór i Ax.
og K.hv., yfir Mýv.öræfi og Hóls-
sand. — Hálfgerð glæfraför, því
allt var að verða ófært, en allt
slarkaði af.“ 19).
í lok bréfsins segir: „Hef komið
í alla skóla frá Bakkafirði að
Siglufirði. Nú fylgist ég vel með og
gef ekkert eftir. Menn sjá að í
þessu er alvara og ekkert kák. Það
er líka nauðsyn.“19) Þessi glefsa
gefur smá inngrip í andann, sem
á bakvið lá og sýnir glöggt að
Snorri hafði hreina unun af
starfinu þótt erfitt væri.
Allstaðar virkur,
en hvergi stærri
en innan veggja
skólans
Ásgeir Ásgeirsson lýsir
athafnaþrá Snorra vel á eftirfar-
andi hátt: „Snorri var ólatur, svo
ekki sé meira sagt. Hann var
síldarmatsmaður, lengst af yfir-
matsmaður fyrir Vesturland.
Stundaði auk þess heyskap fyrir
kú sína og kindur og réri til fiskjar
þegar tóm gafst til. Kosinn var
hann í hreppsnefnd og iengi
oddviti hennar." Tók upp mó,
plægði kúfisk, var söngstjóri og
hrókur alls fagnaðar á samkom-
um. Þar væri langt upp að telja öll
aukaverkin, sem Snorri lagði
gjörya hönd að.“ 9)
Snorri Sigfússon var alloft
kallaður til nefndarstarfa ýmiss
konar í þágu skólamála, auk
þeirra, sem áður er getið. Hann
átti m.a. sæti í nefnd, sem skipuð
var á Þingvöllum árið 1919, en
Ásgeir Ásgeirsson var formaður
hennar. Þá flutti Snorri alloft
erindi í útvarp, sem flest birtust
síðan á prenti. Alls staðar þar sem
Snorri kom nálægt einhverju verki
reyndist hann afkastamikill.
Meðan hann stundaði nám í
Noregi tók hann virkan þátt í
félagslífi og flutti erindi um ísland
og tók þátt í fundahöldum og
umræðum um skóla- og menn-
ingarmál. Hann tók virkan þátt í
sönglífinu alls staðar þar sem
hann starfaði, stofnaði lestrar-
félög og ungmennafélög, bæði
fyrir vestan og norðan og stofnaði
unglingafarskóla í Svarfaðardal,
sem hann stjórnaði á árunum 1910
og 1911. I bréfi, sem Snorri
skrifaði fræðslumálastjóra, Ás-
geiri Ásgeirssyni 1930 segir hann
á þessa leið: „Vilhjálmur læknír
vill endilega fá mig að skólanum
á ísafirði, en allra helst sem
útibússtjóra við Útvegsbankann.
Hvernig lýst þér á?“ 20)
Þessu hefur Snorri augsjáanlega
haft gaman af og þótt hann hafi
víst aldrei leitt hug að því að
hverfa frá skólastarfinu var aug-
ljóst, að hann var liðtækur og
eftirsóttur á fleiri sviðum, en í
skólastarfinu. Jakob Kristinsson,
fræðslumálastjóri, segir um
Snorra: „Það mun mála sannast,
að stærstur hafj Snorri verið
innan skólaveggjanna." 21)
Undir þessi orð munu flestir
geta tekið, sem til þekkja.
Andrés Kristjánssón kemst m.a.
svo að orði um Snorra: „Þeir, sem
þekkja Snorra Sigfússon persónu-
lega, vita, að hann er engum
manni líkur að fjöri sínu, áhuga og
starfsþreki, enda er ævistarf hans
eftir því... Þótt við höfum átt
margt afbragðsmanna í skóla-
starfi á liðnum áratugum, hika ég
ekki við að segja — án alls
samanburðar að öðru leyti — að
Snorri Sigfússon er engum þeirra
líkur.“ 22) Þannig eru ummæli
allra helstu skólamanna þjóðar-
innar um þennan einstaka mann.
Heimildir>
1. Gunnar Stefánsson. „Á nfrœðisafmæli
Snorra Sigfússonar*. fslendinxaþættir,
7. ágúst, 1974.
2. Þórarinn Kristján Eldjárn, „Fóstbrúð-
ur minnst“, Tíminn, 5. september, 1954.
3. Snorri Sigfússon, „Yfirlitsskýrsla um
námsstjórn á Norðurlandi 1941—1954“,
1954.
4. Snorri Sigfússon. Ferðin frá Brekku,
Minningar II, 1969.
5. Snorri Sigfússon, „Bréf frá Flateyri",
Skólablaðið, júif, 1915.
6. Snorri Sigfússon. „Mark og leiðir“,
Ileimili og skóli, janúarapríl hefti,
1946.
7. Ilalldór Kristjánsson, „Þegar Snorri
Sigfússon er nfræður“, Tfminn, 4.
september, 1974.
8. Helgi Elíasson, „Snorri Sigfússon
námsstjóri sjötugur*. Morgunblaðið,
31. ágúst, 1954.
9. Ásgeir Ásgeirsson. „Formáli“ í Ferðin
frá Brekku, Minningar 11, 1969.
10. Snorri Sigfússon, Bréf til Jóns Þórar
inssonar, fræðslumálastjóra, í septem-
ber 1912.
11. Hannes J. Magnússon, „Snorri Sigfús-
son námsstjóri sjötugur“, Heimili og
skóli, maf-ágúst hefti, 19 4.
12. Snorri Sigfússon, „Skýrsla til fræðslu-
málastjóra“, 1919.
13. Snorri Sigfússon, Ferðin frá Brekku,
Minningar I, 1968.
14. Snorri Sigfússon, Ferðin frá Brekku,
Minningar III, 1972.
15. Snorri Sigfússon, „Skýrsla til fræðslu-
málastjóra“, 1952.
16. Snorri Sigfússon, „Hugleiðingar f
jólafríinu 1908 -09“, 1909.
17. Snorri Sigfússon,_Frá útgefendum”.
Heimili og skóli, janúarfebrúar hefti,
1942.
18. Snorri Sigfússon, „Hugleiðingar“,
Skólablaðið, september, 1913.
19. Snorri Sigfússon, Bréf til Helga
Elfassonar, fræðslumálastjóra, f nóvem-
ber 1951.
20. Snorri Sigfússon, Bréf tii Ásgeirs
Ásgeirssonar, fræðslumálastjóra, f
september 1930.
21. Jakob Kristinsson, „Skólastörf Snorra
Sigfússonar“, Menntamál, októ-
ber-nóvember hefti, 1947.
22. Andrés Kristjánsson, „Nokkur aðfarar
orð“ f Ferðin frá Brekku, Minningar
111, 1972.
1 !%<% AUGLÝSINGASÍMINN ER:

SLÚÐRIÐ frum-
sýnt í Lindarbæ
í GÆRKVÖLDI frumsýndi
Ncmendaleikhúsið í Lindarbæ,
nánar tiltekið 4. bekkur H.
Lciklistarskóla íslands, nýtt ís-
lenzkt leikrit, SLÚÐRIÐ eftir
Flosa Ólafsson.
Verkið er skrifað sérstaklega
fyrir þennan leikhóp og þar af
leiðandi miðað við þarfir hans og
sérstöðú, sem er sú að hópurinn
telur átta manns, þar af sjö konur.
Er það ekki ósvipað kynjahlutfall
og í hænsnahúsi, því valdi Flosi
það sem bakgrunn að verkinu.
Lagt er út af ævnintýrinu um
fjöðrina sem varð að fimm hæn-
um, eftir H.C. Andersen. Síðan er
sú saga hermd upp á mannfélagið.
Þetta leikrit er lokaverkefni
bekkjarins, sem stundað hefur
nám við Leiklistarskólann í fjögur
ár, og fer útskrift fram að lokinni
frumsýningu. Þau sem útskrifast
eru:
Elfa Gísladóttir, Edda
Björgvinsdóttir, Guðrún Þórðar-
dóttir, Helga Thorberg, Ingibjörg
Björnsdóttir, Ingólfur Björn
Sigurðsson, Kolbrún Halldórsdótt-
ir og Lilja Guðrún Þorvaldsdóttir.
Leikstjóri sýningarinnar er Þór-
hildur Þorleifsdóttir, Leiktjöld og
búninga gerði Messína Tómasdótt-
ir. Tónlistina samdi Leifur
Þórarinsson. Tæknimaður
sýningarinnar er Olafur Örn
Thoroddsen. Sýningar á SLÚÐR-
INU eru í Lindarbæ.
Vortónleikar tónlist-
arskólans í Keflavík
FYRSTU vortónleikar tónlistar-
skólans í Keflavík verða haldnir
í sal skólans föstudaginn 28. apríl
n.k. Aðrir tónleikar skólans
verða haldnir föstudaginn 19.
maí og hefjast báðir tónleikarnir
kl. 18. Nemendur úr öllum
deildum skólans koma fram á
þessum tónleikum. í skólanum í
vetur voru um 50 nemendur í
undirbúningsdeild og um 125 í
hinum deildum skólans.
Afmælistónleikar voru haldnir
11. marz s.l. í Keflavíkurkirkju í
tilefni 20 ára afmælis skólans. Á
þessum tónleikum komu eingöngu
fram elstu nemendur skólans
ásamt skólahljómsveitinni undir
stjórn Árna Arinbjarnarsonar.
Fjórar lúðra-
sveitir með
styrktarhljóm-
leika í dag
FJÓRAR lúðrasveitir halda
hljómlcika í dag kl. 2 í
Háskólabíói til styrktar vist-
mönnum á Kópavogshæli.
Dagskrá verður fjölbreytt.
Lúðrasveitirnar halda hljóm-
leikana að eigin frumkvæði, en
þær eru Lúðrasveitin Svanur,
stjórnandi Snæbjörn Jónsson,
Lúðrasveit. Reykjavíkur, stjórn-
andi Brian Carlile, Lúðrasveit
Hafnarfjarðar, stjórnandi Hans
Ploder Fransson, og Skólahljóm-
sveit Kópavogs, stjórnandi Björn
Guðjónsson.
Kynnir á hljómleikunum verður
Jón Múli Árnason.
Skólinn efndi til starfskynning-
ar í Barnaskóla Keflavíkur til að
kynna nemendum þar starfsemi
skólans. Börnunum voru sýnd öll
hljóðfæri sem kennt er á í
skólanum og leikið fyrir þau.
13 kennarar störfuðu við tónlist-
arskólann í vetur þar af 6
fastráðnir. Skólaslit verða 21. maí
og verða þar afhent prófskírteini
og verðlaun til handa þeim sem
hafa skarað fram úr.
Fundur FÍB
á Akureyri
FÉLAG íslenskra bifreiðaeigenda
heldur almennan fund um vega-
má) og skattlagningu umferðar-
innar að Hótel KEA Akureyri
sunnudaginn 23. apríl n.k. kl.
14.30.
Framsögumenn verða Áskell
Einarsson framkvæmdastjóri og
Þór Hagalín sveitarstjóri.
Samgönguráðherra, fjármála-
ráðherra, vegamálastjóra og þing-
mönnum kjördæmisins er boðið að
sækja fundinn.
Leiðrétting
Prentvillupúkinn var á ferð í
leiðréttingu um bilanir í Gullfaxa
á Kanaríeyjum í blaðinu á mið-
vikudaginn. Nokkrir stafir féllu
niður þannig að orðið
brennsluoliu-hitaventill varð að
brennsluolíventill. Varð því merk-
ingin allt önnur. Leiðréttist þetta
hér með og eru hlutaðeigendur
beðnir velvirðingar á mistökunum.