Morgunblaðið - 18.03.1980, Qupperneq 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 18. MARZ 1980
Davíð Á. Gunnarsson, forstjóri ríkisspítalanna:
Stjórnunarleg nauðsyn, að
staðreyndir fjárlaga og
raunveruleikinn f ari saman
RÍKISSPÍTALANA vant-
ar nú um 814,5 milljónir
króna miðað við þá fjár-
muni, sem þeim er ætlað á
fjárlögum. Vegna van-
reiknings á álags- og yfir:
vinnu vantar 450 milljónir
króna, vegna 53ja nauð-
synlegra staða, sem nú
þegar hafa verið viðloð-
andi Landsspítalann van-
tar um 365 milljónir króna
og er sú tala á verðlagi í
janúar 1979. Þessi fjár-
vöntun er eingöngu vegna
þess reksturs, sem nú er í
gangi og hefur verið viður-
kenndur nauðsynlegur.
Þessar upplýsingar fékk Morg-
unblaðið hjá forstjóra ríkisspítal-
anna, Davíð Á. Gunnarssyni.
Morgunblaðið spurði Davíð, hvers
vegna þessi fjárvöntun væri.
Hann svaraði:
„Ástæðan er sú, að þegar ríkis-
spítalarnir fóru inn á föst fjárlög
1976 og hætt var að reka þá með
daggjöldum, þá fékkst ekki form-
leg viðurkenning á raunverulegu
starfsmagni og magni yfirvinnu
og vaktaálags. Allir fjármálaráð-
herrar hafa leyst þennan vanda og
þá venjulega í lok viðkomandi árs
eftir að allt var komið í óefni. Ég
efast ekki um að slíkt verður og
nú.“
„En hvernig hefur kerfi fastra
fjárlaga reynzt í rekstri spítal-
anna?“
„Svo virðist, sem það hafi gefið
góða raun stjórnunarlega," sagði
Davíð, „þrátt fyrir mikla erfið-
leika vegna vanáætlunar á fjár-
lögum undanfarinna ára. Hraði
kostnaðaraukningarinnar á
Landspítalanum hefur orðið
minni en á hinum tveimur spítöl-
unum, Borgarspítalanum og
Landakotsspitalanum, sem enn
búa við daggjaldakerfi (sjá mynd
nr. 1). Þessi árangur hefur náðst
annars vegar með mikið auknu
aðhaldi og hins vegar með hjálp
ýmissa eftirlitstækja, sem við
höfum látið búa til í samvinnu við
ríkisbókhaldið, fjármálaráðuneyt-
ið og hagsýslustofnun í formi
starfsmannaeftirlits, kostnaðar-
bókhalds og greiðsluáætlana.
Kerfisbreytingin, þessi tæki, sem
ég nefndi og í þriðja lagi áhugi
allra stjórnenda, yfirlækna,
hjúkrunarforstjóra og annarra,
hefur lagzt á eitt til þess að
þessum stjórnunarlega árangri
yrði náð.“
„En að því er varðar greiðslu-
áætlanir hefur þetta þó verið mjög
erfitt, því að þær hefur ekki á
þessum tíma verið unnt að gera í
samræmi við fjárlög. Hvað varðar
starfsmannahald, hefur á undan-
förnum árum verið samkomulag
um að ríkisspítalarnir hefðu auk
fastra stöðugilda heimild til þess
að ráða 17% umfram heimild
vegna afleysinga. Þessari 17%
heimild hefur síðan verið dreift á
árið (sjá mynd nr. 2). Miðað við
þann rekstur, sem við höfum haft
undanfarin ár, er ljóst að vantar
53 starfsmannaheimildir til þess
að hægt sé að halda starfseminni í
eðlilegum skorðum." (Sjá mynd
nr. 3).
„En álags- og yfirvinna er
einnig vanreiknuð í fjárlögunum?"
„í athugasemdum við fjárlaga-
frumvarpið," sagði Davíð Á.
Gunnarsson, forstjóri ríkisspítal-
anna, „eru heimiluð launaútgjöld,
17% viðbót við föst laun og er það
sama tala og ríkisspítalarnir hafa
gert ráð fyrir. Hvað varðar hins
vegar útgjöld vegna yfirvinnu og
álagsgreiðslna, er í fjárlagafrum-
varpinu gert ráð fyrir yfirvinnu
16% og álagsgreiðslum 14%. Á
árinu 1978, var yfirvinna hins
vegar 22% og álagið 18%, en á
árinu 1979 tókst að lækka yfir-
vinnu í 19%. Sá sparnaður einn
nemur 180 milljónum króna.
Augljóst er þó, að þarna verður
ekki meira gert að sinni."
„Hverjar eru afleiðingar slíkra
vanreikninga?"
„Það er stjórnunarleg nauðsyn,
að staðreyndir fjárlaga og raun-
veruleikinn fari saman, þannig að
hægt sé að nota fjárlögin sem
stjórnunarlegt leiðarljós. Hvað
varðar aðra þætti, eins og t.d.
fjárfestinguna, væri ástæða til að
minna á, að Landspítalinn verður
50 ára á þessu ári og í því
sambandi hefði átt að hefjast
handa við svokallaða K-byggingu,
þar sem aðstaða á að verða fyrir
skurðstofu spítalans og krabba-
meinslækningar, en aðstaða fyrir
þessa þætti lækninga er nú í
algjöru lágmarki á spítalanum.
Einnig er nauðsynlegt að ljúka
byggingu geðdeildarinnar, en hús
hennar hefur legið undir skemmd-
um og enn hefur ekki verið hægt
að nota það.“
„Hvað með tækjakaup til spítal-
ans?“
„Á fjárlögum nú er í fyrsta
skipti í langan tíma tekið nokkuð
myndarlega á fjárveitingu til
tækjakaupa. Hins vegar eru allar
þær tölur, sem þar eru nefndar á
verðlagi 1. marz 1979, og eigi það
að nýtast, þarf að umreikna það.
Einnig hefur spítalinn gert áætl-
un um svokallað tölvusneiðmynd-
unartæki, sem fékkst ekki inn í
fjárlagagerðina. Sá rekstraraf-
gangur, sem Landsspítalinn hefði
haft, hefði hann haft sömu dag-
gjöld og t.d. Borgarspítalinn, hefði
allt að því nægt til kaupa á slíku
tæki (sjá mynd nr. 4).“
í ÞÚS. KR.
MYND: 4
LANDSPIT ALINN
1979
í MILLJÓNUM KRÓNA
REKSTOARAFGANGUR
SAMTALS
GJÖLD TEKJUR
8.017,5 677,0
7.808,1
8.017,5 8.485,1
<«7,6
8.435,1 8.485,1
SÉRTCKJUR
DAGGJÖLD
CSAMA DAGGJALD OG
A BORGARSPÍTALA)
Rekstrarafkoma Landspítalans og eins ef hann hefði notiö sömu
daggjalda og Borgarspítalinn. Þá hefði rekstrarafgangur hans orðið
467,6 milljónir króna.
Rekstrarkostnaður á legudag á verölagi ársins 1979.
(Miöaö viö framfærsluvísitölu hvers árs.)
O
: 2 :
I
MYND: 1
í o
j
« o -
j m -
1
r- •» *>
e • -WM
I I I
I o *
J EO
I
I o «
1
O «
a>
r» «
L
[ o <
1 ■
I
AR
Starfsmannafjöldi samtals 1979.
RAUNVERUL S T ABfSMF J
HElMlLAOUR STM.fl
MEÐ AFLEVS ÁLAG
GRUNNHElMlt OIR
isa aaas asril
IUNI iÚLI
áOÚST SfST OKT MÓV DCS