Morgunblaðið - 02.09.1980, Blaðsíða 47

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 2. SEPTEMBER 1980
47
Jagielski, samningamaður stjórnarinnar skrifar undir samninginn en
andspænis honum situr Walesa. simamynd AP.
Rússar ennþá
áhyggjufullir
Moskvu. 1. september. AP.
SOVÉZKA fréttastofan Tass birti
harðorða. nýja yfirlýsingu um
verkföllin í Póllandi í gærkvöldi
þrátt fyrir samkomulagið í gær
um lausn vinnudeilunnar við
Eystrasalt.
Sjónvarpið birti yfirlýsinguna í
kvöldfréttum án þess að minnast á
lausn verkfallanna í sumum hlutum
Póllands. Á sjónvarpinu var að
skilja, að ástandið í Póllandi hefði
versnað en ekki batnað.
Rúmenar
á æfingum
Potsdam 1. september. AP.
Herráðsforingjar frá rúm-
enska heraflanum eru komnir til
Potsdam að taka þátt í æfingum
Varsjárbandalagsins að sögn
hinnar opinberu fréttastofu
ADN.
Um 40.000 menn taka þátt í
æfingunum í norðurhluta Aust-
ur-Þýzkalands og á Eystrasalti.
Rúmenar senda ekki hermenn til
æfinganna, aðeins herráðsfor-
ingja.
Umfjöllun sjónvarpsins virtist
gefa til kynna, að Rússar hefðu
ennþá þungar áhyggjur af ástand-
inu í Póllandi, þrátt fyrir sam-
komulagið við verkfallsmenn.
Sovézk blöð höfðu áður birt,
sennilega með leyfi Kremlverja,
yfirlýsingu frá bandaríska komm-
únistaleiðtoganum Gus Hall, sem
kenndi „veikleika forystunnar" og
afskræmingu sósíalistískra aðferða
og afstöðu" um verkföllin í Pól-
landi.
„A. Petrov“
Yfirlýsingin, sem sagt var frá í
sjónvarpinu, var undirrituð „A.
Petrov", sem venjulega segir frá
meiriháttar opinberum stefnu-
ákvörðunum. Yfirlýsinguna átti að
birta í dag í flokksmálgagninu
„Pravda".
í greininni er varað við því, að
„andsósíalísk öfl“ reyni að breiða út
verkföll og vinnustöðvanir. Einnig
var sagt, að reynt væri að koma á
sambandi við „afturhaldssinnaða
pólska útlaga og undirróðursmið-
stöðvar á Vesturlöndum."
Ekki var gengið svo langt að hóta
íhlutun í Póllandi, en áherzla lögð á
mikilvægi Póllands í stjórnmálum
Evrópu, aðild landsins að Varsjár-
bandalaginu og hlutverk þess í
markaðsbandalaginu Comecon.
Vestrænt fé til
verkfallsmanna
Washintcton 1. september. AP.
VESTRÆN verkaiýðsfélög hafa
scnt Pólverjum fé i kyrrþey til að
hjálpa pólskum verkamönnum,
sem hafa verið í verkfalli, að því
er bandaríski verkalýðsleiðtog-
inn Douglas Fraser skýrði frá í
sjónvarpsviðtali.
Hann sagði, að samband verka-
manna í bílaiðnaði, UAW, og fleiri
verkalýðsfélög legðu fram fé
„fyrir málstað Pólverja" fyrir
milligöngu Alþjóðasambands
málmverkamanna í Sviss. Fénu er
varið til kaupa á mat og til
annarrar aðstoðar.
Fraser vildi ekki skýra frá því
hve mikið fé hefði verið lagt af
mörkum og vildi ekki vekja at-
hygli á aðstoðinni. Þannig mætti
komast hjá ásökunum kommún-
ista um „samsæri kapitalista".
Forseti AFL-CIO, Lane Kirk-
land sagði að verkfallið og lausn
þess væru stórfengleg tíðindi, sem
vektu aðdáun.
í Bonn fagnaði Hans-Dietrich
Genscher, utanríkisráðherra
Vestur-Þjóðverja, samkomulaginu
og hvatti til áframhaldandi fjár-
hagsstuðnings Vestur-Þjóðverja
við Pólverja, sem eiga í miklum
efnahagserfiðleikum.
Hann minntist þess, að í dag er
liðið 41 ár frá árás nazista í
Pólland og sagði að Þjóðverjar
væru tengdir Pólverjum sérstök-
um böndum „í baráttu þeirra fyrir
auknu frelsi". En hann kvað þessi
tengsl einnig stafa frá „breytilegri
sögu og þessari sögu fylgdi byrði
margra hræðilegra atburða".
Ernst Albrecht, einn leiðtoga
kristilegra demókrata, kvað sam-
komulagið sögulegan atburð.
Hann sagði, að Pólverjar væru
þjóð „gædd einstökum eiginleik-
um“. „Við höfum ríka ástæðu til
að láta í ljós aðdáun okkar á
pólskum verkamönnum." Hann
bætti því við, að pólska stjórnin
ætti einnig hrós skilið.
*
Israel:
Afþakkaði að verða
varnarmálaráðherra
IlaaK. 1. september. AP.
HOLLENDINGAR íærdu sendiráð
sitt í ísrael formlega i dag frá
vesturhluta Jerúsalemborgar til Tel
Aviv. Til að byrja með verða sendi-
ráðsskrifstofurnar til húsa i hol-
lenzku ræðismannsskrifstofunni
þar i borg.
I tilkynningu hollenzkra stjórn-
valda sagði.að sendiráðið hefði verið
flutt fyrir tilmæli Öryggisráðs Sam-
einuðu þjóðanna, sem í síðustu viku
hvatti þjóðir heims til að flytja
sendiráð sín frá Jerúsalem. Jafnfram
sagði í tilkynningunni, að sú ákvörð-
un ísraela að inniima austurhluta
Jerúsalemborgar væri stór hindrun á
vegi til friðar í Miðausturlöndum.
Sérstakur sendifulltrúi Bandaríkj-
anna, Sol Linowitz, átti í dag viðræð-
ur við ísraelska ráðamenn í þeirri
von að koma af stað á ný viðræðum
ísraela og Egypta um sjálfsforræði
Palestínuaraba. Linowitz átti tvo 90
mínútna fundi með Menachem Begin
forsætisráðherra, þar sem þeir
ígrunduðu meginatriði viðræðnanna.
Begin og Linowitz ræðast við að nýju
á morgun, þriðjudag.
Moshe Arens formaður utanríkis-
og varnarmálanefndar ísraelsþings,
afþakkaði í dag boð Begins um að
taka við starfi varnarmálaráðherra,
sem Begin gegnir um þessar mundir
ásamt forsætisráðherraembættinu.
Arens sagðist enn ekki hafa fyrirgef-
ið Begin „undanlátssemina" í Camp
David viðræðunum.
Rússar íagna að
Gotbzadeh fer frá
Moskvu. London. Tcheran.
1. september. AP.
SOVESKA sjónvarpið fagnaði því í
dag, að skipt hefði verið um
utanríkisráðherra í íran. Sagði
sjónvarpið að Sadegh Gotbzadeh,
sem missir embættið er stjórn
Mohammad Ali Rajai tekur við
völdum. hefði verið „rótgrúinn
Veður
víða um heim
Akureyri 15 skýjaó
Amsterdam 21 heiðskírt
Aþena 31 heiöskírt
Berlín 18 skýjað
BrUssel 24 heiðskírt
Chicago 32 skýjaö
Denpasar vantar
Dublin vantar
Feneyjar 23 heiðskírt
Frankfurt 18 rigning
Færeyjar 13 alskýjaö
Genf 19 heiðskírt
Helsinki 18 heiðskírt
Hong Kong vantar
Jerúsalem 31 heiðskirt
Jóhannesarborg 19 heiðskírt
Kaupmannahöfn 14 heióskírt
Las Palmas 27 léttskýjað
Lissabon 28 heiðskírt
London 23 heiðskirt
Los Angeles 28 heiðskirt
Mexicoborg vantar
Madrid 34 heiðskírt
Malaga 27 alskýjað
Mallorca 29 hálfskýjað
Miami 30 skýjað
Moskva 18 rigning
Nýja Delhi vantar
New York 32 skýjað
Oslo 17 skýjað
París 20skýjað
Rio de Janeiro 30 skýjað
Reykjavík 12 skýjað
Rómaborg 27 heiðskírt
San Francisco vantar
Stokkhólmur 13 skýjað
óvinur Sovétríkjanna“ og rakinn
„erindreki Bandaríkjanna".
Gotbzadeh hefur hrcllt ráðamenn í
Kreml með alls kyns athugasemd-
um og aðfinnslum, m.a. lýsti hann
Rússum „jafn djöfulslegum og
Bandaríkjamönnum“ í viðtali ný-
lega.
Aðeins sex fyrrverandi ráðherrar
halda stöðu sinni er stjórn Rajai
tekur við. Alls eru 19 ráðherrar í
nýju stjórninni, og hefur skipan
hennar valdið pólitískum deilum í
Teheran. Abolhassan Bani-Sadr for-
seti er andvígur skipan stjórnarinn-
ar að ýmsu leyti, og einnig hefur
hann lýst því yfir, að Rajai sé bæði
illa upplýstur og reynslulítill í
stjórnmálum til að fara með emb-
ætti forsætisráðherra. Búist er við
Khadafy:
að íranska þingið samþykki skipan
stjórnarinnar.
Hin opinbera fréttastofa Irans,
Pars, skýrði frá því í dag, að
Edmund Muskie utanríkisráðherra
Bandaríkjanna hefði í dag sent
Rajai forsætisráðherra bréf, og er
talið að það hafi fjallað um mál
bandarísku gíslanna, en bréfið af-
henti svissneski sendiherrann í Te-
heran í dag.
Jafnframt hermdi Pars, að komið
hefði til átaka á landamærum Iran
og Iraks í dag. Hermenn frá írak
hefðu fellt tvo írani og sært 35 aðra
er þeir skutu eldflaugum á borgina
Qasr-e-Shirin, og einnig hefðu þeir
fellt lögreglumann skammt fyrir
utan borgina. íranskar hersveitir
hefðu svarað árásinni og lagt mik-
ilvæga landamærastöð í rúst.
„BMy Carter er
góðvinur Líbýu64
New York, 1. september. AP.
MOAMMAR Khadafy Líbýu-
leiðtogi lýsti yfir því í dag, að
ekkert væri athugavert við það
að nota Billy Carter til að hafa
áhrif á bandariska utanrikis-
stefnu. Hann sagðist taka
opnum örmum, hverjum þeim
er reyndi að hafa áhrif á
Bandarikjaforseta, þannig að
það yrði Líbýu til framdráttar.
Khadafy nefndi Billy Carter
sem „Góðvin Líbýu" í viðtali,
sem bandaríska sjónvarpsstöðin
ABC átti við hann í dag. Hann
sagði þá, að mútuféð, sem svo
hefur verið nefnt og Billy þáði
frá Líbýustjórn, hefði í raun og
veru verið viðskiptalán. Upp-
hæðin nam 200.000 dollurum.
Chun tekinn
við í S-Kóreu
Seoul, 1. geptember. AP.
CHUN Doo-Hwan tók í dag við
embætti forseta Suður-Kóreu, og við
það tækifæri iýsti hann yfir þvi og
lofaði, að efnt yrði til frjálsra
kosninga í landinu á næsta ári.
Einnig að herlögum yrði aflýst
„þegar stjórnmáiaástandið i landinu
Ieyfði“.
Chun, sem hefur haft öll völd í
hendi sér frá því í desember sl., hét
því einnig að uppræta spillingu í
ríkiskerfinu.
Þetta gerðist
þriðjudagurl
V 2.
1979 — Um 600 farast í fellibyl á
Bahamaeyjum.
1968 - Áætlað að 10.000 hafi
farizt í jarðskjálfta í Sran.
1967 — Ilse Koch, böðullinn frá
Buchenwald, hengir sig í fangelsi.
1962 — Rússar samþykkja að
senda hergögn til Kúbu — Jarð-
skjálfti leggur 200 bæi og þorp í
auðn í Iran.
1958 — Kínverjar opna fyrstu
sjónvarpsstöð sína í Peking.
1945 Ho Chi Minh lýsir yfir
sjálfstæði Víetnam.
1926 — ítölsk ásælni á austur-
strönd Rauðahafs hefst með samn-
ingi við Jemen.
1898 — Her Kitchners sigrar
Dervísa í orrustunni við Omdur-
man í Súdan.
1866 — Uppreisn á Krít og lýst
yfir sameiningu við Grikkland.
1865 — Maóra-stríði lýkur á Nýja
Sjálandi með friðaryfirlýsingu
landstjórans.
1773 — Warren Hastings, fyrsti
landstjóri Breta á Indlandi, gerir
bandalag við ríkið Oudh til að
herja á Mahröttum.
1686 — Karl hertogi af Lothringen
tekur Buda af Tyrkjum eftir langt
umsátur og 145 ára yfirráðum
Tyrkja lýkur.
1666 — Eldurinn mikli í London;
borgin eyðist að mestu á fimm
dögum, þar á meðal St. Pálsdóm-
kirkja.
31 f. Kr. — Octavius sigrar
Markús Antonius og Kleopötru í
orrustunni við Actium.
Afma'li — Ewald von Hertzberg,
prússneskur stjórnmálaieiðtogi
(1725-1795), - John Howard,
enskur frumkvöðull fangelsisum-
bóta (1726—1790) — Austin Dobs-
on, brezkur rithöfundur (1840—
1921) — Hirobymi Ito, prins af
Japan (1841-1909).
Andlát. — 1937 Pierre de Coubert-
in barón, endurreisti Ólympíuleik-
ana.
Innlcnt — Vígsludagur dónikirkj-
unnar á Hólum — 1354 d. Ólafur
hirðstjóri Bjarnason. — 1786 Skúli
landfógeti dæmdur aftur í embætti
— 1805 d. Arnes Pálsson útilegu-
maður — 1857 „Hirðir," blað
lækningamanna, hefur göngu sína
— 1869 Alþingi samþykkir tillögur
stjórnlaganefndar og ávarp til
konungs — 1871 d. Sigurður Guð-
mundsson málari — 1933 Stórtjón
i vatnsflóðum á suður- og vestur-
landi — 1945 Stéttarsamband
bænda stofnað — 1972 Samningur
íslendinga og Belga um veiðiheim-
ildir — 1973 Mósaíkmynd Gerðar
Heigadóttur á Tollstöðinni afhjúp-
uð — 1919 f. Magnús Jónsson fv.
ráðherra - 1920 f. Sigfús Hall-
dórsson.
Orð dagsins. Píslarvætti er eina
leiðin til að verða frægur án þess
að hafa nokkra hæfileika —
George Bernard Shaw, írskættaður
leikritahöfundur (1856—1950).