Morgunblaðið - 10.04.1979, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 10. APRÍL 1979
37
Lovísa Gísladóttir frá
Búastöðum -Minning
Fædd, 18. júní 1895,
Dáin 30. mars 1979.
Lovísa Gísladóttir frá Búa-
stöðum í Vestmannaeyjum
andaðist í Sjúkrahúsi Vestmanna-
eyja hinn 30. marz s.l.
Á kveðjustund Lovísu eða
frænku á Búastöðum, eins og mér
og okkur bræðrum var tamast að
kalla hana, koma í hugann myndir
og minningar frá veröld sem var
og aldrei kemur aftur. Slíkt er
lífsins saga, en sú breyting er þó
meiri en venjulega vegna
einstæðra náttúruhamfara og
jarðelda í vestmannaeyjum.
Er ég minnist Lovísu frænku
hrannast upp myndir af heimi
bernskunnar á útvegsjörð, þar sem
annars vegar fór saman líf og
leikur í faðmi mikillar náttúru og
grænna túna og svo iðandi líf og
bjástur kringum báta og aflabrögð
í stærstu vélbátaverstöð landsins.
Aldagamlar venjur við nytjar
Eyjajarða voru hafðar í heiðri,
svartfugla- og fýlseggjataka á
vorin og fuglaveiði, lundi, súla og
fyrr meir fýlsungi að sumrinu.
Yfir lundatímann sat frænka löng-
um við reistlu og kunni hverri
konu betur að reita fugl og verka í
salt og reyk.
I þessum heimi var Lovísa
frænka einn af föstum punktum
tilverunnar. Ekki leið svo dagur,
að ég færi ekki að Búastöðum, sem
var steinsnar frá heimili mínu og
undi ég þar iðulega heilu dagana.
Þangað var ég og önnur börn úr
nágrenninu alltaf velkominn. Þær
fáu ferðir, sem móðir mín fór
suður til Reykjavíkur, var það jafn
sjálfsagt að ég dveldi hjá frænku á
meðan og það að sólin kom upp
handan jökulsins og Bjarnareyjar.
Á sumrin var mikið líf og gleði
við heyskap á túni Búastaða og
annarra býla í nágrenninu. Mikil
og sérstök samhjálp var á milli
granna, en fjölskyldur þeirra Búa-
staðasystkina, föður míns og
Lovísu frænku, hjálpuðust að við
heyskapinn að Búastöðum og
nytjar hlunninda jarðarinnar.
Við vorum allt sumarið að heyja
fyrir þessum tveimur kúm, sem
voru í fjósi á Búastöðum, en
frænka hirti kýrnar og mjólkaði
okkur spenvolga nytina, sem sótt
var á hverju kvöldi.
Vor og haust var farið í
sameiginlega kálgarða vestur í
Hrauni og inni við Skildingafjöru
og slippa, þar sem kallað var í
Moskvu, þarna stendur nú Áhalda-
hús Vestmannaeyjakaupstaðar.
Malbik, hús og svartur vikur
hylja nú fallega hraundranga og
myndir hraunsins — en þar sem
Búastaðir og túnin voru, þar yfir,
eru nú tugir metra apalhraun og
vikurdyngjur nýrrar jarðar.
Lovísa frænka var samofin
þessu öllu og æsku minni. Minning
um hana og bernskunnar tún eru
eitt. Hún var barngóð, sívinnandi
og bjástrandi úti eða inni. Á
kyrrlátum hvíldarstundum sem
voru fáar, sat hún með bók eða
sauma í hönd.
Vinnusemi Lovísu og dugnaður
kom sér vel, er hún við fráfall
manns síns á besta aldri barðist
áfram með barnahópinn fimm
talsins. En þegar hús stóð uppi
sem ekkkja var elsta barn þeirra
hjóna um fermingaraldur.
— x —
Lovísa Gísladóttir var fædd á
Búastöðum í vestmannaeyjum 18.
júní 1895 og ól þar nær allan sinn
aldur. Foreldrar hennar voru
hjónin Gísli Eyjólfsson Eiríksson-
ar bónda frá kirkjubæ í Eyjum og
Guðrún Magnúsdóttir frá
Berjanesi í Landeyjum. Þau
Guðrún og Gísli bjuggu allan sinn
búskap að Búastöðum eistri. Þau
eignuðust 4 börn og komust 3 af
barnsaldri. Lovísa var þeirra elst,
þá Eyjólfur skipstjóri, áður að
Bessastöðum í Vestmannaeyjum,
en býr nú í Garðinum og Jórunn,
sem dó aðeins 17 ára gömul. Með
þeim systkinum, Lovísu og Eyjólfi,
var ávallt sérstaklega kært og
bjuggu þau svo til á sama hlaðinu
nær alla sína ævi.
Árið 1925 giftist Lovísa
Bryngeir Torfasyni frá Söndu á
Stokkseyri. Hann var glæsimenni,
aflasæll formaður og einn af frum-
herjum sjómannasamtakanna í
Vestmannaeyjum. Bryngeir og
Lovísa eignuðust 7 börn og komust
5 þeirra til fullorðinsára.
Árið 1928 fluttust þau að
Búastöðum og bjuggu þar upp frá
því, ásamt Guðrúnu ömmu, þar til
hún andaðist árið 1936.
Þau hjón voru samhent, en líf
þeirra varð þó enginn dans á
rósum, því að skömmu eftir 1930,
er börn þeirra öll voru í bernsku
veiktist Bryngeir af berklum.
Hann barðist harðri baráttu gegn
þessum válega sjúkdómi, sem þá
herjaði hvað mest hér á landi.
Bryngeir dvaldi á Vífilsstöðum í
mörg ár og andaðist þar árið 1939.
Þetta voru erfið ár. Til viðbótar
heilsuleysi húsbóndans var
óvenjulega hart árferði, heims-
kreppan mikla, sem gekk yfir lönd.
í veikindum eiginmanns síns
sýndi Lovísa sem oftar fórnarlund
og þrek og átti hún margar ferðir
til Reykjavíkur á Vífilstaðahæli að
heimsækja Bryngeir. Þá var
minna um sjóði og samhjálp, en nú
er en hún gleymdi samt aldrei
okkur bræðrum, þegar hún kom að
sunnan og gladdi okkur sem sín
eigin börn af litlum efnum.
Lovísa kom öllum börnum sín-
um vel til manns og lifði það að sjá
sum þeirra gera garðinn frægan,
en öll veða nýta borgara. Þau sjá
nú á bak aldraðri móður, sem
æviárin höfðu að lokum beygt og
sett sín mörk á. í huga barna
hennar, maka og barnabarna lifir
minningin um góða móðir, sem
öllu fórnaði fyrir velferð þeirra.
Börn þeirra Bryngeirs og
Lovísu, sem upp komust eru:
Ingibjörg húsmóðir í Grindavík,
Torfi heildsali og frækinn íþrótta-
maður fyrr á árum, Gísli úrsmiður
Kópavogi, Bryngerður húsmóðir
Hafnarfirði og Jón verksmiðju-
stjóri í Bolungarvík. Þau eru öll
vel gift og við andlát Lovísu eru
barnabörn hennar og barnabarna-
börn á fjórða tuginn. Elsta son
sinn, Jóhann misstu þau Lovísa og
Bryngeir, er hann var aðeins 7 ára
að aldri; var hann mikið efnisbarn
og öllum harmdauði. Dóttursonur
Lovísu, Bryngeir, var hjá henni til
fullorðinsára.
Lovísa dvaldi að Búastöðum
fram til eldgossins 23. janúar 1973,
en svo var hún bundin heimahög-
um föstum böndum, að hún fór
fyrst í burtu á öðrum degi hamfar-
anna, um miðjan dag hinn 24.
janúar, er hnullungsstór steinn
féll við hlið hennar.
Síðustu árin að Búastöðum bjó
Lovísa með yngsta syni sínum Jóni
og eftir að hann kvæmtist var hún
á heimili hans, og hér á megin-
landinu fyrstu árin eftir eldgos.
Fram yfir áttrætt var Lovísa
hin hressasta, las mikið og fylgdist
með og sópaði að henni, þegar hún
klæddi sig upp á í íslenskan
búning og peysuföt.
Eldgosið í Heimaey og allt það
umrót, sem því fylgdi hafði slæm
áhrif á Lovísu eins og fleiri gróna
Vestmannaeyinga.
Eins og víða er í Eyjum var
útsýni einstaklega fallegt og til-
komumikið frá Búastöðum.
Vetrarveður voru ákaflega hörð og
sá í brimskafla til hafs og við
eyjar, en vor- og kyrrlát sumar-
kvöld með óminn frá sjófuglúm
bjargsins. Lovísa festi aldrei yndi
utan Vestmannaeyja. Snemma árs
1976 fékk hún heilablóðfall náði
ekki fullri heilsu eftir það. Um
vorið fór hún aftur til Eyja og var
í fyrstu á elliheimilinu Hraun-
búðir við gott atlæti. Heilsu henn-
ar hrakaði smám saman og síðustu
tvö árin var hún á Sjúkrahúsi
Vestmannaeyja.
Síðustu æviárin voru Lovísu
frænku afar erfið og var þá gott að
vita um hana í góðum höndum. Við
útför hennar þökkum við aðstand-
endur og ættingjar Lovísu læknum
og starfsfólki Sjúkrahúss Vest-
mannaeyja fyrir ágæta hjúkrun og
ummönnun í erfiðum veikindum.
Hinn 30, mars s.l. fékk Lovísa
hægt andlát. Hún verður
jarðsungin frá Landakirkju í dag
og lögð í mold eyjunnar, þar sem
hún hafði unað svo til alla ævi
sinnar daga.
Eg þakka henni allt sem hún var
mér í æsku, þar átti ég alltaf skjól.
Fjölskylda mín, allir
afkomendur, ættingjar og vinir
blessa minningu Lovísu Gísla-
dóttur frá Búastöðum. Hún er nú
horfin til eilífðarlanda, þar sem
henni mun búin góð heimkoma,
Guðs að starfa vítt um geim.
Guðjón Ármann Eyjólfsson.
UTSOLUMARKAÐUR
Iðnaðarhúsinu Hallveigarstíg
Allar vörur á ótrúlega lágu verði
Vinnufatabúðin
á Laugavegi verður
lokuð
á meðan
vegna
breytinga
Sendum í
póstkröfu
Símar 28550
Flauelisbuxur
Gallabuxur
Verö frá 2.000.-
Nærföt
Sokkar
Peysur
og margt fleira.
Verð kr. 2.200.-
Verð kr. 10.900.
Stærðir frá 48—56.
verðkr 10.900.-
Stærðir: sm., me., la. og ex.
UFATABUÐIN