Morgunblaðið - 20.11.1980, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 20. NÓVEMBER 1980
Sjö dagar í Jórdaniu:
Rætt við En’am Moufty,
einu konuna sem gegnir ráð-
herrastarfi í Jórdaníu
„Þaö eru margir, sem gera sér alrangar hugmyndir
um hver sé staöa konunnar í Jórdaníu. Mér er óhætt aö
segja, aö hún sé hér um flest betri og í meiri hreyfingu en í
flestum öörum Arabalöndum. Konur búa vissulega viö
misjöfn kjör, en þær eru ekki kúgaöar eöa bældar
og yngri kynslóöin er að rísa upp og konur hasla sér nú
völl á æ fleiri sviöum. Auövitaö gerum viö til þeirra kröfur.
Skárra væri líka annaö. Og við gerum ekki síöur kröfur
til karlmannanna aö þeir skilji þau breyttu viðhorf
sem eru aö veröa til stööu konunnar."
En’am Moufty er eina konan í
ríkisstjórn Jórdaníu. Hún fer
með málefni margslungis ráðu-
neytis sem maetti kannski kalla
Félagsmálaumbóta- og þró-
unarmálaráðuneytið. Hún hefur
gegnt starfinu í tæplega ár, en
hafði áður setið í sextíu manna
þjóðarráði landsins, ein þriggja
kvenna. Hún er náttúrlega Pal-
estínumaður, ættuð frá Saffed,
flýði þaðan 1948 yfir á Vestur-
bakkann til að byrja með. Síðan
nam hún félagsfræði við Kairó-
háskóla, giftist jórdönskum
manni og flutti til Amman. Eftir
að hún kom heim vann hún um
og bæja, sem ekki hefur verið
sinnt sem skyldi. Við könnum
þörfina á hverjum stað, og undir
handarjaðri sérfræðinga eru
gerðar áætlanir um leiðbein-
ingarstörf og reynt að hrinda
þeim í framkvæmd sem fyrst.
Með því að hlúa að þessu vinnst
ýmislegt í senn, framleiðsla
eykst vegna þsss að hagræðing
og verkkunnátta batnar, þar með
tekst að hífa upp tekjur fólks og
þar með lífskjörin — svo að allt
helzt þetta auðvitað í hendur.
— Ráðuneyti mitt hefur svo
einnig á sinni könnu málefni
kvenna sérstaklega. Þar er að
En'am Moufty, ráðherra. Konungur að baki henni.
„Konur eru að hasla sér
völl á öllum sviðum og
staða þeirra hér betri en
í flestum Arabalöndum“
hríð við jórdanska útvarpið, sá
um þætti um menningarmál og
ýmis kvennamál. Tók svo við
forstjórastarfi sérstakrar þjálf-
unar- og starfsmiðstöðvar fyrir
konur og eftir veru í þjóðarráðinu
í tvö ár varð hún ráðherra.
Hún tekur á móti mér í
skrifstofu sinni, fáguð og bros-
mild. Það er borið fram te eins og
fyrri daginn og hún lýsir ánægju
sinni með að hitta íslending og
segist vita að íslendingar hafi
nýverið kjörið konu forseta.
Hún kveðst ekki finna að það
sé neitt sérstakt að hún sé eina
konan í ráðherrastóli í landinu.
Afstaða starfsbræðra hennar
mótist vitanlega af því fyrst og
fremst sem hún hafi til málanna
að leggja og það hafi í raun verið
mjög eðlilegt framhald á fyrri
störfum að hún yrði ráðherra.
— Ég hef ferðazt mikið um
landið síðan ég varð ráðherra til
að átta mig sem bezt á því, hvar
brýnast er að vinna og ég finn
hvergi annað en velvild og áhuga,
ekkert sérstaklega af því að ég er
kvenmaður, heldur vegna þess að
fólkið brennur í skinninu að við
ráðumst í svo mörg verkefni.
Ég spyr um verkefni ráðuneyta
hennar.
— Að hluta til er það sam-
vinna við heilbrigðisráðuneyti til
að bæta aðstöðu aldraðra og
sjúkra. Einnig er náin samvinna
við atvinnumálaráðuneyti og
mér er það mikið kappsmál að
koma sem víðast á fót starfs-
þjálfunarstöðvum og við kapp-
kostum að ná til sem flestra. Við
einbeitum okkur að uppbyggingu
á landbúnaðarsvæðum landsins,
svo og í fátækari hverfum borga
2. grein
vísu einnig höfð samvinna við
önnur ráðuneyti, því að hvað
grípur inn í annað. En samin
verður áætlun þar sem tekin
verða fyrir öll helztu mál, sem til
heilla horfa fyrir konur. Mark-
miðið er að auka þátttöku
kvenna í efnahagslegri og félags-
legri framþróun. Bæta almenna
þjóðfélagslega stöðu þeirra og
tryggja að konur njóti þeirra
réttinda, sem þeim bera sam-
kvæmt löggjöfinni. Samkvæmt
Islam hafa konur jafnan rétt á
öllum sviðum. Því þarf að stór-
auka menntunina til að gera
konur sér meðvitandi um þennan
rétt — hvort sem er til starfa,
menntunar eða til almenns efna-
hagslegs sjálfstæðis.
Við vitum og viðurkennum að
gegnum tíðina hafa konur ekki
haft þennan rétt. Konum var
haldið niðri, þær voru eins konar
annars flokks þegnar, nánast
eign karlmannsins. En nú hefur
orðið á þessu mikil breyting og
ekki hvað sízt má þakka það
ákaflega miklum áhuga hans
hátignar konungsins á því að
bæta stöðu konunnar. Það er til
dæmis skemmtilegt að geta sagt
frá því að af nýstúdentum, sem
hófu háskólanám nú, voru 54
prósent konur og 45 prósent
þeirra sem luku háskólaprófi í ár
voru konur.
En það sama gildir engu að
síður hér og sjálfsagt á Islandi,
að enn er það svo að konur þurfa
að sanna ágæti sitt. Þær þurfa
að vera betri til að ná árangri.
Þetta þurfa karlmenn ekki. En
nú er hlaupinn í þetta allmikill
fjörkippur og ég hef ekki trú á að
aftur verði horfið.
Það sem einnig heyrir undir
ráðuneyti mitt er heilsuvernd og
heilsugæzla barna. Við höfum
sérstaka deild innan ráðuneytis-
ins sem vinnur með fjölmiðlun-
um að því að koma til foreldra
leiðbeiningum og fræðslu, sem
gæti stuðlað að betri heilsugæzlu
og almennum aðbúnaði fyrir
börn. Og árið 1981 verður lögð
fram ný fimm ára áætlun um
uppbyggingu Jórdaníu á öllum
sviðum og fyrir áeggjan hans
hátignar hefur verið samþykkt
að þar hafi ráðuneyti mitt og þau
verkefni sem við sinnum, algeran
forgang.
— Um íhaldssemi karlmanna?
Ekki neita ég því að mörgum
körlum og konum af eldri kyn-
slóðinni finnst að konan eigi að
vera heima hjá sér, sinna börn-
um og búi og það skipti engu
máli hvort hún hefur nokkurn
rétt eða lifir yfirleitt mann-
sæmandi lífi. En með nýrri
kynslóð er þetta að breytast —
einnig hjá karlmönnum. Þarna
kemur einnig til alheimsfyrir-
brigðið verðbólga. Hún er slík
hér á landi að það er eiginlega
alveg óhjákvæmilegt að hjón
vinni bæði úti til að geta fram-
fleytt heimilinu. Einnig er það
svo að hér er ekki atvinnuleysi,
hér er kannski heldur of mikil
atvinna og því kallar vinnu-
markaðurinn beinlínis á konur
að koma. Það hefur gætt nokk-
urrar tilhneigingar til þess að
margir fari til vinnu í olíulönd-
unum og með því skapast skortur
á vinnuafli hér.
Varðandi þessar breyttu að-
stæður þarf að huga að fleiru,
það gefur auga leið, þar með talið
dagvistunarmálum. Þó er þetta
vandamál ekki eins brýnt og víða
á Vesturlöndum, vegna þess að
stórfjölskyldan er hér enn við
lýði og oftast er á heimilinu
Konur láta hvarvetna
að sér kveða.