Morgunblaðið - 23.07.1978, Qupperneq 15

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 23. JÚLÍ 1978
15
Hermann þeim sjálfur í skóla í
Hveragerði. Þau fluttu sig því á
öðru hausti nær skólanum og
bjuggu í eitt ár í sumarhúsi í
túnjaðrinum á Kotströnd, en
fengu þá leigt í Grímsnesinu
Öndverðarnesið, sem Ragnar Jóns-
son átti. Þar bjuggu þau í mörg ár
eða þar til Múrarfélagið keypti
jörðina undir sumardvalarstað. Þá
fengu þau kirkjujörðina Arnar-
bæli, sem þá var laus, fyrir
forgöngu og velvild Ingólfs Jóns-
sonar þáverandi landbúnaðarráð-
herra.
— Það var ekki svo gott að
koma sér fyrir með þennan stóra
barnahóp í borginni og ala hann
þar upp, sagði Hermann, er spurt
var hvort þau hefðu heldur viljað
vera i sveit. En Elínborg gat þess
að þau hefðu nú raunar verið farin
að velja sveitina, áður en hópurinn
varð svona stór. Svo þetta hljóti
þau að hafa kosið.
• Fyrstu flug-
freyjur Loftleiða
Þetta hafa samt verið mikil
viðbrigði fyrir flugfreyjuna og
„tízkudömuna" úr Reykjavík. Þeg-
ar við erum búin að neyta
veizlumatar og Hermann er að
hita handa okkur kaffið eftir
matinn, rifjum við upp þá tíma.
Elínborg var að ljúka námi í
Kvennaskólanum, þegar hún fór
beint í flugið, eins og hún orðaði
það. Loftleiðir voru þá að fara
fyrstu farþegaferðina með Hekl-
unni árið 1947 til Kaupmanna-
hafnar og drifnar voru upp tvær
flugfreyjur, hún og Málfríður
Ólafsdóttir. Jakkar voru saumaðir
á þær í snatri hjá Andrési
Andréssyni klæðskera., Hattabúð
Reykjavíkur saumaði bátana og
sjálfar saumuðu þær pilsin. En
búningurinn var úr svo slæmu
efni, að hann var alltaf kryplaður.
Seinna fengu þær betri búninga.
— Ég man að þetta var 17. júní
og við fórum á Islendingamót í
Kaupmannahöfn, segir Elínborg.
Þá þurfti alltaf að gista, því við
vorum 7 tíma til Hafnar og 9 til
London, og viðdvöl var í Prestwick
á öllum leiðum. Kapteinn Moore
var með vélina, en hann var
fenginn til að vera með hana fyrst,
þar til Alfreð og Kristinn Olsen
tóku við. Það var ákaflega elsku-
legur maður, og einnig kona hans,
sem kom aðeins síðar. Hún gat þá
leiðbeint okkur eitthvað. Sjálf
hafði ég aldrei verið í farþegaflug-
vél. Við urðum að vinna störfin
eins og okkur fannst bezt fara.
Þetta eru í raun þjónustustörf. Þá
var engin matarþjónusta á flug-
völlunum. Áður en lagt var af stað,
sóttum við matinn í hitadunkum í
matstofuna Heitt og kalt, og
smurt brauð til konu úti í bæ. I
vélunum urðum við svo að laga
kaffið og raða á bakkana. Það er
hægt að ímynda sér að ekki var
alltaf létt að ausa súpunni á
diskana, þegar ókyrrt var í lofti.
Elínborg var flugfreyja í eitt ár,
en fór svo í flugfreyjuskóla í
Boston og flaug svolítið með
Eastern Airlines, sem var verkleg
þjálfun í náminu. Hjálmar Finns-
son var þá úti fyrir Loftleiðir og
ætlunin var að komið yrði upp
einhvers* konar skóla, til að
leiðbeina nýjum flugfreyjum, þeg-
ar Elínborg kæmi heim. En af því
varð ekki. Af hverju? — Þetta var
ákaflega eftirsótt og kominn upp
rígur, svaraði Elínborg og hló við.
— Og þó að pabbi skipti sér aidrei
af því, þá hafði ég auðvitað fyrst
hreppt starfið fyrir velvild vina
hans, Kristjáns Jóhanns
Kristjánssonar í Kassagerðinni og
Eggerts Kristjánssonar, sem
ásamt honum stofnuðu Loftleiðir
með þeim Alfreð og Kristni Ólsen,
þegar þeir komu heim með flugvél-
ina. Nú og svo fór ég að eiga
börnin. Adda Hörn, sú elzta, er
fædd 1949.
— En það var mjög gaman að
vera í fluginu þarna í upphafi, og
maður fór víða. Flogið var leigu-
flug með innflytjendur frá Dan-
mörku til Bandaríkjanna. Og
einnig frá Ítalíu til Suð-
ur-Ameríku. Þetta fólk var mjög
fátækt, kom um borð með eigur
Bærinn í Arnarbæli er fornfrægt og virðulegt hús, þó gamalt sé, byggt 1904—05. Þar gisti kóngurinn,
Friðrik 8, ásamt Hannesi Hafstein á ferðinni um Suðurland 1907.
Helgi. Gunnar og Örn standa hér framan við Arnarbælisbæinn, ásamt foreldrum sínum Hermanni og
Glínborgu. Ölfusá í baksýn.
sínar bundnar í klút. Átti ekki
mikið meira. Og sat með talna-
böndin sín alla leiðina.
• Kindur í
túni
Aðstæður eru býsna ólíkar og
öllu meiri ró þarna sem við sitjum
í stofunni í Arnarbæli 30 árum
síðar. í kring um bæinn er lítið
tún, þó landið sé 500 ha. að stærð.
Ölfusá liggur með því á 7 km kafla.
Þegar þarna var stórbú, stóð fólkið
við heyskap í vatni á engjum. En
Arnarbælisforir eru erfiðar og
taka sinn toll. I flóðunum í
hitteðfyrra misstu þau Hermann
og Elínborg 40 kindur og alltaf fer
eitthvað í vatnið. Þau hafa 40—50
kindur og hross. Auk þess hafa
þau svolítið af hænum og holda-
kjúklingum og garðrækt. Enda
ljúffengi kjúklingurinn og græn-
metið, sem borið er á borð,
heimaræktað.
— Vegna foranna höfum við
kindurnar lengi vors á túninu. Það
er svo gaman að því að hafa þær
svona nálægt þegar lömbin eru að
fæðast, segir Elínborg. — Ég man
þegar Hermann kom með fyrstu 30
ærnar og kallaði á mig út til að
velja mér kind. Mér sýndust þær
allar eins og gætti þess að velja
kind með horn og einhver sér-
kenni, svo ég gæti þekkt hana
aftur. En þegar maður fer að
umgangast kindurnar og vappa út
til þeirra til að gæta að þeim þá
kemur í ljós að þær hafa sinn svip
eins og fólkið.
— Það er ákaflega gott fyrir
unglingana að hafa viðfangsefni,
eins og þeir hafa hér, segir
Elínborg af þessu tilefni. Ég er
viss um að athafnaleysi bagar
unga fólkið — og fullorðna jafnvel
líka mest. Unglingar missa
áreiðanlega mikið ef alltaf er verið
að mata þá á öllu og ekkert þarf
að hafa fyrir lífinu.
Nú eru strákarnir komnir í hlað
með hestana, þar á meðal nýkast-
aða hryssu, og kalla blaðamanninn
út til að sýna folaldið. Við notum
tækifærið til að smella nokkrum
myndum. Breið og lygn Ölfusá er
í baksýn og talið berst að veiði.
Fyrir landi Arnarbælis er ekki
hægt að veiða lax á stöng, því
sandbakkar eru og lygnur og áin
erfið. En net má leggja frá 20. júní
til 10. ágúst og svo aftur eftir 20.
ágúst. Én þá er engin veiði, svo
neðarlega. Hermann kvaðst venju-
lega hafa tekið sér sumarfri á
fyrri veiðitímanum til að geta
farið á bát og lagt netin. En nú
háfði læknir bannað honum erfið-
isvinnu um sinn, svo net voru ekki
lögð í sumar. Þetta er mikið
erfiðisverk, enda áin alltaf á
ferðinni og sandurinn breytir sér
í sífellu.
• Strákarnir baka og elda
Strákarnir höfðu verið beðnir um
að þvo upp eftir matinn, og fengið,
frest þar til þeir kæmu inn frá
tamningum, sem var auðsótt mál.
Það vakti upp spurningu um
uppeldið á strákum, þegar stelp-
urnar væru ekki nema tvær í 11
barna hópi.
— Strákarnir geta bjargað sér
engu síður en stelpurnar. Eins og
þú sérð þá geta þeir stoppað í
sokkana sína, eldað, bakað og búið
til mayonnaise, svo eitthvað sé
nefnd, segir Elínborg. Þeir eru að
vísu misjafnlega áhugasamir, eins
og stelpurnar. Ég var svo heppin
að Adda mín, sem er elzt, hefur
gaman af húsverkum, en Katrín er
eiginlega hvað það snertir „mesti
strákurinn“. Hún vildi heldur
moka undan merunum, þegar við
vorum í Kaldaðarnesi, meðan
Hermann vildi hjálpa til inni. Og
Snorri er t.d. snillingur í að baka
kökur. Strákarnir þættust lítið
geta, ef þeir gætu ekki bakað
pönnukökur, þegar á liggur. Það er
mesta vitleysa að ala upp stráka,
sem ekki geta bjargað sér. Mínir
geta þessvegna kvænzt hvaða
rauðsokkum sem er, án þess að
verða óvinsælir. Maður á heldur
ekki að gera sig ómissandi á
heimilinu með því að gera allt
sjálfur. Bæði Hermann og strák-
arnir bjarga sér, þó éa skreppi frá.
Allir hafa hjálpað til á þessu
heimili.
— Ég er mjög’ ánægð með það,
að börnin hafa alltaf komið sér vel
og verið eftirsótt í vinnu, hvar sem
þau hafa verið. Þau hafa gjarnan
tekið hvert við af öðru á sömu
stöðunum, svo sem í Skíðaskálan-
um, í Eden og víðar, þar sem þau
fá alltaf vinnu í ígripum. Þau eru
öll dugleg og fljót til, og þykir gott
að vinna sér eitthvað inn, ef
tækifæri býðst. Stóru krakkarnir
hafa jafnan unnið fyrir því sem
þau þurfa með, eftir að skyldu-
námi lauk. Og þau hafa staðið
saman og hjálpað hvert öðru.
Eldri börnin hafa verið í iðnnámi
og með tengdasonunum eru nú
komnir í fjölskylduna tveir bíla-
viðgerðarmenn, húsgagnasmiður,
húsasmiður, rafmagnsmaður og
skósmiður, þó ekki hafi allir alveg
lokið námi. Tveir strákarnir, sem
eru í framhaldsskólum, eru í
sumar í vinnu á Suðureyri. Þrír
eru heima. Stelpurnar eru báðar
giftar og búa í Reykjavík og
Hveragerði.
Þegar við ræðum um börnin,
sem farin eru að heiman, kemur
fram að þau eru ekki farin meira
en svo, að stundum koma þau öll
með fjölskyldur um helgar og
alltaf á jólunum. Og skreppa sum
í miðri viku. Á gamlárskvöld eru
allir heima í Arnarbæli fram yfir
kl. 12 á miðnætti. — . Ég er
ákaflega ánægð með að þau skuli
sækja svona heim, segir Elínborg.
Þegar allir eru komnir, börn,
tengdabörn og barnabörn eru
þetta 27 hausar. Að vísu þarfdað
setja meira í pottinn, en ég er
ákaflega ánægð þegar þau koma
öll.
Athugasemdinni um að ekki sé
gott að skipuleggja innkaup og
tíma á heimili, þar sem geti
fjölgað svona og fækkað á víxl
svarar Elínborg: — Að sumu leyti
getur verið gott að skipuleggja. En
við höfum alltaf látið ganga fyrir
og gefið okkur tíma til að vera með
börnunum og verða vinir þeirra. í
i i amhald á bls. 21