Morgunblaðið - 08.03.1980, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 8. MARZ 1980
31
Kyrir utan Hótel Kabúl — sovéskur bryndreki.
Afganistan. Nikita Krutschev,
fyrrum leiðtogi sovéska kommún-
istaflokksins, skrifaði í minning-
um sínum: „Afganskir leiðtogar
voru sérstaklega tregir og tor-
tryggnir þegar við buðum þeim
lán.“ Afganir tóku að lokum við
lánum frá Sovétríkjunum og þágu
1.5 milljarða dollara í árlega
aðstoð, auk þess sem veruleg
aðstoð kom frá vestrænum
ríkjum.
stjórnarbyggingum í Kabúl. Mo-
hammed Daoud, fyrrum forseti
landsins, reyndi eftir megni að
viðhalda jafnvæginu og Afganir
nutu góðs af. Hann hafði styrka
stjórn á ríkisfjármálum og Afgan-
ir komu sér upp 450 milljón
dollara gjaldeyrisvarasjóði.
Ferðamannaiðnaður var byggður
upp en öldum saman lá silkileiðin
svokallaða um landið.
Sovétmenn byggðu
flugvöll — Banda
ríkjamenn byggðu
enn stærri flugvöll
Afganir reyndu að halda hlut-
leysi sínu og spila á jafnvægi
austurs og vesturs. Sovétmenn
byggðu alþjóðlegan flugvöll í Kab-
úl en Bandaríkjamenn byggðu enn
stærri flugvöll í Kandahar. Kreml
stóð straum af kostnaði við gerð
ganga í gegnum Salangskarð við
landamæri Sovétríkjanna. Fyrir
fé frá Washington var lögð þjóð-
braut til Pakistans. Sovétmenn
sendu tæknilega ráðgjafa til að
kanna hinar 'miklu gaslindir í
Afganistan. Bandarískir ráðgjafar
höfðu eigin skrifborð í flestum
Þegar Karmal gerð-
ist marxisti afneitaði
fjölskyldan honum
Þrátt fyrir alla aðstoðina og
breytingarnar þá var Afganistan
eitt afturhaldssamasta ríki heims.
Fátækt var mikil og ólæsi var
landlægt. 80% af íbúum þjóðar-
innar, sem telur 18 milljónir,
kunnu ekki að lesa. Meðalaldur
var árið 1972 rétt um 40 ár og 1977
voru þjóðartekjur 227 dollarar á
mann.
Múhameðstrú á sterk ítök með
þjóðinni og andkommúnismi einn-
ig. Þegar Babrak Karmal gerðist
marxisti þá var honum afneitað af
fjölskyldu hans. „Faðir hans fór
fyrir dómstólana og lét lýsa því
yfir, að Babrak væri ekki sonur
hans,“ segir verzlunareigandinn í
Kabúl, og hann segist þekkja vel
til fjölskyldunnar. „í ríkjum mú-
hameðs var það slæmt að vera
kommúnisti, mjög slæmt. Allah
gerir þér þá lífið mjög erfitt
fyrir," sagði hann ennfremur.
Klaufalegar aðfarir stjórnvalda
hjálpuðu ekki til. Markmið sem í
sjálfu sér voru háleit snerust
alveg við í höndunum á stjórn-
völdum — svo sem að útrýma
ólæsi og að skipta upp jörðum. Af
slíku offorsi var gengið fram í
þessu að hlaut að kalla á andsvör.
Stjórnvöld réðust kauðslega að
helgustu táknum þjóðarinnar.
Moskan í Mazari Sharif í norður-
hluta landsins er einn af gimstein-
um þjóðarinnar. Stjórnvöld létu
stengja stóran rauðan borða
„þjóðarflokksins", hins marxíska
herraflokks yfir anddyri hennar. I
augum múhameðstrúarmanna er
slíkt guðlast.
Sá verður dýrlingur,
sem Rússar drepa,
og sá er hetja, sem
drepur Rússa
Og verzlunareigandinn heldur
áfram, um leið og hann tekur um
tebollann sinn. „Vinur,“ segir
hann „lífið hér í Afganistan er
ekki dans á rósum eins og í
Ameríku. Lífið er erfitt, mjög
erfitt. En ef múhameðstrúar-
maður er drepinn af Rússa þá fer
hann til paradísar sem shahid
(dýrlingur). Og ef hann drepur
Rússa þá er hann ghazi (hetja).“
Slík er heiftin, slíkt er hatrið.
Karmal hefur reynt að lægja
öldur haturs og heiftar í garð
leppstjórnar hans með því að
hægja á umbreytingum í landinu.
Hann hefur dregið úr offorsinu
við að reyna að koma á jarðabæt-
um og útrýma ólæsi, — sem í
sjálfu sér eru göfug markmið. En
ólíklegt er að honum takist að
afmá þann stimpil, sem hann
hefur fengið hjá afgönsku þjóð-
inni — að hann sé maðurinn, sem
opnaði hliðin fyrir Rauða herinn
inn í landið — að hann sé
maðurinn, sem kom landinu undir
járnhæl Sovétríkjanna.
I verzluninni talar einhver um,
að stjórnvöld gangi nú skipulega
fram í því að brenna hina helgu
bók íslams, — Kóraninn. Hvort
það er satt skiptir litlu, — það
sem skiptir máli er að allir í
verzluninni trúa því. Uti hefur
myrkrið skollið á, innan stundar
gengur útgöngubann í gildi. Eig-
andinn lýkur úr bollanum og
réttir úr bakinu. „Bíddu bara,“
segir hann, „v ið getum ekkert
gert eins og málin standa. En í vor
þegar snjóa leysir munu allir
Afganir, jafnvel þessir," segir
hann og bendir á 10 ára gamlan
dreng, sem situr við ofninn,"
jafnvel þessir munu berjast á
götum úti.“
Björn Björnsson fprmaður
Póstmannafélags Islands:
Nokkur orð í
tjlefni greinar
Agústs Geirssonar
Ágúst Geirsson, formaður Fé-
lags íslenskra símamanna, gerir í
Morgunblaðinu 4. mars sl. nokkr-
ar a-thugasemdir við fundarsam-
þykkt, sem Morgunblaðið hafði
tekið upp úr Fréttabréfi Póst-
mannafélags íslands. Ég ætla ekki
að svara grein hans í einstökum
atriðum, en reyna að koma frám
sjónarmiðum P.F.Í. í þessu máli.
Á undanförnum árum, þó ekki
hinum allra síðustu, hefur það átt
sér stað að fjöldi starfsmanna,
sem vinnur að mestu eða öllu leyti
að póststörfum, hefur verið gerður
að félögum í F.Í.S. Póstmannafé-
lagið hefur margsinnis mótmælt
þessu og jafnframt bent á, að
mikill fjöldi starfsmanna ynni
undir röngu stöðuheiti og er þá
aðallega átt við talsímaverði sem
vinna póstafgreiðslustörf. Þó
fannst póstmönnum út yfir ganga
þegar fjármálaráðuneytið og
F.I.S. sömdu um „vandasamari
póststörf" eins og átti sér stað
1978. Nýtt er það í málinu að
yfirmenn Póst- og símamálastofn-
unarinnar hafi verið þar í vitorði
og skýrist þá margt annað. Aftur
brá póstmönnum, þegar fjármála-
ráðuneytið samdi við F.Í.S. um
stöðu fulltrúa í Borgapnesi. Þarna
var um að ræða að póstafgreiðslu-
mannsstöðu var breytt í full-
trúastöðu. Þessa stöðu átti að
sjálfsögðu að auglýsa, og er þá
ekki óeðlilegt, að fyrrverandi
talsímakona, en þáverandi póst-
afgreiðslumaður, hefði fengið
stöðuna og hefði hún þá að
sjálfsögðu verið velkomin í P.F.Í.
Komum við þá að Varmármál-
inu. í Símablaðinu, 1—2 tbl. 1979,
er viðtal við stöðvarstjóra Póst- og
símstöðvarinnar á Varmá vegna
opnunar nýs póst- og símahúss.
Segir þar orðrétt: „Hér hefur orðið
allmikil breyting á afgreiðsluhátt-
um, þar sem segja má, að öll
símaafgreiðsla sé úr sögunni, ein-
göngu skeytaafgreiðsla og boxa-
símtöl. Að öðru leyti er þetta eins
og venjuleg póstafgreiðsla og hef-
ur öll póstþjónusta á stöðinni
aukist gífurlega,..
Um þetta snýst málið. Þarna
vinna sennilega allir undir röngu
starfsheiti en ekki bara þessi eini
félagi í P.F.Í., sem lokið hefur
tveggja ára námi á skertum laun-
um í Póst- og símaskólanum, en
síðan verið neitað af stofnuninni
um þau laun sem honum ber að
námi loknu.
Símamenn hafa sínar brautir í
Póst- og símaskólanum svo sem
fyrir línumenn, símsmiði, símrit-
ara og símvirkja og semja fyrir
þá.
Póstmenn vilja hér eftir sem
hingað til hafa innan síns félags
það fólk, sem að meiri hluta
vinnur póststörf, og semja fyrir
það. Hitt er svo rétt, að það er
fjöldi fólks hjá Póst- og símamála-
stofnuninni, sem vinnur við blönd-
uð störf, og sjálfságt er að félögin
komi sér saman um í hvoru
félaginu það er. Einnig er ég
sammála Ágústi um að félögin
eigi að starfa miklu meira saman,
bæði inn á við og út á við og á ég
þá ekki síst við innan vébanda
B.S.R.B., enda gáfum við jákvætt
svar við samþykkt, sem gerð var í
Munaðarnesi á síðasta landsþingi
F.Í.S. 1978, þar sem ályktað var,
að P.F.Í. og F.Í.S. ynnu að nánara
samstarfi í framtíðinni. Af þess-
um samningi hefur ekki orðið enn,
en vonandi verða þessi skrif okkar
til að flýta því máli.
F æreyskar konur
halda basar
FÆREYSKAR konur sem
heima eiga hér í Reykjavík og
næsta nágrenni og eru í kristi-
legum samtökum færeyskra
kvenna, „Sjómannskonuhringn-
um“, efna á morgun, sunnudag,
til árlegs basars þar sem á
boðstólum eru heimaunnar
prjónavörur og heimabakaðar
kökur. Hafa þessar konur kom-
ið saman reglulega í vetur á
heimili formanns þessa félags,
frú Justu Mortensen, til þess að
búa til basarmuni, en basarinn
verður í Færeyska sjómanna-
heimilinu við Skúlagötu og
hefst kl. 2 síðd. Ágóðinn rennur
til byggingarsjóðs Færeyska
sjómannaheimilisins, sem er í
MYNDAMÓT HF.
PRENTMYNDAGCRÐ
AÐALSTRÆTI • - SÍMAR: 17152-17355
smíðum hér í bænum, en smíði
þess hófst fyrir allmörgum ár-
um.
í Færeyjum eru nú starfandi
í 60 bæjum og byggðum þessi
kristilegi félagsskapur, „Sjó-
mannskvinnuhringurinn". Þeir
vinna allir að því að styðja og
styrkja starfsemi færeyskra
sjómannaheimila.
Germaníu-
mynd í dag
GERMANÍA hefur fengið til sýn-
ingar nokkra þætti úr þýzkum
sakamálaflokki, sem heitir „Der
Tatort“. sem er í iíkingu við
myndaflokkinn „Der Kommiss-
ar“ sem sýndur var hér í sjón-
varpinu fyrir alllöngu.
Fyrsti þátturinn heitir „Vodka,
Bitter Lemmon“. Verður fyrsti
þátturinn sýndur í dag, laugardag,
í Nýja Bíói kl. 14. — Eins og vant
er eru þessar kvikmyndasýningar
Germaníu öllum opnar og ókeypis.