Morgunblaðið - 15.03.1980, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 15. MARZ 1980
19
Reykjavíkur og nágrennis, sem
haldinn var laugardaginn 8.
marz s.l. kom (ram, að á liðnu
ári jukust umsvif sparisjóðsins
meira en nokkru sinni fyrr í 48
ára sögu sjóðsins. Fjöldi við-
skiptavina sem eiga erindi i
afgreiðslu sjóðsins dag hvern
hefur tvöfaldast á árinu og
verður sparisjóðurinn því að
taka til eigin afnota aðra hæð í
huseign sinni að Skólavörðustíg
11 á næstu mánuðum.
Á aðalfundinum flutti formað-
ur stjórnar sparisjóðsins, Jón G.
Tómasson hrj., skýrslu stjórnar-
innar fyrir liðið starfsár, og
Baldvin Tryggvason, sparisjóðs-
stjóri, lagði fram og skýrði
ársreikning sparisjóðsins.
Starfsemi sparisjóðsins efldist
mjög á árinu og jukust eignaliðir
á efnahagsreikningi sjóðsins um
kr. 2,1 milljarð úr um kr. 3,6
milljörðum í rúmlega kr. 5,7
milljarða eða um 59%.
Innistæðuaukning á árinu
varð kr. 1.805 millj, eða 58,7% og
námu innistæður í árslok um
Frá aðalfundi Sparisjóðs Reykjavíkur og nágrennis.
Aðalfundur Sparisjóðs Reykjavíkur og nágrennis:
Innstæður haf a aukizt um
456% á f jórum árum
66,4%. Þannig námu heildar-
innistæður sjóðsins hjá Seðla-
bankanum í árslok um kr. 1422
millj.
Rekstrarhagnaður varð góður
á árinu eða kr. 123,1 millj.
Tekjuafganginum var ráðstafað
í varasjóð og nemur nú eigið fé
sparisjóðsins kr. 755,0 millj. I
þeirri upphæð er bókfært verð
húseigna sparisjóðsins, Skóla-
vörðustíg 11 og 13, sem reikn-
ingsfærðar eru á fasteignamati
húsa og lóða að upphæð kr. 504,7
millj.
Stjórn Sparisjóðs Reykjavíkur
og nágrennis er þannig skipuð,
að ábyrgðarmenn sjóðsins kjósa
á aðalfundi þrjá menn í stjórn
en Borgarstjórn Reykjavíkur kýs
tvo menn. Á fundi borgarstjórn-
ar þ. 6. marz voru kosnir í stjórn
Sigurjón Pétursson, borgar-
fulltrúi og Ágúst Bjarnason,
skrifstofustjóri. Á aðalfundi
sparisjóðsins hlutu kosningu Jón
G. Tómasson, hrl., Hjalti Geir
Kristjánsson forstj., og Sigur-
steinn Árnason, húsasmíða-
meistari.
Stjórnin hefur skipt með sér
verkum þannig: Jón G. Tómas-
son, formaður, Ágúst Bjarnason,
varaformaður, Sigursteinn
Árnson, ritari.
Löggiltur endurskoðandi
sparisjóðsins er Sveinn Jónsson
viðskiptafræðingur, en borgar-
stjórn hefur kosið endurskoð-
endur til eins árs þá Eyjólf R.
Árnason og Runólf Pétursson.
Sparisjóðsstjóri er Baldvin
Tryggvason.
4.880 millj. kr. og hafa þá aukist
um 456% á fjórum árum. Hlut-
fallslega varð innistæðuaukning
mest á vaxtaaukareikningum
eða 122% og á ávísanareikning-
um 84,4%
I samræmi við stöðugt vax-
andi viðskipti fólks við spari-
sjóðinn jukust heildarútlán á
árinu um 55,2%. Um 900 ný lán
voru veitt á árinu út á íbúðar-
húsnæði að fjárhæð kr. 1.353
millj. á móti 400 lánum árið áður
þá að fjárhæð 548 millj. Enn-
fremur voru veitt um 1820
skemmri lán ýmist sem víxillán
eða sjálfskuldarábyrgðarlán að
fjárhæð kr. 801 millj. Víxillán í
fyrra voru um 900 talsins sam-
tals kr. 272,6 millj.
Ennfremur jók sjóðurin mjög
lánveitingar til ýmissa fyrir-
tækja á árinu. Keyptir voru 4905
viðskiptavíxlar að fjárhæð
kr.813 millj. En árið áður voru
slík víxlakaup aðeins um kr. 200
millj. í árslok námu heildarútlán
sparisjóðsins kr. 3.356 millj. Þar
af voru veðlán út á íbúðir um kr.
2.700 millj. kr. Fjöldi slíkra lána
var um 5000 talsins en aðrir
lántakendur um 1500 miðað við
31. des. s.l.
Eins og áður fór meginhluti
þess fjármagns, sem Sparisjóður
Reykjavíkur og nágrennis lánaði
á liðnu ári í að'veita einstakling-
um veðlán til íbúðarbygginga, og
Fjöldi
daglcgra
viðskiptaviria
tvöfaldaðist
á árinu
viðhalds og kaupa á eldra hús-
næði í starfssvæði sjóðsins sem
nær yfir Reykjavík, Seltjarnar-
nes, Kópavog, Garðabæ, Mos-
fellshrepp og Bessastaðahrepp.
Þeir sem hafa reglubundin
innlánsviðskipti við sparisjóðinn
sitja fyrir um veitingu íbúðar-
lána, en í dag geta þau verið til
allt að 5 ára. Lánsupphæð mið-
ast við brúttórúmmetrafjölda
íbúðarinnar. Möguleg lánsupp-
hæð er kr. 1.500.000 út á íbúð allt
að 375 rúmmetrum og 4000 kr. á
hvern rúmmetra umfram þá
stærð.
Þá kaupir sparisjóðurinn
óveðtryggða víxla til skemmri
tíma af viðskiptavinum sínum.
Lausafjárstaða sparisjóðsins
gagnvart Seðlabanka íslands var
mjög góð á árinu og í árslok var
innstæða á viðskiptareikningi
kr. 364 millj og batnað um 76
millj. Bundið fé sjóðsins í Seðla-
bankanum jókst úr kr. 635,5
millj. í kr. 1.057,3 millj. eða um
Jón G. Tómasson hrl.. stjórnarformaður. Baldvin Tryggvason. sparisjóðsstjóri. Birgir ísl. Gunnarsson
alþm.. fundarstjóri, Björn Bjarnason lögfr., fundarritari.
Jón Baldur Hlíðberg:
Drápsaðferðir
hvalveiðimanna
í grein í Morgunblaðinu 9. marz
er viðtal við Þórð Ásgeirsson, þar
sem hann lýsir viðhorfum sínum
til hvalveiða. Þórður vill halda því
fram, að hvalir séu drepnir á
mannúðlegri hátt en önnur villi-
bráð. Að mínu mati er þetta ekki
allskostar rétt. Samkvæmt
skýrslu, fenginni hjá Þórði Ás-
geirssyni sjálfum, kemur ýmislegt
annað í ljós.
í skýrslu þessari skýrir Dr. H.C.
Rowsell, kanadískur sjúkdóma-
fræðingur (pathologist) m. meiru,
frá rannsóknum sínum á helstríði
hvala, sem unnar voru um borð í
Hval 9 og í hvalstöðinni í Hval-
firði í ágúst 1978. Rannsóknir
þessar voru gerðar á vegum og
fyrir Alþjóða hvalveiðiráðið.
Rowsell athugaði 19 hvali og
skýrir ýtarlega frá áverkum og
dauðaorsökum þessara dýra. Það
kemur skýrt fram, að 11 þessara
hvala misstu seint meðvitund
(unconsciousness estimate-slow),
en 8 hvalir hafi misst meðvitund
fljótlega (unconsciousness estim-
ate — rapid). Þessir 19 hvalir voru
16 búrhvalir og 3 langreyðar, en
tvær þeirra hlutu tvo skutla og
hægan dauðdaga. 9 búrhvalanna
tóku við tveimur skutlum, eða 30
skutla þurfti til þess að deyða 19
dýr (a.m.k. einn sprakk ekki).
Rowsell hefur einnig eftir
starfsmanni, að 9 skutlar hafi
verið notaðir á einn hval. Sjálfur
hefi ég framburð starfsmanns um,
að 4—6 skutlar í einum hval sé
algengt.
Ég sé enga ástæðu til að draga
þann framburð í efa. Þótt vonandi
sé það sjaldgæft, að svo margir
skutlar séu notaðir, er það oft að
nota þarf nokkra skutla til að
granda einu dýri.
Rowsell læknir lætur fylgja
skýrslu sinni yfirlit frá 7. ágúst
1978, en þar lýsir Tony Martin frá
Englandi áverkum 8 hvala, athug-
aðra í hvalstöðinni (hvalir nr.
270—277). Aðeins eitt þessara
dýra getur talist hafa misst með-
vitund samstundis svo öruggt sé.
Óþarft er að nota fleiri orð til að
hnekkja hæpinni framsetningu
Þórðar um drápsaðferðir hval-
veiðimanna.
Ein lýsing er í skýrslu þessari á
veiðiferð, sem Rowsell fór með
Hval 9. Skipstjórinn er ein reynd-
asta skytta hvalveiðiflotans, en
þrátt fyrir það sýnir eftirfarandi
úrdráttur vel, hversu hæpin morð-
aðferð er viðhöfð.
Eftir langa leit fundu þeir
fyrsta hvalinn, sem mátti skjóta.
Það var gert, en kaðallinn slitnaði
og dýrið hvarf. Leit stóð í 15
mínútur, en án árangurs. Seinna
fannst annar hvalur. Fyrsta skot-
ið hitti ekki. Skömmu síðar náðist
hvalurinn í færi aftur og nú tókst
að hæfa hann. Síðan líða 5 mínút-
ur þar til svokölluðum drápara er
skotið í hvalinn, en drápari er
línulaus skutull. 10 mín. eftir
drápara er enn ekki hægt að
ákvarða, hvort dýrið sé með eða
án meðvitundar, en víst er, að upp
úr því fór að styttast að leikslok-
um. Að svo búnu var snúið til
hafnar.
Það skal látið ósagt, hvort þessi
lýsing sé dæmigerð fyrir hval-
veiðiferð, en hún er sú eina, sem
Rowsell fór og skjalfesti í skýrslu
sinni. Þessi lýsing ætti að vera
nægilegur rökstuðningur fyrir
þeirri ályktun minni, að ekki sé
fyrir hendi nægileg tækni og
skilyrði fyrir mannúðlegri slátrun
á þessum dýrum og beri því að
stöðva veiðar þar til framkvæm-
anlegt er að lóga þeim á sæmandi
hátt.
Sjónarmið hvalfriðunarmanna
eru margþætt, og er mannúðlega
hliðin aðeins hluti af umhyggju
okkar. Öruggt er, að hvalveiðar
hafa gengið allt of langt, og enn er
ekkert lát á sókn í marga stofna,
sem sýna ótvíræð merki ofveiði, en
ekki skal farið út í þá sálma hér og
nú.
I lok fyrrnefnds viðtals segir
Þórður Ásgeirsson, að lönd, svo
sem Sviss, sem ekki stundi hval-
veiðar, hafi hér ekki hagsmuna að
gæta. Það hlýtur að teljast sam-
eiginlegur réttur allra þjóða, að fá
að standa að þeim ákvörðunum,
sem teknar eru um framtíð líf-
ríkis, eða hluta lífríkis jarðar, en
ekki einungis þeirra, sem ofnýta
og stuðlað hafa að aldauða ýmissa
hvalastofna. Það virðist þurfa að
ítreka, að hvalir og aðrir þættir
náttúru eru engin séreign þeirra,
sem nýta þá, heldur er um að ræða
nokkuð, sem enginn maður, hval-
veiðimaður eða einhver annar,
getur gert tilkall til.
Garðabæ 11. marz 1980
Jón Baldur Hlíðberg.