Morgunblaðið - 10.04.1979, Blaðsíða 12

Morgunblaðið - 10.04.1979, Blaðsíða 12
12 MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 10. APRIL 1979 Háskólatónleikar Efnisskrá: Gaubert................Nocturne og Allegro Seherzando Bartok ...............Svíta fyrlr Ungveraka sveitaaðngva Busoni--------------------------------- Eneseo_________________________ Samleikur á pfanó og flautu og pfanó. Manuela Wiesler og Jullan Dawson-Lyell. Það þarf ekki að fjölyrða um það, að Manuela Wiesler er frábær flautuleikari og er jafn víg á margv- íslegar stíltegundir. Hún hefur leikið barokktónlist, vínarklassík, margbr- eytilega nútímatónlist og á þessum tónleikum tónlist samda á 10 ára tímabili nánar til tekið á árunum 1919 til 1929. Á þessum árum voru margvíslegir straumar sem bæði áttu sér sterkar rætur í ríkjandi hefðum og nýjungum sem stormuðu eins og sviptivindar yfir Evrópu, sem þá gekk í gegnum forspilið að mestu þjóðfélasgsumbrotum álfunnar. Fra kkarnir hófu flautuna til vegs enda fellur flúr hennar vel við lífsáhyggjuleysi þeirra. Þjóðerni og sérmenning þjóðarbrota er kvika þeirra átaka, sem standa yfir á Balkanskaga, og menn eins og Bart- ok, Martinu og Enesco mynduðu menningarlega vörn gegn ofríki þýskrar og austurrískrar tónl istar og fundu skjól og samstöðu með framskri andstöðu gegn þýskri sið- rómantík. Með í þessum hópi var svo snillingurinn og spámaðurinn Bus- .Divertimento op. 52 .Cantabile og Preato oni, sem leitaði án þess að finna, maðurinn sem gat allt, vissi allt, sá fyrir óorða hluti og rataði þess vegna hvergi eða trúði á neitt. Gallinn við þessa tónleika var sá að þeir voru of stuttir og að of fáir mættu til að hlusta. Það var ekki aðeins ánægju- legt að hlýða á leik Manuelu Wiesler, heldur og ekki síður á leik Julian Dawson- Lyell, sem er frábær píanóleikari, enda var samspil þeirra eitthvað alveg sérstakt og blæbrigði píanós- ins svo meistaraleg útfærð, að aðeins er á færi mikils listamanns. Verk- efnin á þessum tónleikum voru ekki eins erfið og oft áður hjá Manuelu Wiesler, en þó mátti aðeins merkja í verki Busonis, að þeim þætti hann nokkuð erfiður. Píanóútsetning verksins, sem gerð er af Kurt Weill, var nokkuð hljómsveitarleg og væri gaman að heyra Manuelu flytja verkið með hljómsveit og heyra blæbrigði og notkun hljómsveitar- innar hjá Busoni. Jón Ásgeirsson. Kór Langholtskirkju Undanfarnar vikur hefur margt verið ritað um menninguna og þann kostnað í fjármunum, er til þeirra umsvifa dregst. I þeirri umræðu hefur það heyrst að þá fyrst sé menningin einhvers virði, þegar engu öðru er til hennar kostað nema tima og starsþreki manna. Listsköp- un og túlkun listar á upphaf sitt í tjáningarþörf einstaklinganna en verðlagning þessara umsvifa verður til sem afleiðing eftirspurnar sam- félagsins. Ef samfélagið getur verið Tðnllst eftir JÓN •ASGEIRSSON án slíkrar athafnasemi eða er með einhverjum hætti misboðið, snýst það gegn slíkum umsvifum. Það sem vantar í alla umræðu manna um menningarmál, sérlega er varðar tónlist, er hversu mikill fjöldi manna tengist þessum umsvifum, bæði sem áhugafólk, atvinnumenn og hlust- endur. Þegar slík athugun lægi fyrir mætti ef til vill verðleggja, í þessu tilfelli tónmennt, með tilliti til fjármunaveltu, verzlunar með tón- menntatæki, sköttunar rikisins og kjörgengi þeirra sem þessu bindast. Slík athugun gæti verið ábending um heildaráhrif aðgerða á einu sviði, hversu stórir kostnaðarliðir tengjast öðrum kostnaðarminni og einnig hvernig þeir flokkar, sem raka saman fé á þessum umsvifum, eru samt sem áður lausir við þátttöku í nokkru, sem lýtur að sameiginlegum hagsmunum þessara aðila. Á meðan einblínt er á eina óperu, einn kór og eina sinfóníuhljómsveit, sem ein- angraða kostnaðarliði, er von að fólki blöskri kröfugerðin, snúist til varnar og tali um sníkju- og ómaga- lýð. Þrátt fyrir margvíslegar hug- leiðingar manna heldur áhuga- maðurinn uppi sínu merki og á endanum leiðir hann samfélagið í sannieika um gildi starfseminnar, fyrst með því að magna áhuga manna til samstarfs og síðan fá til liðs við sig hlustendur. Það hefur sýnt sig, er til lengdar lætur, að gott efni og vandaður flutningur er best þakkaður, en svindl og sýndar- mennska lifir varla hljóðlengd glam- ursins, því oftast er forsenda þess græðgi mettuð fyrirlitningu á list og göfgi hennar. Þessi menningarfyrir- litning er einkenni þeirra sem aðeins dæma list eftir frægð og fjármunum, en eiga sér ekki griðland fegurðar og djúprar upplifunar í listinni sjálfri. Jón Stefánsson er einn þeirra manna sem hefur með starfi sínu tekist að safna kringum sig fólki, bæði til að iðka tónlist og njóta hennar. Kór Langholtskirkju er tvímælalaust einn af okkar beztu kórum í flutningi svo nefndar konserttónlistar, auk þess að starfa við sína kirkju. Að þessu sinni flutti kórinn Messu í c-moll, K-427, eftir Mozart, og naut til þess aðstoðar hljóðfæraleikara er starfa í Sinfóníuhljómsveit Islands. Einsöngvarar voru Ólöf K. Harðar- dóttir, Elísabet Erlingsdóttir, Garð- ar Cortes og Halldór Vilhelmsson. Kórinn er mjög góður og var flutn- ingur hans sérlega öruggur, einkum ef þess er gætt, að stór hluti verksins er fyrir tvöfaldan kór og því varla meira en fimm til sjö söngvarar í hverri rödd. Hljómsveitin var heldur of sterk á köflum, sérlega undir- raddahljóðfærin, sem að nokkru má stafa að sterku hljómsvari kirkjunn- ar. Ennfremur vantaði á samspil í túlkun og blæmótun, sem aðeins getur stafað af ónógum tíma til samæfinga. Ritháttur verksins er ekki sérlega hagstæður fyrir einsöngvara, þar sem mest allt erfiðið er lagt á herðar sópransins en aðrar raddir meira og minna faldar í þykkum tónvefnaði. Sópran-hlutverkið er einstaklega erfitt hvað snertir tónsvið, þar sem fullar tvær áttundir eru nýttar til hins ýtrasta. Ólöf K. Harðardóttir söng þetta erfiða og einstrengings- lega hlutverk af mikilli reisn en átti stundum til að syngja heldur hátt í tóninum. Elísabet Erlingsdóttir söng 2. sópran verksins, sem frá hendi Mozarts er ekki skemmtilega rituð rödd og sama gildir um tenór- og bassaröddina. Slakasti kafli verksins var kvartettinn (í Benediktus) og vantaði á að öllum nótunum væri skilað og var söngurinn allur mjög flausturslegur og jafnvægislaus. Með aðeins meiri æfingu hefði flutningur verksins átt að getað orðið mjög góður, því kórinn er sérstaklega góður og vel æfður, en það, sem vantaði á, var samspil einsöngvara og hljómsveitar. Sparnaður er vara- samur ef hann kemur niður á gæð- unum og sérlega gremjulegur, ef um er að ræða aðeins herslumun, er hindrar það að langt og strangt starf blómstri í eftirminnilegum flutningi. Jón Ásgeirsson Leikfélag Húsavíkur FIÐLARINN Á ÞAKINU Byggður á sögum eftir Scholom Aleichem Leikritun: Joseph Stein Músik: Jerry Bock Söngtextar: Sheldon Harnick Þýðing: Egiil Bjarnason Leikstjóri: Einar Þorbergsson Söngstjóri: Ingimundur Jóns- son Leikmynd: Sigurður Hallmars- son Mætur lærifaðir minn komst cirtn cvn nft oríSi nft pmrir „Bravó! Capó!” Þrjár eldri dætur Tevyes: María Axfjörð (Uhava), Anna Ragnarsdóttir (Tzeitel) og Sigrún Harðardóttir (Hodel). Brúðkaupsdans. staðir væru þess umkomnir að stækka mennina, er þar tækju sér bólfestu, en hins vegar gætu menn gert staðina mikla. Við verðum þess oft áskynja, að mönnum þykir mikið til þeirra koma, er byggja hina veglegri staði, að ekki sé talað um þá, sem hafa forframast í sjálfri höfuðborginni og sest þar að. Þessu svipar nokkuð til þeirrar oftrúar á yfirburðum einstakra ætta, sem hér hefur lengi verið við lýði. Þá hefur bryddað á því hégómlega viðhorfi, að víðförlir menn, sem fást við listir, telji sig betur í stakk búna við þá iðkun sína, ef að þeir hafa náð því marki, að hafa skiptst á orðum við heimsfræga lista- menn, t.d. kvikmyndaleikstjóra á borð við Fellini hinn ítalska og Bergmann hinn sænska eða þá drukkið absint með frönskum málurum. Stundum er svo að heyra á skynugasta fólki, að fámenn byggðarlög geti naum- ast staðið jafnfætis Reykjavík eða öðrum fjölmennari stöðum í menningarefnum, hvað þá í al- varlegri listiðkun hverskonar. Til þess að hnekkja þessari hvimleiðu hjátrú, þyrftu allir Islendingar að leggja leið sína til Húsavíkur um þessar mundir. Þar er auðvelt að kom- ast að raun um, hvílík fjarstæða það er, að ætla að staðir, verald- arreisur, loftslag eða jafnvel peningar ráði nokkru um það, hversu menningin blómstrar. Húsavík er svo lánsöm að eiga frábæra listamenn, sem auka á reisn staðarins svo um munar, og jafnframt ríkir þar sann- þingeyskur félagsandi. Þegar þetta tvennt fer saman, er hægt að vinna afrek eins og sýning Leikfélags Húsavíkur á Fiðlar- anum á þakinu er. Þó er hún ekkert einsdæmi þar, því fyrir tveim árum sýndu Húsvíkingar Pétur Gaut Ibsens með miklum glæsibrag. Fiðlarinn á þakinu er söng- leikur saminn af Joseph Stein og byggður á sögum rússneska Gyðingsins, Scholom Aleichem.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.