Morgunblaðið - 30.05.1978, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGINN 30. MAÍ 1978.
i þessum þætti, sem jafnframt verður sá
síðsti, Ijúkum við yfirferð okkar á markverð-
inum. Hann er sá leikmaður sem helst
verður útundan varðandi þjálfun yngri
aldurshópa. — Markverðinum þarf því að
sinna vel, svo hægt sé aö krefjast einhvers
af honum. Til þess að 8. og 9. grein um
markvörðinn kæmi að góðum notum fyrir
þig sem markvörð (eða leiðbeinanda), fékk
ég mér til aöstoöar Ólaf Magnússon
íþróttakennara og markvörð meö meistara-
flokksliði Vals, og kann ég honum bestu
þakkir fyrir.
Við skulum þá halda áfram með hina 4
aðalþætti, er við nefndum í 8. þætti.
Knatt-
spyrnu-
þættir
Janus Gu<Maugsson tók saman
er að senda knött til samherja og því er sá
markvörður sem náð hefur að handsama
knöttinn í þeirri aðstöðu að hefja sóknina.
Markvörðurinn verður því að vera jafn
nákvæmur og allir aðrir leikmenn er hann
sendir knöttinn, hvort sem hann gerir það
með því að kasta knettinum eða sparka
honum út.
Grundvallartækni þess að senda knöttinn,
hvort sem er með höndum eða fótum verður
markmaðurinn að æfa vel. Hann verður aö
geta sparkað eða kastað knetti til samherja
sem er frír fyrir utan vítateiginn, tekið
útspörk og sparkað knetti hátt og langt fram
á völlinn úr höndunum eða „kontraboltum"
20—40 m fram á völlinn.
Að framansögðu sést að markvörður
4. Fyrirgjafir —
hvenær skal grípa
pær og hvenær
slá frá markinu
a) Fjarlægð knattarins
frá markinu
Sé möguleiki fyrir markmann að fara út
í fyrirgjöf og ná henni, ber honum að gera
það, því að hann á að vera hæfasti
leikmaður liðsins til þeirra aögerða. Þetta
getur hann þó einungis gert, komist hann
til knattarins með góöu móti. Sé knötturinn
hins vegar of langt frá markinu, ætti
markmaður undir flestum kringumstæöum
heldur að vera kyrr í marki sínu og verja
það. Á mynd 91 a. sjáum við hvar
markvörður hefur misst af knetti fyrir markið
og mótherji hans (02) sendir knött í markið.
En á mynd 91 b. er markvörður kyrr og ver
skot mótherjans.
3. Vörn liðs
okkar aðstoðuð
Markverði ber alltaf að staðsetja sig með
tilliti til þess hvar knötturinn er á vellinum
á hverjum tíma. Á þennan hátt koma þrír
hlutir honum til góða:
a) Réttri línu náð
Markvörður er með þessu móti alltaf í
réttri línu og þá ekki síst ef nauðsynlegt væri
fyrir hann að hlaupa snögglega út úr
markinu.
Á mynd 93 a., er markvöröur ekki í réttri
línu miðað við það hvar knötturinn er á
vellinum. Þess vegna þarf hann áður en
hann getur lokað markinu að færa sig fyrst
inn í þríhyrninginn sem myndaður er af
knettinum og stöngunum.
Á mynd 93 b., er markvörður hins vegar
í réttri línu og getur með því að koma enn
lengra út úr markinu lokað því betur.
b) Leiðin
til knattarins
Við fyrirgjafir upp úr hornspyrnum þar
sem andstæðingarnir hafa sent 7—8
leikmanna sinna inn í vítateig okkar, verður
vítateigurinn næst markinu þéttskipaður
leikmönnum. Séu einhverjar efasemdir í
huga markvarðar um að hann nái ekki til
knattarins með góðu móti, er betra fyrir
hann að velja þann kostinn að vera kyrr og
verja markið en að fara í „ævintýraferð" inn
í þvöguna sem leikmennirnir orsaka.
c) Knöttur gripinn
eftir fyrirgjöf
Gott er fyrir markvörð að ákveða stráx
hvort grípa eigi knöttinn eða slá hann frá
eftir fyrirgjöf, því sé ákvörðun tekin um að
grípa knöttinn verður það að gerast meðan
hann er í hæsta punkti á braut sinni. Á þann
hátt notfærir markvörður sér best þá
yfirburði sem hann hefur yfir alla aðra
leikmenn, þ.e. leyfið til að nota hendurnar,
sbr. mynd 92 sýnir okkur.
d) Knötturinn sleginn
frá markinu
eftir fyrirgjöf
Áríðandi er að ákvörðun um að kýla
knöttinn frá markinu sé tekin strax þannig
að markmaður hafi tækifæri til að beita
öllum kraftinum sem hreyfiafl líkama hans
leyfir í að kýla knöttinn. Reynt skal síðan á
slá knöttinn hátt, langt og út til hliðanna frá
markinu.
b) Svæðið fyrir aftan
vörnina varið (valdað)
Markvörður getur með því að koma út úr
markinu og alveg út undir vítateiginn
hjálpað vörninni, því með því minnkar hann
svæðið milli aftasta varnarmannsins og
marksins. Mynd 94 sýnir okkur hvernig
markvörður (M) í liði X, sem er í sókn hefur
minnkað svæðið milli sjálfs sín og aftasta
varnarmannsins sem er á miðlínunni með
því að færa sig alveg út undir vítateig.
í þessari stöðu er hann ekki aðeins nær
samherjum sínum og minnkar þar með
svæðið milli sín og þeirra, heldur á hann
einnig auðveldara með að kalla leiðbeining-
ar og fyrirskipanir til þeirra.
Það að kalla til samherja sinna er eitt af
veigamestu þáttum markvörslunnar, en er
frámunalega vanvirt af flestum markvörð-
um. í rauninni er markvörðurinn undir
flestum kringumstæðum í bestri aöstöðu til
þess að sjá hreyfingar sóknarmanna
andstæðinganna, og getur því hjálpað mikið
til með ýmsum ráðleggingum til félaga
sinna.
c) Einbeitni næst
Það að staðsetja sig alltaf með tilliti til
hvar knötturinn er á hverjum tíma tryggir
það aö markvörðurinn einbeitir sér allan
tímann. Skortur á einbeitingu er einn versti
óvinur allra markvarða, sérstaklega í leikjum
þar sem hann kemur lítið viö knöttinn.
Athugið mynd 95 hvað varöar staðsetningu
markvarðar eftir því hvar knötturinn er.
4. Knetti komið í leik
Mikill munur er á því að koma knetti út
af hættusvæði með öllum tiltækum ráðum,
eða að senda knött til samherja. Skylda
markvarðar sem og allra annarra leikmanna
kemur knetti í leik aðallega á þrennan hátt:
a) Meö því aö kasta knettinum út, sbr.
mynd 96 sýnir.
b) Með því að sparka knettinum fram á
völlinn úr höndum sér.
c) Með því að taka útspörk, sem tekin eru
frá markteig.
Að lokum
Margar eru þær bækur sem skrifaðar
hafa veriö um knattspyrnu sem og ýmsa
þætti innan hennar. Allar hafa þessar bækur
sitt gildi og þjóna hver sínum tilgangi. Þó
er það eitt atriði sem er þeim öllum
sameiginlegt og flestir um það sammála, að
engin þeirra er tæmandi á sviði knattspyrn-
unnar — hún er það víðáttumikil.
í þessum þáttum hef ég orðið að stikla á
stóru en þó reynt að koma víða við og draga
fram þýðingarmestu atriðin varðandi grunn-
tæknina, sem hver leikmaður þarf aö ná
tökum á og búa yfir þegar í efri aldursflokka
er komið. Nú er það þitt ungi maður að æfa
upp öll þessi tækniatriði sem og önnur er
kunna aö verða á vegi þjálfunar þinnar.
Tækninefnd KSÍ hefur þegar komið upp
sínum skóla varðandi skólun þjálfara á sviöi
knattspyrnunnar, og unnið þar mjög öflugt
starf. Því vona ég að ég hafi ekki með
skrifum þessara greina minna gengið fyrir
verksvið þeirra — heldur hitt, að ég hafi
frekar létt aðeins á þeirra byrði með þessum
þáttum.
Að lokum vil ég þakka þeim sem fylgst
hafa með þáttum þessum og vona að
einhver lærdómur hafi af þeim fengist.
Janus Guðlaugsson