Morgunblaðið - 06.05.1978, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 6. MAI 1978
35
nema minningar einar. Það eru
ekki nema fá ár síðan menn urðu
sér þess meðvitandi að náttúru-
vernd var nauðsyn til þess að aftra
því, að ekki yrði eftir nema auðn
og tóm. Mýmörg dæmi eru til um
þá eyðileggingu sem skeð hefur
þegar iðnvæðingin hefur vaðið yfir
láð og lög.
Ragnar Júlíusson sagði það hafa
verið fyrir réttum tveim árum,
sem erindi um byggingu smábáta-
hafnar við ósa Elliðaánna barst
veiði- og fiskiræktarráði til um-
sagnar. Þá þegar tók ráðið á-
kveðna afstöðu gegn því, að
smábátahöfn yrði reist á þessum
stað í borgarlandinu, en taldi
jafnframt nauðsyn að fá smábáta-
höfn í Reykjavík. Ragnar Júlíus-
son sagði, að alla tíð síðan
hugmyndir hefðu verið uppi um
staðsetningu smábátahafnar í
Fílliðavogi hefði veiði- og fiski-
ræktarráð staðið gegn því, en
jafnframt bent á aðra möguleika
i þessu sambandi. Að frumkvæði
umhverfismálaráðs ritaði fiski-
ræktarfulltrúi bréf sem send voru
ýmsum aðilum erlendis tii þess að
leita upplýsinga og leiðbeininga
hvort óhætt væri og réttlætanlegt
að reist yrði smábátahöfn svo
nærri mynni Elliðaánna sem
tillagan gerir ráð fyrir. Að fengn-
um þeim svörum hefði verið
augljóst, að skoðanir manna voru
mjög skiptar. Hitt væri sameigin-
legt öllum svörunum, að þau bentu
á mengunarhættu og nauðsyn þess
að fyllsta hreinlætis og öryggis sé
gætt. Það þarf ekki að deila um
það, að hætta verður á ferðum
fyrir lífríki Elliðaánna með til-
komu smábátahafnar svo nálægt
árósnum. Hve mikil sú hætta er,
getur tíminn einn úr skorið, og
sagði Ragnar að það væri sín
sannfæring, að sú reynsla yrði
neikvæð og ef til vill of dýru verði
keypt. Ragnar Júlíusson sagðist
vilja leyfa sér að taka svo sterkt
til orða, að með þessari ráðstöfun
væri verið að fremja bæði fiski-
ræktarleg og umhverfisverndarleg
mistök á því svæði borgarlandsins,
sem mest þarf að vernda og forða
frá hvers konar hættu og áföllum.
Ragnar sagði, að til þess að
laxveiðiá geti áfram verið góð
veiðiá með mikilli laxagengd, þurfi
seiðin, sem ganga til sjávar að
vorinu, að vera vel undir það búin
að mæta hinum breyttu aðstæðum
sem mæta þeim í hinu salta hafi.
Það er vísindaleg staðreynd, að
70-80% sjógönguseiðanna ferst við
þessa umhverfisbreytingu og það
er því ómaksins vert að reyna að
búa svo um hnúta, að þetta háa
dauðahlutfall aukist ekki með
tilkomu mannvirkja á því svæði,
þar sem sjógönguseiðin eru að búa
sig undir að hverfa í hið salta
djúp.. Ragnar sagðist vilja minna
á, að geysimiklum verðmætum
væri varið árlega til eflingar
laxaræktar í Elliðaánum með
sleppingu seiða í árnar. Sjógöngu-
seiðin, sem úr ánum gengju væru
árangurinn af þessari ræktun til
viðbótar hinu náttú’-ulega klaki.
Þau væru grundvöllurinn fyrir því,
að mikil laxagengd sé tryggð í
Elliðaánum og þær verði áfram
„perla Reykjavíkur". Ragnar sagði
það vitað, að seiðin fylgdu í fyrstu
skilum hins salta og ferska vatns
og straumar væru þannig í Elliða-
vogi, að töluverð hætta væri á, að
seiðin bærust inn á svæðið sem
yrði siglingasvæði smábáta. Ekki
þyrfti að orðlengja það, að þá yrði
seiðunum veruleg hætta búin.
Ragnar sagði, að hættan á óhappi
sem óhjákvæmilega myndi skaða
lífríki Elliðaánna væri enn frekar
fyrir hendi ef smábátahöfn fengi
stofnun borgarstjórnar í veiði- og
fiskiræktarmálum stendur ein-
huga og óskipt um það, að
mótmæla þessum fyrirætlunum
um staðsetningu smábátahafnar á
ósasvæði Elliðaánna en telur
jafnframt nauðsyn á að byggja
smábátahöfn annars staðar. Af
þessum ástæðum vildi hann varpa
fram eftirfarandi spurningu: Eru
borgarstjórnarmenn þess um-
komnir og telja þeir sig hafa
umboð til þess frá umbjóðendum
sínum að stofna fegurð og verð-
mætum Elliðaánna í fyrirsjáan-
legan voða og hættu? Ragnar
sagðist ekki trúa því að óreyndu og
leggði hann því til, að tillaga sú
sem fyrir lægi yrði felld og betri
um hraðbátahöfn í Elliðavogi af
eftirgreindum ástæðum.
1. Ekki hefur verið sýnt fram á
svo óyggjandi sé, að umferð
hraðbáta hafi ekki skaðleg áhrif á
laxagengd í Eliiðaárnar. Við telj-
um að mjög ríkar samfélagslegar
þarfir þurfi að liggja til grundvall-
ar ef hin minnsta áhætta er tekin
í sambandi við fiskigengd í Elliða-
árnar. 2. Ekki hefur verið kannað
til neinnar hlítar hvort aðrir
staðir í borgarlandinu komi til
álita við slíka hafnargerð ef hún
er talin nauðsynleg framkvæmd. 3
Um 60—80 sportbátar munu nú
vera í eigu Reykvíkinga. Kostnað-
ur borgarinnar við hafnargerðina
er áætlaður a.m.k. 100 milljónir
að rísa á ósasvæði þeirra. Elliða-
árnar væru slík náttúruauðæfi
fyrir borgarbúa alla, að það næði
ekki nokkurri átt að hætta þeim að
óþörfu. Þá sagðist Ragnar vilja
leggja áherzlu á eftirfarandi
staðreyndir:
Enginn hinna erlendu sérfræð-
inga og fræðimanna mæltu með
því, að smábátahöfnin yrði reist
við mynni Elliðaánna. Þetta væri
veigamikið atriði, þó sumir mæli
því ekki á móti. 2. Allir hinna
erlendu sérfræðinga bentu á
mengunarhættuna sem mikinn
skaðvald og áhættu. 3. Nokkrir
mæltu beinlínis á móti byggingu
smábátahafnarinnar á þessum
stað. 4. Veiðimálastjóri varar
ákveðið viö hættunni af starfsemi
smábátahafnarinnar í Elliðavogi.
5. Stangveiðifélag Reykjavíkur
andmælir byggingu smábátahafn-
arinnar við ósa Elliðaánna. 6.
Fiskiræktarfulltrúi varar við
byggingu smábátahafnarinnar á
umræddum stað. 7. Veiði- og
fiskiræktarráð, sem er ráðgefandi
staður fundinn fyrir sportbáta í
Skerjafirði, Grafarvogi, Gufunes-
höfða eða Geldinganesi, en þessir
str.ðir hefðu ekki verið kannaðir til
hlítar heldur einblínt á ós Elliða-
ánna laxinum og lífríki ánna til
óbætanlegs tjóns. I lok máls síns
gat Ragnar þess, að Davíð Odds-
son sem einnig ætti sæti í veiði-
og fiskiræktarráði væri einnig
mótfallinn gerð smábátahafnar á
þessum stað.
Sigurjón Pétursson (abl) talaði
næst og sagðist vita, að í framtíð-
inni yrði smábátahöfn nauðsynleg
í Reykjav'k, en nú væru í sínum
huga önnur verkefni sem væru
mun brýnni. Vert væri í þessu
sambandi að minna á, að engum
hefði dottið í hug að byggja
hesthús fyrir hestaeigendur. Aðal-
atriðið hér væri þó, að ekki mætti
stofna lífríki Elliðaánna í hættu.
Hann lagði síðan fram bókun frá
borgarfulltrúum Alþýðubanda-
lagsins þar sem segir: „Við leggj-
umst eindregið gegn hugmyndum
króna. Við teljum að skattpening-
um Reykvikinga beri að verja til
nytsamari hluta en sportbátahafn-
ar.
Kristján Benediktsson (F) tók
næst til máls. Hann sagði ekkert
vafamál, að hér vantaði aðstöðu
fyrir smábáta. Kristján sagðist
telja Eiðsvík aðgengilegasta stað-
inn í Reykjavík og hann hefði
engin rök fengið af hverju borgar-
stjórn ætti að setja höfnina í
Elliðaárvog. Kristján sagðist
sannfærður um, að allir Reykvík-
ingar vildu í hjarta sínu vernda
Elliðaárnar. Hann sagðist vera
talsmaður smábátahafnar, en hún
ætti að vera í Eiðsvíkinni. Líkur
væru á að ^portbátum myndi
fjölga með komu hafnarinnar, og
í Elliðavogi væru engir stækkun-
armöguleikar en það væri hins
vegar í Eiðsvíkinni. Hann sagði, að
sér findist lítið á álitsgerðunum að
græða því máli skipti hve litlar
árnar væru í raun. Kristján
Benediktsson kvaðst myndu greiða
atkvæði gegn því, að höfnin yrði
reist í Elliðavogi, en hins vegar
styðja, að kannað verði hvort ekki
verði unnt að koma henni fyrir
annars staðar. Magnús L. Sveins-
son (S) sagði það ekki nýtt, að
deilt sé um framkvæmdir um-
hverfis Elliðaárnar. Því hefði
verið haldið fram hvað eftir
annað, að lífríki Elliðaánna væri í
hættu. Fyrst var Elliðaárstöðin
byggð, síðan voru gerðar brýr,
síðast stórar brýr, það hefðu verið
gerðar uppfyllingar í voginum.
Þrátt fyrir allar þessar fram-
kvæmdir, siglingar skipa og verk-
stæði umhverfis Elliðaárvog þá
væri staðreyndin sú, að laxagengd-
in færi stöðugt vaxandi í ánum.
Magnús sagði, að Kristján Bene-
diktsson hefði í sínu máli ekki
minnzt á, að skammt frá smábáta-
höfninni ætti að koma bryggja
fyrir stór kaupskip á vegum
Sambands ísl. samvinnufélaga og
enn nær skipasmíðastöð. Síðastlið-
ið haust hefði Sigurjón Pétursson
flutt hér tillögu um að flýta
könnun á gerð skipasmíðastöðvar.
Henni væri ætlaður staður þarna
og þessi málflutningur væri alls
ekki í samræmi við það sem þá var
sagt. Magnús L. Sveinsson sagði,
að smábátahöfnin yrði aðeins brot
af þeirri umferð, sem borgarfull-
trúar hefðu áður samþykkt að færi
um voginn. Gert væri ráð fyrir að
fara mjög varlega í þessu máli og
hægt verði að stöðva umferð
fyrirvaralaust ef þurfa þykir.
Magnús sagði það rangt, að ekki
hafi verið könnuð aðstaða annars
staðar í borgarlandinu. Hann
sagðist ekki telja það vandalaust,
að borgaryfirvöld hefðu ekki
skapað aðstöðu yfir smábáta og
það væri út í hött að tala um 60-80
báta. Þeir væru um 200. Hann
sagðist vart geta hugsað sér
hollara tómstundastarf en að
fjölskyldan fari saman í skemmti-
siglingu. Sigurjón Pétursson borg-
arfulltrúi hafi á fundi um daginn
sagt, að Reykjavík væri leiðinleg-
asta borg í heimi. Magnús sagðist
vita, að ekki hugsuðu allir svo. Á
umræddum fundi hefði Sigurjón
sagt, að til væri sviðsvagn hjá
borginni, en hann væri einungis
notaður einu sinni á ári. Magnús
sagðist ekki viss um að borgin yrði
eitthvað skemmtilegri þó vagninn
væri notaður oftar, jafnvel þótt
Sigurjón Pétursson væri í honum
á hverjum degi. Magnús L. Sveins-
son sagðist hafa miklu meiri
áhyggjur af annarri starfsemi en
smábátahöfn þarna en hann vildí
leggja sérstaka áherzlu á, að aðgát
skyldi höfð. Reykjavíkurborg
sæmdi ekki annað en að skapa
aðstöðu fyrir smábátaeigendur,
sem fram að þessu hefðu orðið að
sætta sig við að hafa enga aðstöðu
fyrir tómstundastarf sitt í Reykja-
vík og hefði það þegar valdið þeim
margra milljóna tjóni. Með þeim
varúðarskilmálum, sem fylgdu
Framhald á bls. 26
er enn fenginn fyrir rekstrarform-
inu. Ennfremur er allt í óvissu um
aðsókn að þessu námi. Það mál
skýrist ekki fyrr en við innritun í
júnímánuði n.k. og ekki fullkom-
lega fyrr en við staðfestingu
umsókna í haust. En miðað við
aðsóknina s.l. vor og reiknað
hlutfallslega af stærð þess hóps
sem nú lýkur grunnskólaprófi,
gæti aðsóknin farið niður fyrir 150
nýnema samtals í námsbrautirnar
þrjár sem um er að ræða. Meðan
slík óvissa ríkir hlýtur að vera
hagkvæmara að tengja rekstur
starfseminnar því skólastigi sem
fyrir er og sjá henni þar fyrir
húsnæði og kennaraliði eftir þörf-
um, en að fá henni sérstaka
skólastofnun sem ekki er vitað
hvernig hún fyllir út í. Um
fjölbrautarskólalausnina væri
ekkert nema gott að segja, svo
framarlega sem hún risi undir
nafni, sem hún myndi tæpast gera
með þremur fámennum bóklegum
brautum. Vonandi verður þess
ekki langt að bíða, að sú leið verði
fær með nauðsynlegri fjölbreytni
og samrekstri bóklegra og verk-
legra framkvæmda sagði Ragnar
Júlíusson að lokum.
F.lín Pálmadóttir (S) sagði, að
nú væri fræðsiuráði ætlað að taka
eina skólahúsið í borginni Ár-
múlaskóla sem sérbyggður er fyrir
verknám og gera úr honum fá-
mennan fjölbrautarskóla með eng-
um verknámsbrautum og láta
helminginn af Laugalækjarskóla
til ríkisins undir Fósturskólann.
Nú væri ætlast til að gera
ráðstafanir sem væru bráða-
birgðalausnir og leystu engan
vanda. Fjölbrautarskólinn sem í
raun væri verið að sækjast eftir
væri fjölmennur skóli þar sem
hægt yrði að bjóða nemendum upp
á margar brautir og jafnt verk-
nám sem bóknám. Slík lausn sem
nú væri verið að reyna að ná fram
væri ekkert annað en kák og þó
slæmur sé sá kostur að bíða um
sinn sé það þó betra en að vera
með sííelldar bráðabirgðalausnir.
Þorbjörn Broddason sagði málið
sér hugleikið og hann vonaðist til
að aðrir bæru gæfu til þess að fá
farsælli lausn en Elín Pálmadótt-
ir. Ekki væri verið að loka dyrum
á framtíðarlausnir, en hann vildi
vekja athygli á því, að með þessu
leystist vandi Fósturskólans. Með
svona hegðan væri fræðsluráð að
kalla yfir sig miðstýringu.
Ragnar Júlíusson sagði, aö
höfuðatriðið væri — að ekki yrði
stofnaður Fjölbrautarskóli sem
ekki hefði næga nemendur. Stað-
reyndin væri sú miðað við daginn
í dag þá myndu 302 nemendur á
næsta vetri skiptast á Iðnskólann,
Vélskólann og aðra sérskóla svo
það lægi í augum uppi að með
breyttu fyrirkomulagi í Ármúla-
skóla væri verið að stofna skóla
sem ekki hefði næga nemendur og
slíkt væri miður skynsamlegt.