Morgunblaðið - 16.09.1980, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 16. SEPTEMBER 1980
íslenska flugævintýrið
2. grein
Vinstri stjórn ólafs Jóhannessonar, sem sat við völd árin 1971 — 1974, hafði
forgöngu um að Loftleiðir og FlujfíélaK íslands tækju upp viðræður um
sameininicu félaganna. Samjíöngumálaráðherra á þessum tíma var Hannibal
Valdimarsson. Stjórnskipuð nefnd stýrði viðræðum félaganna ok niðurstaðan af
þeim viðræðum voru tillöjfur um sameininifu sem lajfðar voru fyrir aðalfundi
heggja félajfanna 1972. Samkomulagsjfrundvöllurinn sem flugfélögin urðu ásátt
um að standa á var í því fóljfinn að þriggja manna nefnd, tilnefnd af
Landshanka íslands, fengi það verkefni að meta eijfnahlutföll félaganna í nýju
fyrirtæki. Matið á fasteignum og lausafé skyldi miða við verðlag í júní 1973 og
máMi hundraðshluti þess félags sem minna taldist eijfa, ekki verða lægri en 35%.
Ástæða sameiningarinnar var samkeppni félajfanna, fyrst og fremst á
Norðurlandaleiðum, og ef ekki hefði komið til sameininjfar hefði ílujfleiðum
sennilega verið skipt upp á milli félajfanna, líkt og átti sér stað á
innanlandsleiðum þegar Loftleiðir hættu innanlandsflujfi 1952. En til þess kom
aldrei og samningaviðræðum félaganna lyktaði þannÍK að stofnfundur
Flujíleiða var haldinn 20. júlí 1973 oj? á fyrsta stjórnarfundi nýja félagsins 1.
ájíúst sama ár tóku Flujíleiðir formlej?a við stjórn Flugfélajfs íslands og
Loftleiða og eignum öllum. Skömmu síðar hóf hin þriggja manna matsnefnd
störf sín, og skilaði síðan mati sínu rúmum tveimur árum síðar. í henni áttu sæti
þeir Ragnar ólafsson, Guðmundur Björnsson og Guðlaugur Þorvaldsson.
En hver var staða Loftleiða og Flugfélags íslands samkvæmt reikningum
félaganna fyrir síðasta heila starfsárið sem þau störfuðu algjörlega sjálfstætt?
Thors, Geir G. Zoega Jr., Axel
Einarsson, Ólafur Ó. Johnson og
Einar Helgason. Þess má geta að
stærsti hluthafi Flugfélagsins var
Eimskipafélag íslands sem átti
yfir 40% hlutafjárins.
Loftleiðir
Aðalfundur Loftleiða fyrir
reikningsárið 1972 var einnig
haldinn fimmtudaginn 28. júní
1973. Þar kom fram að heildar-
veltan reyndist 3.138 milljónir
króna en tap 286 milljónir króna.
Aðalorsakir þess voru taldar
lækkandi fargjöld og síhækkandi
rekstrarkostnaður. Sigurður
Helgason, þáverandi varaformað-
ur félagsstjórnarinnar, skýrði
nokkur atriði reikninganna og
sagði til dæmis um lækkun far-
gjaldanna að þau hefðu verið 9,8%
lægri árið 1972 en þau voru árið
áður. Á sama tíma hefðu launa-
Flugfélag
íslands
Aðalfundur Flugfélags íslands
fyrir árið 1972 var haldinn 28. júní
1973. Birgir Kjaran, formaður
stjórnar féiagsins, og örn Ó.
Johnson, forstjóri, fluttu þar ræð-
ur og gerðu grein fyrir starfsemi
og rekstri fyrirtækisins á árinu
1972. í máli þeirra kom fram að
afkoma félagsins varð mun betri
það ár en árið 1971.
Heildarveltan var 852 milljónir
króna og eftir 132 milljón króna
afskriftir varð 9,4 miiljón króna
halli á rekstri félagsins en hafði
verið 18 miiljónir árið áður. Félag-
ið keypti tvær nýjar flugvélar af
Fokker Friendship gerð frá All
Nippon flugfélaginu í Japan.
Flugvélaeign Flugfélags Islands
var því tvær Boeing 727 þotur,
fjórar Fokker Friendship skrúfu-
þotur og tvær Douglas DC-3 vélar.
Landgræðslan naut góðs af „þrist-
unum“ sem Flugfélagið gaf henni.
Farþegafjöldi féiagsins í áætl-
unarflugi til og frá íslandi var
58.642 árið 1972 en var 53.752 árið
áður. Aukningin var því 9,1%.
Farþegafjöldi innanlands jókst
um 16,6%, en alls fluttu flugvélar
félagsins 152.246 farþega innan-
iands á áætlunarleiðum. Einnig
hafði talsverð aukning orðið í
öðrum flutningi fyrirtækisins.
Flutningar höfðu aukist á öilum
áætlunarleiðum félagsins innan-
iands og verið meiri en nokkru
sinni í sögu þess.
í skýrslu stjórnar félagsins eru
ástæðurnar fyrir taprekstrinum
sagðar harðnandi samkeppni á
millilandaleiðum félagsins, vax-
andi rekstrarkostnaður heima og
erlendis, gengistap á rekstrar-
skuldum vegna gengisfellingar í
desember og aðgerðarleysi verð-
lagsyfirvalda að leyfa ekki hækk-
anir á fargjöldum.
Á fundinum var tekin fyrir
tillaga stjórnar fyrirtækisins um
sameiningu Flugfélags íslands og
Loftleiða. Örn Ó. Johnson útskýrði
samkomulagsgrundvöll þann sem
gerður hafði verið fyrr á árinu og
greinargerð um sameiningu félag-
anna. Hann ræddi um harða
samkeppni þeirra í milli og erfið-
leikana í flugrekstrinum almennt.
I ræðu sinni sagði Örn að hagræð-
ing væri eina leiðin til að forðast
algjört öngþveiti og að stækka
yrði einingarnar til að fá fram
betri nýtingu. Taldi hann samein-
inguna einu leiðina til að forða
félögunum frá stórtjóni. Gengið
var til atkvæða um tillöguna og
hún samþykkt með um 98% at-
kvæða. Einnig var samþykkt um-
boð til stjórnar félagsins til þess
að ganga endanlega frá samning-
um þessu að lútandi.
í stjórn Fiugfélags íslands voru
kjörnir Birgir Kjaran, Bergur G.
Gíslason, Ottarr Mölier, Jakob
Frímannsson, Svanbjörn Frí-
mannsson og Örn Ó. Johnson. í
varastjórn voru kjörnir Thor R.
Innanlandsflugflotinn 1976.
Sameining
flugfélaganna
hækkanir á íslandi verið 16% en
4,3% í Bandaríkjunum. Af þeim
sökum hefðu heildarútgjöldin
hækkað um 10,5% en tekjulækkun
hefði numið 1,1%.
Sigurður sagði hallann á Skand-
inavíu- og Bretlandsferðum fé-
lagsins hafa verið mjög mikinn en
Luxemborgarferðir staðið í stað.
Vegna lélegrar afkomu hefði fé-
lagið orðið að leita ríkisábyrgðar á
erlendu láni. I upphafi fundarins
hafði formaður stjórnar félagsins
flutt skýrslu stjórnarinnar og
komist svo að orði:
„Þrátt fyrir starfsemi og undir-
boð leigufélaganna, hafa Loftleið-
ir haldið sínum hlut að því er
farþegatölu varðar og er þá miðað
við borgandi farþega. Þeirra tala
var á árinu 1972 samtals 324.453,
en á árinu 1971 var tala þeirra
298.872. Hins vegar hafa tekjur af
hverjum borgandi farþega minnk-
að stórlega allt frá árinu 1970. Þá
voru fluttir 282.546 farþegar og
voru meðaltekjur af farþega $117.
40. Árið 1971 lækkuðu meðaltekj-
urnar í U.S. $111.69 og loks árið
1972 niður í $100.72. Er þannig
ekki höfðatala farþeganna sem
gildir, að því er afkomuna varðar,
enda hefir hún aldrei verið ömur-
legri en í ár, er tap félagsins
nemur kr. 286 millj. 318.891.23.
Þar af nema fyrningar kr. 167.
192.396. — og gengistap kr.
70.560.199.59, eða samtals kr.
237.752.595.59 og nemur þá annað
rekstrartap kr. 48.566.295.64.
Tekjur af farmiðasölu minnkuðu
frá árinu 1971 um kr. 129.651.760.
08, þrátt fyrir aukinn farþega-
fjölda og sannar það hversu var-
lega verður að fara í hækkun
fargjalda, ef forða á rekstrarhalla.
Sannar það þá jafnframt, að
óeðlilegur munur miðað við
IATA-gjöld á ekki rétt á sér og
takmörk eru þar fyrir því hversu
neðarlega verður farið, jafnvel
þótt minni verðmunur geti dregið
úr sölu. Ávallt verður að horfast í
augu við þá staðreynd, en að
ákveða of lág gjöld er sama og
fjárhagslegt sjálfsmorð."
Þá ræddi Kristján Guðlaugsson
um starfsemi Cargolux, sem hann
kvað bæði hafa reynst arðvænlega
og einnig orðið til þess að Loftleið-
um varð mögulegt að nýta RR 400
flugvélarnar með hagnaði í stað
þess að selja þær á frjálsum
markaði við lágu verði.
Hánn kvað það, sem liðið er af
starfsferli félagsins af yfirstand-
andi ári gefa vonir um betri
Aðalfundir Flugleiöa eru jafnan vel eóttir af hluthöfum.
árangur en þann, sem varð á sama
tíma í fyrra.
Alfreð Elíasson, framkvæmda-
stjóri fyrirtækisins, tók einnig til
máls og gerði grein fyrir sögu og
fjárhagslegri stöðu þess. í máli
hans kom fram að helstu eignir
fyrirtækisins voru, húseignirnar í
Reykjavík, bílaleiga með 73 bílum,
Cargolux, Air Bahama, hlutdeild í
hótelinu Aerogolf í Luxemborg,
fimm Rolls-Royce skrúfuþotur
auk ýmislegs annars. Á flugleið-
um félagsins voru þrjár DC-8
þotur sem ýmist voru á ieigu eða
kaup-leigusamningi.
Alfreð greindi frá flutninga-
magni félagsins á starfsárinu, en
alls voru fiuttir 324.453 farþegar
sem var 8,6% aukning frá árinu
1971 er fluttir voru 298.872 farþeg-
ar. Loftleiðir voru númer 11 í röð
20 flugfélaga sem héldu uppi
áætlunarferðum yfir Atlantshafið
til Bandaríkjanna. Áningarfar-
þegar á vegum félagins voru
15.271 en voru 14.888 árið áður.
Starfsmenn fyrirtækisins voru
1.286. Þar af störfuðu 399 í
Reykjavík, 164 á Hótel Loftleiðum,
140 í Keflavík, 234 í New York, 152