Morgunblaðið - 10.12.1978, Qupperneq 46

46
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 10. DESEMBER 1978
GAMATIC
sjonvarpsspilið
GAMATIC býður upp á
sex mismunandi leiki:
Ténnis, fótbolta, squash,
boltaleik og tvenns konar skotleiki
(skammbyssa fylgir!)
Innstunga fyrir allar gerðir sjónvarpa •
Bæði tyrir sv/hv og litasjónvörp #
Fjögurra og sex leikja tæki #
Telur stigin sjálfkrafa •
Sérstök hraðastilling •
SPENNANDI
LEIKIR
.. FYRIRALLA
FJOLSKYLDUNA
HEIMA í STOFU
Gunnar Asgeirsson h.f.
SuÓurlandsbraut 16, sími 91-35200

o\°OS
HUTTÁJ81A
MAG3M
FllGORia
.T3AGH3

iu»ii
á&» Lítid barn hefur
JÍ' lítið sjónsvið

U I /
\
Sjónvarpstækin
annáluð fyrir gæði
Ending ITT litsjónvarpstækja byggist á vandaðri innri uppbyggingu tækjanna.
Þau vinna á lágspenntu köldu kerfi sem tryggir bestu mögulega endingu.
Viöhald og eftirlit ITT er í öruggum höndum. Viö starfrækjum fullkomiö eigió
verkstæöi til að geta veitt ITT viöskiptavinum bestu þjónustu.
ITT litsjónvarpstækin eru á sérstaklega hagstæóu tilboösverði út þennan mánuö
meóan birgöir endast. Með því aö tryggja yöur tæki strax í dag sparast tuqir þús-
unda króna.
Auk þess aó bjóða ótrúlega hagstætt verö, veitum vió góöa greiósluskilmála. Út-
borgun frá kr. 180.000.
Sértilboðsafsláttur
KR. 80.000.
vegna hagstæðra innkaupasamninga
síðasta sending fyrir jól
Tryggió yðurtæki strax í dag!
____myndiójon_
ESÁSTÞÓRf
Hafnarstræti 17 — Sími 22580
Spekikvæði
úr fomeskju
IIÁVAMÁL INDÍALANDS.
BHAGAVAD-GÍTA.
Þýtt heíir Sigurður Kristófer
Pétursson.
Önnur prentun.
Útfíáfu annaðist Sigfús Daðason.
Teikning á band og titilblað.
Bjarni Jónsson listmálari.
Útgefandii Stafafell 1978.
Bókaútgáfan Stafafell hefur á
undanförnum árum sent frá sér
nokkrar úrvalsbækur klassískrar
ættar. Um Hávamál Indíalands
segir Sigfús Daðason í Eftirmála:
„Útgefandi bókarinnar hefur ekki
sízt viljað heiðra minningu Sig-
urðar Kristófers með því að láta
prenta á ný þýðingu hans á þessu
ódauðlega spekikvæði úr forn-
eskju."
En hver var Sigurður Kristófer
Pétursson?
Hann var fæddur 1882 í Kletta-
koti í Fróðárhreppi. Hann sýktist
af holdsveiki í bernsku og af þeim
sökum fór hann á Laugarnesspít-
ala sextán ára að aldri og átti
þaðan ekki afturkvæmt. Hann lést
þar 1925. Á spítalanum hlaut hann
tilsögn í dönsku og ensku, en mest
kenndi hann sér sjálfur, til að
mynda esperantó og þýsku. Yfir-
hjúkrunarkona á Laugarnesspít-
ala var Harriet Kjær. Hún var
ákafur fylgjandi guðspeki og mun
hafa mestu valdið um það að
Sigurður Kristófer helgaði líf sitt
guðspekinni. Hann samdi mörg rit
um guðspeki og þýddi bækur eftir
guðspekingana Annie Besant og
Leadbeater. Höfuðrit Sigurðar
Kristófers er Hrynjandi íslenzkrar
tungu þar sem hann setur fram
kenningar sínar um fagurt mál.
Bókin er 439 blaðsíður og kom út
1924. Sama ár kom út þýðing hans
á Hávamálum Indíalands eða
Bhagavad-Gíta sem Sigfús Daða-
son segir að sé „merkust þýðinga
hans“.
í minningarorðum eftir Jakob
Kristinsson sem birt eru í þessari
nýju útgáfu Hávamála Indíalands
stendur m.a.: „Ritstörf hans höfðu
mikil áhrif á menn, en umgengni
hans og návist enn þá meiri“.
I inngangi Hrynjandi íslenzkrar
tungu kveðst Sigurður Kristófer
hafa komist að því „að fagurt
málfar myndi lúta sérstöku lög-
máli og að tvíliðir og þríliðir megi
ekki vera í hrærigraut, hverir
innan um aðra“. Um þýðingu hans
á Hávamálum Indíalands er ekki
nauðsynlegt að hafa mörg orð.
Hún ber því vitni að vera unnin af
mikilli alúð; málið er í senn
hátíðlegt og einfalt, en hvergi
fyrnt. Þeir sem lítið eru gefnir
fyrir spekimál af þessu tagi munu
njóta þess að lesa bókina
þýðingarinnar vegna. Eins og í
mörgum helgiritum sem kapp-
kosta að birta trúarstefnur eru
staðir í kvæðinu sem geta gert
venjulegan lesara vitlausan eða að
minnsta kosti ruglaðan. En þess
ber að geta að Hávamál Indíalands
eru aðeins brot söguljóðanna
miklu Mahabharata (Stríðið
mikla) sem eru 100000 erindi. í
ítarlegum Formála Sigurðar
Kristófers Péturssonar segir hann
að í ljóðunum sé „hrúgað saman
fræðum Brahmapresta og heim-
spekiskoðunum. Aðalefni söguljóð-
anna er harmsaga ættar einnar,
stríð, er varð á milli tveggja kvísla
hinnar voldugu Bharataættar." I
Bókmenntlr
upphafi stríðsins segir frá Arjúna
sem verður „gagntekinn hugarvíli,
er hann sér svo marga vini sína og
vandamenn í fylkingum fjand-
manna sinna“. Arjúna er í stríðs-
vagni sínum og samherji hans og
ekill, Krishna, talar um fyrir
honum. Ræða hans er Hávamálin,
siðferðisskoðun sem felst í orðun-
um: „Ger þú skyldu þína án þess að
bera kvíðboga fyrir afleiðingum".
Ræða Krishna verður til þess að
Arjúna leggur til atlögu. Þessi
siðferðiskenning um skylduna sem
gengur gegnum Hávamálin frá
upphafi til enda „er ekki hið eina
sem kvæðið fjallar um. Trúar-
heimspeki kemur þar fram jafn-
hliða þessari siðferðisáminningu"
eins og Sigurður Kristófer skrifar.
Eg kynntist fyrst Bhagavad-
Gíta í þýðingu Sörens Sörenssonar
sem hann gerði úr sanskrít og
birtist 1939. Ekki get ég tekið
undir með Wilhelm von Humboldt
sem heillaðist svo að drápunni sem
hann las uppi í sveit í Slesíu að
hann ritaði þýðandanum Friedrich
Schlegel: „Þykir mér, sem ég
myndi hafa farið einhvers mikils á
mis, ef eg hefði orðið að kveðja
heiminn án þess.“ En ég get tekið
undir orð Sigurðar Kristófers um
mikilvægi þess að þjóðunum ríði á
að skilja hver aðra betur og til
þess séu trúarrit þefrra vel fallin.
Því að slíkt rit „hafa ekki aðeins
venjulegt bókmenntagildi, heldur
miklu fremur menningargildi".
Það þykir mér merkilegt að
Sigurður Kristófer leggur áherslu
á bræðralagshugsjón þjóða í
formála rits sem hvetur til stríðs
og athafna í anda skyldu vegna
þess að eitt sinn skal hver deyja.
En það er gagnkvæmur skilningur
sem Sigurður Kristófer ber fyrir
brjósti og hann verður ekki
fenginn án þess að menn þekki
uppsprettur trúar og lífspeki sem
móta hugsunarhátt hverrar þjóð-
ar. Sjálfum er honum ljóst að
„mannkynið þokast í bræðralags-
áttina, þótt hægt fari" og vill
leggja sitt af mörkum til þess.
eftir JÓHANN
HJÁLMARSSON
Minning:
Ingvar Valdimar
Ingvarsson
NAFN Ingvars Valdimars
Ingvarssonar fyrrum skóla-
stjóra Tækniskólans, sem
birt var um minningargrein
í blaðinu í gær, misritaðist í
fyrirsögn. Þar stóð að hann
væri Valdimarsson. Biður
blaðið aðstandendur afsök-
unar á þessum mistökum.