Morgunblaðið - 02.10.1980, Qupperneq 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 2. OKTÓBER 1980
Orgeltónleikar
Str engj ak var tett
Kaupmannahafnar
Gamall orðsmiður sagði
eitt sinn, að þá yrði trúin á
Guð dauð orð, er menn hættu
að yrkja honum til lofs og
dýrðar.
Fá tónskáld nútím-
ans hafa náð að túlka trú
sína á jafn áhrifamikinn hátt
og nýtískulegan máta og
Messiaen og er sköpun hans
eins og endurfæðing til nýs
lífs í heimi, þar sem trú og
vísindi hafa sameinast. Það
er mikill fengur í að fá
hingað til lands sérmenntað-
an tónlistarmann í túlkun
tónlistar eftir þennan post-
ula, sem predikar trú sína á
svo nýstárlegan og áhrifa-
mikinn máta með stórbrotn-
um hljómi orgelsins. íslensk-
um orgelleikurum gefst hér
tækifæri á að kynnast tón-
verkum eins merkasta tón-
smiðs okkar tíma, á nám-
skeiði eða Messiaen-dögum
sem Tónlistarskólinn í
Reykjavík gengst fyrir. Próf-
essor Almut Rössler, orgel-
leikari frá Dússeldorf, er
fyrirlesari og kennari á nám-
skeiðinu og mun einnig leika
og útskýra verk Messiaens. Á
tónleikum Tónlistarfélagsins
í Kristskirkju, lék Almut
Rössler verk eftir Nikolaus
Bruhns (1665—1697), Bach og
þrjú verk eftir Messiaen.
Frúin er feikna góður orgel-
leikari, hefur sterkan og
kraftmikinn leikstíl, sem
naut sín einkar vel í því
rismikla verki, Passcaglíunni
eftir Bach.
Einnig var leikur
Rösslers áhrifamikill í verk-
unum eftir Messiaen og náði
hámarki í þremur þáttum úr
Fæðingu frelsarans.
Jón Ásgeirsson
Almut Rössler
Tónlist
eftir JÓN
ÁSGEIRSSON
Kammermúsikklúbburinn
stefndi fólki saman til að
hlýða á Strengjakvartett
Kaupmannahafnar leika verk
eftir Haydn, Nielsen og Beet-
hoven. Largo-kvartettinn eftir
Haydn er í flokki 6 kvartetta
er tileinkaðir voru Erdödy
greifa og er sá þriðji hinn
frægi „keisarakvartett".
Kvartettinn sem nú var leik-
inn er sá fimmti í röðinni og er
oft nefndur largo-kvartettinn
vegna annars þáttarins, sem
ber yfirskriftina Largo Canta-
bile e mesto. Það er einkenni-
legt við leik Strengjakvartetts
Kaupmannahafnar, að
„tempóin" verða öll eins og
Largo-kaflinn var, svo dæmi
sé tekið, leikinn í hægum
gönguhraða.
Annað verkið á tónleikunum
var kvartett í F-dúr, op. 44
eftir Carl Nielsen. Skemmti-
legt og gott tónverk, sem var
vel flutt. Þarna mátti heyra
margvísleg tilþrif er. stungu
nokkuð í stúf við „metronóm-
iskan“ leik kvartettsins í verki
Haydns. Síðasta verkið var svo
opus 131, cís-moll-kvartettinn,
eitt af mestu meistaraverkum
Beethovens. í þessu verki
brýtur Beethoven af sér öll
bönd í formi og túlkun og
gefur tilfinningum sínum
lausan tauminn. Fyrri partur-
inn af verkinu var leikinn á
þennan sístreymandi máta,'
þar sem ekki má merkja
kommu eða setningaskil, en er
kom að presto-kaflanum tók
flutningurinn aðra stefnu og í
síðasta þættinum var leikur
félaganna mjög sterkur,
stundum um of, svo nærri lá
að þeir ætluðu sér einum of
mikið, en með þeirri ástríðu og
þeim krafti er einkennir þenn-
an viljasterka meistara.
Jón Ásgeirsson
Myndllst
eítir VALTÝ
PÉTURSSON
Vefnaður og skúlptúr heitir
sýning sú, er nú stendur í
Listmunahúsinu við Lækjargötu.
Þar eru fjórir danskir listamenn
á ferð, einn karlmaður og þrjár
kvinnur. Allar eru þær vefarar,
en karlmaðurinn leggur stund á
skúlptúr. í stuttu máli: Þetta er
óvenju skemmtileg og falleg sýn-
ing, sem ber mikil menningar-
einkenni, ef svo mætti segja.
Hér munu á ferð listamenn,
sem unnið hafa sér virðingu og
álit í heimalandi sínu og hafa
verk þeirra farið víða og list
þeirra kynnt fyrir þjóðum. Það
væri að teygja lopann, að telja
hér upp þá staði, er þetta fólk
hefur sýnt á, en í sýningarskrá
eru stutt æviágrip hvers og eins,
og vísa ég til þess. Maður hefur
ekki lengi dvalið á þessari sýn-
ingu, þegar það kemur í ljós, að
hvert einasta verk er valið af
mikilli kostgæfni. Ég verð að
játa, að hvergi fann ég veikan
Verk eftir Anders Tinsbo
Danskir listamenn
blett, sem væri hægt að tíunda á
verri veg. ANDERS TINSBO
gerir afar fágaðan skúlptúr, sem
stundum er jafnvel of fágaður
fyrir minn smekk. En formið er
lifandi og eðlilegt, og öll eru verk
hans sérlega þægileg og aðlað-
andi. Hann á þarna einnig
nokkrar grafík-myndir (silki-
þrykk), sem sýna greinilega,
hvernig hann leikur sér á léttan
og sveiflukenndan hátt með
sjálfa línuna. Af vefurunum
mun KIM NAVER vera einna
þekktust. Verk hennar eru
þrungin efniskennd og hafa afar
sérstæðan persónulegan svip,
svo að enginn sem eitt sinn
kynnist verkum hennar villist á
þeim og verkum annarra. Það
mætti eflaust margt gott um
tæknilega hlið þessara verka
segja, en ég er ekki mikill
sérfræðingur í slíku ög vil sem
minnst um þá hlið málsins tala.
Og sannast mála held ég, að ekki
borgi sig að gera mikið upp á
milli þeirra vefara, sem þarna
eru á ferð. Þær eru að vísu mjög
ólíkar í verkum sínum, en ein-
mitt þannig fáum við að kynnast
svolítið þeirri breidd, sem er í
dönskum vefnaði eins og stend-
ur. ANETTE HOLDENSEN á
þarna mjög fallega hluti, sem
maður man, löngu eftir að hafa
yfirgefið sýninguna. MAR-
GRETHE AGGER er ekki síðri,
og ég held henni takist best upp,
þegar hún lætur hreyfingar öld-
unnar endurspeglast í hinum
fíngerða vef.
Eins og ég sagði í upphafi
þessa skrifs, er þessi sýning
hinna dönsku listamanna með
miklum ágætum. Ég held, að
óhætt sé að halda því fram, að
þetta sé ein af bestu sýningum,
sem við höfum fengið frá útlönd-
um um nokkurn tíma. Listvina-
húsið á þakkir skilið fyrir að
koma með þessa sýningu og
hróður þess sem sýningarstaðar
vex við slíka úrvalssýningu.
Það eru 46 listaverk á þessari
sýningu og sum þeirra frábær,
eins og unga fólkið segir. Heild-
arsvipur sýningarinnar er með
ágætum og hvergi þrengt að
hlutunum. Húsnæðið er og þann-
ig, að það hjálpar til að skapa
hið rétta andrúmsloft. Þá er ekki
annað eftir en að þakka fyrir sig
og óska viðkomandi aðilum til
hamingju.
Valtýr Pétursson
Að björtum
degi liðnum
Þorsteinn Stefánsson varð fyrst
kunnur af skáldsögu sinni, Dalur-
inn, sem kom út á dönsku 1942 og
í íslenskri þýðingu Friðjóns, bróð-
ur hans, skömmu síðar. Síðan
mátti heita að ritstörf Þorsteins
lægju niðri þar til á liðnum áratug
að hann hófst aftur handa og það
svo um munaði. Síðasta áratuginn
hefur hann sent frá sér margar
bækur, bæði frumsamdar og þýdd-
ar. Meðal íslenskra höfunda, sem
hann hefur þýtt úr íslensku á
dönsku, eru Ármann Kr. Einars-
son, Kristmann Guðmundsson og
Ólafur Jóhann Sigurðsson. Síðasta
þýðing Þorsteins, — útgefin nú í
ár — er Spói Ólafs Jóhanns.
Það telst einnig til tíðinda að
Þorsteinn hefur nú snúið sér að
ljóðlistinni, en í fyrstunni sendi
hann eingöngu frá sér skáldverk í
lausu máli. I fyrra sendi hann frá
sér Ijóðabókina Du, som kom,
fyrsta bindi. Annað bindi — fram-
hald undir sama heiti — er nú
nýkomið út en síðasti hlutinn er
væntanlegur á næsta ári.
Þó Þorsteinn hafi nú skipt um
form svipar ljóðum hans að mörgu
Bðkmenntlr
eftir ERLEND
JÓNSSON
leyti til hinna eldri lausamáls-
verka hans. Fyrsta einkenni
þeirra er einfaldleikinn. Þetta eru
minninga- og ferðaljóð þar sem
hvaðeina er tjáð með beinum
orðum. Lesandinn getur því geng-
ið beint að meiningunni og þarf
ekki að velta fyrir sér hvað skáldið
sé að fara. Þetta er vandasamt
tjáningarform í ljóði. Að vera
einlægur krefst þess oft að maður
sé líka barnslegur, en frá því
einstigi er stutt að hrapa ofan í
það að vera barnalegur. Þorsteinn
þræðir hálan stíg einlægninnar
býsna lipurlega.
Annað einkenni þessara ljóða er
mælskan, sem vill nú raunar oft
verða fylginautur einkennis núm-
Vitni vantar
Slysarannsóknardeild lög-
reglunnar í Iícykjavík hefur
beðið Mbl. að birta eftirfarandi
lýsingar á tjónum bifreiða og
eru vitni, sem kynnu að hafa
orðið vör við tjónvalda, beðin
að gefa sig fram við slysarann-
sóknardeiidina:
Þann 10. sept. sl. var ekið á
bifreiðina R-63093, sem er Sub-
aru, blá að lit, á bifr.stæði
framan við Hótel Esju. Átti sér
stað frá kl. 19.00 til 20.30 þann 9.
sept. eða við hús nr. 53 við
Rauðalæk frá kl. 20.45 þann 9.
sept. til 08.00 þann 10. sept.
Skemmd er á grilli, vélarloki og
hægra stefnuljósker er brotið.
Þann 10. sept. var ekið á bifr.
R-6277 sem er Mazda fólksbifr.,
brún að lit, á merktu bifr.stæði
„fatlaðra" við Austurbrún 6.
Átti sér stað frá kl. 18.00 til
19.30 þennan dag. Skemmd er á
vinstri afturhurð og er rauð
málning í skemmdinni.
Þann 10. sept. sl. var ekið á
bifreiðina R-6106, sem er Lancer
fólksbifreið, brún að lit. Átti sér
stað við Landspítalann Bar-
ónsstígsmegin í „kringlunni" frá
kl. 19.00 til 19.30. Vinstra fram-
aurbretti og framhurð eru
skemmd.
Þann 19.9. sl. var ekið á
bifreiðina R-70927 sem er Skoda
fólksbifreið, rauð að lit. Talið
sennilegast að skemmdin hafi
komið á bifr.stæði við Torfufell
27 þennan dag. Skemmd er á
hægra afturaurbretti og hægri