Morgunblaðið - 16.09.1980, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 16. SEPTEMBER 1980
13
tíma, sem miðað var við, hafi
Loftleiðir hins vegar ekki átt þær
flugvélar, sem félagið notaði aðal-
lega á sínum áætlunarleiðum.
Aftur á móti hafi Loftleiðir átt
um helming í Rolls-Royce flugvél-
unum fjórum sem Cargolux hefði
fengið til sinna nota. Til greina
hefði verið tekið hvaða verðmynd-
un hafði orðið á notkun DC-8
vélanna, ef það notaði sér kaup-
réttinn síðar meir, sem það raunar
gerði.
Varðandi þann grundvöll sem
matið á eignahlutfalli flugfélag-
anna í Flugleiðum byggðist á,
nefndi Ragnar sem dæmi að fast-
eignir Loftleiða hefðu verið metn-
ar á 823 milljónir króna en
fasteignir Flugfélagsins hefðu
verið metnar á 45 milljónir króna.
Hins vegar hafi flugvélarnar hjá
Loftleiðum ásamt varahlutum
verið metnar á 685 milljónir króna
en flugvélar Fiugfélagsins á 834
milljónir, en þar að auki væru
varahreyflar upp á 85 milljónir
króna og flugvélavarahlutir upp á
139 milljónir eða samtals 973
milljónir króna. Auk þess yrði að
gæta þess, að skuldir Loftleiða
hafi verið töluvert meiri en Flug-
félagsins.
Aðalfundur
Flugleiða 1976
Fyrsti aðalfundur Flugleiða var
haldinn fimmtudaginn 10. júni
árið 1976. En samkvæmt sam-
komulagsgrundvelli þeim sem var
samþykktur af aðalfundum Flug-
félagsins og Loftleiða 28. júní 1973
var stjórnum félaganna veitt um-
boð til þess að ganga frá stofnun
hlutafélags er skyldi sameina und-
ir eina yfirstjórn allar eignir
félaganna og rekstur þeirra. Þá
var einnig samþykkt á þessum
Harma ber ósannan ofsókn-
aráróður gegn Flugleiðum
- segir Hannibal Valdimarsson, fyrrum samgönguráðherra
Morgunblaðið hefur beðið mig
að svara þessum tveimur spurn-
ingum:
1. Hver var ástæðan til sam-
einingar flugfélaganna?
2. Telur þú, að tiiganginum
með sameiningunni hafi verið
náð?
1. Ein ástæðan var sú, að
þegar leitað var eftir ríkisábyrgð
vegna flugsins, þótti sjálfsagt að
ríkið styddi að aukinni hag-
kvæmni í íslenskum flugrekstri.
Það var til dæmis augljóslega
ekki hagkvæmt, að íslenzku flug-
félögin stæðu undir tvöföldu
sölukerfi, þegar eitt nægði og
gæti leyst sama hlutverk af
hendi, með miklu minni tilkostn-
aði í mannahaldi og húsnæðis-
kostnaði o.s.frv.
Önnur ástæða til þess, að
ríkisstjórnin beitti sér fyrir
samningaviðræðum við flugfé-
lögin um sameiningu þeirra í eitt
félag, var sú, að þá þegar var
hafið geysihörð samkeppni milli
Loftleiða og Flugfélags Islands á
sumum flugleiðum, t.d. í Norður-
landafluginu og fór þessi blinda
samkeppni síharðnandi. Þarna
var bersýnilega eytt orku að
óþörfu, flogið jafnvel sömu dag-
ana með hálftómar vélar og
sívaxandi tapi beggja félaganna,
vegna þessa háttalags.
Því varð ekki móti mælt, að
þessa vitleysu þurfti að stöðva,
og í samningaviðræðum flugfé-
laganna og ráðuneytisins varð sú
niðurstaða, að það yrði naumast
gert, nema með sameiningu
þeirra í eitt félag.
aftur upp úr þeim öldudal, sem
félagið er nú í. Ber mjög að
harma þann ósanna ofsóknar-
áróður, sem nú er af ýmsum uppi
hafður gegn félaginu á við-
kvæmu augnabliki.
Ég veit vel, að ýmsir hafa haft
tilhneigingu til að kenna sam-
einingu flugfélaganna á sínum
tíma um vanda Flugleiða nú. En
aldrei hef ég heyrt nein skyn-
samleg rök færð fram fyrir því.
Er ekki öllum ljóst, að orsakir
þeirra erfiðleika, sem Flugleiðir
eiga nú í, eru olíukreppan í
heiminum samtímis blindri sam-
keppni, sérstaklega á Norður-
Atlantshafinu? Dettur nokkr-
um i hug, að tvö islensk flugfé-
lög, sem þar að auki hefðu eytt
verulegum hluta orku sinnar i
innbyrðis samkeppni, hefðu
verið betur i stakk búin tii að
mæta þeim hrikalegu erfiðleik-
um, sem nú er að mæta á sviði
flugmálanna? Ég verð að segja,
að mér finnst það næsta ólik-
legt.
2. Af því, sem ég nú hefi sagt,
er seinni spurningunni um það,
hvort ég telji, að tilganginum
með sameiningu flugfélaganna
hafi verið náð, að nokkru leyti
svarað. Ég tel sem sé, að íslensk
flugmál hefðu ótvírætt staðið
verr að vígi og verið veikari
gagnvart aðsteðjandi ytri erfið-
leikum og áföllum ef sameining-
in hefði ekki átt sér stað. Hún
hafði þannig tekist í meginatrið-
um. Hitt er annað mál, að hún
tók lengri tíma en menn höfðu
gert sér vonir um. Og það skal
ennfremur játað, að forustu
Flugleiða hefur síður en skyldi
tekizt að byggja upp meðal
starfsliðsins sameiginlegan fé-
lagsanda — þannig að menn
þokuðu til hliðar vitundinni um
það, hvort þeir væru fyrrum
Loftleiðastarfsmenn eða Flugfé-
lags íslands. Þessa finnst mér
um of hafa orðið vart, jafnvel
allt fram að þessu.
En hvað sem því líður, þá er
nú ekki seinna vænna en að allir
— og þá í fremstu röð starfslið
Flugleiða til síðasta manns,
leggi fram einhuga alla krafta
sína til að sigrast á erfiðleikum
líðandi stundar. Stjórnin ein rís
ekki undir vandanum, og hefur
hún þó sýnt þrek og þor til
nauðsynlegra en óvinsælla að-
gerða, heldur en að láta reka á
reiðanum unz vandinn yxi yfir
höfuð, svo að við ekkert yrði
ráðið. Það getur vissulega verið
hyggilegt að hopa á hæli um sinn
á einum vígstöðvum án þess að
flótti bresti þó í liðinu, en þá
verður jafnframt að hafa opin
augu fyrir því, hvort ekki sé
unnt að leita sóknar á öðrum
vígstöðvum.
Ég el í brjósti þá von, að með
samstöðu alþjóðar að baki, tak-
ist Flugleiðum með gætni en þó
dirfsku að sigrast á risavöxnum
erfiðleikum, sem nú er við að
stríða. Og þó að hopa verði nú
um sinn á Norður-Atlantshafi,
verði það ekki gefið upp á
bátinn, en jafnframt leitað allra
sóknarmöguleika á öðrum leið-
um.
í Luxemborg. Félagið hafði einnig
starfsmenn í Mexíkó, á Norður-
löndum, í Hamborg, Frankfurt,
Vín, Dusseldorf, Brussel, London,
Glasgow, París, Nizza, Mílanó svo
að nokkir staðir séu nefndir.
Allir forystumenn fyrirtækisins
hvöttu til sameiningar Loftleiða
og Flugfélags íslands og samþykkt
var einróma tillaga stjórnar fé-
lagsins um sameininguna sem var
á þessa lund:
„Aðalfundur Loftleiða hf., hald-
inn 28. júní 1973, samþykkir hér
með og staðfestir samkomulags-
grundvöll dagsettan 14. marz 1973,
um að sameina undir einni yfir-
stjórn allar eignir Loftleiða hf. og
Flugfélags íslands hf., en stjórnir
félaganna beggja hafa samþykkt
hann fyrir sitt leyti 11. apríl 1973.
Jafnframt veitir aðalfundurinn
stjórn félagsins fullt og ótakmark-
að umboð, til að ganga endanlega
frá stofnun hlutafélags í samræmi
við hinn samþykkta samkomu-
lagsgrundvöll.
Hefir stjórn Loftleiða hf. þann-
ig fullt og ótakmarkað umboð, til
þess að undirrita samkvæmt sér-
stakri löggjöf stofnsamning og
samþykktir hins nýja félags, svo
og önnur skjöl, er stofnun félags-
ins varða. Eru allir hluthafar
Loftleiða hf. á allan hátt bundnir
af þessum gerðum félagsstjórnar-
innar.
Aðalfundurinn felur stjórn
Loftleiða hf., að stofnun hins nýja
hlutafélags lokinni, að annast
skipti hlutabréfa, þannig að hver
hluthafi Loftleiða hf. fái gegn
afhendingu á hlutabréfseign sinni
hlutabréf í hinu nýja félagi að
nafnverði, sem nánar verður
ákveðið af matsnefnd, sem til-
greind er í hinum samþykkta
samkomulagsgrundvelli flugfélag-
anna.
Er allt í þessu efni og annað, er
stjórn Loftleiða hf. kann að gera,
vegna hinnar ákveðnu samein-
ingar flugfélaganna, jafn bindandi
fyrir hvern hluthafa Loftleiða hf.,
sem hann hefði það sjálfur gert.“
Loks var kosin félagsstjórn og
skipuðu hana þeir Alfreð Elíasson,
Dagfinnur Stefánsson, E. K. 01-
sen, Einar Árnason, Kristján Guð:
laugsson og Sigurður Helgason. í
varastjórn voru kjörnir þeir Finn-
björn Þorvaldsson, Grétar Krist-
jánsson, Gunnar Helgason, Jó-
hannes Einarsson og Jóhannes
Markússon. Margir þessara
manna voru jafnframt meðal
stærstu hlutafjáreigenda í fyrir-
tækinu.
Niðurstaða
matsnefndarinnar
var ekki eins mikill og reikningar
ársins 1972 geta gefið til kynna.
Niðurstaða matsins var sú, að
fyrri hluthafar í Flugfélagi ís-
lands skyldu eiga 46,5% en fyrri
hluthafar Loftleiða 53,5% í Flug-
leiðum.
í viðtali við Morgunblaðið 7.
febrúar 1976 sagði Ragnar Ólafs-
son lögfræðingur, formaður mats-
nefndarinnar, að reiknað væri
með því, að heildareignir félag-
anna 1. ágúst 1973 hafi verið einn
milljarður 285 milljónir króna, og
af því væru 687 milljónir reiknað-
ar hjá Loftleiðum og 597 hjá
Flugfélaginu. Hann sagði einnig
að þær eignir sem hefðu vegið
þyngst sem grundvöllur að þessu
mati, hefðu annars vegar verið
flugvélarnar hjá Flugfélaginu og
hins vegar fasteignirnar hjá Loft-
leiðum.
Sagði Ragnar að Flugfélagið
hafi átt orðið mjög verulegan hlut
í flugvélum sínum, en á þessum
Þróun íslenzkra flugmála var
frá upphafi ótrúlegt og stór-
glæsilegt ævintýri. Það var
ótrúlegt, að íslenzk flugmál gætu
haft í fullu tré við margfalt
stærri og fjármagnssterkari
flugfélög slíkra milljóna-þjóða.
Og enn í dag er það undrunar-
efni, hve lengi það hefir tekizt.
Finnst mér það vera skylda allra
góðra íslendinga og ekki sízt
ríkisvaldsins að stuðla á allan
hátt að því, að Flugleiðir komist
Hannibal Valdimarason, an
hann var samgönguráð-
herra árin 1971—73 og
beitti sár sem siíkur mjög
tyrir sameiningu flugfólag-
anna.
Nefnd hinna þriggja óháðu að-
ila, sem skipuð hafði verið af
Landsbanka Islands til. að meta
eignahlutföllin milli Loftleiða og
Flugfélags íslands í hinu nýja
flugfélagi, skilaði niðurstöðu á
stjórnarfundi í Flugleiðum 6.
febrúar 1976. Þá kom í ljós, að
stærðarmunurinn á félögunum
Alfreö Ellaason I stjórnklefa fyrsta Qrumman-flugbáts Loftleiða við
komuna til Reykjavlkur frá Bandaríkjunum 1946.
Stál flugválanna hafa prýtt ýmis merki og ekki er ýkja langt síðan
merki Flugleiða var málað á allar válar fálagsina.
SJÁ NÆSTU SÍÐU