Morgunblaðið - 05.02.1980, Blaðsíða 16
16
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 5. FEBRÚAR 1980
Eyjaráðstefnan:
F astari tök
á verndun og
uppbyggingu
þorskstofns
Jón Jónsson fiskilræóinKur
Ég mun gera hér að umtalsefni
síðustu úttekt Hafrannsóknar-
stofnunar á ástandi nokkurra
helstu stofna botnlægra fiska á
íslandsmiðum. Eins og sést á 1.
mynd sem sýnir heildarþorskveið-
ar og þorskveiði Islendinga frá því
í byrjun aldarinnar þá hefur
veiðin einkennst af allmiklum
sveiflum frá einu ári til annars. I
heildarveiðinni eru þrír aflatopp-
ar: 1933, 1954 og 1970 og veiði
íslendinga nær hámarki á líkum
tíma. Aukning íslensku veiðanna
frá 1972 standa vitaskuld í beinu
sambandi við útfærslu landhelg-
innar og fækkun erlendra veiði-
skipa eins og sést á því að
heildarveiðin snarfellur samtímis.
Takmarkanir undaníar-
inna ára hafa ekki nægt
til uppbyggingar
þorskstofnsins.
Á 2. mynd er sýnd stærð
þorskstofnsins á Islandsmiðum
árið 1955 en það ár var heildar-
stofninn (3+ ára) áætlaður um 2.6
milljón tonn. Á næstu árum fór
stofninn minnkandi og komst í
lágmark, 1.5 milljónir tonna árið
1965, en óx síðan aftur í 2
milljónir tonna árið 1970. Aðalor-
sök þessarar aukningar voru
sterkar göngur frá Austurgræn-
landi á þessum árum. Síðan
minnkaði stofninn niður í 1.2
milljónir tonna árið 1975. Frá 1976
hefur heildarstofninn verið að
smástækka og kemur þar til aukin
friðun, en fyrst og fremst tvéir
góðir árgangar, frá árunum 1973
og 1976.
Neðri línan á 2. mynd sýnir
tilsvarandi stærð hrygningar-
stofnsins (7+). Hér er um um að
ræða líkar sveiflur, en þó hefur
hrygningarstofninum hrakað til-
tölulega meira en heildarstofnin-
um. Þetta sýnir ljóslega að þær
takmarkanir sem gerðar hafa ver-
ið á undanförnum árum hafa ekki
nægt til þess að byggja upp
þennan hluta stofnsins og á mynd-
um er sýnir þróun stofnsins fram
Jón Jónsson
fiskifræöing-
ur f jallar um
ástand botn-
fiska á Is
landsmiðum
Á Eyjaráðstefnunni um
síðustu hclgi flutti Jón
Jónsson fiskifræðingur og
forstöðumaður Ilafrann-
sóknastofnunar erindi um
ástand botnfiska við ísland,
en að loknu erindi hans urðu
miklar umræður og fyrir-
spurnir. Á þriðja hundrað
manns sátu ráðstefnuna.
til ársins 1985 ef ekki verða gerðar
frekari takmarkanir á veiðunum
en á sl. ári.
Hrygningarstofninn er áælaður
tæplega 300 þús. tonn í ársbyrjun
1980 og mun minnka niður í 200
þús. tonn í ársbyrjun 1981 sé
ekkert að gert.
Veiðitakmarkanir undanfarinna
ára hafa einkum komið ungfiskin-
um að gagni, sem sjá má af því að
árið 1973 var landað af íslandsm-
iðum 37,6 milljónum fiska þriggja
ára gömlum en tæplega fimm
milljónum fiska jafngömlum
hvort árið 1978 og 1979.
Svo sem kunnugt er, varð sl.
vetrarvertíð mun betri en nokkur
undanfarin ár sérstaklega suð-
vestanlands, en þar óx bátaaflinnn
um þriðjung miðað við árið 1978
og það þrátt fyrir áukið þorsk-
veiðibann í lok vertíðar.
Vilja þorskstoíninn í
500 þús. tonn á 3 árum.
Aflaaukningin var mest í netin
en uppstaðan í netaveiðinni var
sex og sjö ára fiskur, árgangurinn
frá 1972 og 1973 og byggðist SA
hluti netaveiðanna á þessum
tveim árgöngum. Árgangurinn frá
1973 var hinsvegar langstærstur í
öðrum Veiðarfærum suðvestan-
lands, 37% af línuþorskinum og
50% af botnvörpuþorskinum. Þeg-
ar litið er á vertíðina SV-lands í
heild voru 40% aflans 6 ára
þorskur, 30% 7 ára þorskur, 12% 8
ára þorskur, en aðein \% 9 ára
þorskur, en það er stóri árgangur-
inn frá 1970.
Eg gat þess áðan að stonfunin
telji að hrygningarstofninn í byrj-
un þess árs sé álitinn vera tæp 300
þús. tonn og er það 10%- meira en
gert var ráð fyrir í síðustu skýrslu
stofnunarinnar. Þessa aukningu
má fyrst og fremst rekja til
endurmats á árganginum frá 1973.
Hinsvegar er árgangurinn frá
1974 talinn lélegur og er búist við
að hrygningarstofninn fari niður í
200 þús. tonn árið 1981 eins og að
framan segir. Stærð hrygn-
Stcfnvtan-t)
þú«. tvmn
500 h
ÝSA
1965
1970
(975
1980