Morgunblaðið - 23.07.1978, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 23. JÚLÍ 1978
FÆÐING fyrsta harnsins sem
„getið“ er í tilraunaglasi vekur
örlitla von hjá ófrjóum konum
annars staðar. að því er fram
kemur hjá virtum breskum
kvensjúkdómafræðinjfi.
„bessi aðferð er svo flókin að
það er ekki haegt að nota hana
aimennt.“ sagði Charles Dougl-
as, yfirmaður kvensjúkdóma-
og fæðingadeildar Cam-
bridge-háskóla. „Og því þarf
margar fæðingar f viðbót til
þess að sanna gildi aðferðar-
innar.“
Lesley Brown, 32 ára gömul,
á von á barni fyrst f ágúst en
í niu ár hefur hún ekki getað
Hin verðandi móðir, Lesley Brown.
Litlar líknr á að
„tilranBaglasaaðíerðin”
komi að gap almennt
átt barn vegna stíflunar I
eggjaleiðurum.
Þessi mikla aðgerð var gerð
af Patrick Steptoe, kvensjúk-
dómafræðingi f Oldham f
norðurhluta Englands, en þar
á barnið að fæðast, og Robert
Edwards, lífeðlisfræðingi frá
Cambridge.
Brown-hjónin hafa selt út-
gáfufyrirtæki réttinn til að
birta sögu sína en læknarnir
vilja ekki tjá sig í fjölmiðlum.
Samt útskýrði Douglas erfið-
leikana við að frjóvga egg utan
líkamans en sumir vilja kalla
það að „geta“ barn í tilrauna-
glasi, en það hljómar eins og
verið sé að búa til líf á
rannsóknastofu, sagði Douglas.
Lesley Brown voru gefnir
hormónar til þess að hún hefði
egglos á sérstökum tíma. Stept-
oe notaði tæki, sem líkist
hringsjá með hola nál, til þess
að ná egginu úr líkamanum.
Síðan kom að hinu erfiða
verki, sem Edwards sá um, að
halda egginu lifandi í þá 12 tíma
sem það tæki venjulega að fara
niður úr eggjakerfinu að ytri
Frjóvgað egg úr konu.
enda eggjaleiðarans. Edwards
blandaði síðan egginu við sæði
úr eiginmanninum á þann hátt
að það gengi í gegnum nauðsyn-
legar breytingar til að frjóvga
eggið.
Venjulega eru 6 dagar á milli
eggloss og þess að fóstrið festist
í leginu svo að Edwards varð að
geyma hið frjóvgaða egg við
aðstæður sem svipar til þess
sem er í eggjaleiðaranum, þar
til hægt var að koma því fyrir
í leginu. Lesley Brown fékk
sérstaka hormónagjöf til þess að
legið tæki við fóstrinu.
Læknar um allan heim bíöa
nú eftir því að fá svör við
mikilvægum spurningum í þessu
sambandi í læknaritum. Hvaða
efni var notað til þess að halda
lífi í egginu? Hvernig gátu þeir
komið frjóvguninni af stað?
Hvernig gat Edwards hitt á
réttan tíma?
Þegar Douglas var spurður að
því hvort það væri ekki hættu-
legt fyrir barnið að frjóvgun
færi fram utan líkamans, svar-
aði hann því til, að kýr og
kindur væru oft frjóvguð með
svipaðri aðferð. Egg geta verið
tekin úr kú í Skotlandi, frjóvguð
með sæði úr nauti frá Texas og
sett í ástralska kú án teljandi
hættu á vansköpun. En þar sem
aðstæður eru ekki þær sömu hjá
dýrum og mönnum geta orðið
breytingar á þróuninni, svaraði
hann.
Það sést best hversu erfitt
verk læknarnir tveir hafa unnið
að það hefur tekið þá 12 ár að
undirbúa þessa fæðingu. Þeir
hafa nokkrum sinnum áður sett
frjóvguð egg í leg en án
árangurs.
Edwards og Steptoe hafa
orðið fyrir árásum vegna rann-
sóknanna. Meðal annars sagði
bandaríski Nóbelsverðlaunahaf-
inn James Watson: „Þið getið
aðeins haldið áfram ef þið viljið
, taka áhættuna á barnadrápi."
Annar Nóbelsverðlaunahafi í
' efnafræði, Max Perutz, sagði að
aðgerðin fæli í sér of mikla
áhættu. „Ef aðeins eitt óeðlilegt
' barn fæddist og yrði sjúklingur
allt sitt líf, myndi Edwards bera
hræðilega sekt.“
; Douglas sagði að læknar í
Kaliforníu og Ástralíu hefðu
verið að keppa að sama marki
en hætt því nýlega til þess að
íhuga málið betur.
Árið 1974 tilkynnti Douglas
Bevis prófessor að þrjú börn
sem frjóvguð höfðu verið í
tilraunaglösum væru á lífi en
hann tilgreindi þau aldrei og
vísindamenn hafa dregið orð
hans í efa.
Vísindamennirnir Patrick Steptoe og Robert Edwards, sem standa
fyrir aðgerðunum.
Sextugur á morgun
Magnús Guðbjörnsson
Gamall vinur minn og fjölskyldu
minnar, Magnús Guðbjörnsson,
Sólvallagötu 27, verður sextugur á
morgun. í tilefni af því langar mig
til að senda honum afmæliskveðju
frá okkur með þakklæti fyrir góða
vináttu um árabil. Magnús Guð-
björnsson er fæddur í Reykjavík
31. júlí 1918. Foreldrar hans eru
heiðurshjónin frú Júlía Magnús-
dóttir og Guðbjörn Guðmundsson
prentari. Þau eru gamlir og góðir
Reykvíkingar og eru nú komin á
níræðisaldurinn.
Magnús stundaði framhaldsnám
við Menntaskólann í Reykjavík og
Samvinnuskólann, því að snemma
beindist hugur hans að verzlunar-
störfum. Þegar Magnús haðfi lokið
skólanámi ríkti mikið atvinnuleysi
á Islandi. Var mest um íhlaupa-
vinnu að ræða og fór svo að
Magnús ákvað að reyna að fá
atvinnu erlendis. Lagði hann því
af stað út í óvissuna með því að
sigla til Danmerkur í febrúar 1940
í atvinnuleit. Heimsstríðið var
skollið á og tóku brezk herskip
skipið, sem Magnús sigldi með,
m.s. „Bergenhus" hét það, miðja
vegu milli Islands og Færeyja og
fluttu það til Kirkwall í Orkneyj-
um, þar sem þeir héldu því í tíu
daga, en slepptu því síðan og tók
ferðin um hálfan mánuð til
Kaupmannahafnar, með fyrr-
greindum töfum.
Leiðir okkar Magnúsar lágu
fyrst saman í Hamborg vorið 1940,
en þá störfuðum við báðir hjá
Howaldwerke, sem var ein af
stærstu skipasmíðastöðvum Þjóð-
verja. Urðu strax góð kynni með
okkur Magnúsi og konu minni og
hefur hann síðan verið traustur
vinur okkar gegnum þykkt og
þunnt. Skömmu eftir að Magnús
kom til Danmerkur hernámu
Þjóðverjar landið og nokkru síðar,
10. maí 1940, var ísland hernumið
af Bretum. Það voru því ekki hæg
heimatökin að komast heim til
íslands aftur, enda urðu flestir
Islendingar, sem dvöldu á megin-
landi Evrópu, að dúsa þar til
stríðsloka.
Magnús vann ýms störf á
stríðsárunum, m.a. var hann
þýðandi og þulur við fréttasend-
ingar á íslenzku hjá Berlínarút-
varpinu. Þetta voru erfiðir og
hættulegir tímar. En þrátt fyrir
það eigum við margar skemmtileg-
ar endurminningar frá þessum
árum.
Eftir að stríðinu lauk komumst
við öll heim aftur til ættjarðarinn-
ar og síðan hefur Magnús að mestu
leyti unnið við verzlunar- og
skrifstofustörf. S.l. tólf ár hefur
Magnús unnið sem skrifstofumað-
ur hjá Innflytjendasambandinu.
Það er margt, sem vinur minn
Magnús Guðbjörnsson hefur upp-
lifað um dagana og gæti það
hæglega verið efni í heila bók, ef
fara ætti út í það í einstökum
atriðum.
Magnús hefur alltaf haft mikinn
áhuga á félagsmálum. Hann átti
lengi sæti í stjórn Sálarrann-
sóknafélags íslands. Hann hefur
ákveðnar skoðanir á ýmsum svið-
um og hefur skrifað blaðagreinar
um áhugamál sín. Magnús er
bókelskur mjög og notar tóm-
stundir mikið til að lesa góðar
bækur.
Eina dóttur á Magnús, sem
fæddist í Hamborg 1941, og er hún
gift kona þar í borg. Dóttursonur-
inn heitir í höfuðið á afa sínum.
Hugsjónamaður hefur Magnús
ávallt verið. Hann er greiðvikinn
þegar hann getur komið því við og
eins og ég hefi áður sagt einn sá
bezti og traustasti vinur, sem við
hjónin höfum eignazt. Viljum við
því nota tækifærið og þakka
honum alla hans traustu vináttu
og sendum honum okkar hjartan-
legustu hamingjuóskir.
Sverrir Matthiasson.
Þessa dagana, eða 16,—23. júlí. er haldið norrænt kirkjutónlistarnám-
skeið í Skálholtsskóla. Formaður undirbúningsnefndar námskeiðsins
er Haukur Guðlaugsson. söngmálastjóri þjóðkirkjunnar. en
námskeiðsstjóri er Dr. phil. prófessor Hallgrfmur Helgason og
samstarfsmaður hans er Ileimir Steinsson skólastjóri í Skálholti.
Á sunnudag hófst námskeiðið með guðsþjónustu á Þingvöllum, þar
sem herra Sigurbjörn Einarsson biskup þjónaði fyrir altari.
Námskeiðinu lýkur á sunnudag á Skálholtshátíð, og þá mun m.a. dr.
Finn Videro, þekktur orgelleikari á Norðurlöndum, flytja orgel-
konsert f kirkjunni.
Á myndinni eru þátttakendur á norræna námskeiðinu f
kirkjutónlist.
3 buxur í pakka kr. 5000
Margar tegundir af buxum kr. 1000, 2000, 3000 og 3600.
Barnaúlpur fyrir 7—12 ára kr. 3000.
Flauels og nankinsjakkar kr. 3000.
Skyndisala á morgun mánudag og þriðjudag aöeins.
Fataaalan Tryggvagötu 10.