Morgunblaðið - 02.02.1980, Side 13

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 2. FEBRÚAR 1980
13
SÍÐUSTU vikur hafa miklar umræður farið fram í fjölmiðlum um, hvort rétt sé af íslendingum að taka þátt
í Ólympíuleikunum í Moskvu, eða hvort beri að hætta við þátttöku vegna innrásar Sovétmanna í Afganistan og
handtöku Nóbelsverðlaunahafans og andófsmannsins Andrei Sakharovs. íslenzka Ólympíunefndin ákvað á fundi
sínum í,vikunni að stefna að þátttöku, þó að endanleg ákvörðun liggi ekki endanlega fyrir. Gísli Halldórsson,
forseti ÍSI sagði í fjölmiðlum að einhugur hafi verið um þá ákvörðun.
Morgunblaðið sneri sér til nokkurra aðila forystumanna í íþróttahreyfingunni, íþróttamanna, bæði
núverandi og fyrrverandi, og bar undir þá eftirfarandi spurningu:
Hver er afstaða þín til þátttöku íslands í Ólympíuleikunum í
Moskvu í sumar með tilliti til þeirrar umræðu, sem fram hefur
farið vegna innrásar Sovétmanna í Afganistan og handtöku
andófsmannsins Andrei Sakharov? Telur þú að fresta beri
leikunum, færa þá til annars staðar eða fella þá niður?
að hætta við þátttöku?
þar sem byggingu mannvirkja og
öðrum undirbúningi var ekki lokið á
tilsettum tíma. Sovétmenn hafa
haft jafnlangan tíma og Kanada-
menn og ekkert til sparað, en þó er
mörgu ólokið þar ennþá. Sumarleik-
arnir 1984 eiga að fara fram í Los
Angeles og trúlega yrði fram-
kvæmdanefnd þeirra leika undr-
andi, ef hún yrði að sjá um leikana
eftir sex mánuði.
Ef samþykkt yrði að fella leikana
niður er trúlegt að þeir yrðu ekki
haldnir aftur í náinni framtíð, að
minnsta kosti. Slíkt væri mikill
skaði, ekki aðeins íþróttanna vegna,
heldur fyrir öll mannleg samskipti í
okkar hrjáða heimi, en þar gegna
íþróttirnar mikilvægu hlutverki til
að reyna að bæta sambúð jarðarbúa
án tillits til stjórnmála, trúarskoð-
ana eða kynþátta.
Carter notar ÓL til
pólitísks framdráttar
— segir
Gústaf
Agnarsson
lyftinga-
maður
ÉG ER algjörlega andvígur því, að
menn eins og Jimmy Carter, forseti
Bandaríkjanna geti notað Ólympíu-
leikana sér til pólitísks framdráttar.
Það hljóta að vera til aðrar leiðir til
að þrýsta á Rússa vegna yfirgangs
þeirra.
Ég get náttúrulega farið til
Moskvu, lyft 200 kílóum og hent
þeim síðan í hausinn á Rússum, en
ég vil fremur lyfta Ólympíuleikun-
um og þeirri hugsjón sem þeim
fylgir upp fyrir það lágkúrulega
plan, sem margir stjórnmálamenn
heimsins skríða á.
Ég er hlynntur þeirri hugmynd að
flytja leikana til Grikklands til
frambúðar og tel það raunverulega
það eina sem getur bjargað þeim frá
því að lognast útaf. En þá ekki fyrr
en eftir Ólympíuleikana í Moskvu.
Þegar hefur verið ákveðið að hafa
þá austur þar og of seint er að snúa
við eins og málin standa nú.
íþróttahreyfingin í
fararbroddifriðar
— yki aðeins á spennu
í heiminum ef hætt
yrði við þátttöku,
— segir
Gísli
Halldórsson.
forseti ÍSÍ
1. Á ÁRUNUM frá síðustu heims-
styrjöld, hafa alþjóðasamtök
íþróttamanna byggt upp íþrótta-
samvinnu allra þjóða í anda friðar
og frelsis. Alþjóðaólympíunefndin
hefur verið í fararbroddi varðandi
Ólympíuleikana, sem haldnir eru 4.
hvert ár í því landi, sem Alþjóðaól-
ympíunefndin ákveður. Það er talið,
að gestgjafaþjóðin þurfi 4—5 ár til
að undirbúa leikana. Nú er komið að
lokaundirbúningi leikanna, sem
ákveðið er að halda í Moskvu á
þessu ári.
Nú hefur dregið bliku á loft,
vegna innrásar Sovétmanna í Af-
ganistan, og með frelsisskerðingu
andófsmannsins Andrei Sakharovs.
Að undanförnu hefur því verið mjög
rætt um það hér heima og erlendis,
hvort ekki sé rétt að sniðganga
Ólympíuleikana í Moskvu og neita
að taka þátt í þeim. Margir telja, að
slík framkoma væri sú ráðning, sem
ein dygði til þess að Sovétmenn
breyttu um stefnu í innanlands- og
utanríkisstefnu. Hér yrði því um
heimspólitíska ákvörðun að ræða,
enda hefur forseti Bandaríkjanna
beitt sér mjög fyrir framkvæmd
hennar.
íþróttahreyfingin er ópólitísk og
hefur ávallt reynt til hins ýtrasta að
halda sig fyrir utan hana. Þetta
hefur tekist furðu vel, nema í
einræðislöndunum. Verður að viður-
kenna það, að íþróttahreyfingin
hefur verið misnotuð þar í pólitísk-
um tilgangi. En það hefur sýnt sig,
að það eru víti til varnaðar.
Iþróttamenn og konur eru friðar-
boðar um allan heim. í því sam-
bandi má minna á, að í kalda
stríðinu í Evrópu voru það íþrótta-
samtökin sem rufu stærstu glufurn-
ar í „járntjaldið", sem skildi Aust-
ur- og Vestur-Evrópu. Þá má minna
á upphaf samskipta Kína og Banda-
ríkjanna, en það voru borðtennis-
leikar sem sköpuðu grundvöll fyrir
viðræðum stjórnmálamannanna, og
allir þekkja áframhaldið á þeirri
þróun mála. Tvær af voldugustu
þjóðum heims hafa sæst heilum
sáttum með tilstyrk íþróttalegra
samskipta.
I stríðandi heimi er nauðsynlegt
að hafa stóra hópa friðarboða.
Iþróttahreyfingin er þar í farar-
broddi og vill vera það um ókomin
ár.
Ef við neitum nú að taka þátt í
mestu friðarhátíð heims — Ólymp-
íuleikunum í Moskvu, erum við að
leggja leikana í rúst og auka þar
með á þá spennu, sem fyrir er í
heimsmálunum. Það verður að telj-
ast óviturlegt.
Allir vilja varðveita frið á jörðu,
en með ógætilegum ákvörðunum
gætum við flýtt fyrir að sá hern-
aður, sem nú er staðbundinn á
takmörkuðu svæði, yrði að ófriðar-
báli, sem ekki yrði stöðvað.
Yfirgangur og kúgun mega ekki
eiga sér stað. Það er ekki í anda
okkar íslendinga, né íþróttamanna.
Þess vegna verðum við að berjast
gegn slíku. Það gerum við best með
því að þjóðir heims auki kynni sín í
milli og ræði vandamálin hispurs-
laust.
íþróttamenn og konur um allan
heim vilja stuðla að því af einurð og
festu, að varanlegur friður verði
hlutskipti allra þjóða. Af þessum
ástæðum tel ég að Island eigi að
senda þátttakendur á Ólympíuleik-
ana í Moskvu sem hefjast í júlí 1980.
2. Að flytja Ólympíuleikana nú í
sumar t.d. til Grikklands, er útilok-
að. Þar eru engin mannvirki til
reiðu, til að hýsa leikana. Og þótt
niannvirki væru fyrir hendi, þá
væru 2 ár lágmarksundirbúnings-
tími fyrir skipulagningu eina sam-
an.
Að taka á móti 12—15 þús.
íþróttámönnum og leiðtogum, 8—
9000 fréttamönnum og 300—500.000
gestum kostar nákvæman undirbún-
ing og mikinn tíma.
Aldrei má fella niður Ólympíu-
leikana. Það er sama og ganga af
Ólympíuhugsjóninni dauðri. Það er
sama og skipbrot fyrir íþróttahreyf-
inguna í heiminum.
Tökum þátt — en §ýn-
um tákn vanþóknunar
— segir
Vilhjálmur
Einarsson,
silfurhafinn
frá Melbourne
STAÐSETNING Ólympíuleika hef-
ur oft orkað tvímælis og er svo nú —
en þrátt fyrir það tel ég að Islend-
ingum beri að taka þátt í Ólympíu-
leikunum í Moskvu. Það tel ég
farsællegast. Það er nefnilega betra
að hafa alþjóðleg samskipti en rjúfa
þau alveg.
Ég hefði ekki talið það til bóta
fyrir sovéska andófsmenn, að hætta
við þátttöku í Ólympíuleikunum,
þvert á móti. Ég var í Moskvu 1957
og hvarvetna blasti við ófrelsi fólks-
ins, en einmitt með samskiptum
frjálsra þjóða við fólk, sem þarf að
búa við ófrelsi, er lykill að opnara
þjóðfélagi í einræðisríkinu. Ég hefði
haldið að sovéskir andófsmenn
hefðu getað notfært sér þá mögu-
leika, sem skapast þegar tugir,
jafnvel hundruð þúsunda ferða-
manna — íþróttafólk, blaðamenn og
almennir ferðamenn — kæmu til
landsins. Sovéska andófshreyfingin
er ekki bara byggð á einum manni,
þó að hann sé stór í sniðum. Þetta er
geypiöflug hreyfing. í þessu sam-
bandi vil ég nefna að í stað þess að
hætta alveg við þátttöku og þannig
loka öllum sundum að baki sér, þá
gætu til dæmis íþróttamenn hinna
frjálsu þjóða borið sorgarborða í
keppni. Slíkt alþjóðatákn myndi
verða mjög áhrifamikið.
Þá óttast ég, að með því að
hundsa leikana, fái Sovétmenn þá
samúð, sem þeir ekki eiga skilið.
Sovéskir valdahafar ráða fjölmiðl-
um og þeir mundu vafalítið notfæra
sér það í áróðri sínum þar eystra —
þeir mundu einfaldlega snúa hlut-
unum við. Ég tel að of mikið sé í
húfi og að það sé tvísýnn hagur
frelsisins og friðarhorfum í heimin-
um, að taka ekki þátt í Ólympíuleik-
unum. Það er auðvitað engum vafa
undirorpið að íþróttir og pólitík
blandast saman — og ég óttast þær
afleiðingar, sem þáð kynni að hafa í
för með sér ef leikarnir yrðu teknir
frá Sovétmönnum. Jafnframt þessu
vil ég slá varnagla. Ymislegt gæti
komið upp, sem breytti skoðun
minni. Atburðarásin hefur verið
mjög hröð og óvænt síðustu vikur og
í ljósi þess er tæpast varlegt að slá
nokkru föstu.
Mælti aðeins gegn
ÓL ef öryggi væri
ekki tryggt
— segir
Ólaíur
Sigurgeirsson.
íormaður
Lyítinga-
samhandsins
FJÖLMARGIR lyftingamenn hafa
fyrir löngu síðan sett sér það
markmið að keppa fyrir Islands
hönd á Ólympíuleikunum í'Moskvu
1980, en keppnin þar er jafnframt
þeirra heimsmeistaramót. Ég hef
stutt þá og mun styðja þá til að svo
geti orðið. Einungis myndi ég mæla
gegn þátttöku þeirra og annarra
íslenzkra íþróttamanna ef ég teldi,
að aðstæður í Sovétríkjunum væru
þannig að öryggi þeirra væri ekki
tryggt- Ég tel þær aðstæður ekki
hafa skapast við atburði síðustu
vikna.
Allt tal um að færa, fresta eða
fella niður Ólympíuleikana nú tel ég
fráleitt, svo og að staðsetja Ólymp-
íuleika framtíðarinnar í landi eins
og Grikklandi. Núverandi kerfi hef-
ur að mörgu leyti gefist vel og
skapað þann glæsileik sem Olymp-
íuleikum fylgir og fylgja ber og ég
vona einungis að þjóðir heims
þroskist það á næstu árum að
eyðingaröfl Ólympíuleikanna nái
ekki yfirtökunum.
Hætta við ÓL
í Moskvu
— segir
Guðmundur
Hermannsson,
þátttakandi i
Olympíu-
leikunum
í Mexikó 1968
ÓLYMPÍULEIKAR undanfarinna
áratuga hafa tengst pólitískum at-
burðum að ekki sé kveðið sterkara
að orði. Árið 1968 voru Ólympíuleik-
arnir í Mexíkóborg haldnir undir
hervernd vegna undangenginna
„stúdentaóeirða" í borginni og á
leikunum sjálfum mótmæltu tveir
negrar í liði Bandaríkjanna kyn-
þáttamisrétti í heimalandi sínu með
því að halda uppréttri hægri hendi
með svörtum hanska á meðan þjóð-
söngur þeirra var leikinn er þeim
voru veitt verðlaun fyrir sigur í
spretthlaupi. Árið 1972 voru Ól-
ympíuleikarnir í Munchen haldnir
undir hervernd vegna þess, að í
upphafi leikanna voru ellefu menn
úr liði ísraels myrtir í Ólympíu-
þorpinu. Þá lá við að hætt yrði
keppni. Árið 1976 kom upp misklíð
með Afríkuþjóðum á Ólympíuleik-
unum í Montreal og nokkrar þjóðir
hættu við þátttöku. Sagan geymir
ljótar myndir frá þessum Ólympíu-
leikum. Það hlaut eitthvað það að
gerast, sem varðar Ólympíuleikana í
Moskvu á komandi sumri, sem til
vandræða horfði á hinu pólitíska
sviði. En það eru fleiri hliðar á
málinu þegar ræða á um það hvort
það eigi að halda áfram að halda
Ólympíuleika fjórða hvert ár eins og
verið hefur. Kapphlaup stórveld-
anna um rándýrar skrautsýningar
og áróðursgildi þeirra eru öfgar
langt frá heilbrigðri skynsemi.
íþróttaafrek eru komin fram úr
mannlegri getu og hljóta að nást
með ólöglegum hætti. Að öllu þessu
athuguðu finnst mér að Ólympíu-
leikar séu ekki haldnir í þeim anda,
sem varð til þess að til þeirra var
stofnað á sínum tíma.
Það er ekki lengur keppt á
Ólympíuleikum undir kjörorðinu,
„heilbrigð sál í hraustum líkama",
það er heldur ekki hægt að segja
með sanni, að Ólympíuleikar séu
haldnir fyrir það fólk, sem æfir og
keppir af áhuga fyrir íþróttum,
heilbrigði og hreysti. Atvinnu-
mennskan hefur haldið þar innreið
sína og það er skammarlegt að vera
með feluleik í því efni. Mitt svar er
því, að ■ það eigi að hætta við
Ólympíuleikana í Moskvu.
Styð stefnu Carters
— segir Finnbjörn Þorvaldsson,
ritari FRÍ og þátttakandi íslands
í ólympíuleikunum í
Lundúnum1948
ÉG ER á móti þátttöku íslendinga í
Ólympíuleikunum og styð þá stefnu
Jimmy Carters, forseta Bandaríkj-
anna að vestrænanr þjóðir hundsi
leikana. Ég hef verið andvígur því
að blanda saman íþrottum og póli-
tík. Þróunin hefur hins vegar orðið
sú að þetta hefur blandast saman,
hvort sem mönnum líkar betur að
verr og framhjá því verður ekki
litið. Afstaða mín hefur breyst í
samræmi við þessi breyttu viðhorf.
Margir sem ég hef rætt við eru sömu
skoðunar og ég í þessu máli.
Þá ber að breyta grundvallar
uppbyggingu leikanna. I Ölympíu-
leikum á einungis að keppa í
frjálsum íþróttum — eins og var í
upphafi. Þá þarf að hyggja vel að,
hvort ekki sé rétt að færa leikana til
Grikklands — vöggu lýðræðisins í
heiminum.
Ekki blanda íþrótt-
um saman við pólitík
mmlur
ÞAÐ á skilyrðislaust ekki að blanda
saman íþróttum og pólitík. Það ber
að halda Ólympíuleikana í Moskvu í
sumar. Allir frjálsir menn hljóta
auðvitað að fordæma harðlega inn-
rás Sovétríkjanna í Afganistan og
ofsóknir sovéskra yfirvalda á hend-
ur Andrei Sakharov og félögum
hans í andófshreyfingunni í Sovét-
ríkjunum. En þrátt fyrir það er það
óbifanleg sannfæring mín að ekki
eigi að blanda saman pólitík og
íþróttum — og á þessari sannfær-
ingu byggi ég að ísland eigi að taka
þátt í Ölympíuleikunum í Moskvu.