Morgunblaðið - 06.05.1978, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 6. MAÍ 1978
Náttúruverndarþing, sem ætl-
að er aú móta á þriggja ára fresti
stefnu náttúruverndarráðs, var
haidið um helgina og var það
þriðja þingið síðan ný lög voru
sett 1971 um náttúruvernd. Fjöl-
mörg mál voru rædd og afgreidd
með ályktunum áður en þing-
störfum lauk kl. 5 á sunnudag.
Menntamálaráðherra skipaði ráð-
inu nýjan formann, Eyþór Ein-
arsson grasafræðing þar eð Ey-
steinn Jónsson gaf ekki lengur
kost á sér, og varaformann Jónas
Jónsson. Á þinginu voru kjörnir
í aðalstjórn Sigurður Þórarins-
son jarðfræðingur, Arnþór Garð-
arsson dýrafræðingur, Vilhjálm-
ur Lúðvíksson efnaverkfræðing-
ur, Páll Líndal lögfræðingur,
Sigurður Biöndal skógræktar
stjóri og Bjarni Eymundsson
tilraunastjóri á Möðruvöllum. Og
í varastjórn Iljálmar Bárðarson
siglingamálastjóri, Snæhjörn
Jónasson vegamáiastjóri, Jakob
Jakobsson fiskifræðingur, Jón
Ólafsson haffræðingur, Agnar
Ingólfsson líffræðingur og Elín
Pálmadóttir blaðamaður.
í þingbyrjun var lögð fram skrá
um 49 friðlýsta staði á Islandi og
náttúruminjaskrá með 150 nöfn-
um. Einnig þrjár merkilegar
skýrslur, sem náttúruverndarráð
hafði látið vinna varðandi úttekt á
vatna- og jarðhitasvæðum lands-
ins til undirbúnings að verndun
vatna og jarðhitasvæða. Hafði
Sigurður Þórarinsson unnið
skýrslurnar um fossa á Islandi og
um hveri og laugar, en Arnþór
Garðarsson um vatnsvernd —
undirstöðuverk, sem þingfulltrúar
þökkuðu með sérstakri samþykkt
og fólu náttúruverndarráði að
vinna áfram að þessum málum í
samvinnu við hlutaðeigandi aðila
til frekari undirbúnings að vernd-
araðgerðum. Benti þingið sérstak-
lega á nauðsyn þess að hraða
líffræðilegri könnun laugasvæða.
Verður sagt frá skýrslunum sér-
staklega nú í blaðinu.
Verndun Breiðafjarðar-
eyja og Þingvalla
Fjallað var um friðlýsingar og
gerðar ályktanir um friðlýsingar á
tveimur merkum svæðum, vernd-
un Breiðafjarðareyja og verndun
Þingvalla. Þar segir:
Náttúruverndarþing 1978 lýsir
yfir þeim vilja sínum að sett vérði
sérstök lög um verndun Breiða-
fjarðar og Breiðafjarðareyja, hlið-
stæð þeim lögum sem sett voru um
verndun Mývatnssveitar 1974.
Æskilegt er að lögin taki tillit til
þess sérstæða hlunnindabúskapar,
sem tíðkast hefur á Breiðafirði og
annarrar starfsemi á svæðinu,
með það fyrir augum að viðhalda
búsetu þar.
I framsöguerindi sínu um end-
urskoðun náttúruverndarlaga,
hafði Páll Líndal m.a. fjaliað um
þjóðgarði-nn á Þingvöllum og stöðu
hans en hann fellur undir sérstaka
Þingvallanefnd. Þingið ályktaði
svohljóðandi um verndunarmál
Þingvallasvæðisins:
Náttúruverndarþing 1978 telur
brýnt að sett verði hið fyrsta lög
um vatnasvæði Þingvallavatns
hliðstæð þeim sem sett hafa verið
um verndun Mývatns- og Laxár-
svæðisins. Jafnframt verði unnið
að stækkun þjóðgarðsins á Þing-
völlum frá því sem nú er og
náttúruverndarkönnun gerð á
Landnýting-
arskipulag
um land allt, reist á þekk-
ingu á náttúru og auðlindum
svæðinu með tilliti til verndarað-
gerða og undirbúnings að landnýt-
ingarskipulagi. Þingið telur óverj-
andi að selja jarðir við Þingvalla-
vatn úr opinberri eigu eða binda
not þeirra umfram það sem nú er
og lýsir eindreginni andstöðu við
sölu eða leigu lands til einstakl-
inga undir sumarbústaði við Þing-
vallavatn nema samkvæmt' stað-
festu skipulagi. Náttúruverndar-
þing telur eðlilegt að Alþingi feli
náttúruverndarráði stjórnun þjóð-
garðsins, nema þinghelginnar, er
Þingvallanefnd hafi áfram umráð
yfir samkvæmt nánara samkomu-
lagi. Þingið felur náttúruverndar-
ráði að vinna að þessum málum í
samráði við Þingvallanefnd,
heimaaðila og aðra sem hlut eiga
að máli.
I friðunarnefnd þingsins var
einnig fjallað um eldstöðvar á
Reykjanesskaga og ályktaði þingið
þar um: Vegna mikillar ásóknar í
gjall og hraun á Reykjanesskaga
sakir þéttbýlis, beinir náttúru-
verndarþing því til náttúruvernd-
arráðs, að það gangist fyrir skjótri
könnun á eldstöðvum og hraunum
á Reykjanesskaga til þess að sem
allra fyrst megi koma á skipulegri
verndun og nýtingu þeirra.
Landnýtingarskipulag
Á þinginu var fjallað um skipu-
lagsmál varðandi nýtingu á landi
og auðlindum, skipan umhverfis-
mála og landgræðsluáætlun. Voru
gerðar um þessi mál samþykktir.
Um landgræðsluáætlun segir
svo: Náttúruverndarþing 1978 tel-
ur tímabært að nú þegar verði
hafist handa um undirbúning að
næstu 5 ára áætlun um land-
FLATIYO
ELDiY®
OSURTSiY
FRIÐLYST SVÆÐI I APRIL 1978
NATTURUVERNDARRAÐ
■ Þjóógaróar
EU Mývatn og Laxá
Hl Friólönd
Fólkvangar
E3 Náttúrovætti
Friðlýstir staðir á landinu eru 49. Þetta kort sýnir friðlýst svæði í aprfl 1978.
meiriháttar framkvæmdum, er
geta haft í för með sér breytingu
á umhverfi, nýtingu lands og
auðlinda, að þeir sem að þeim
standa, hafi áður gert grein fyrir
líklegum áhrifum umhverfis og
samfélags;
5. að þeir, er tiltekið skipulag
snertir, fái upplýsingar um fyrir-
hugaðar breytingar og aðstöðu til
áhrifa á lokaniðurstöður;
6. að víðtækt og samfellt skipu-
lag í þá átt, sem hér er vikið að,
verði greint í þætti og áfanga og
ákvarðanir teknar eftir því sem
við getur átt fyrir landið sem
heild, einstaka landshluta og
sveitarfélög. Er æskilegt að gera
hlut byggðanna og samtaka al-
mennings á hverjum stað í undir-
búningi og ákvörðun um skipu-
lagsmálin sem stærstan.
Þingið felur náttúruverndarráði
að hvetja til endurbóta í skipu-
lagsmálum og hafa frumkvæði þar
að lútandi eftir því sem við getur
átt í samvinnu við aðra.
Verndun og
nýting auðlinda
Náttúruverndarþing 1978 minn-
ir á nauðsyn þess að skynsamlega
verði farið með auðlindir þjóðar-
innar þannig að þær komi að sem
bestum notum til lífsbjargar og
farsældar fyrir landsmenn um
ókomin ár. Sérstaklega þarf að
gæta að endurnýjunarmætti hinna
lífrænu auðlinda lands og sjávar,
viðhafa ráðdeild í notkun þeirra
sem takmarkaðar eru og velja þær
nýtingaraðferðir sem koma samfé-
laginu að sem bestum notum.
Jafnframt þarf að huga að þörfum
komandi kynslóða. Náttúruvernd-
arþing telur því brýnt að teknir
verði upp þeir starfshættir er miði
að skipulegri nýtingu og verndun
auðlindanna með hliðsjón af fjöl-
þættum þörfum samfélagsins.
Draga þarf saman á einn stað
græðslu, gróðurvernd og nýtingu
lands. Náttúruverndarþing telur
að ekki megi verða hlé á sókn til
þeirra markmiða, sem Alþingi
setti Islendingum með land-
græðsluáætluninni 1974.
Um skipulagsmál og landnýt-
ingu ályktaði þingið: Náttúru-
verndarþing 1978 vekur athygli á
nauðsyn þess að skipuleggja notk-
un lands og nýtingu auðlinda með
heilbrigt umhverfi og þarfir kom-
andi kynslóða í huga. Ráðstöfun
lands og náttúrugæða getur haft
áhrif um langa framtíð. Slíkar
gjörðir þarf því að byggja á
staðgóðri og víötækri þekkingu,
sem m.a. leiðir í ljós líkleg áhrif
á náttúru, efnahagslíf og félags-
legt og menningarlegt umhverfi.
Mikið skortir á að þessara sjónar-
miða sé gætt við skipulag og
áætlanagerð hérlendis. Náttúru-
verndarþing telur því brýnt:
1. að löggjöf um skipulagsmál
verði tekin til endurskoðunar hið
fyrsta, m.a. með það að markmiði
að tengja saman skipulag vegna
mannvirkjagerðar, hagræna áætl-
anagerð, félagslega þætti, landnýt-
ingu og ráðstöfun auðlinda;
2. að landnýtingarskipulag verði
reist á góðri þekkingu á náttúru
landsins, auðlindum þess og hag-
rænum áætlunum og þar verði lagt
til grundvallar ráðstöfun lands og
landgæða;
3. að slíkt skipulag taki til
landsins alls, þéttbýlis, byggða og
óbyggða;
4. að það sé forsenda fyrir öllum
Eysteinn Jónsson, fráfarandi formaður náttúruverndarráðs og Eyþór Einarsson, nýskipaður formaður,
taka á móti forseta íslands, Kristjáni Eldjárn og frú Halldóru, er þau koma til þings.
Fránáttúru-
vemdarþingi: