Morgunblaðið - 30.05.1978, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGINN 30. MAÍ 1978.
3
Ummæli efstu manna vinstri flokkanna:
MORGUNBLAÐIÐ snéri sér í gær til efstu manna hinna þriggja nýju meirihlutaflokka í Reykjavík og
innti eftir áliti þeirra á úrslitum kosninganna og hvað nú tæki við í stjórn höfuðborgarinnar.
Björgvin Guðmundsson, efsti maður á lista Alþýðuflokksins:
„Enginn einn flokkur
verdi rádandi afl í
hinu nýja samstarfi”
— Ég er mjög ánægður með
útkomu Alþýðuflokksins í
borgarstjórnarkosningunum í
Reykjavík. Við stefndum að því
að fá tvo borgarfulltrúa kjörna
og náðum því marki. Ég tel að
ástæðurnar fyrir þessari góðu
útkomu séu a.m.k. tvær. í
fyrsta lagi hafi Alþýðuflokkur
inn notið stefnu sinnar og
starfs í borgarstjórn Reykja-
víkur og í öðru lagi tel ég að
landsmálin hafi mjög blandast
inn í þessar kosningar og þar
hafi framboð okkar notið
stefnu flokksins á Alþingi og
þar á meðal gagnrýni á ríkj-
andi stjórnarstefnu. Alþýðu-
flokkurinn hefur í þessum
sveitarstjórnakosningum unn-
ið góðan sigur víða um land. f
mörgum stærstu kaupstöðum
landsins hefur flokkurinn bætt
mjög myndarlega við sig og ég
tel að þetta. boði fylgisaukn-
ingu Alþýðuílokksins í kom-
andi þingkosningum og mér
virðist að þcssi sigur Alþýðu-
flokksins í sveitastjórnarkosn-
ingum og sú sókn sem hafin er
bendi til þess að Alþýðu-
flokkurinn sé ekki aðeins að
rétta við eftir þá lægð. sem
hann hefur verið í, heldur sé
hann að hefja nýja sókn á
hinum pólitíska vettvangi.
— Hvað vilt þú segja um
útkomu annarra flokka?
— Ég verð nú að segja eins og
er, að ég fagna því einnig að
Sjálfstæðisflokkurinn skuli nú
hafa misst meirihluta sinn í
Reykjavík. Þetta er það tak-
mark, sem Alþýðuflokkurinn og
aðrir flokkar, sem voru í minni-
hluta í Reykjavík, hafa stefnt
að. þ.e. að hnekkja meirihluta-
valdi Sjálfstæðisflokksins, sem
staðið hefur í meira en hálfa öld
og því langþráða marki hefur nú
verið náð. Ég átti ekki von á því
að takmarkið næðist að þessu
sinni, þar sem Sjálfstæðis-
flokkurinn hafði 9 fulltrúa áður
og mér kom það nokkuð á óvart,
að sjálfstæðismenn skyldu
missa meirihlutann, en ég er
mjög ánægður með það. Varð-
andi útkomu Alþýðubandalags-
ins og Framsóknarflokksins vil
ég segja það, að ég átti ekki von
á því að Alþýðubandalagið bætti
svona miklu við sig sem raun
varð á. Ég vissi að þeir myndu
bæta við sig einhverju en ekki
mjög miklu. Þá átti ég heldur
ekki von á því að Framsóknar-
flokkurinn myndi hrapa svona
mikið í fylgi í Reykjavík og raun
varð á.
— Sú spurning skýtur
óneitanlega fyrst upp kollinum
við hin breyttu viðhorf hvað nú
taki við?
— Mín skoðun er sú, að þeir
flokkar sem fengið hafa meiri-
hluta, Alþýðuflokkurinn, Al-
þýðubandalagið og Framsóknar-
flokkurinn, eigi að ganga til
samstarfs og mynda nýja stjórn
í Reykjavík. Þetta er að vísu
mál, sem ekki hefur verið rætt
í Alþýðuflokknum í Reykjavík
en það verður lagt fyrir full-
trúaráðið, sem tekur endanlega
ákvörðun í málinu. Endanleg
afgreiðsla málsins mun svo að
sjálfsögðu fara eftir því hvernig
semst um málefnasamning fyrir
hinn nýja meirihluta. Þar mun-
um við Alþýðuflokksmenn
leggja til grundvallar þá stefnu-
skrá, sem við lögðum fram fyrir
borgarstjórnarkosningarnar.
— Verður hinn nýi meirihluti
undir sterku forsæti Alþýðu-
bandalagsins, þar sem það er nú
langstærsti flokkurinn í nýja
meirihlutanum?
— Ég er alls ekki sammála
því að svo verði. Mín skoðun er
sú að það eigi að mynda þriggja
flokka stjórn um borgina, sem
verði alveg hliðstæð við sam-
steypustjórnir þriggja flokka,
sem stundum hafa verið
myndaðar um stjórn landsins og
þar eigi að ríkja sem mest
jafnræði milli allra þriggja
flokkanna þannig að þar verði
enginn einn flokkur ráðandi afl.
Ég vænti þess að samkomulag
náist um að byggja meirihluta-
samstarfið upp í þeirri megin-
reglu.
— Hvaða óskir hefur Alþýðu-
flokkurinn um ráðningu nýs
borgarstjóra?
Framhald á bls. 30.
Kristján Benediktsson, efsti maður á lista Framsóknarflokksins:
„Tel líklegt að borgarfull-
trúum verði fjölgað í 21”
— Það kom mer mjög á
óvart að vlð framsóknarmenn
skyldum tapa borgarfulltrúa
og ég byggi það á því, að mér
hefur fundizt að við höfum
unnið gott starf á siðasta
kjörtímahili í borgarstjórn-
inni. Því fannst mér að við
verðskulduðum það ekki að
tapa einum borgarfulltrúa. Ég
lít þannig á að önnur mál en
horgarstjórnarmál hafi bland
ast inn í þessa kosningabaráttu
og haft veruleg áhrif á niður-
stöður kosninganna. Við sjáum
það ef við lítum á niðurstöður
kosninganna að báðir flokk-
arnir, scm eiga aðild að ríkis-
stjórninni, tapa miklu fylgi hér
í Reykjavík þrátt fyrir að
annar þeirra hafi verið hér í
meirihluta og stjórnað en hinn
í minnihluta. Þetta sýnir að
það er eitthvað sameiginlegt
sem veldur því að báðir þeir,
sem voru á öndverðum meiði í
valdabaráttunni í borgar-
stjórn. tapa. Það gefur auga
leið að það eru áhrif frá
landsstjórninni. sem á ein-
hvern hátt hafa síast inn í fólk
á undanförnum vikum og mán-
uðum vegna ýmissa ráðstafana.
sem þar hafa verið gerðar, þó
ég vilji hins vegar segja að
margt af því hefur verið
nauðsynlegt að gcra.
Ég hafði að vísu gert ráð fyrir
því að stjórnarflokkarnir
myndu tapa einh’verju hér í
Reykjavík og Alþýðubandalag
og Alþýðuflokkur bæta ein-
hverju við sig en það kom mér
mjög á óvart hvað þessi sveifla
varð stór. Ég hygg nú að ýmsir
af þeim, sem tóku þátt í því að
þessi sveifla varð til, hafi þótt
nóg um þegar þeir sáu hversu
mikil hún varð og afdrifarík.
— Nú þegar sjálfstæðismenn
hafa misst meirihluta sinn, er
það stefna Framsóknarflokksins
að ganga til samstarfs við
Alþýðubandalag og Alþýðuflokk
um myndun nýs meirihluta?
— Það liggur nú alveg ljóst
fyrir frá okkar hendi að ganga
til þátttöku í slíku samstarfi.
Við höfum bæði fyrir þessar
kosningar og í undanfarandi
1 kosningum lagt áherzlu á það að
meirihluta Sjálfstæðisflokksins
í borgarstjórn yrði hnekkt og
það yrði myndaður meirihluti
andstæðinga Sjálfstæðisflokks-
ins. Það gefur auga leið að þó að
við höfum tapað borgarfulltrúa
er ég sama sinnis og ég hef verið
að þessu leyti. Borgarstjóri
hefur líka lýst því yfir, að
Sjálfstæðisflokkurinn dragi sig
nú í hlé og hinir fái að spreyta
sig þannig að það liggur auðvit-
að fyrir að þeir munu gera það.
Það verður hins vegar tíminn að
leiða í ljós hvernig það samstarf
tekst.
— Nú er Alþýðubandalagið
langstærsti flokkur hins nýja
meirihluta. Hvernig mun Fram-
sóknarflokkurinn taka því ef
Alþýðubandalagið krefst þess að
hafa algera forystu fyrir nýja
meirihlutanum?
— A það hefur ekki reynt og
ég vil benda á það að þótt
Framsóknarflokkurinn hafi að-
eins hlotið einn borgarfulltrúa í
Reykjavík verður slíkur meiri-
hluti ekki myndaður án hans.
Ég er þeirrar skoðunar og byggi
þá skoðun á reynslu, sem við
höfum úr öðrum bæjarfélögum,
að þótt flokkar séu misstórir,
sem fara með stjórn, fari það
ekki eftir stærð þeirra þegar til
framkvæmdanna kemur hvaða
forystu og áhrif þeir hafa í
samstarfinu. Við sjáum það t.d.
þegar myndaðar hafa verið
samsteypustjórnir tveggja mis-
stórra flokka eins og t.d. Sjálf-
stæðisflokksins og Alþýðu-
flokksins hér fyrr á árum hafa
þeir oftast sama ráðherrafjölda
Framhald á bls. 30.
Sigurjón Pétursson, efsti maður Alþýðubandalagsins:
„Munum óhjákvæmilega
hafa ákveðna forystu”
— Ég er að sjálfsögðu mjög
ánægður með úrslit þessara
borgarstjórnarkosninga og í
þeim hefur unnizt ákaflega
margt fyrir Alþýðubandalagið.
í fyrsta lagi heíur tekizt að
reisa stcrkan, stóran flokk til
mótvægis við Sjálfstæðisflokk-
inn í borginni. I öðru lagi tókst
það, sem við bjuggumst tæpast
við að myndi takast. þ.e. að
fella áratugagamlan meiri-
hluta Sjálfstæðisflokksins. Ég
get ckki annað en fagnað
þessum úrslitum og ég tel þau
ákaflega þýðingarmikil fyrir
Alþýðubandalagið ekki sízt
mcð tilliti til þess, að eftir
mánuð fara fram aðrar
kosningar.
Ég tel það mjög einkennandi
við þessar kosningar að stjórn-
arflokkarnir hafa tapað fylgi
nánast alls staðar en stjórnar-
andstöðuflokkarnir hins vegar
unnið á. Að vísu er rétt að vekja
athygli á því, að þó að Alþýðu-
flokkurinn fái nokkuð góða
kosningu núna þá fékk hann
óvenju lítið kjörfylgi í borgar-
stjórnarkosningunum 1970 og
1974 þannig að ef horft er lengra
aftur í tímann hefur hann náð
sínu gamla fylgi. Það er líka
greinilegt að eitthvað af því
fylgi, sem er að yfirgefa Sjálf-
stæðisflokkinn hefur kosið A
Alþýðuflokkinn. Hins vegar er
þetta mesta kjörfylgi sem
Alþýðubandalagið og Sósíalista-
flokkurinn hafa nokkru sinni
fengið og mesti fulltrúafjöldi.
Hvað tekur nú við í stjórn
Reykjavíkur?
— Það er nokkuð greinilegt af
þessum úrslitum að þeir flokkar,
sem áður voru í minnihluta,
myndi nýjan meirihluta. Það
gefst ekki tími til þess að ráða
miklum ráðum fyrir næsta
borgarstjórnarfund, sem er á
fimmtudaginn, en ég geri mér
vonir um að á þeim fundi verði
hægt að kjósa forseta borgar-
stjórnar og borgarráð. Hins
vegar reikna ég með því að
flokkarnir muni taka sér all-
nokkurn tíma til þess að gera
sér grein fyrir hvernig bezt
verði staðið að stjórn þessarar
borgar. Á það skal bent, að það
kerfi sem er við lýði hjá
borginni, er miðað við eins
flokks stjórn og það er enginn
vafi á því að það þarf að gera
á henni ýmsar breytingar og
lagfæringar. Ég á ekki von á því
að fyrst í stað verði teknar
afdrifaríkar ákvarðanir um
stjórn borgarinnar, það verður
ekki gert fyrr en flokkarnir hafa
áttað sig á því hvernig staðan
er.
— Hefur ákvörðun verið tekin
um val borgarstjóra og forseta
borgarstjórnar?
— Það er yfirlýst stefna nýju
meiríhlutaflokkanna, að starfi
borgarstjóra eigi að gegna
dugmikill maður, sem getur haft
með höndum framkvæmda-
stjórn þessa mikla fyrirtækis.
Hann á ekki að hafa pólitíska
leiðsögn, það hlutverk ætlum við
okkur, sem kjörin erum af
fólkinu til þess og við ætlum
honum ekki annað en verk-
stjórn og almenna skipu-
lagningu. Ég á ekki von a því að
valinn verði borgarstjóri úr hópi
borgarfulltrúa fyrir næstu
fjögur árin. Hins vegar tel ég
rétt og það er skoðun hinna
flokkanna líka, að rétt sé að
auglýsa eftir manni í stöðu
borgarstjóra. Engin ákvörðun
hefur verið um það tekin
hvernig staðið verði að vali
fórseta borgarstjórnar og
borgarráðs um kjör forseta
borgarstjórnar né borgarráðs.
Oddvitar þessara þriggja flokka
hafa ekki hitzt enn sem komið
er og því er alveg óljóst með
hvaða hætti samstarfinu verður
háttað ef af því verður, sem ég
sé ekkert til fyrirstöðu að verði.
— Nú er Alþýðubandalagið
langstærsti flokkurinn í hinum
nýja meirihluta. Munuð þið
Alþýðubandalagsmenn krefjast
forystuhlutverks í hinu nýja
samstarfi?
— Við munum ekki beita
þessum meirihluta til þess að
kúga með neinum hætti okkar
samstarfsaðila. Við munum þó
óhjákvæmilega hafa ákveðna
forystu með höndum, þar sem
Framhald á bls. 30.