Morgunblaðið - 22.11.1979, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 22. NÓVEMBER 1979
15
Árni Gunnlaugsson hrl.
Allir flokkarnir telja sig berj-
ast fyrir betra og fegurra
mannlífi. — Samt hefir til þessa
í kosningabaráttunni ekkert ver-
ið minnst á stefnu þeirra á
áfengismálum eða kynnt viðhorf
frambjóðenda til eins mesta
þjóðfélagsmeinsins, sívaxandi
áfengisdrykkju. Ljóst ætti þó að
vera, að fátt eða ekkert ógnar
meir velferð hverrar fjölskyldu
en það böl, sem áfengisneyzlunni
er samfara, enda sagði hinn
merki stjórnvitringur Gladstone
á sínum tíma, að „áfengið hefir
gert mannkyninu meiri skaða
en öll stríð, allar drepsóttir og
allar hungurplágur, sem sögur
fara af“.
Hvers vegna gleyma flokkarn-
ir áfengismálunum eða þegja um
þau? Þess má geta, að fyrir
kosningarnar í Noregi á þessu
ári, lýstu flokkarnir þar ítarlega
stefnu sinni í áfengismálum og
hjá flestum þeirra voru hömlur
á sölu og dreifingu áfengis eitt
helsta úrræðið í baráttunni við
áfengisbölið þar í landi. Einn
fremsti maður á Norðurlöndum
á sviði áfengisrannsókna, Kettil
Bruun, hefir og nýlega á ráð-
stefnu í Noregi áréttað þá skoð-
un sína, að ómögulegt væri að
minnka það tjón og böl, sem af
áfengisneyzlunni stafaði nema
að ráðast fyrst og fremst gegn
sjálfu áfenginu sem háskalegu
eiturlyfi og hafa strangar áfeng-
ishömlur.
Óskiljanleg léttúð og sljóleiki
virðist ríkja hér hjá alltof mörg-
um gagnvart því mikla vanda-
máli, sem áfengið er í þjóðlífinu.
Þannig var það eitt fyrsta verkið
hjá ríkisútvarpinu á mánu-
dagsmorgni eftir að „vikunni
gegn vímuefnum" lauk, að
tíunda í morgunpóstinum þær
áfengistegundir, sem mest höfðu
selst á áfengismarkaði í Frakk-
landi. — Stuttu síðar var svo
efnt til áfengisdrykkju í húsa-
kynnum sama útvarpsþáttar og
til að auglýsa drykkjuna sem
best var sjálfum Forseta íslands
boðið til þátttöku. — Og til að
kóróna auglýsinguna á
kampavínsdrykkjunni birti svo
dagblaðið Vísir tvo daga í röð
stórar myndir af fyrirbærinu.
Það er ekki ónýtt fyrir áfeng-
isauðvaldið að fá slíkan áróður í
fjölmiðlum. En jaðrar ekki slík
kynningarstarfsemi við brot á
lögum um bann við áfengisaug-
lýsingum? Hvað segir útvarps-
ráð um það?
Nú hverfa af Alþingi nokkrir
einlægir baráttumenn gegn
áfengisdrykkju, t.d. Oddur
Ólafsson og Vilhjálmur Hjálm-
arsson, sem að mínu mati væri
ákjósanlegur næsti Forseti
íslands, — sannur fulltrúi margs
hins besta í ísl. þjóðlífi. — Það
er því mikilsvert fyrir málstað
bindindis og ábyrgrar afstöðu til
áfengismála, að til setu á Al-
þingi veljist sem flestir, sem
hafa manndóm til að standa
gegn viðleitni áfengisvina til að
fá opnaðar sem víðast nýjar
flóðgáttir fyrir áfengissölu og
með því að auka það tjón og böl,
sem áfengiu fylgir. —
Einkum er nauðsynlegt að
koma í veg fyrir, að Vilmundi
Gylfasyni, Jóni Sólnes og þeirra
skoðanabræðrum um áfengismál
takist að innleiða hér kráa- og
knæpulíf, sem yrði til að auka
enn á spillingu og ófarnað. —
Þannig hefir frægur þýskur
glæpasérfræðingur haldið því
fram, að um helmingur allra
morða og líkamsmeiðinga í
Þýzkalandi eigi sér stað á knæp-
um eða í vímuhring þeirra. —
Vonandi verður það gæfa
þjóðarinnar, að áfengisvinum
takist ekki að brjóta niður múra
gildandi áfengislaga, sem hvað
stærstan þátt hafa átt í því, að
hér er þó þrátt fyrir allt minni
áfengisneysla á hvern íbúa skv.
opinberum tölum, en víðast ann-
ars staðar í Evrópu.
Fulltrúaráð Landssambands-
ins gegn áfengisbölinu ákvað á
fundi sínum um s.l. helgi' að
skrifa stjórnmálaflokkunum og
frambjóðendum og óska eftir
viðhorfi þeirra til áfengismál-
anna. Þeir kjósendur, sem láta
sig þróun áfengismála einhverju
skipta, ættu því að fylgjast með
með svörunum og muna eftir
þeim í kjörklefanum.
Að lokum vil ég þakka Morg-
unblaðinu, hve oft og góð skil
það gerði viðleitninni, sem höfð
var frammi „í vikunni gegn
vímuefnum" til að vekja athygli
á því, „hvílíkt böl neysla
vímuefna og þá einkum áfengis
er þjóðinni og hve miklum þján-
ingum það veldur börnum", eins
og stendur í ávarpi, sem mörg
hundruð íslendingar skrifuðu
undir og birtist í Morgunblað-
inu.
Vonandi verða þeir frambjóð-
endur, sem undirrituðu ávarpið
sjálfum sér samkvæmir, ef þeir
hljóta kosningu og berjist ötul-
lega fyrir því, að landsmenn
„hverfi til heilbrigðari hátta"
eins og þei/ hvöttu t il.
Árni Gunnlaugsson.
Gleymda vandamálið
tekjuöflun möguleika á að verð-
tryggja ónotað fé.
5. Spariskírteini má kaupa og
selja í því magni sem óskað er
og er ekki nauðsynlegt að
kaupa eða selja allt í einu eins
og gerist þegar um fasteign er
að ræða.
Til samanburðar við fasteign
má ennfremur geta þess að fast-
eignir tekur oft margar vikur að
selja, auk þess að umstang við sölu
er talsvert. Ennfremur fæst ekki
nema lítill hluti söluverðsins stað-
greiddur, en stór hluti „útborgun-
arinnar" er greiddur síðar á 12—
16 mánuðum. Oft heyrast þau rök,
að við kaup á fasteignum sé hægt
að láta verðbólguna greiða niður
verulegan hluta kaupverðsins og
fá þannig verðbólgugróða. Þegar
um nýbyggingar er að ræða er
þetta nú sjaldnast möguleiki
vegna verðtryggingarákvæða.
Ennfremur má geta þess að bygg-
ingarkostnaður hefur að jafnaði
verið hærri en fasteignarverð við
endursölu (samkvæmt upplýsing-
um frá Fasteignamati ríkisins),
þannig að tap myndast jafnframt
því sem eigandi nýbyggingarinnar
verður að lána hluta söluverðsins
til fimm ára á 18% vöxtum
(verðbólgan er nú um 50% p.a.).
Þegar eigandi eldri fasteignar
selur eign sína verður hann að
gefa eftir þann verðbólguhagnað,
sem hann fékk við kaupin (hvort
eftirgjöfin verður meiri eða minni
veltur á hvort verðbólgan var
hærri eða lægri við kaupin).
Vera má að hægt sé að benda á
að fasteignaverð hafi hækkað
meir en spariskírteini ríkisins eitt
árið eða svo, en slíkt er ekki hægt
ef litið er yfir lengra tímabil.
Staðreyndin er sú að fasteigna-
verð hækkar í stökkum og getur
hækkað verulega eitt árið þegar
verið er að vinna upp lægðir fyrri
ára. Slík stökk á markaðinum geta
þeir einir séð fyrir sem þar eru
hnútum kunnugir. Jafnframt velt-
ur „ágóði" af kaupunum verulega
á verðbólguþróun næstu 12—24
mánuðina.
Hagnaður eða verðtrygging fjár
í fasteignaviðskiptum getur m.ö.o.
átt sér stað með eftirfarandi
hætti:
1. Kaupa eldri fasteignir áður en
uppsveifla á sér stað á markað-
inum og selja áður en niður-
sveifla hefst.
2. Kaupa á rýmri greiðsluskilmál-
um heldur en selt er á. Mikil-
vægt er hér að kaupa þegar
aukning verðbólgunnar er séð
fyrir, en selja þegar séð er að
verðbólgan hægi verulega á sér.
3. Kaupa fasteign á stað, sem
líklegt er að eigi eftir að verða
eftirsóttur og vona að fasteign-
in hækki þá síðar í verði vegna
mikillar eftirspurnar.
Framangreind atriði benda
ótvírætt til þess að það krefst
talsverðar fjármálalegrar þekk-
ingar og þekkingar á markaðinum
ef fjárfesting í fasteign á að
reynast fjárhagslega hagkvæm.
Þessi þekking er ekki útbreidd
meðal landsmanna og er það
tímafrekt að afla hennar. Enn
einn ókostur við fasteignir er, að
viðhald og umstang við að leigja
fasteignir er oft talsvert og geta
fasteignir orðið fyrir ýmis konar
tjóni, jafnframt því sem
verðstöðvanir ná oft til húsaleigu.
Af framangreindu má sjá að
spariskírteini eru að jafnaði arðs-
amari, áhættuminni, seljanlegri,
síður tímafrek fjárfesting og
krefjast engrar sérþekkingar. Að
vísu má geta þess hér, að gagnvart
fasteign sem kaupandi hyggst búa
í sjálfur, horfir þetta nokkuð
öðruvísi við, þar sem framboð
leiguhúsnæðis er lítið og ótraust
hér á landi. Sífelldir flutningar og
röskun á högum fjölskyldunnar
eru fyrir almenning helstu rökin
fyrir því að eiga fasteign í stað
þess að leigja.
Varðandi vaxtaaukareikninga
má geta þess hér að lokum, að
litlar líkur eru á því, að ávöxtun
innistæða á þeim nái verðbólgu-
stiginu í náinni framtíð. Þó að
allir stjórnmálaflokkarnir séu nú
orðnir hlynntir verðtryggingu
innlána í einu eða öðru formi og
að stefnt skuli að verðtryggingu
innlána er ólíklegt að sá vilji
haldist verði verðbólgan óbreytt
eða magnist, ef marka má um-
mæli forráðamanna tveggja
stjórnmálaflokkanna. Eins og er
sjást þess engin merki, því miður,
að verðbólgan muni minnka á
næstunni. Þvert á móti er líklegt
að sett verði nýtt Islandsmet í
verðbólgu á næstu mánuðum, ef
tekið er mið af áframhaldandi
olíuverðshækkunum, væntan-
legum átökum á vinnumarkaðin-
um í vetur og almennri óvissu á
stjórnmálasviðinu. Samhliða
þessu er rétt að hafa í huga að
vaxtaaukainnlán eru bundin
minnst í þrjá mánuði.
Af framangreindu er því ljóst
að spariskírteini eru sem stendur
hagkvæmasti fjárfestingarkostur-
inn fyrir almenning á Islandi.
Gunnar Helgi Hálfdánarson.

í þessari bók er hann á ferð' með Agnari Kofoed-Hansen um grónar ævislóöir hans, þar sem
skuggi gestsins með Ijáinn er aldrei langt undan. Gerð eru skil ættmennum Agnars báðum megin
Atlantsála og birtu brugðið á bernsku hans undir súð á Hverfisgötunni, þar sem hann í
langvinnum veikindum dreymir um að Jljúga. Rakið er stórfurðulegt framtak hans og þrautseigja
í danska flughernum og flugferill hans í þjónustu erlendra flugfélaga, þegar stundum kvað svo
rammt að í náttmyrkri og þoku, að lóða varð á jörö með blýlóði.
Heimkominn hefur hann forgöngu um stofnun flugfélags — og
hefst þá brautryðjandaflug hans, upphaf samfellds
flugs á íslandi, oft á tíðum svo tvísýnt flug
aö nánast var flogið á faðirvorinu.
En Jóhannesi Helga nægir ekki að
rekja þessa sögu. Hann lýsir af
Á brattann; minningar °9 «1 inn í hugarheim Agnars,
Agnars Kofoed-Hansen uían v'ó tíma sögunnar, og
er saga um undraverða 90fur henni þannig óvænta
þrautseigju og þrek- Vldd’
raunir með léttu og
bráöfyndnu ívafi.
Höfundurinn er Jó-
hannes Helgi, einn af
snillingum okkar í ævi-
sagnaritun með meiru.
Svo er hugkvæmni
hans fyrir að þakka aö
tækni hans er alltaf ný
með hverri bók.
é
Almenna
bókaíélagið
Austurstræti 18
sími 19707
Skemmuvegi 36
sími 73055