Morgunblaðið - 24.04.1979, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 24. APRIL 1979
Skipulag framhaldsskóla í Reykjavík:
Meirihlutinn hyggst selja
ríkinu Laugalækjarskóla
í K»r samþykkti fulltrúar
meirihlutaflokkanna f franlslu-
ráði Reykjavíkur að maúa með
því, að rikinu yeði seldur eignar-
hluti borgarinnar í öðru húsi
Laugalaekjarskóla. Fulltrúar
Sjálfstæðisflokksins lögðust gegn
því, vildu að verzlunardeildir
framhaldsskólastigsins störfuðu
þar áfram ásamt 7.-9. bckk
grunnskólans, svo sem verið hef-
ur. Bentu á f sérstakri bókun, að í
eldra skólahúsinu er hkasafnið
og hússtjórnarkennsluaðstaða, en
mikill skortur sé á sérútbúnu
húsnæði fyrir hússtjórnar-
kennslu í skólum borgarinnar.
Með hinu húsinu mundi grunn-
skólinn í Laugalæk missa nýinn-
réttaða góða félagsaðstöðu, svo
sem miðað er við að koma upp í
öllum grunnskólum horgarinnar
og væri því stórt skref aftur á
bak. Ennfremur séu í því húsi
stofur, sérinnréttaðar, fyrir eðlis-
fræði, líffræði og smíði, sem
grunnskólinn getur ekki verið
án.
í samþykkt meirihlutans er
mælt með því að teknir verði upp
samningar við fulltrúa ríkisins um
sölu annars hússins á grundvelli
hliðstæðs samnings þess sem gerð-
ur var milli þessara aðila um
Vogaskóla, að framhaldsdeildir
starfi ekki við Laugalækjarskóla,
en að fræðsluráð taki enga afstöðu
til þess hvaða sérskóli ríkisins
verði fluttur í það hús Laugalækj-
arskóla, sem ríkið kynni að semja
um kaup á. Hins vegar var
fræðsluráð sammála um óbreytta
notkun á Miðbæjarskólahúsinu
fyrir Námsflokka Reykjavíkur og
leigu að hluta til Leiklistarskóla
ríkisins.
Þeir sérskólar, sem mennta-
málaráðuneytið hefur nefnt í
þessu sambandi, eru Fósturskóli
Islands og myndlista- og handíða-
skólinn. Fulltrúar' Sjálfstæðis-
flokksins í fræðsluráði fluttu af
því tilefni svohljóðandi tillögu,
sem var felld með 4 atkvæðum
gegn 3:
„Vegna óska sem fram hafa
komið af hálfu fulltrúa mennta-
málaráðuneytisins um að borgin
láti af hendi skólahúsnæði undir
nokkra sérskóla ríkisins tekur
fræðsluráð fram eftirfarandi:
„Fræðsluráð telur mjög vara-
samt að láta af hendi fyrir fullt og
allt skólahúsnæði borgarinnar,
þótt vissulega hafi orðið fækkun í
einstökum borgarhverfum, og bú-
ferlaflutningar átt sér stað milli
þeirra. Ekki er ósennilegt að hér sé
um tímabundið ástand að ræða.
Hinsvegar er viðurkennt, að
vegna stórkostlegrar vanrækslu
ríkisins búa nokkrir sérskólanna
við alls ófullnægjandi aðstöðu.
Til þess að koma til móts við
þessar þarfir hefur Reykjavikur-
borg leigt ríkinu Miðbæjarskólann
fyrst til menntaskólahalds og nú
að hluta vegna Leiklistarskóla
íslands.
Þar sem húsnæðisvandi hans er
enn óleystur fellst fræðsluráð á
áframhaldandi leigu til hans í
Miðbæjarskólanum, enda skerði
það ekki hagsmuni Námsflokka
Reykjavíkur.
Þá höfum við lagt til að Fóstur-
skólanum verði leigður Vörðuskóli,
en húsnæðismál Fósturskólans
hafa verið í mesta ólestri og
ríkisvaldinu til hneysu.
Fræðsluráði Reykjavíkur er
ljóst að Myndlista- og handíðskóli
Islands býr við svo óhentugan og
þröngan húsakost að skilyrði hans
til starfa og eðlilegrar þróunar eru
slæm. Er ljóst að ríkisvaldið ætlar
sér enn að láta málefni skólans
reka á reiðanum. Er rétt að vekja
athygli á að menntamálaráðuneyt-
ið hefur á hendi húsnæði í svo-
nefndu Víðishúsi, sem kynni að
henta þessum skóla. Menntamála-
ráðuneytið hefur mjög reynt að
losa sig við það húsnæði að undan-
förnu. Skýtur það skökku við
miðað við þann þrýsting sem
ráðuneytið hefur beytt Reykjavík-
urborg til að komast yfir skólahús-
næði borgarinnar."
Húsnæði fyrir
Fósturskólann
I samræmi við þetta lögðu sjálf-
stæðismenn fram eftirfarandi
breytingatillögu sem var felld:
„Samstarf við Iðnskólann í
Reykjavík verði með svipuðum
hætti og verið hefur, þó verði sú
breyting á að þessi starfsemi
flyttist úr Vörðuskóla í Austur-
bæjarskóla.
Athugaðir verði möguleikar á að
þessi kennsla takmarkist ekki
eingöngu við fornám.
Fósturskóla íslands verði leigð-
ur Vörðuskóli þar til séð verður
hvort að Fjölbrautaskóli Austur-
bæjar verði stofnaður."
En samþykkt var samhljóða í
fræðsluráði að framlengd verði
óbreytt heimild til rekstrar sjó-
vinnudeildar við Hagaskóla.
Einnig var samþykkt samhljóða
að Ármúlaskólinn hætti að starfa
á grunnskólastigi en verði skipu-
lagður sem fjölbrautaskóli á fram-
haldsskólastigi með tilteknar
námsbrautir, fyrst um sinn í
tengslum við Fjölbrautaskólann í
Breiðholti, að stefnt verði að
stofnun Fjölbrautaskóla Austur-
bæjar með aðild þeirra framhalds-
skóla sem sameinast gætu í þeirri
stofnun. Að Kvennaskólinn hætti
að taka inn grunnskólanemendur
en taki í þess stað inn a.m.k. tvær
bekkjardeildir á uppeldisbraut og
færist á næstu árum í það horf að
vera að öllu leyti framhaldsskóli
með uppeldisbrautir. Ágreiningur
varð um tilhögun og samþykktu
fulltrúar meirihlutans að Kvenna-
skólinn starfaði fyrst um sinn í
tengsJum við Fjölbrautaskólann í
Breiðholti að því er varðar skipu-
lagningu framhaldsnámsins, en
felldu orðalag sjálfstæðismanna
um að skólinn starfaði svo sem
verið hefur undir sjálfstæðri
stjórn og útskrift nemenda hans
yrði fyrst um sinn í tengslum við
Fjölbrautaskólann í Breiðholti,
þar til tryggð hefur verið sjálfstæð
útskrift nemenda hans.
Þá samþykkti fræðsluráð að
leggja til við borgarráð að næsta
skólaár verði Austurbæjarskólinn
ekki tekinn til annarra nota en
skólahalds, en felld var breyt-
ingartillaga sjálfstæðismanna um
að fella niður orðin „næsta skóla-
ár“.
Fulltrúar meirihlutaflokkanna í
fræðsluráði létu bóka: „Vegna
fullyrðinga fræðsluráðsmanna
Sjálfstæðisflokksins um að með
tillögum um skipulag framhalds-
skóla í Reykjavík sé gengið á hlut
borgarinnar tökum við fræðslu-
ráðsmenn meirihlutans fram að
hér er um ranga og órökstudda
fullyrðingu að ræða. Tillögur
okkar um skipulag framhaldsskól-
ans næsta vetur miðast fyrst og
fremst við það, að sem hagan-
legast verði staðið að þessum
málum og skólahúsnæði og
kennslukraftar nýtist sem best til
hagsbóta fyrir þá sem kennslunn-
ar eiga að njóta."
* ÉféliSfeiÉÉ!
Þessi mynd var tekin á
Norðfirði fyrir nokkrum
dögum, er þyrla Land-
helgisgæslunnar lenti þar,
og vakti mikinn áhuga
ungra Norðfirðinga.
Þyrlan, TF — GRÓ, var
að koma frá Mjóafirði, en
þangað hafði hún farið til
að sækja Vilhjálm
Hjálmarsson alþingis-
mann, en hann var á leið
til Reykjavíkur til að taka
þátt í þingstörfum eftir
páskaleyfi þingmanna.
Ljósm: Ingólfur Kristmundsson.
Hjörvarður Harvard
Árnason sjötugur
Hjörvarður Harvard Árnason,
nú til heimilis rétt hjá þeim fræga
fegurðarbletti, Central Park, að 4
East 89th Street í New York, er
sjötugur í dag, fæddur í Winnipeg,
Manitoba 24. apríl 1909.
Sveinbjörn Árnason hét faðir
Hjörvarðar, og var hann fæddur
1867 á Oddsstöðum í Lundar-
reykjadal í Borgarfirði. Árni
Sveinbjörnsson, bóndi þar, var
faðir hans og Ólöf Jónsdóttir úr
sömu sveit móðirin. María Bjarna-
dóttir, móðir Hjörvarðar, var fædd
24. apríl 1870 að Langholti við
Hvítá í Borgarfirði, en hún átti
ættartengsl líka við Efstadal í
Laugardalshrepp í Árnessýslu.
Er farið var til Vesturheims,
áttu þau hjónin heima í Winnipeg
þangað til 1927, er þau fluttu til
Chicago, og þar vann Sveinbjörn
hjá Hirti Þórðarsyni uppfinninga-
manni og eigenda Thordarson
Electric Company. Sveinbjörn var
ekki bara laghentur við smíðar —
hann hafði næma þekkingu á
skáldskap og orti mörg falleg ljóð.
Sveinbjörn dó í Chicago 1931;
ekkjan fluttist þá aftur til Winni-
peg, og þar dó hún 1956. Hjónin
áttu tvær dætur og fjóra syni.
Olga Maren Campbell, fædd 1896,
dó 1967 og Árni Allan Bjarki,
byggingarmeistari, fæddur 1898,
dó 1973, í Detroit, Michigan.
Ingólfur Gilbert, fæddur 1901, á
enn heima í Winnipeg, þar sem
hann var skólastjóri við junior
high school í mörg ár; Angantýr
líka kennari í fjöida mörg ár í
Kanada og Bandaríkjunum, er
næstur í systkinaröðinni, og svo
kemur Ólöf Rannveig, fædd 1904
ekkja Theodórs Blöndal frá Winni-
peg, sem á heima nálægt Detroit.
Hjörvarður er yngstur.
Það má með sönnu segja að
Sveinbjörn Árnason hafi verið
forn í sér, ekki síst með nafna-
giftirnar. Árni fékk líka að heita
Bjarki; Angantýr var bara hreint
og beint Angantýr, en var strax
kallaður Týri; úr því varð énska
nafnið Terry til, og þannig er T. A.
Árnason skráður í North
Vancouver, British Columbia, þar
sem hann og kona hans eiga heima
— Elsa, systir séra Phillips
Péturssonar í Winnipeg.
Hjörvarður Harvard heitir sá
sjötugi, svo að ekki hefur verið
nauðsynlegt að smíða enskt nafn
handa honum. Kona Hjörvarðar,
Elizabeth Yard, dó fyrir fáeinum
árum; börnin eru Jón Yard, lög-
fræðingur í New York, og Eleanor,
sem er við ritstörf í Minneapolis.
Hjörvarður Árnason er þekktur
í Vesturheimi og víða sem list-
verkasafnvörður, háskólakennari,
fyrirlesari og rithöfundur. Á Is-
landi var aðalstarf hans sem
nokkurs konar „landkynnir"
Bandaríkjanna. Áherzlan var þó
nærri eingöngu á listræn efni.
Hann kynntist listamönnum, og
sérstaklega íslenskri málaralist,
og átti náin sambönd við kennara
á Háskólanum og öðrum mennta-
stofnunum. Hann flutti fyrirlestra
við Háskólann. Hann kom fram í
útvarpinu og var líka með sérþætti
þar á ensku sem amerísk yfirvöld
stóðu fyrir, í gegnum samning við
Utvarpsráðsménn, áður en
nokkurt „Keflavíkur-útvarp“ varð
til.
Þegar Hjörvarður var „glaður á
góðri stund“ innan um vinahóp, þá
gat hann tekið upp á því að kyrja
upp rímnastemmu, sem hann hafði
líklegast heyrt föður sinn fara með
eða Cockney-söng, enskan, sem
Angantýr bróðir hans kunni jafn
vel og betur. Snerist textinn alger-
lega um forlög fátækra, og hvernig
ríka fólkið hafði það gott, með
siaglínuna marg endurtekna, „aent
it all a bloody shame" — að stafa
það svona svo að framburðurinn
náist. Sumir kunningjar stríddu
Hjörvarði á því hvað hann væri
næmur á allt listrænt og hvernig
hann gæti farið reiprennandi með
frásagnir um ýmist hversdagslegt
og sýnt þá um leið hve mikið
listrænt væri í það spunnið. Einu
sinni á stríðsárunum sátu nokkrir
karlmenn saman hjá Agnari
Klemens eftir hann var kominn
heim til sín í Tjarnargötuna. Þá
manar einhver þeirra hann
Hjörvarð til þess að gera „lista-
mannaskýringu" á útskurði stól-
baksins fyrir framan sig. Það gerði
hann á nærri undraverðan og
áhrifaríkan hátt; hann túlkaði
meiningu listasmiðsins í nærri
hverri línu og boga, skýrði frá
stefnum í kúnstinni öld fram af
öld og gerði merkilegt fyrirlestrar-
efni úr hversdags stofustól. Það
furðaði þá enginn sig á því að
Hjörvarður gæti kennt listasögu
— og það gerði hann í mörg ár
áður en hann kom til íslands og í
áratugi þar eftir.
Hann var vinsæll sem kennari
og deildarstjóri við Háskóla
Minnesotaríkis í fleiri ár skömmu
eftir stríð, en það dugði honum
ekki. Hann var samtímis safnvörð-
ur Walker Art Gallery, sem
timburkóngarnir, Walker-fjöl-
skyldan, settu á stofn og þar var
hann leiðtogi í stefnu þeirri sem
hann hefur aðhyllst, „modern art“
— nútíma málverk, helst.
Saga nútímalistar — The
History of Modern Art — er best
þekkt og lang útbreyddust meðal
bóka Hjörvarðar — stórt brot, 740
síður, 1,549 myndir, prentuð í
Japan — aðalkennslubókin í þeirri
grein og notuð við fleiri en 300
menntastofnanir í Banda-
ríkjunum. Á bókarkápunni er stutt
æviágrip höfundar á þessa leið:
„H. H. Arnason, hinn víðkunni
listasögufræðingur, kennari og
listasafnsvörður, er eins og stend-
ur meðlimur í stjórnarráði Solo-
mon R. Guggenheim Foundation,
sem rekur Guggenheim-safnhúsið
í New York; og í stjórnarnefndum
þessara stofnana í viðbót — The
Hishhorn Museum and Sculpture
Garden, Washington, D.C.; T. B.
Walker Foundation, Minneapolis;
og Adolph Gottlieb Foundation,
New York. Hann er líka meðlimur
í stjórnarnefnd International
Foundation for Art Research —
alheimsstofnun í rannsókn lista.
Hann hefur líka verið prófessor og
yfirmaður listfræðideildar Minne-
ota Háskólans (1947—61) og safn-
vörður Walker listaverkasafnsins
þar (1951—61), ásamt því að hafa
verið kennari við Norhwestern
University, Evanston, Illinois;
Chicago Háskólans og Háskólans í
Hawaii. Aðalnámsferill hans var á
Northwestern og Princeton
háskólunum; hann var starfs-
maður upplýsingaþjónustu Banda-
ríkjanna, Office of War
Information, í síðari heims-
stríðinu, og rétt eftir stríð tók
hann þátt sem fulltrúi Bandaríkj-
anna í undirbúningsnefnd
UNESCO.
Aðalritverk hans eru: Modern
Sculpture: The Joseph H. Hirsh-
horn Collection; Conrad
Marca-Relli; Alexander Calder;
Jacques Lipchitz: Fifty Years of
Sketches in Brohze; The
Sculptures of Houdon; og Robert
Motherwell. Hann semur oft
greinar í alheims-tímarit um lista-
verk auk vísindalegra smárita í
tugatali í þeirri grein. Frakkland
hefur heiðrað hann með Ordre des
Arts des Lettres, og Noregur gerði
hann að Riddara Sáknti Olafs
orðunnar."
Valdimar Björnsson.