Morgunblaðið - 23.02.1980, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 23. FEBRÚAR 1980
11
m.a. í Bretlandi, hafa faert rök að
því að ein algengasta orsök fóst-
urláta séu einmitt grófir litn-
ingagallar.
En það er fleira en litningagall-
ar sem finna má við legvatns-
rannsóknir. Til dæmis má finna
grófa galla á taugakerfi, auk
annarra fágætra sjúkdóma. En
jafnvel þótt við höfum þarna
ágætis hjálpartæki, sem litn-
ingaprófin eru, þá getum við
aldrei lofað nokkurri konu að allt
sé í lagi með barnið hennar. Hins
vegar eru þessir sjúkdómar sem ég
hef rætt um mjög fágætir. Þeir
koma fyrir hjá um 2—4 börnum af
hverjum 1000.“
„Komi í ljós fóst-
urgallar á konan rétt
á fóstureyðingu“
— Hvað er gert ef fósturgallar
finnast?
„Þegar litningaprófin eru gerð
er komið langt umfram hinn
margumtalaða 12 vikna tíma. En
ef um grófa galla er að ræða þá
gildir um þá, og hefur alltaf gilt,
allt önnur regla en um venjulegar
fóstureyðingar. Þá má gera
síðbúna fóstureyðingu eða fram-
kalla fæðingu fyrir tímann.
Því er þó ekki að neita að alltaf
má búast við vafatilfellum, þ.e.a.s.
að gallinn sem fram kemur er það
lítill að erfitt getur verið að taka
ákvörðun um hvað gera skal.
Það má bæta því við að við
legvatnsrannsóknir getum við
auðveldlega séð hvort'fóstrið er
karlkyns eða kvenkyns en við
höfum aldrei framkvæmt rann-
sókn einungis til að athuga slíkt.
Einstöku mæður biðja um að fá að
vita hvers kyns barnið sé og þá
segjum við þeim það en 3 af
hverjum 4 vilja ekki vita það.“
„Legvatnstakan getur
orsakað fósturlát
í 1 —2 skipti af 1000
— Eru til einhverjar reglur um
það hvaða konur eiga rétt á
legvatnsrannsókn og hverjar
ekki?
„Reglurnar eru enn í mótun hér
sem annars staðar í heiminum.
Það er afskaplega erfitt að setja
mörkin. Þó eru menn sammála um
það að aðaláherslan skuli lögð á
það að legvatnsprófanir skuli
gerðar á konum sem áður hafa
fætt börn með litningagalla eða
aðra grófa meðfædda galla og
einnig ef einhver náinn ættingi
annars hvors foreldrisins er með
slíka galla.
Annar hópur kvenna sem hefur
verið umræddur í sambandi við
þessi próf eru konur um og yfir
fertugt. Þarna eru við í nokkrum
vanda. Við vitum að ef við athug-
um þúsundir fæðinga þá koma
litningagallar oftar fyrir með
hækkandi aldri, einkum hjá kon-
um yfir fertugt. En hvar aldurs-
mörkin á að setja veit enginn í
heiminum ennþá. Nokkuð hefur
borið á þvi að menn vilji setja
mörkin við 35 ára aidurinn og
höfum við reynt að verða við því
hér á landi. Til þess að sýna hvað
það er vafasamt að fullyrða mikið
í þessum efnum má benda á að ég
held að ég muni það rétt, að af
síöustu 7 konum sem fætt hafa
mongólíta hér á landi eru 6 þeirra
ungar mæður. Þetta segir lítið
vegna þess að við vitum að lang-
flestar fæðingar eru hjá konum á
aldrinum 17—30 ára en eftir það
fer barneignum mjög fækkandi.
Tvær ástæður eru fyrir því að
við reynum frekar að halda í við
fjölda legvatnsrannsókna. I fyrsta
lagi tekur rannsóknin töluverðan
tíma og takmarkað hvað rann-
sóknastofan getur annað. Hins
vegar er það atriði að við getum
búist við að sýnistakan sjálf fram-
kalli fósturlát hjá einni til tveim-
ur konum af þúsund sem rannsak-
aðar eru,“ sagði Gunnlaugur að
lokum.
rmn
Á þessu spjaldi er búiö aö raöa iitningun-
um upp eftir sórstöku kerfi og er þaö
lokastig rannsóknarinnar. Spjaldiö sýnir
eölilegan dreng.
Elín Guömundsdóttir klippir út margfalt
stækkaöar myndir af litningunum.
Ástrós Arnardóttir flokkar Hér myndir af litningunum.
Ljósm. Kristján.
Margrót Steinarsdóttir stendur hór viö hitaskápinn þar sem legvatnsfrumurnar eru
ræktaöar.
Rannsóknin tekur 3 vikur
Á Rannsóknastofu Háskólans við Barónsstig eru
litningaprófin gerð. Við það vinna þær Halla
Hauksdóttir og Elín Guðmundsdóttir mcinatæknar
og Ástrós Arnardóttir og Margrét Steinarsdóttir
liffræðingar. Og flókið mál er að lýsa aðferðum við
rannsóknina nákvæmlega. í stuttu máli eru
frumur úr legvatninu ræktaðar i hitaskáp við 37°C
í 2—3 vikur. bær eru siðan heimtar og litningar úr
10—15 frumum greindir bæði i smásjá og á
myndum. Flestum sýnum er svarað innan þriggja
vikna.
Tillaga um sveigj-
anlegan vinnu-
tima samþykkt
i borgarstjórn
BORGARSTJÓRN samþykkti á
siðasta fundi sinum tillögu frá
borgarfulltrúum Sjálfstæðis-
flokksins um sveigjanlegan
vinnutima. Tillagan er svohljóð-
andi: „Borgarstjórn samþykkir
að láta kanna. að hve miklu leyti
hægt sé að koma við sveignan-
legum vinnutíma starfsmanna
borgarstofnana og fyrirtækja
Reykjavíkurborgar og að koma
slikri vinnutilhögun á þar sem
slikt þykir henta, bæði starfs-
fólki og starfsemi.“
Elín Pálmadóttir fylgdi tillög-
unni úr hlaði, en einnig tóku til
máls Sjöfn Sigurbjörnsdóttir,
Kristján Benediktsson, Magnús L.
Sveinsson, Guðrún Helgadóttir og
Sigurður Harðarson. Voru borg-
arfulltrúar sammála tillögunni.
Tillagan var samþykkt sam-
hljóða og síðan vísað til borgar-
ráðs.
Aðstoðarmað-
ur forstjóra
Sambandsins
Þorsteinn Ólafsson viðskipta-
fræðingur, fyrrverandi aðstoð-
armaður Hjörleifs Guttorms-
sonar iðnaðarráðherra hefur
verið ráðinn fulltrúi forstjóra
Sambandsins frá 1. febr. sl.
Þorsteinn lauk prófi í við-
skiptafræðum frá Háskóla
íslands árið 1970.
Þorsteinn Ólafsson gegndi
fyrst eftir nám starfi fulltrúa í
fjármálaráðuneytinu, síðan
deildarstjóra tolla— og eigna-
deildar ráðuneytisins til ársins
1976 er hann var ráðinn fram-
kvæmdastjóri Kísiliðjunnar. í
október 1978 var hann skipaður
aðstoðarmaður iðnaðarráð-
herra. Starf Þorsteins hjá Sam-
bandinu verður að vinna að
sérstökum verkefnum fyrir for-
stjóra Sambandsins.
Miðnefnd Samtaka her-
stöðvaandstæðinga:
Herstöðvaand-
stæðingar á þingi
skorist ekki
undan ábyrgð
MIÐNEFND Samtaka her-
stöðvaandstæðinga hefur sent
frá sér ályktun í tilefni mynd-
unar ríkisstjórnar og segir í
ályktuninni að miðnefndin lýsi
vanþóknun sinni á því að yfir-
lýstir andstæðingar erlends
hers i landinu „skuli nú taka
þátt í myndun hersetustjórn-
ar.“
Segir einnig í ályktuninni að
herstöðvaandstæðingar á þingi
megi ekki skorast undan þeirri
ábyrgð að beita áhrifum sínum
málstaðnum til framdráttar.
„Ýmsir hafa viljað útskýra
þetta aðgerðarleysi herstöðva-
andstæðinga á þingi með stöðn-
un í alþjóðamálum og er þá m.a.
vísað til Afganistan. Er ekki
verið að snúa faðirvorinu upp á
andskotann ef nota á hersetu í
Afganistan til að réttlæta
áframhaldandi erlenda hersetu
á Islandi ?“ segir að lokum í
ályktun SHA.
MYNDAMÓT HF.
PRENTMYNDAGERÐ
AÐALSTRATI • SlMAR: 17152*17355