Morgunblaðið - 22.01.1980, Side 16

en lækkuð fasteignagjöld
Leó E. Löve lögfræðingur
Oft hafa cÍKcndur Klæsilcgra cinhýlishúsa verið taldir slcppa vel frá sköttunum. Hvers vegna er
þá tcefinn afsláttur af fasteÍKnaBjöldunum?
Fremur útsvarsafslátt
Þessa dajíana stendur yfir dreif-
infí fasteignaKjaldaseðla, en ný-
lega hafa bæjar- og sveitarfélöf;
ákveðið hversu há ííjöldin skuli
vera.
Nokkuð er það mismunandi eft-
ir sveitarfélöKum hvað gjaldið er
hátt. Gjaldið er almennt 0,50% af
fasteignamati, en sum bæjar- og
sveitarfélög gefa afslátt og taka
ekki nema 0,45%. Önnur bæta við
skattheimtuna og taka 0,55% , sem
er heimilt.
Vegna þessa mismunar hafa
orðið nokkur blaðaskrif að undan-
förnu, einkum í Morgunblaðinu,
en þar sem skrifin eru öll á einn
veg, — að hrósa þeim bæjarfélög-
um sem afsláttinn veita —, finnst
mér rétt að önnur sjónarmið komi
líka fram.
„Skattpíningu“
aflétt á
röngum staö
Þegar bæjarfélag getur veitt
afslátt af tekjustofnum sínum
hlýtur það að vera vegna þess að
bæjarfélagið telur sig ekki þurfa
allt það fé, sem til boða stendur.
Það telur nægilega séð fyrir þeim
verkefnum sem á dagskrá eru.
Tekjuminnkunin getur reyndar
líka þýtt að bæjarfélagið sé að
draga saman þjónustu, t.d. vegna
þess að stjórnendum þess þyki
ástæðulaust að leggja eða malbika
götur, byggja dagvistunarstofnan-
ir o.fl.
Ég trúi þvt' að minnsta kosti
ekki, að tilgangurinn sé að létta
„skattpíningunni" af borgurunum.
Ég trúi því ekki vegna þess, að sé
Nokkur orð
um ranga
stefnu
nokkurra
bæjarfélaga
sú ástæðan hafa bæjaryfirvöld
veitt afsláttinn á svo vitlausum
stað í „kerfinu", að með ólíkindum
er.
Hinir ríku
verða ríkari
Oft hefur verið um það rætt, að
þeir sem í stærstu og fínustu
húsunum búa séu með „vinnu-
konuútsvar“ eða skattlausir — fái
jafnvel útborgaðar barnabætur. I
þessum umræðum hafa húseig-
endur t.d. á Arnarnesi verið teknir
sem dæmi.
Þeir sem búa dýrt en greiða Ií'.í
opinber gjöld eru ýmist taldir
„kunna á kerfið" eða þeir eiu
hreinlega taldir vera skattsvikar-
ar.
Háværar raddir heyrast oft um
það, að þessa menn þurfi að
skattleggja.
En hvað gerist?
Sum bæjarfélög umbuna öllum
íbúum sínum í eigin húsnæði með
afslætti af fasteignagjöldum og að
sjálfsögðu fá þeir hæstan afslátt-
inn sem best og dýrast búa. Eru
ekki fasteignagjöldin einmitt til
þess fallin að ná nokkru fé af
„tekjuháum skattleysingjum"?
Ekki fer hjá því að manni detti i
hug að þeir bæjarstjórnarmenn
sem svona hugsa hafi þá stefnu að
„gera hina ríku ríkari" á kostnað
bæjarfélagsins.
Útsvör láglauna-
manna lækka í stað
afsláttar af öllum
fasteignagjöldum
Elli- og örorkulífeyrisþegar fá
afslátt cða niðurfellingu fast-
eignagjalda alls staðar, jafnt í
þeim bæjarfélögum sem taka
0,55% og þeim sem taka 0,45%. í
fasteignagjöld.
Afsláttur þeirra er alveg óháður
því í hvaða bæ þeir búa, og mundi
full nýting fasteignagjaldspró-
sentunnar lítil áhrif hafa á þá.
En það eru fleiri sem hafa fulla
þörf fyrir aðstoð frá bæjarfélag-
inu, og á ég þar einkum við
láglaunafólk, einstæða foreldra og
fleiri í svipaðri aðstöðu.
Þetta fólk býr oft í tiltölulega
ódýru húsnæði, og fær því lítinn
afslátt í krónutölu, ef fasteigna-
gjöldin eru lækkuð. Því má svo
heldur ekki gleyma, að búi þetta
fólk í leiguhúsnæði — sem er mjög
algengt — nýtur það einskis af
þessum afslætti. Það er leigusal-
inn sem græðir bara meira.
Ef stjórnendur hinna vel stæðu
bæjarfélaga, sem afsláttinn veita,
Leó E. Löve
hugsuðu máiið betur, myndu þeir
sjálfsagt komast að sömu niður-
stöðu og ég: Lækkum frekar út-
svör þeirra lægstlaunuðu — það er
heilbrigðast og kemur sér best,
þar rennur afsláttarféð til þeirra
sem raunvcrulcga þurfa þess
með.
Því má ekki gleyma, að útsvör
eru brúttóskattur sem ekki tekur
tillit til barnafjölda o.fl. nema
mjög takmarkað.
Hröð og einföld
innheimta fast-
eignagjalda
Það eru fleiri rök en hin félags-
legu, sem leiða til þeirrar niður-
stöðu, að heppilegra sé að veita
afslátt af útsvörum þeirra lægst-
launuðu en að veita öllum afslátt
af fasteignagjöldum.
í fyrsta lagi má nefna það, að
um árabil hafa sveitarstjórnar-
menn barmað sér yfir þvi að
verðbólgan éti upp útsvarstekj-
urnar, þar sem útsvarið sé greitt
jafnt yfir allt árið, og þegar
síðustu útsvarsgreiðslurnar berast
séu þær krónur léttvægar miðað
við allan kostað, sem hefur hækk-
að um 50%. frá ársbyrjun til loka
ársins.
Fasteignagjöldin eru öll inn-
heimt á fyrstu mánuöum ársins,
og ættu því að nýtast betur til
framkvæmda.
í öðru lagi má nefna að útsvör,
sem ekki eru greidd þarf að
innheimta með lögtaki og oft þarf
að eltast við gjaldendur og eignir
þeirra í því skyni.
Fasteignagjöldin hafa hins veg-
ar svokallað lögveð í eigninni og
má selja eignina á uppboði án
lögtaks eða annarra tafsamra
aðgerða.
Fasteignagjöldin hafa forgang
fyrir öðrum skuldum, og inn-
heimtast því 100%., en útsvörin
innheimtast hins vegar á bilinu
80-90%.
Sjálfsagt geta menn fundið
fleiri rök — og e.t.v. einhver
gagnrök, en ég læt hér staðar
numið að sinni.
Von mín er hins vegar sú, að á
næsta ári hafi ráðamenn bæjar-
félaganna hugsað málið gaumgæ-
filega — og held ég að þá verði
niðurstaða þeirra sú sama og mín.
Ný stjórn félags
háskólakennara
NÝLEGA var haldinn að-
alfundur Félags háskóla-
kennara, en félagsmenn
eru allir fastir kennarar
við Háskóla íslands, tæp-
lega 300 talsins.
Á fundinum var fjallað
um ýmis helztu mál, sem
eru á dagskrá innan fé-
lagsins, svo sem kjaramál
og byggingu orlofsheimil-
is. Ný stjórn var kjörin á
aðalfundinum. Hana
skipa: Gunnar G. Schram,
forseti lagadeildar, for-
maður, Jónas Hallgríms-
son prófessor, varafor-
maður, María Jóhanns-
dóttir deildarritari, gjald-
keri, Guðlaugur Tryggvi
Karlsson fulltrúi, ritari
og Jón Bragi Jónsson dós-
ent, meðstjórnandi. Full-
trúar félagsins í Háskóla-
ráði voru kjörnir þeir
Arnór Hannibalsson lekt-
or og Þorgeir Pálsson dós-
ent.
Frá aðalfundi Félags háskólakennara