Morgunblaðið - 04.11.1980, Blaðsíða 46

46
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 4. NÓVEMBER 1980
Símamynd AP.
LeiAtuKÍ námsmannanna róttæku er tóku 52 Bandarikjamenn i KÍslinnu i handariska sendiráðinu i
Teheran fyrir ári, afhendir ríkisstjórn írans forsjá gislanna á fundi með Khomeini trúarleiðtoga í gær.
66
Jimmy Carter um skilmála iranska þingsins:
„Jákvæð þróun
Gerald Ford og Henry Kissingar ásaka Irana um að reyna
að hafa áhrif á niðurstöður bandarísku forsetakosninganna
WashinKton. 2. nóvombor. AP.
JIMMY Carter, forseti Bandaríkjanna, hélt í dag fund með helstu
ráðgjöfum sínum vegna skilmála sem íranska þingið setti fyrir því, að
bandarisku gislarnir i íran verði látnir lausir úr prisundinni. „Boð
íranska þingsins virðist jákvæð þróun,“ sagði Carter í Washington.
Hann vildi ekki tjá sig um, hvenær gíslarnir verða látnir lausir en
lagði áherslu á. að hvernig sem útkoma kosninganna á þriðjudag yrði,
myndi stefna Bandaríkjanna ekki breytast. Hann sagði, að kosn-
ingarnar myndu ekki hafa nein áhrif á gerðir sinar í þessu máli.
Sex
milljóna
minnzt í
Póllandi
Varsjá. 3. nóvember. AP.
PÓLVERJAR létu vandamál lið-
andi stundar liggja í láginni um
helgina til að minnast þeirra sex
milljóna landsmanna sem létu
lífið i síðari heimsstyrjöldinni. Af
opinherri hálfu er allt kapp lagt á
að vekja menn til umhugsunar um
striðsglæpi nazista í styrjöldinni,
en fjöldamorðin í Katyn-skógi,
þar sem Sovétmenn brytjuðu
niður þúsundir píilskra herfor-
ingja árið 1939, eru látin liggja í
þagnargildi. Þessi steína yfir-
valda í landinu kemur þó ekki i
veg fyrir að almenningur minnist
þess athurðar. og um allt land
hafa einstaklingar lagt blóm-
sveiga á grafir þeirra, sem fallið
hafa í hardögum við Rússa fyrr og
síðar. Þá hafa forvígismenn hinna
sjálfstæðu verkalýðsfélaga í land-
inu minnzt fallinna félaga úr
verkamannauppreisninni fyrir tiu
árum, þátttaka i minningarat-
höfnum gyðinga. sem létu lifið i
útrýmingarherferð nazista. hefur
orðið mjög mikil. en hvergi varð
blóðtaka meiri en í Póllandi í
siðari heimsstyrjöldinni.
Veður
víða um heim
Akureyri 10 aiskýjaó
Amsterdam 3 heiðskirt
Aþena 21 skýjað
Bertln 1 skýjað
BrOssel 4 skýjaö
Chicago 12 skýjað
Feneyjar 5 alskýjað
Frankfurt 3 heiðakírt
Fœreyjar 9 lóttskýjað
Genf 2 skýjað
Helsinki 4 skýjað
Jerúsalem 26 heiðskírt
Jóhannesarborg 22 heiðskírt
Kaupmannahöfr i 5 skýjaö
Las Palmas 19 rigning
Líssabon 19 rigning
London 6 heiðskírt
Loa Angeles 29 heióskfrt
Madrid 15 rigning
Malaga 19 skýjað
Mallorca 20 alskýjað
Miami 26 skýjað
Moakva 0 heiöskírt
New York 10 skýjað
Osló 2 skýjað
Parfe 5 heiðskírt
Reykjavík 9 aiskýjað
Rió da Janeiro 28 skýjað
Rómaborg 15 skýjað
Stokkhólmur 3 heióskirt
Tal Aviv 28 heiöskírt
Tókýó 15 heiðakírt
Vancouver 13 akýjað
Vinarborg 0 skýjað
manns, sem voru við kvikmynd-
un „Sigurvegarans“ í Nevada
árið 1954 hafa fengið krahha-
mein, að því er timaritið People
Magazine skýrir frá i dag. Af
þessum 91 hafa 46 látist. Þeirra
á meðal nokkrir helstu leikar-
arnir, John Wayne. Susan Hay-
ward og Agnes Moorehead og
leikstjórinn, Dick Powell.
í eyðimörkinni. skammt frá
staðnum þar sem kvikmyndun
fór fram. voru gerðar 11 til-
Carter sagðist hafa fylgt tveim-
ur meginmarkmiðum í deilu
Bandaríkjanna og írana. Annars
vegar virðingu Bandaríkjanna og
öryggi, hins vegar frelsun gísl-
anna. „Eins og skilyrði íranska
þingsins eru, þá virðist sem þess-
um tveimur meginmarkmiðum
verði náð,“ sagði forsetinn. Hann
sagði, að unnið væri að lausn
deilunnar eftir diplómatískum
leiðum.
Margir bandarískir stjórnmála-
menn hafa lýst þeim áhyggjum
sínum, að íranir væru að reyna að
hafa áhrif á niðurstöður banda-
rísku kosninganna með skilmálum
sínum. Þeir virtust einhuga um, að
Bandaríkin ættu að halda því til
streitu, að krefjast frelsunar allra
gíslanna samtímis.
Gerald Ford, fyrrum forseti, og
Henry Kissinger, fyrrum utanrík-
isráðherra, sögðu báðir, að íranir
væru að reyna að hafa áhrif á
niðurstöður kosninganna á þriðju-
dag. Báðir lýstu sig andvíga því,
að Bandaríkin sendu Irönum vara-
hluti í bandarísk vopn til írans,
sem lið í lausn deilunnar. Hins
vegar tóku báðir fram, að Carter
væri ekki að' nota málið sér til
pólitísks framdráttar. „Ég ásaka
írönsku stjórnina, sem hefur van-
raunir með kjarnorkusprengj-
ur.
Tímaritið skýrir frá því, að
nokkrir þeirra, sem þjást af
krabbameini, hyggjist nú lög-
sækja alríkisstjórnina í
Washington vegna þessa. Einn
af leikurum í myndinni, Pedro
Armendariz, lifði af krabbamein
í nýrum, en hann fékk krabba-
meinið aðeins fjórum árum eftir
kvikmyndatökuna. Synir Wayn-
es og Haywards komu í heim-
sókn til foreldra sinna á meðan
kvikmyndun stóð yfir og báðir
virt okkur í eitt ár, fyrir að reyna
nú að segja bandarískum almenn-
ingi hvernig kjósa beri,“ sagði
Kissinger.
John Rhodes, leiðtogi repúblik-
ana í fulltrúadeildinni, sagði, að
frá sínum sjónarhóli virtust skil-
yrði þau, sem íranir settu nú, vera
aðgengileg. Hann sagðist ekki sjá
þess nein merki, að Jimmy Carter
hefði reynt að notfæra sér málið
fengu þeir krabbamein. Meðal
þeirra, sem nú hyggjast lög-
sækja alríkisstjórnina í Wash-
ington, er leikkonan Jeanna Ger-
son, sem er 76 ára. Hún hefur
verið í meðferð vegna húð-
krabbameins og eins vegna
brjóstkrabbameins. Hún hefur
ráðið lögfræðing til að annast
málsókn sína og segist vonast til
þess, að aðrir sem þátt tóku í
kvikmyndun „Sigurvegarans" og
hafa fengið krabbamein, fari
einnig í mál.
sjálfum sér til framdráttar. Ron-
ald Reagan, forsetaefni repúblik-
ana, vildi ekki tjá sig um stöðu
mála. „Málið er of viðkvæmt,"
sagði Reagan við fréttamenn. Ed-
mund Muskie, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, sagði við frétta-
menn, að þó Bandaríkjamenn létu
varahluti, sem pantaðir voru fyrir
gíslatökuna, af hendi, væri ekki
hægt að túlka það sem stuðning
við málstað írana í stríðinu við
Iraka. Hann sagði að „frysting"
varahlutanna og gíslatakan"
hefðu átt sér stað löngu áður en
stríð írana og íraka hófst. Þá lýsti
hann efasemdum um, að gíslarnir
yrðu látnir lausir fyrir kosn-
ingarnar í Bandaríkjunum.
Eldsupptök urðu á efstu hæð
sjúkrahússins, sem er þriggja
hæða. Talið er að eldsupptök
hafi orðið í þeirri deild, sem
fæst við alvarlega geðveikt fólk.
Fjöldi slökkviliðsmanna barðist
við eldinn og eins aðstoðaði
herinn við slökkvistarfið. Elds-
upptök urðu skömmu upp úr
miðnætti á föstudag. PAP
skýrði frá því, að 260 sjúkling-
um hefði verið bjargað úr bygg-
ingunni. Nú eru 29 sjúklingar á
sjúkrahúsi — margir hverjir
dauðvona, að sögn fréttastof-
unnar.
Eldsvoðinn í Gorna Grupa er
einn hinn versti í sögu Póllands.
Að sögn PAP vinnur ríkissak-
sóknari nú að rannsókn elds-
upptaka.
Asperín örv-
ar insúlín-
framleiðslu
líkamans
New Orieans. 3. nóvember. AP.
STÓRIR skammtar af asp-
eríni örva insúlín-fram-
leiðslu í líkama sykursýk-
issjúklinga, að því er
bandarískur vísindamaður,
Stewart Metz, heldur fram,
og mun þess nú skammt að
bíða að ástæðan verði ljós.
Metz telur, að hér sé um að
ræða mikilvægan áfanga í
rannsóknum á því hvað
orsaki sykursýki, og þá um
leið, hvaða ráðum skuli
beitt til að koma í veg fyrir
hana.
Umræddar rannsóknir
fara fram við Washing-
ton-háskóla, og benda
niðurstöður þeirra ein-
dregið til þess að prosta-
glandin-hormónar hindri
þindina í því að framleiða
insúlín, en skortur á því
efni kemur í veg fyrir að
líkaminn vinni úr sykri á
eðlilegan hátt.
Ekkjan
þrjóskast
PekinK. 3. nóvember. AP.
SAGT ER að réttarhöldunum yfir
ekkju Maós og klíkuhræðrum
hennar þremur hafi verið frestað
vegna hnökra á málatilhúnaði.
svo og þrjósu og óþýðlyndis
hejzta varnaraðiljans í málinu.
HÖfuðpaur klíku fjórmenn-
inganna. ekkjan Jiang Jing. er
sögð kenna Maó heitnum og Ilua
Guo-feng um óvirðingar þær er á
hana eru bornar.
Samtímis réttarhöldum í máli
klíkunnar er fyrirhugað að efna til
réttarhalda í máli sex samstarfs-
manna Lin Piaos, fyrrum varnar-
málaráðherra. Hann lét lífið er
flugvél hans hrapaði fyrir all-
mörgum árum, og hefur löngum
leikið orð á því að valdhafar hafi
komið honum fyrir kattarnef.
Klíkur Lin Piaos og ekkjunnar eru
sakaðar um að hafa framið marg-
víslega glæpi og valdabaráttu, sem
m.a. hafi orsakað það að menning-
arbyltingin 1966—76 fór úr bönd-
unum svo sem raun ber vitni.
Átök í Ziirich
ZUrich. 2. nóvember. AP.
TIL ÁTAKA kom í Zúrich í
dag, þegar hundruð unglinga
fóru um götur borgarinnar og
brutu að minnsta kosti 30
rúður í miðborginni. Óeirðar-
samt hefur verið í borginni um
sjö mánaða skeið. Sjö ungl-
ingar voru teknir höndum af
lögreglu.
St. Helens
olli kuldum
í Japan
Tokyo, 2. nóvember. AP.
KUNNUR japanskur veður-
fræðingur heldur því fram að
orsakir kuldakasts í Japan í
sumar, sé eldgosið í St. Helens
í Bandaríkjunum. Kuldakastið
hefur haft slæmar afleiðingar,
meðal annars varð talsverður
uppskerubrestur á mörgum
stöðum í landinu. Aska í há-
loftunum varð til þess, að
meðalhiti í landinu lækkaði.
Hins vegar hefur veðurstofa
landsins skýrt frá því, að engin
vísindaleg sönnun sé fyrir því,
að aska frá St. Helens hafi
lækkað hita í landinu.
50 farast í elds-
voða í Póllandi
Varsjó. 3. nóvember. AP.
50 MANNS biðu bana þegar eldur kom upp í
geðsjúkrahúsi í þorpinu Gorna Grupa, um 300 kíló-
metra fyrir norðan Varsjá. Mikil skelfinjí greip um sig
meðal sjúklinna og að sögn PAP, fréttastofunnar
pólsku. veittu margir viðnám þegar slökkviliðsmenn
reyndu að bjarga þeim úr logandi húsinu. Nokkrir
sjúklingar hlupu aftur inn í logana þegar slökkviliðs-
menn reyndu að bjarga þeim. Þá munu margir hafa
beðið bana þegar þeir tróðust undir er sjúklingar
reyndu að forða sér undan eldinum.
Ollu kjarnorkusprengjur
krabbameini leikaranna?
New York, 3. nóvember. AP.
AÐ MINNSTA kosti 91 af 220