Morgunblaðið - 05.02.1980, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 5. FEBRÚAR 1980
Stjórn Dýraspítala Watsons:
Reksturinn ekki öruggur nema
með dýralækni í fullu starfi
í tilefni af viðtali við Brynjólf
Sandholt, héraðsdýralækni, í
Morgunblaðinu 1. feb. sl., langar
mig til að biðja blaðið fyrir
eftirfarandi:
Dýraspítalinn, þ.e.a.s. verk-
smiðjuframleitt hús, 130 mý og
tæki í það, var gefinn til landsins í
feb. 1974. Var j/efandinn, eins o«
flestir vita, hinn fíóðkunni dýra-
vinur Mark Watson, og vildi hann
með (íjöfinni leKfýa sitt af mörk-
um til dýraverndarmála á Islandi,
á sama hátt og hann hafði Kert á
öðrum sviðum t.d. með höfðingleg-
um gjöfum tii menningarmála.
Öllum hinum fíóðu fíjöfum
Marks Watson hefir verið tekið
með þökkum, nema dýraspítalan-
um, en þá brá svo við, að enginn
vildi þiggja þá góðu gjöf, hvorki
landbúnaðar- né
menntamálaráðuneytið.
Eftir mikið þras varð það úr, að
Reykjavíkurborg gaf lóð undir
spítalann og reisti hann af mikl-
um myndarskap og hafi borgar-
stjórn heiður og þökk fyrir það.
Til að reka spítalann var stofn-
að Sjálfseignarfélagið Dýraspítali
Watsons og er það þannig mynd-
að, að eftirfarandi aðilar skipa 2
fulltrúa í sjálfseignarfélagið:
Reykjavíkurborg, Samband dýra-
verndunarfélaga íslands, Hunda-
vinafélagið, Hestamannafélagið
Fákur, Samtök sveitarfélaga á
Suðurnesjum og Dýraverndunar-
félag Reykjavíkur.
Sjálfseignarfélagið á og rekur
spítalann, en í skipulagsskrá
sjálfseignarfélagsins segir, að til-
gangur félagsins sé að efla dýra-
vernd í landinu. Tilgangi sínum
hyggst félagið ná m.a. með starf-
rækslu dýraspítalans.
Verði félagið lagt niður, fara
eignir þess til menntamálaráðu-
neytisins, sem fer með yfirstjórn
dýraverndarmála.
Spítalinn var tilbúinn til notk-
unar 20. maí 1977 og þá tók
sjálfseignarfélagið við rekstri
hans. Þá þegar var leitað til
Brynjólfs Sandholt um að hann
kæmi til starfa á spítalanum, en
hann kvaðst ekki geta bætt því
starfi við sig sökum anna, en hann
er héraðsdýralæknir í Kjósarum-
dæmi, sem nær yfir Gullbringu-
og Kjósarsýslu og Stór-Reykja-
víkursvæðið.
Dýraspítalinn ritaði þá iand-
búnaðarráðuneytinu, sem hefir
með héraðsdýralækna að gera, og
bauð fram laun fyrir aðstoðar-
dýralækni í umdæmi í eitt ár, ef
það mætti verða til þess að
Brynjólfur gæti komið að spítal-
anum. Þessu bréfi var ekki svarað.
Engin lagaheimild er fyrir að-
stoðardýralækna, en hins vegar
var heimild til að ráða farand-
dýralækni. Var slíkur dýralæknir
ráðinn og hefir starfað í Kjósar-
umdæmi í tæp tvö ár, en koma
hans hefir ekki gert Brynjólfi
kleift að sinna spítalanum ennþá.
í ágúst sl. barst spítalanum boð
frá dönskum dýralækni, sem rek-
ur dýraspítala á Jótlandi, um að
hjálpa okkur yfir byrjunarörðug-
leikana.
Eftir að gengið hafði verið úr
skugga um, að íslenskur dýra-
læknir fengist ekki að spítalanum,
m.a. vegna þess að þeir eru allir
þegar í föstu starfi og raunar allt
of fáir á landinu, var samið við
þennan danska dýralækni, sem
kemur hingað í mars.
Er reyndar nauðsynlegt að
hefja starfsrækslu spítalans með
kunnáttumanni á sviði dýraspít-
aiareksturs, því að spítalinn er sá
fyrsti hér á iandi, og engin reynsla
fyrir rekstri slíkrar stofnunar hér.
Varðandi kjör dýralæknisins er
byggt á gjaldskrá, sem Brynjólfur
Sandholt var búinn að semja fyrir
spítalann, svo að fullyrðingar
Brynjólfs um þrefalt hærra gjald
á spítalanum eru furðulegar, þar
sem hann hefir sjálfur ætlað sér
að starfa samkvæmt þeirri gjald-
skrá, ef hann kæmi að spítalanum.
Samningsviðræður við Brynjólf
Sandholt hafa staðið yfir meira og
minna síðan í júní 1977, en það
sem borið hefir á milli er einkum
tvennt:
1. Brynjólfur vill fá 50% eða
meira af greiðslu fyrir öll þau
tilfelli, sem hann sinnir á spítal-
anum.
2. Brynjólfur vill vera 3 tíma á
dag á spítalanum, auk stærri
aðgerða.
Dýraspítalinn telur að 3ja tíma
læknisþjónusta á dag, þar sem
Brynjólfur ætlaði auk þess að taka
helming innkominnar greiðslu, sé
ekki nægileg til að tryggja fjár-
hagslega afkomu spítalans.
Auk þess hyggst Brynjólfur
halda áfram að sinna smádýra-
lækningum á heimili sínu fyrir
hádegi og dýraspítalinn fær enga
hlutdeild í hestalækningum hans.
í samningum við danska dýra-
lækninn er hins vegar gert ráð
fyrir föstum launum til hans, en
allar tekjur umfram það renna
óskiptar til spítalans. Auk þess
mun danski læknirinn sjá um
allan rekstur spítalans og er það
ómetanleg stoð, þar sem engin
reynsla er til á því sviði á íslandi,
sem fyrr segir.
Hinn 30. nóv. sl. barst Dýraspít-
alanum bréf frá Dýralæknafélagi
Islands, þar sem það óskar eftir
viðræðum við stjórn Dýraspítal-
ans um stofnun samstarfsnefndar
um faglega stjórnun spítalans. Á
nefnd þessi að vera skipuð héraðs-
dýralækni, Brynjólfi Sandholt,
dýralækninum á spítalanum og
einum dýralækni frá Dýralækna-
félaginu. Hefir stjórn Dýraspítal-
ans samþykkt þessar viðræður og
bíður nú eftir að Dýralæknafélag-
ið segi nánar um stað og tíma
viðræðna.
Hinn 10. jan. sl. barst Dýraspít-
alanum bréf frá Brynjólfi Sand-
holt, Helga Sigurðssyni, farand-
dýralækni, og Eggert Gunnars-
syni, sem mun starfa viö rann-
sóknir á Keldum. Það hljóðar
þannig:
„Við undirritaðir dýralæknar
höfum ákveðið að hafa með okkur
samstarf um smádýra- og hrossa-
lækningar hér á Stór-Reykja-
víkursvæðinu.
I þessu augnamiði leitum við nú
að hentugu húsnæði til að starf-
rækja smádýraklinik. Þess vegna
leitum við eftir, hvort möguleiki
sé á að leigja það húsnæði ásamt
tækjum sem sjálfseignarfélag
Dýraspítala Watsons á við Vatns-
veituveg, t.d. í eitt ár.
Þar sem við höfum í hyggju að
hefja þetta samstarf okkar frá 1.
febrúar n.k. óskum við eftír skrif-
legu svari stjórnarinnar fyrir 23.
þ.m. og má senda svarið til
einhvers okkar undirritaðra."
Þessu bréfi var svarað með
eftirfarandi bréfi, sem borið var á
heimili Brynjólfs Sandholt kl. 16.
fimmtudaginn 31. janúar sl.:
„Stjórn Dýraspítala Watsons
hefir í dag rætt á fundi sínum bréf
yðar og Eggerts Gunnarssonar og
Helga Sigurðssonar frá 10. jan. sl.,
þar sem þið farið þess á leit að fá
leigt húsnæði spítalans og tæki í
eitt ár.
Á almennum fundi, sem haldinn
var í Sjálfseignarfélaginu Dýra-
spítali Watsons hinn 29. des. sl.
var samþykkt að fela stjórninni að
gera samning við Breth-Hansen,
dýralækni í Danmörku, um erl-
endan dýralækni í fullt starf, þar
sem fullreynt er að íslenskur
dýralæknir er ekki fáanlegur á
þeim grundvelli, en það er álit
félagsfundarins, að rekstur á
spítalanum sé ekki fjárhagslega
öruggur nema með dýralækni í
fullu starfi.
Á stjórnarfundinum í dag var
samt sem áður ákveðið að fá
frekari upplýsingar frá yður í
sambandi við ofannefnt bréf yðar,
en þær eru þessar:
1. Hvernig verður rekstri
spítalans háttað, ef þér takið hann
á leigu, hve langur verður opnun-
artími hans og á hvaða tíma dags?
2. Verður rekstur spítalans
aðal-starf nokkurs ykkar þriggja,
eða ætlið þið að reka hann í
hjáverkum?
3. Verður starfandi sérmenntað
hjúkrunarfólk á spítalanum?
4. Hve háa leigu á húsnæði og
tækjum hafið þið hugsað ykkur að
greiða spítalanum á mánuði?
5. Verður hægt að reka áfram
dýrageymslu á spítalanum og
jafnframt geymslu í fyrirhuguðu
sérhönnuðu húsi á lóð hans?“
Á ofannefndum félagsfundi,
sem haldinn var 29. des. sl. , var
lögð fram eftirfarandi bókun af
Ólafi Ragnarssyni, hæstaréttar-
lögmanni, og Guðmundi Ólafssyni,
formanni Fáks:
Ég mótmæli því að starfsemi
Dýraspítala Watsons hefjist á
útleigu húss og tækja. Kappkosta
ber að hefja spitalarekstur strax.
Ó. R. — G. Ó. (sign)
Dýraspítalastjórnin getur fyrir
sitt leyti fallist á þetta sjónarmið
þeirra Ólafs og Guðmundar, en
vill ítreka þaö, að síðan 20. maí
1977 hafa hús og tæki spítalans
staðið öllum dýralæknum til af-
nota, þó fáir hafi notfært sér þá
aðstöðu, og svo er enn.
Auk þess starfar sérmenntað
starfslið, þ.e. dýrahjúkrunarkona
og sjúkraliði, við Hjálparstöð
dýra, sem rekin hefir verið á
vegum spítalans, og er þetta
starfsfólk einnig reiðubúið að að-
stoða dýralæknana, ef þéir óska
eftir því.
Með þökk fyrir birtinguna.
Sigríður Ásgeirsdóttir, hdl.
formaður stjórnar Dýraspitala
Watsons
Sigurður Herlufsen:
Svar til yfirskólatannlæknis
í daghlóðum í dag 18. janúar er
greinargerð frá yfirskólatann-
lækni sem bcr yfirskriftina
„Hrollvekja um tannverndarað-
gerðir“.
Umrædd grein er tilkomin
vegna nokkurra fróðleiksmola
um neikvæða þætti við fluornotk-
un. sem birtist í tímaritinu Holl-
efni og heilsurækt. Gefa þeir aðra
og hrikalegri mynd af þessu eíni,
heldur en fyrirsvarsmenn fluor-
inngjafa hafa haldið á lofti.
Mér er ljúft að eiga orðastað
við yfirskólatannlækni af þessu
tilefni.
Loksins er svo komið að fyrir-
svarsmenn fluors eru farnir að
geta nákvæmar en áður, þeirrar
staðreyndar að eiturverkanir
fluors eru umtalsverðar. Svo
dæmi sé tekið úr grein yfirskóla-
tannlæknis: „Lögð er mikii
áhersla á að börnin kyngi ekki
(fluor) upplausninni." „Mjólkur-
sopi dregur úr eiturverkunum
fluors um 40%“ „í hitaveituvatni
er hins vegar 1 mg fluor í hverjum
lítra og skulu þeir, er þess neyta,
ekki taka fluortöflur" „Samt sem
áður er fólk hvatt til varkárni í
meðferð fluortaflna og ef minnsti
grunur leikur á um að töflur hafi
verið teknar inn svo að nálgist
hættumörk skal leitað læknis".
Yfirskólatannlæknir dregur í
efa að samband sé milli krabba-
meins og fluors.
Grein sú sem hann mótmælir
sem réttri, segir frá rannsókn sem
fór fram í Bandaríkjunum, af
þeim dr. Dean Burk krabba-
meinssérfræðingi, fyrrverandi
stjórnanda The National Cancer
Institute og dr. John Yianoyianis,
en hann er vísindaráðgjafi The
National Health Federation.
I sambandi við íani.sóknir á
samhengi krabbameins og fluors
er þetta mál í.brennidepli meðal
lærðra og leikra. Vísindamenn
deila hart bæði með og móti.
Nýlega kom út í Bandaríkjunum
bók sem heitir: Fluoridation —
The Great Dilemma, eftir dr.
George L. Waldbott, ásamt Albert
W. Burgstahler Ph.D., H. Lewis
McKinney Ph.D. og formála skrif-
ar Alton Ochsner M.D. Þar eru öll
vandamál varðandi fluor tekin
fyrir með vísindalegri nákvæmni,
meðal annars eru 67 myndir og
línurit í bókinni. Helstu innihalds-
atriði: Eiturverkanir, tjón a erfða-
eiginleikum, fæðingargallar,
krabbamein, umhverfistjón og
margt fleira. Ég ráðlegg yfirskóla-
tannlækni og öðrum sem áhuga
hafa, að útvega sér þessa ítarlegu
bók.
EF ÞAÐERFRÉTT-
NÆMTÞÁERÞAÐÍ
MORGUNBLAÐENU
Önnur athugasemd yfirskóla-
tannlæknis er gerð við greinina
„Fluor veldur heilaskaða" og sagt
er að þar sé um miklu stærri
fluorskammta að ræða, heldur en
notaðir eru til tannverndar. Ég
leyfi mér að mótmæla þessu, og
vitna í umrædda grein: „Fyrir
nokkru skrifaði Próf. dr.med. F.
Schmidt, sem stjórnar rannsókna-
stöð við háskólann í Heidelberg,
að með mælingum á efnaskiptun-
um væri það sannað að natrium-
fluorid eins og það er notað sem
meðal gegn tannátu. hemur
frumuöndunina, og kemur það
sérstaklega fram í heilanum sem
tekur til sín allt að 25% af öllu
súrefni líkamans.
Varanleg inntaka á fluoridum í
töfluformi eða gegnum drykkjar-
vatnið kemst því ekki hjá að valda
skaða á eðlilegum andlegum vexti
barna, sérstaklega þegar þess er
gætt að inntakan fer fram á fyrstu
árum barnanna, þegar heilinn
þarf sérstaklega mikið súrefni
vegna síns öra vaxtar".
Þriðja athugasemdin af hálfu
yfirskólatannlæknis er útaf grein-
inni „Barn deyr af fluoreitrun".
Hann afgreiðir þessa voðafrétt
með svofelldum orðum: „Ef rétt er
skýrt frá, hefir þetta slys orðið
vegna vítaverðrar vanþekkingar
viðkomandi manns á þeim efnum
sem hann notaði í starfi."
Hafi umræddur tannlæknir
sýnt af sér vítaverða fáfræði um
eiturverkanir fluors, þá eiga for-
svarsmenn fluorinngjafa þar ein-
hverja sök, vegna þess að þeir
hafa ekki vakið máls sem skyldi á
þeim hættum sem þarna eru svona
áþreifanlegar. Það er fyrst nú
allra seinustu ár, að við á íslandi,
sjáum á prenti, fjallað nánar um
hætturnar. Vissulega er það góðra
gjalda vert, en það eru einmitt
slíkar greinar og hér eru til
umræðu er segja frá slæmri
reynslu af fluor, sem við getum
þakkað þessi breyttu vinnubrögð.
Þær hafa vakið áhrifamenn og því
duga ekki lengur einhliða lofgrein-
ar.
14—15 ára þegar rannsóknin fór
fram.
Fluorbörn töldust þau vera sem
notað höfðu fluortöflur í það
minnsta tvö ár og gerðu enn.
Við heildarsamanburð, áður en
börnin voru stúkuð niður eftir
matarvenjum, efnahag og tann-
verndarvenjum, sýndi meðaltal
tannskemmda 16,2% hjá 123
fluorneytendum, 19% hjá 226
ekki-fluorneytendum.
Þegar svo börnunum var skipt
niður eftir ofantöldum atriðum
(starfi föðurs, sælgætisnotkun og
tannburstun) þá hækkaði meðal-
tal skemmda fluorbarna, en lækk-
aði hjá samanburðarhópnum.
Meðfylgjandi tafla sýnir niður-
stöðurnar:
Tannskemmdir hjá hópum
fluorneytenda og ekki-neytenda.
Skilgreining: Fjöldi barna: Tannsk. i %
Fluorneytendur (í 8 ár) 49 16,6
Samanburðarhópur ekki-fluorneytenda 49 16,6
Fluortannkremsnotendur (í 3 ár) 40 17,5
Samanburðarhópur 40 15,7
Fluortöflu og fluortannkremsnotendur 34 14,2
Samanburðarhópur 34 16,9
Allir fluornotendur 123 ,16,2
Samanburðarhópur 123 16,7
Einmitt nú barst mér í hendur
nýtt blað af National Fluoridation
News', þar sem meðal fróðlegra
greina er ein sem fjallar um
þýskar rannsóknir í Hollandi, sem
afsanna fullkomlega þá miklu bót
á tannsjúkdómum af völdum
fluorinngjafa, sem haldið er stöð-
ugt fram af fyrirsvarsmönnum,
(þeir tala um 50—60% minni
tannskemmdir fluorbarna).
(Eftirfarandi niðurstöður birt-
ust einnig í Science News 1. sept.
1979.)
í umræddri rannsókn tóku þátt
583 skólabörn í Leeuwarden (bær í
norður Hollandi þar sem enginn
fluor var settur í drykkjarvatnið).
Börnin voru öll fædd árið 1961 og
Þessar rannsóknir sýna að þeg-
ar fluornotendur og ekki-fluornot-
endur eru með svipaða aðstöðu í
lífinu, eru tannskemmdir nánast
eins í báðum hópunum. Það er því
umhugsunarefni, hvað gæti komið
mikið jákvætt út úr tannverndar-
starfi, ef fyrirsvarsmenn fluors
myndu nota allt það fjármagn og
fyrirhöfn sem sett hefur verið í
það að auka fluornotkun, og þess í
stað kenndu undirstöðuatriði nær-
ingarfræðinnar með jafnmiklum
krafti, t.d. með útgáfu leiðbein-
ingarpésa. Við sem stöndum hjá
og fylgjumst með, bíðum eftir
slíku jákvæðu framtaki.
Með þökk fyrir birtinguna,
Sigurður Herlufsen