Morgunblaðið - 10.04.1979, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 10. APRÍL 1979
17
Guðni Þorsteinsson fiskifræðingur:
Greinar um dragnótaveiðar hafa
verið býsna áberandi í dagblöðun-
um að undanförnu. Ástæðan fyrir
þessum skrifum er sú, að nú liggur
fyrir Alþingi tillaga um að veita
sjávarútvegsráðherra heimild til
að leyfa dragnótaveiðar í Faxaflóa
til jafns við önnur veiðisvæði við
landið. Sýnist nú sitt hverjum um
ágæti þessarar tillögu eins og
jafnan er, þegar fiskveiðar eru
annars vegar. Þó virðast menn
æstari í umræðum um dragnóta-
veiðar en þegar aðrar veiðar ber á
góma og er þá mikið sagt. Er þá
vart að furða, að menn eigi það til
að taka fullmikið upp í sig eða
verða fótaskortur á pennanum.
Vegna ýmiss konar misskilnings
— stundum kannski vísvitandi
misskilnings — hjá þeim, sem
ritað hafa á móti dragnótinni, sé
ég mig tilknúinn að bera enn fram
leiðréttingar.
að sjá neitt grugg aftan við voðina,
einungis mjög smáa sandhvirfla
við fótreipið, (Sjómannablaðið
Víkingur 4. tbl. 1978).
Ef menn vilja endilega erlendar
heimildir, skal bent á bókina „The
seine net“ (dragnótin) eftir David
Thomson prófessor, en þaðan er
þessi tilvitnun (bls. 32): „Dragnót-
in er létt veiðarfæri, sem skemmir
ekki botninn, eins og þungar botn-
vörpur geta gert. Hún hleypir
einnig smáum og ókynþroska fiski
í gegn, svo að hann nær að stækka
og ná kynþroskaaldri. E.t.v. er það
Guðni Þorsteinsson
18—20 fm. dýpi eða jafnvel
grynnra, ef hentugra þykir.
Stofnunin mun leggja til kafara,
neðansjávarmyndavél og e.t.v. bát
en ekki ætti tilraun þessi, ef
tilraun skyldi kalla, að stranda á
bátsleysi. Rétt er, að dragnótaand-
stæðingar leggi einnig til kafara.
Það hefur alloft komið fram, að
sumir dragnótamenn hafi haft
brögð í tafli með möskvastæðina
með því að binda fyrir ofan við 170
mm riðilinn. Þetta á þó ekki við
um alla. Þeir sem saklausir eru
kunna illa slíkum sakargiftum,
eins og eðlilegt er, og er þá rétt, að
það komi fram, að ekki eru allir
undir sömu sökina seldir.
Því hefur oft verið haldið fram,
að skarkoli sé verðlaus og að ekki
eigi að leggja sig eftir að veiða
Ulfur, úlfur
gagngert til að auka skarkolaafl-
ann. Er vonandi, að þessi tillaga
verði samþykkt, enda virðast þing-
menn sammála um, að þetta sé
rétt. Hins vegar rífast þeir sjálf-
sagt um það, hverjir eigi að fá
veiðileyfi á svæðinu. Ekki er jafn
víst, að þingmenn verði jafnsam-
mála um að hleypa dragnótinni í
Faxaflóann. Mörgum líst betur á
þyngra veiðarfærið. Reyndar er
rétt, að það komi fram, að þau
veiðisvæði fyrir Vestfjörðum, sem
til stendur að opna fyrir togveið-
um verða eigi nýtt með dragnót,
þar sem botn er of harður.
Áður en þeir miklu friðunar-
menn, andstæðingar dragnótar-
innar, fara að giska á, að stór
fiskur veiðist á krók, þykir mér
rétt að leggja fram fiskmælingar
úr ýmsum veiðarfærum frá ýms-
um stöðum við iandið. Mælingar
þessar eru frá sumrinu 1977. í
töflunni stendur V fyrir Vestur-
land, N fyrir Norðurland og A
fyrir Austurland, Fjöldi mælinga
er gefinn í sviga. Hér er um þorsk
að ræða og er lengdin í cm.
Jóhann J.E. Kúld, sem skrifar
um sjávarútvegsmál í Þjóðviljann,
sem kunnugt er, telur að dragnótin
hljóti að róta botninum upp og
talar um nokkra faðma, sem
gruggið nái upp. Hér giskar
Jóhann á en leitar sér ekki heim-
ilda, sem ekki ætti þó að vera svo
erfitt, þar sem allmargar greinar
um þetta hafa birst eftir okkur
Aðalstein Sigurðsson bæði í dag-
blöðunum, Sjávarfréttum og Ægi.
Eftirfarandi tilvitnanir, sem eru
úr grein eftir okkur Jóhannes
Briem, sem tekið hefur myndir af
dragnót í drætti, ættu að sanna,
hve illa Jóhann giskar á: „Mjög
athyglisvert er, að tógið snerti
botninn yfirleitt ekki, þegar dregið
var“ og „voðin sveif létt við botn og
snerti aðeins stöku gárutopp. Sá-
ust einungis smárispur eftir hana í
sandinum á stöku stað. Ekki var
fyrst og fremst af þessum ástæð-
um, að mörg ríki hafa leyft drag-
nótaveiði á svæðum þar sem veiði
með botnvörpu og hringnót er
bönnuð." Því má svo bæta við, að í
bókinni er hvergi talað um 170 mm
riðil í poka. Og í framhjáhlaupi má
svo geta þess, að Garðbúar hafa
bent á botnvörpuna til að nýta
kolastofninn betur. í sjálfu sér er
ekkert við það að athuga, en
eðlilegra sýnist þó að reyna drag-
nótina fyrst.
Þrátt fyrir þetta eru menn að
tala um að friða Faxaflóa með því
að útiloka þar dragnótaveiðar. Ég
hélt, að flestir vissu, að ýsustofn-
inn hefur einmitt fengið ágæta
friðun með 155 mm möskvastærð í
botnvörpu. Hann er því vel á sig
kominn og ekki í bráðri hættu,
þótt dragnót með 170 mm möskva-
stærð yrði leyfð í Faxaflóa, enda
telja menn lagnetaveiðar á ýsu
með 152 mm riðli vonlausa. Þeir í
Garðinum eru þó hræddir um
seiðin fyrir dragnótinni og þá
sennilega vegna þess, að marglytta
loki þessum stóru möskvum. Ulfur,
úlfur.
Þá hafa sumir giskað á, að
dragnótin eyðileggi botngróður.
Þessi ágiskun er þó sýnu fráleitari,
en hún skaut síðast upp kollinum í
grein í Morgunblaðinu h. 29. mars
sl. Þar var' því haldið fram, að
gróður væri á 18—20 fm. dýpi á
þeim ægisandi, sem dragnótin er
dregin yfir. Öllum ætti þó að vera
ljóst, að botnþörungar sitja ekki á
sandbotni. Þá er þang aðeins í
fjöruborðinu og þari er sjaldséður
neðan við 10 fm. Annars er óþarfi
að karpa um þetta. Hafrannsókna-
stofnunin býðst til að kanna þau
svæði, þar sem andstæðingar
dragnótarinnar halda fram, að
botngróður sé til staðar. Skal
þetta miðast við sandbotn og
Botnvarpa
Flotvarpa
Dragnót
Handfæri
Lína
Lagnet
hann. Alla viðleitni til að auka
verðmæti hans skal kæfa í fæð-
ingu. Illa líst mér á slíkar skoðan-
ir, enda eru þær í algjörri and-
stöðu við skynsamlega nýtingu
auðæfa okkar í hafinu. Hafrann-
sóknastofnunin hefur margbent á,
að tvöfalda megi skarkolaaflann
upp í 10.00 t. Miðað við þau
fiskveiðilög, sem nú eru í gildi, er
einsýnt, að þessu marki verði ekki
náð án aukinnar sóknar með drag-
nót. Á hitt má svo benda, að nú
liggur fyrir Alþingi tillaga um
aukin togsvæði fyrir Vestfjörðum
Meðal
66.97 (98)
67.95 (23)
68.05 ( 8)
60.96 (101)
63.02 ( ))
66.54 (18)
Þess skal getið, að riðillinn í
lagnetunum var allt niður í 5 Vá
þumlung, þegar mælingarnar voru
gerðar, en lágmarks riðill lagneta
er 6 þumlungar nú. Þá sýna
mælingar úr trollunum fiskinn
smærri en hann er í raun og veru,
þar sem frekar er mælt, þegar
fiskur er smár, og til greina kemur
að loka veiðisvæðum, enda eru
þessar mælingar frá veiðieftirlits-
mönnum. Mælingarnar sýna, að
hæpið sé að líta ekkert á krókana,
þegar friðun ber á góma. Og
hvernig stendur svo á öllu þessu
grjótkasti úr glerhúsinu?
V N A
65.48(63) 62.37(11) 72.98(24)
67.95 (23)
68.05 ( 8)
61.83(21) 62.41 (32) 59.61 (48)
65.67 ( 6) 66.98 (12)
Spærlingur:
Verðið ákveðið af oddamanni
og fulltrúum kaupenda
Á fundi yfirnefndar Verðlags-
ráðs sjávarútvegsins í gær var
ákveðið eftirfarandi lágmarksverð
á spærlingi til bræðslu frá byrjun
vertíðar til 31. júlí 1979:
Hvert kg. kr. 9.50.
Verðið er miðað við 3% fituinni-
hald og 19% fitufrítt þurrefni.
Verðið breytist um kr. 1.05 til
hækkunar fyrir hvert 1%, sem
fituinnihald hækkar frá viðmiðun
og hlutfallslega fyrir hvert 0.1%.
Verðið breytist um kr. 1.05 til
hækkunar eða lækkunar fyrir
hvert 1% sem þurrefnismagn
breytist frá viðmiðun og hlutfalls-
lega fyrir hvert 0.1%.
Fituinnihald og fitufrítt þurr-
efnismagn hvers spærlingsfarms
skal ákveðið af Rannsóknastofnun
fiskiðnaðarins eftir sýnum, sem
tekin skulu sameiginlega af full-
trúa veiðiskips og fulltrúa verk-
smiðju eftir nánari fyrirmælum
rannsóknastofnunar fiskiðnaðar-
ins.
Verðið er miðað við að seljendur
skili spærlingi á flutningstæki við
hlið veiðiskips eða i löndunartæki
verksmiðju. Ekki er heimilt að
nota aðra dælu en þurrdælu eða
blanda vatni eða sjó í hráefni við
löndun.
Verðið er uppsegjanlegt frá og
með 7. maí og síðar með viku
fyrirvara.
Verðið var ákveðið af odda-
manni og fulltrúum kaupenda
gegn atkvæðum fulltrúa seljenda.
1 yfirnefndinni áttu sæti: Olafur
Davíðsson, sem var oddamaður,
Guðmundur Kr. Jónsson og Ólafur
Gunnarsson af hálfu kaupenda og
Ágúst Einarsson og Ingólfur
Ingólfsson af hálfu seljenda.
Fulltrúar kaupenda létu bóka
svofellda greinargerð með atkvæði
sínu: „Með samþykki sínu á spærl-
ingsverði til bræðslu, vilja fulltrú-
ar kaupenda gera sitt ýtrasta til
að stuðla að veiðum á þessum
bræðslufiski. Ljóst er að verk-
smiðjurnar fá aðeins uppborinn
breytilegan kostnað við vinnsluna
ásamt hálfan viðhaldskostnað en
ekkert fyrir fyrningum og stofn-
fjárvöxtum. Slíkar vinnslutekjur
eru algjörlega óviðunandi fyrir
verksmiðjurnar nema í mjög stutt-
an tíma.“
Fulltrúar seljenda létu bóka
svofellda greinargerð með atkvæði
sínu: „Við undirritaðir fulltrúar
útgerðar- og sjómanna í yfirnefnd
Verðlagsráðs um spærlingsverð
viljum taka fram eftirfarandi:
Verð það sem nú hefur verið
ákveðið af oddamanni og fulltrú-
um verksmiðjanna og sem er 7%
lægra en verð það sem gilti á sama
tíma í fyrra er að mati okkar allt
of lágt til að viðunandi sé fyrir
afkomu útgerðar og sjómanna."
Reykjavik, 5. apríl 1979.
Verðíagsráð
sjávarútvegsins.
Einnar kaloríu
kóladrykkur
Nú er kominn nær kaloríulaus kóladrykkur -
sykursnautt Spur - drykkur sem gleöur alla
sem eru í kapphlaupi við kilóin.
Sykursnautt Spur inniheldur innan viö eina
kaloriu í hverri flösku - það er 80 sinnum
minna en í venjulegum kóladrykk.
HF.ÖLGERÐIN EGILL SKALLAGRÍMSSON