Morgunblaðið - 30.05.1978, Blaðsíða 30

Morgunblaðið - 30.05.1978, Blaðsíða 30
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGINN 30. MAI 1978. 30 --* «LH Meiri skriður hefur greinilega færzt í þrívaldatafl Rússa, Kínverja og Bandaríkjamanna. Pekingferð ráðgjafa Carters forseta í þjóðaröryggismálum, Zbigniew Brzezinskis, fylgir í kjölfar ferðalags Leonid Brezhnevs flokksritara til hér- aðanna sem liggja að landa- mærum Kína. Rússar hafa sent aðalfulltrúa sinn í samninga- viðræðum við Kínverja, Leonid Ilychev, aftur til Peking þótt Kínverjar hafi nýlega hafnað enn einu tilboði Rússa um að samningur verði gerður milli landanna. Og Kremlverjar hafa beðið Kínverja opinberlega afsökunar, þótt það eigi sér enga hliðstæðu, á atburði þeim er varð á landamærunum, er sovézkir hermenn misþyrmdu óbreyttum kínverskum borgur- um. En þetta er aðeins ytra borð umræðna sem fara fram í Peking um samskipti Kínverja við risaveldin tvö. Mál málanna í þessum umræðum er hvort Kínverjar ættu að koma aftur á vinsamlegum samskiptum við Sovétríkin. Þetta stendur í beinu sambandi við þá baráttu sem nú stendur yfir um innan- landsstefnuna í Peking. Stefnu- umræðan gefur til kynna að baráttan standi á milli þeirra sem vilja halda áfram barátt- unni gegn maoisma, manna eins og Teng Hsiao-ping varafor- sætisráðherra, og hinna sem eru ekki eins áfjáðir í að fara þá leið, manna eins og Hua Kuo- feng flokksformanns. Teng hvetur til hinnar hægri- sinnuðu stefnu um breytingar í nútímaátt. Hua hallast að þeirri vinstrisinnuðu stefnu að haldið verði fast í meginreglur sósíal- ismans. Aðalhvatamenn þeirrar vinstri öfgastefnu að endurlífga róttæka stefnu Maos eru margir fylgismenn „þrjótanna fjög- urra“ sem eru stöðugt fordæmd- ir í kínverskum blöðum. Jafnvel þótt „þrjótunum" undir forystu eiginkonu Maos vaeri kollvarpað eftir dauða hans torveldar áhrifamikil klíka maoista í hernum ráðamönnunum í Peking að hundsa sjónarmið vinstriöfgamanna. Þær nútímabreytingar sem Teng hvetur til krefjast þess að auðlindir landsins séu nýttar í þágu uppbyggingar iðnaðar og landbúnaðar og það þýðir að minna verður aflögu handa landhernum. Þetta er ein af ástæðunum til þess, burtséð frá öllum hugsjónafræðilegum sjónarmiðum, að í hernum er einnig til staðar hörð andstaða gegn Teng. Hann hefur lofað því að nútímabreytingar í efnahags- lífinu leiði einnig til nútíma- breytinga í heraflanum, en segir að efnahagslífið verði að sitja í fyrirrúmi. Ymsir þeirra sem heyra til andstöðuhópnum í heraflanum halda því fram að nútímabreytingar í hernum feli í sér að sagt verði skilið við skæruhernaðarkenningar mao- isma um „alþýðustríð“ og að það hefði í för með sér ósigur ef til styrjaldar kæmi við Rússa. I nýlegri grein í flokksritinu Rauði fáninn var deilt á þá „rógsskoðun" að tilraunir til þess að hraða nútímabreyting- um í landhernum jafngiltu því að gera að engu hugmyndirnar um alþýðustríð. Andstöðu- hóparnir halda því fram að her, sem sé þjálfaður og skipulaður til þess að heyja „alþýðustríð", sé ekki jafnframt hægt að útbúa og skipuleggja til að heyja nútímastríð með einhverjum árangri. Rök andstöðuhópanna virðast skynsamleg frá hern- aðarlegu sjónarmiði. Teng Hsiao-ping reynir að dylja þennan mun með því að hvetja landherinn til þess að heyja alþýðustríð „við nútíma- aðstæður". En þetta þýðir að hann vill halda nafninu „alþýðu- stríð“ og gæða það nútíma inntaki. Þau nútímalegu og kostnaðarsömu hergögn sem til Eftir Victor Zorza Valda- tafi Kín- verja þyrfti til þess að gera þetta mögulegt væri aðeins hægt að fá með því að kaupa þau erlendis frá í nálægri framtíð og með því að færa efnahagskefið í nútíma- horf ef lengra er horft fram í tímann. Ohugsandi er að kaup á erlendum hergögnum gætu breytt þeim geysistóra her sem Kínverjar hafa yfir að ráða á Teng Hsiao-ping Hua Kuo-feng skömmum tíma í nútíma herafla sem gæti staðizt hernaðarmátt Sovétríkjanna í stríði sem ýrði háð með nútíma vopnum og aðferðum. Aætlun Tengs um nútímabreytingar — hvort held- ur í efnahagslífinu eða í land- hernum — útheimta mikinn tíma. Þær útheimta tryggan frið við Rússa, jafnvægi á landa- mærunum og pólitískt andrúms- loft sem gæti gert Kínverjum kleift að einbeita sér að upp- byggingu efnahagsmálanna án þess að herinn minni þá þráfald- lega á að stríð sé á næsta leiti. Það sem þetta útheimtir er í fáum orðum sagt samningar við Rússa. Þetta er í raun og veru kjarninn í þeim umræðum sem standa yfir og virðast í fljótu bragði fjalla eingöngu um inn- anlandsmál. En ef Teng Hsiao- ping vill samninga við Rússa verður hann fyrst að fá í Kreml þær tilslakanir sem mundu gera honum kleift að sannfæra aðra kínverska leiðtoga um að samn- ingarnir séu einhvers virði. Brezhnev vill líka samninga en hann getur ekki að svo stöddu samþykkt þær víðtæku tilslak- anir sem Teng þarfnast. Nýlegt ferðalag Brezhnevs til landa- mærahéraðanna þjónaði meðal annars þeim tilgangi að full- vissa leiðtoga flokksins og hers- ins á þessum svæðum — sem eru kjarni þrýstihóps andstæðinga Kínverja í Sovétríkjunum — um að uggur þeirra yrði ekki virtur Brezezinski að vettugi. Ræðurnar sem þeir héldu fyrir Brezhnev á ferðalagi hans sýndu glöggt að þeir voru áhyggjufyllri út af hættunni sem stafar frá Kínverjum en ýmsir leiðtoganna lengst austur í Moskvu virtust vera. Með því að bjóða Brzezinski til Peking eins og nú er ástatt var Teng að segja Kremlverjum að ef þeir létu undir höfuð leggjast að leggja fram betra tilboð gætu Kínverjar komið á nánari samskiptum við Banda- ríkjamenn, bæði stjórnmála- legum og hernaðarlegum. Ráða- mennirnir í Moskvu geta annað hvort hjálpað Teng að ná fram þeim friði og því öryggi sem hann vill Kína til handa eða að öðrum kosti skaðað öryggi So- vétríkjanna sjálfra með stefnu sem hefði í för með sér traustari og áhrifameiri tengsl Banda- ríkjanna og Kína. Stjórnin í Washington hefur auðvitað eigin ástæður til að senda Brzezinski til Peking og ein þeirra er sú að hún vill stía Rússum og Kínverjum eins mikið í sundur og frekast er hægt. En Peking-stjórnin notar heimsókn Brzezinskis til að fá Kremlverja til að greiða bætta sambúð Kínverja og Rússa hærra. verði og öll sólarmerki benda til þess að þeim takist það. Skjóta afsökunarbeiðni Rússa vegna landamæraatburð- arins átti sér enga hliðstæðu og má túlka þannig að hún lýsi að verulegu leyti þeim anda sem ríkir í samningaviðræðum þeim sem Kínverjar og Rússar hafa átt með mikilli leynd í Peking. Og risaveldanna — Húsavlk Framhald af bls. 15 sig töluverðu fylgi. Ætli landspóli- tíkin hafi ekki spilað inn í kosn- ingarnar hér hjá okkur eins og annars staðar, en þó ekki eins mikið. Mér finnst Sjálfstæðisflokkurinn vera að ná tökum hér á Húsavík og að sjálfstæðisfylgið hér sé að verða nokkuð traust," sagði Katrín Eymundsdóttir, sem var efst á lista Sjálfstæðisflokksins á Húsavík, en þar hélt flokkurinn báðum bæjar- fulltrúum sínum. Kristján Ásgeirsson, efsti maður á K-lista, sem nú fékk þrjá fulltrúa í stað tveggja áður, hafði þetta að segja um kosningaúrslitin: „Ég er ánægður með þessa útkomu í kosningunum. Við Alþýðubanda- lagsmenn og óflokksbundnir höfum bætt við okkur manni hér og tvímælalaust held ég að telja megi að úrslitin nú muni hafa sín áhrif í alþingiskosningunum. Eitthvað tel ég nú að landsmálin hafi spilað inn í fylgisaukningu okkar í kosningun- um um helgina, en fyrst og fremst tel ég að hún eigi sér staðbundnar orsakir. Við erum nú langsterkastir í bæjarstjórn Húsavíkur, án þess þó að hafa meirihluta, en úrslitin hafa það í för með sér að við munum nú hefja viðræður um myndun meiri- hluta. Sjálfstæðisflokkurinn var einn í minnihluta í bæjarstjórn síðasta kjörtímabil, en að svo stöddu treysti ég mér ekki til að fullyrða hvort sú skipan verður áfram. Ætli næsta vika fari ekki að mestu í viðræður um myndun meirihluta," sagði Kristján Ásgeirsson. — Hljótum að keppa... Framhald af bls. 48 við eigum mikið verk fyrir höndum að skýra verk Sjálf- stæðisflokksins á undanförnum árum og stefnu flokksins í næstu framtíð. Ég heiti á alla Sjálfstæðismenn að sýna, nú þegar á reynir, samstöðu og samheldndi og óþrjótandi dugnað. Við skulum fara um land allt og ná til allra lands- manna, ná eyrum þeirra og skýra málin og vænta þess, að skynsemin nái yfirhöndinni. — Ólafur Framhald af bls. 2 að segja, að hreyfing sé í kosning- um,“ sagði Ólafur. Þegar Morgunblaðið spurði Ólaf Jóhannesson hvort hann væri hræddur um að sama þróunin yrði í alþingiskosningunum, svaraði hann: „Ég vil nú ekki vera með miklar spár, en ég vil trúa því að við sækjum okkur þá og að þetta verði til þess, að við herðum róðurinn og þjöppum okkur betur saman." ~ Endurtalning Framhald af bls. 48 öll atkvæði á ný. Kom yfirkjörstjórn saman á ný kl. 16 í gær og stuttu síðar hófst talning á ný í leikfimi- sal Austurbæjarskólans. Yfirkjörstjórn sendi frá sér fréttatilkynningu síðdegis í gær vegna endurtalningunnar. Segir þar að níu atkvæða munur hafi reynst á afhentum kjörseðlum og nokkur brögð hafi verið á því við talninguna, að kjörseðlar hafi flokkast ranglega. Síðan segir aö með hliðsjón af framansögðu hafi yfirkjörstjórn ákveðið að endurtelja alla greidda atkvæðaseðla af öryggisástæðum, svo að ekkert færi á milli mála um úrslit kosninganna. Þá segir í fréttatilkynningunni, að úrskurðir yfirkjörstjórnar, sem kveðnir voru upp við fyrri talningu um gild atkvæði, ógild atkvæði og auð atkvæði og ekki hafi verið mótmælt af umþoðsmönnum, séu í fullu gildi þrátt fyrir endur- talninguna. Kl. 01.30 í nótt var lokið við að fara yfir öll atkvæði nema utan- kjörstaðaatkvæði, sem eru um 4000, og var ekki búizt við að því verki yrði lokið fyrr en kl. 03. Áður var farið yfir alla kjörkassa, og áður en farið var með þá út úr leikfimisalnum, fannst eitt at- kvæði í einum kassanna og reynd- ist það tilheyra B-listanum. Þegar Morgunblaðið spurði Björgvin Sigurðsson formann yfirkjör- stjórnar hvort vænta mætti ein- hverra breytinga á fylgi flokkanna við endurtalninguna sagðist hann ekkert geta sagt fyrr en að talningu lokinni. — Björgvin Framhald af bls. 3 „Ég er sammála þeirri skoð- un, sem fram hefur komið, að auglýsa einfaldlega eftir borgar- stjóra. Þetta er skoðun, sem kom fram fyrir borgarstjórnar- kosningarnar 1974. Þá vorum við talsmenn minnihlutaflokk- anna sammála um það að ef sjálfstæðisflokkurinn missti meirihlutann bæri að auglýsa starf borgarstjóra og ráða í starfið duglegan og hæfan em- bættismann, duglegan fram- kvæmdamann og ég er enn óbreyttrar skoðunar. — Nú er fyrsti fundur borgarstjórnar á fimmtudag. Hvað má búast við að gerist þá? — Viðræður meirihlutaflokk- anna eru ekki hafnar svo að ég vil ekkert segja um það á þessu stigi. — Kristján Framhald af bls. 3 eða mjög svipaðan og fóru með svipað veigamikla málaflokka og réðu þar af leiðandi álíka miklu þótt gífurlegur munur hafi verið á stærð flokkanna. Enda er það svo að slíkur meirihluti byggist á báðum aðilunum og ef annar þeirra brestur er hinn ekki lengur til staðar sem meirihluti. — Hefur einhver ákvörðun verið tekin um nýjan borgar- stjóra? — Það er nú vel fyrir öllu séð á meðan Jón G. Tómasson er í starfi borgarstjóra og ég sem aldursforseti og þar með forseti borgarstjórnar, þó ekki reikni ég með löngum valdaferli okkar. Ég hygg að það verði eitt fyrsta verkefni hins nýja meirihluta að líta eftir efnilegu borgarstjóra- efni og ég hugsa að það séu ýmsir í kringum okkur sem myndu verða fáanlegir og hafa hæfileika til þess að leysa þetta vel af hendi. — Nú hefur þeirri hugmynd skotið upp að auglýsa eftir borgarstjóra. Hvernig líst þér á þá hugmynd? — Ég get vel hugsað mér að sá háttur verði hafður á. — Það hefur verið stefna Framsóknarflokksins að fjölga borgarfulltrúum. Telur þú að borgarfulltrúum verði fjölgað á komandi kjörtímabili? — Eins og nú háttar heimila sveitarstjórnarlögin að fjölgað sé borgarfulltrúum upp í 27 og það er því einföld ákvörðun borgarstjórnar hvort tala borg- arfulltrúa verður 15, 17 og allt upp í 27. Við höfum sameigin- lega flutt tillögur um það að borgarfulltrúum yrði fjölgað í 21 vegna þess að umsvif hjá borginni hafa vaxið mjög mikið. Mér þætti mjög líklegt að þetta mál kæmi upp á þessu kjörtíma- bili. — Sigurjón Framhald af bls. 3 við erum langstærsti flokkur- inn. En á þessu stigi verður ekkert sagt um það hvernig samstarfinu verður háttað hjá flokkunum þremur. Fulltrúar þeirra eiga eftir að setjast á rökstóla og ræða þau mál og gera með sér málefnasamning til þess að vinna eftir.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.